1. Ba Adama ne Eva pa kupwa kulonga bubi, lelo i bika byāsokwele Yehova pa walwana netu?

ADAMA wādi uyukile amba banyoka kebabwanyapo kwisamba. O mwanda paāivwene amba nyoka wadi wesambe na Eva, padi Adama ye uno wājingulwile na bubine amba i kipangwa kya ku mushipiditu kyadi kibesambe nandi. (Ngalwilo 3:1-6) Ba Adama ne Eva kebādipo bayukile shi kino kipangwa kya ku mushipiditu i kipangwa’ka. Inoko, Adama wātongele kwikupa ku muntu wakayukilepo, ne kutombokela Shandi wa mūlu wa buswe. (1 Temote 2:14) Enka penepa, Yehova waanza kusokola myanda mivule itala uno walwana mubi ne kulaya’mba mwenda mafuku ukonakanibwa lonso. Ino Yehova wāletele kidyumu amba mu bula bwa myaka, kino kipangwa kyēsambile kupityila kudi nyoka kikalwa na bantu bonso basenswe Leza.​—Ngalwilo 3:15.

2, 3. Le i bubinga’ka padi bwāsokwedile Yehova myanda mityetye itala Satana kumeso kwa Meshiasa kwiya?

² Yehova ketulombwele kashā dijina dya uno mwikeulu wāmutombokēle. * (Tala kunshi kwa dyani.) Papityile myaka  2 500 kupwa kwa butomboki bwa mu Edena, ebiya Yehova wāsokola uno ntomboki. (Yoba 1:6) Uyukene kupityila ku kitenta kyandi kya bu “Satana,” ko kunena’mba “Kinkwa.” Mu Bisonekwa bya Kihebelu mudi’nka mikanda isatu kete itelele Satana, 1 Bilongwa, Yoba, ne Zekadia. Mwanda waka kwāsokwelwe myanda mityetye kete itala uno walwana kumeso kwa Meshiasa kwiya?

³ Yehova kālembejepo mu Bisonekwa bya Kihebelu myanda mivule itala Satana ne byaloñanga. Ne kadi, kitungo kya Bisonekwa bya Kihebelu kyādi kya kukwasha bantu bayuke Meshiasa ne kumulonda. (Luka 24:44; Ngalatea 3:24) Pāile Meshiasa, Yehova wāmwingidije ne bana bandi ba bwanga mwanda wa kusokola myanda mivule yotuyukile padi Satana ne pa bamwikeulu bēkupile kwadi. * (Tala kunshi kwa dyani.) Kino i kyendele’mo, mwanda Yehova ukengidija Yesu ne bashingwe māni mwanda wa konakanya Satana ne boba bekupile kwadi.​—Loma 16:20; Kusokwelwa 17:14; 20:10.

4. Mwanda waka ketufwaninwepo kutyina Dyabola?

⁴ Mutumibwa Petelo wātelele Satana Dyabola bu “ntambo ubuluma,” ne mutumibwa Yoano nandi wāmutelele bu “nyoka” ne bu “mpumina.” (1 Petelo 5:8; Kusokwelwa 12:9) Inoko, ketufwaninwepo kutyina Dyabola. Bukomo bwandi budi na mikalo. (Tanga Yakoba