1-2. Le kinkūlwa i bika ne mwanda waka tusakilwa’kyo?

ADAMA muntu mubwaninine paālongele bubi, wājimije mukenga wa kwikala’ko nyeke, wandi ne wa bandi bana baādi wa kubutula. Adama kādipo na kabepelo nansha kamo ka kulongela bubi. Wālongele bubi ku kusaka. Ino le bandi bana nabo? Mu bubi bwa Adama, bandi bana kebādi’mopo na mwanda. (Loma 5:12, 14) Le kudi kintu kyālongelwe mwanda wa kwibakūla ku lufu lwādi lufwaninwe kufwa shabo? En-en! Mwanda pa kupwa’tu kwa Adama kulonga bubi, Yehova wāshilwile kulombola bityebitye muswelo waādi wa kukūla midiyo ne midiyo ya lutundu lwa Adama ku bubi ne ku lufu. (Ngo. 3:15) Pa kitatyi kitungwe, Yehova wātumine wandi mwana tamba monwa mūlu, āye ‘apāne būmi bwandi ke kinkūlwa kya kukūla bavule bene.’​—Mako 10:45; Yoa. 6:51.

² Le kinkūlwa i bika? Ponso pokitelelwe mu Bisonekwa bya Kingidiki bya Bwine Kidishitu, kinkūlwa i mfutwa yāfutyile Yesu mwanda wa kwaluja byobya byājimije Adama. (1 Ko. 15:22) Mwanda waka tusakilwa kinkūlwa? Mwanda musoñanya wa boloke wa Yehova udi mu Bijila ulomba kufuta būmi ku būmi. (Div. 21:23, 24) Adama wājimije būmi bwandi bubwaninine. Pa kulonda boloke bwa Leza, Yesu wāfutyile būmi bwandi bubwaninine. (Loma 5:17) Aye pa kulonga namino, wāikala “Tata wa Nyeke” wa boba bonso balombola lwitabijo mu kinkūlwa.​—Isa. 9:6; Loma 3:23, 24.

3. Mungya Yoano 14:31 ne 15:13, mwanda waka Yesu wāitabije kupāna būmi bwandi bubwaninine?

³ Yesu wāitabije kupāna būmi bwandi mwanda wādi usenswe Shandi wa mūlu ne batwe bene kumo. (Tanga Yoano 14:31; 15:13.) Buno buswe bwāmulengeje alame bululame bwandi  kufika ne ku mfulo, ne kulonga kiswa-mutyima kya Shandi. Yesu wālamine bululame bwandi na kukōkela kufika’nka ne ku lufu. Mpango mibajinjibajinji ya Yehova itala pa bantu ne ntanda ikafikidila pa mwanda wa kikōkeji kyandi. Mu kino kishinte, tusa kwisambila pa bubinga bwālengeje Leza aleke Yesu asusuke bininge kumeso kwa kufwa. Kadi tusa kwisambila pa mulembi umo wa Bible wāfwijije’ko pa kinkūlwa. Ku mfulo, tusa kwisambila pa muswelo otubwanya kufwija’ko pa kinkūlwa ne pa muswelo otubwanya kutamija mutyima wa kufwija’ko pa kitapwa kitupēle ba Yehova ne Yesu.

4. Lombola mwāfwidile Yesu.

⁴ Tufwatakanyei bidi bintu byālongekele mu difuku dya mfulo kumeso kwa Yesu kufwa. Nansha byaādi ubwanya kwita bibumbo bya bamwikeulu bya kumukinga, wālekele basola bene Loma bamukwate, bene bāmukupile pampikwa lusa. (Mat. 26:52-54; Yoa. 18:3; 19:1) Bāmukupile na myonji mijinge yādi imutapa bilonda pa ngitu. Kupwa, bāmuseleja mutyi ulēma pa ngitu isosa mashi. Yesu wāshilula kukoka mutyi wenda nao ku kifuko kya kumwipaila, ne kwija mpika basola bene Loma bānena muntu mukwabo amuselele’o. (Mat. 27:32) Yesu pa kufika ku kifuko kya kumwipaila, basola bāmupopa makasa ne maulu ku mutyi. Umbidi wa Yesu byowādi ulēma, misumadi yādi imusana ngitu. Balunda nandi bāivwene bulanda, inandi nandi wādila, ino baledi Bayuda bādi bazawila Yesu. (Luka 23:32-38; Yoa. 19:25) Bine, wāsusukile bya lufu mu mansá mavule. Mutyima ne mayumba andi byāshilula kutwa lubilolubilo, ebiya wākomenwa kwesa. Kumeso kwa kutūla muya, wālombela milombelo ya mfulo. Kupwa, wābandika mutwe, wāpāna būmi bwandi. (Mako 15:37; Luka 23:46; Yoa. 10:17, 18; 19:30) Wāfwile lufu lwa bityebitye, lusansa, kadi lwa bumvu!

5. Le i bika byāsense Yesu bininge kupita’ko muswelo obāmwipaile?

⁵ Kudi Yesu, muswelo obāmwipaile kewādipo’tu mwanda mukatampe. Kintu kyāmusense bininge i bintu byobāmusambīle pa kumwipaya. Bāmusambīle bya bubela amba i muntu utuka Leza—ko kunena’mba muntu kalēmekelepo Leza nansha dijina dya Leza. (Mat. 26:64-66) Byobāsambīle Yesu byāmusense bininge kalanga’mba Shandi kakalekapo bamufwije bumvu uno muswelo. (Mat. 26:38, 39, 42) Mwanda waka Yehova wālekele wandi Mwana muswedibwe asusuke ne kufwa? Twisambilei’ko pa bubinga busatu.

6. Mwanda waka Yesu wādi ufwaninwe kukobekwa ku mutyi wa masusu?

⁶ Bubajinji, Yesu wādi ufwaninwe kukobekwa ku mutyi mwanda wa kunyongolola Bayuda ku mafingo makatampe. (Ngt. 3:10, 13) Bāitabije amba bakalama Bijila bya Leza, ino bākomenwa kwibilama. Pa kino, kutentekela pa bubi bobāpyene kudi Adama, bāfingilwe ne mafingo. (Loma 5:12) Bijila bya Leza byobāpēle Isalela byādi binena’mba shi muntu walonga bubi bufwaninwe lufu, ufwaninwe kwipaibwa. Kupwa, umbidi wa uno muntu mwipaibwe wādi ufwaninwe kuyeyekwa ku mutyi. * (Kup. 21:22, 23; 27:26) O mwanda Yesu pa kuyeyekwa ku mutyi, wāpēle uno muzo wāmupelele mukenga wa kumwena mu kitapwa kyandi.

7. Lelo Leza wālekele wandi Mwana asusuke pa bubinga’ka bwa bubidi?

⁷ Twisambilei pa bubinga bwa bubidi bwine bwālekēle Leza wandi Mwana asusuke. Wādi  ufundija Yesu mwa kukekadila bu Kitobo Mukatampe mwenda mafuku. Yesu wēmwenine mobikomēne kukōkela Leza mu matompo makomo. Wāvutakanibwe bininge wālomba na “diwi dikatampe ne impolo” amba bamukwashe. Na bubine, Yesu byaāsusukile uyukile bintu byotusakilwa kadi ‘ubwanya kwiya kwitukwasha kitatyi kyotutompibwa.’ Bine, tufwijanga’ko Yehova pa kwitupa Kitobo Mukatampe wa lusa mwine ukokeja “kwitūla pa kyetu kyaba mu bukōkekōke bwetu”!​—Bah. 2:17, 18; 4:14-16; 5:7-10.

8. Lelo Leza wālekele Yesu atompibwe bininge pa bubinga’ka bwa busatu?

⁸ Bwa busatu, Yehova wālekele Yesu asusuke bininge mwanda wa kulondolola kino kipangujo kya mvubu kya amba: Le bantu babwanya kushala na kikōkeji kudi Leza nansha ke mu matompo makomo? Aye Satana amba aa! Unenanga’mba bantu bengidilanga Leza pa mwanda wa kamweno kabo. Kadi ukulupile amba—nabo kebasenswepo Yehova—pamo bwa shabo Adama. (Yoba 1:9-11; 2:4, 5) Yehova byaādi ukulupile amba Yesu, i Mwana wa kikōkeji, wāmulekele atompibwe na bintu kebibwanyapo kūminina muntu. Yesu wālamine bululame bwandi ne kulombola’mba Satana i mbepai.

9. Le mutumibwa Yoano wētushidile kimfwa’ka?

⁹ Bufundiji butala pa kitapwa, buningijanga lwitabijo lwa bene Kidishitu bavule. Bendelelanga kusapula nansha shi bebalwa, kadi bōmininanga matompo a miswelo yonso kufika’nka ne ku bununu. Twisambilei’ko bidi pa kimfwa kya mutumibwa Yoano. Wāsapwile na kikōkeji bubine butala padi Kidishitu ne pa kinkūlwa, mu kintu kya myaka 60 ne kupita. Mobimwekela, paādi kasenselela ku myaka katwa, bāmumwene bu kyaka kikatampe mu Umbikalo wa Loma, ebiya bāmukuta pa kisanga kya Patamosa. Le i kika kyobāmukutyile? Mwanda’tu wa ‘kwisamba myanda ya Leza ne kusapula bukamoni bwa Yesu.’ (Kus. 1:9) Bine, kino i kimfwa kiyampe kya lwitabijo ne kūminina!

10. Lelo bilembwa bya Yoano bilombola namani amba wādi ufwija’ko pa kitapwa?

¹⁰ Yoano wālombwele amba usenswe Yesu bininge ne amba ufwijanga’ko pa kitapwa mu bilembwa bya ku mushipiditu byaālembele. I mutele’mo kinkūlwa nansha bintu biyampe bimwenwa mu kinkūlwa misunsa 100 ne musubu. Kimfwa, Yoano wālembele amba: “Shi muntu walonga bubi, tudi na mukwashi udi kudi Tata, Yesu Kidishitu, muntu moloke.” (1 Yo. 2:1, 2) Kadi bilembwa bya Yoano bilombola’mba, “kusapula bukamoni bwa Yesu” kudi na kamweno. (Kus. 19:10) Na bubine, Yoano wādi ufwija’ko bininge pa kinkūlwa. Lelo netu tubwanya kufwija’ko namani?

11. Le i bika bibwanya kwitukwasha tukomene matompo?

¹¹ Komena ditompo dya kulonga bubi. Shi bine ufwijanga’ko pa kinkūlwa, kukalangapo amba: ‘Nkidipo ne kyonongela bukomo bwine bwa kukomena ditompo dya kulonga bubi. Mbwanya’tu kulonga bubi, kupwa nakesāsa.’ Inoko, shi tubatanwa mu ditompo dya kusaka kulonga kintu kibi, tukanena’mba: ‘Aa! Le mbwanya’tu namani kulonga kino kintu kibi na bino byonso binongēle ba Yehova ne Yesu?’ Pa kino, tubwanya kulomba Yehova etupe bukomo ne kumuzenza amba: ‘Koketuleka tunekenibwe na kutompibwa.’​—Mat. 6:13.

12. Le i muswelo’ka otubwanya kwingidija madingi adi mu 1 Yoano 3:16-18?

¹² Sanswa batutu ne bakaka. Shi tusenswe  batutu ne bakaka, nankyo tufwijanga’ko pa kinkūlwa. Mwanda waka? Mwanda Yesu kāpēnepo būmi bwandi pa mwanda wa batwe kete, ino i ne pa mwanda wa batutu ne bakaka. Byaāitabije kwibafwila, i balēme bininge kwadi. (Tanga 1 Yoano 3:16-18.) Tulombolanga amba tusenswe batutu ne bakaka mu muswelo otwikele nabo. (Ef. 4:29, 31–5:2) Kimfwa, twibakwashanga shi ababela nansha kitatyi kyobominina makambakano makatampe, kubadila’mo ne bimpengele bya kipangila. Ino i bika byotufwaninwe kulonga shi mwanetu mu lwitabijo wetulonga nansha kwitunena kintu kisansa?

13. Mwanda waka tufwaninwe kulekela bakwetu?

¹³ Lelo kyaba kimo ukomenwanga kulekela banabenu mu lwitabijo? (Levi 19:18) Shi i amo, nabya londa ano madingi anena’mba: “Endelelai kwitūkijija mityima banwe bene na bene ne kwilekela na mutyima umo nansha shi kudi udi na mwanda na mukwabo. Monka mwemulekēle Yehova na mutyima umo, nenu mufwaninwe kulongela monka.” (Kol. 3:13) Kitatyi kyonso kyotulekela batutu ne bakaka, tulombolanga Tata wetu wa mūlu amba tufwijanga’ko pangala pa kinkūlwa. Le i muswelo’ka otukalombola nyeke mutyima wa kufwija’ko pa kino kyabuntu kitupēle Leza?

14. Le i muswelo’ka umo otubwanya kutamija mutyima wetu wa kufwija’ko pa kinkūlwa?

¹⁴ Fwija’ko Yehova pa kinkūlwa. Joanna, kaka umo mununu wa myaka 83 ushikatanga mu India unena’mba: “Ami mona’mba i biyampe kutela kinkūlwa difuku ne difuku mu milombelo ne kufwija’ko Yehova pa kinkūlwa.” Polombela pa kasuku, vuluka bilubo byowaloñanga mu difuku dituntulu, ebiya ulombe Yehova akufwile lusa. Inoko shi wi mulonge bubi bukatampe, ufwaninwe ne kukamona bakulumpe bakukwashe. Bakakuteja ne kukupa na buswe madingi adi mu Kinenwa kya Leza. Bakalombela nobe pamo ne kulomba Yehova akulekele mwanda wa upwane nandi monka, nansha amba, ‘ubelulwe ku mushipiditu.’​—Yak. 5:14-16.

15. Mwanda waka tufwaninwe kwitūdila’ko kitatyi kya kutanga myanda ya kinkūlwa ne kulangulukila’po?

¹⁵ Langulukila pa kinkūlwa. Rajamani, kaka umo wa myaka 73 unena’mba: “Pontañanga myanda ya masusu āsusukile Yesu, impolo intengalalanga mu meso. Nobe ye uno bikusansanga  polangulukilanga pa masusu āsusukile mwanā Leza. Inoko, kitatyi kyolangulukila bininge pa kitapwa kyālambwile Yesu, buswe bomusenswe aye ne Shandi bukavudila’ko. Pa kulangulukila biyampe pa kinkūlwa, wifunde uno mwanda mu kifundwa kyobe kya pa kasuku.

16. Le tumwenanga namani mu kufundija bakwetu myanda ya kinkūlwa? (Tala kifwatulo pa kibalu.)

¹⁶ Fundija bakwenu myanda ya kinkūlwa. Kyaba kyonso kyotulombola bakwetu myanda ya kinkūlwa, tukatamija mutyima wa kufwija’ko bininge. Tudi na bingidilwa bilumbuluke bya kwingidija pa kufundija bakwetu kine kyāfwidile Yesu pa mwanda wetu. Kimfwa, tubwanya kwingidija kifundwa kya 4 kya boloshile Myanda Miyampe Itamba Kudi Leza! Kino kifundwa kidi na mutwe wa mwanda unena’mba, “Le Yesu Kidishitu I Ani?” Nansha padi tubwanya kwingidija shapita wa 5 wa dibuku Lelo I Bika Bitufundija Bible? Uno shapita udi na mutwe wa mwanda unena’mba, “Kinkūlwa—Kyabuntu Kikatakata kya Leza.” Kadi mwaka ne mwaka tutamijanga mutyima wetu wa kufwija’ko pa kinkūlwa kitatyi kyotutanwa ku Kivulukilo kya lufu lwa Yesu ne kyotwita na bukankamane bantu bakwabo nabo bāye batanwe’ko. Bine, Yehova i mwitupe dyese dya kufundija bakwetu myanda ya wandi Mwana!

17. Mwanda waka kinkūlwa i kyabuntu kikatakata kyobapele bantu kudi Leza?

¹⁷ Na bubine, tudi na bubinga bwendele’mo bwa kutamija nyeke mutyima wa kufwija’ko pa kinkūlwa. Pa mwanda wa kinkūlwa, tubwanya kupwana na Yehova nansha byotudi bakubulwa kubwaninina. Pa mwanda wa kinkūlwa, mingilo ya Dyabola ikatyumunwa lonso. (1 Yo. 3:8) Pa mwanda wa kinkūlwa, mpango mibajinjibajinji ya Yehova itala ntanda ikafikidila. Ntanda yonso ikekala ke Paladisa. Muntu ense ukekala’mo, ukasanswa Yehova ne kumwingidila. Shi ke pano nanshi, tukimbei difuku ne difuku mikenga ya kulombola kufwija’ko pa kinkūlwa—kyabuntu kikatakata kyobapele bantu kudi Leza!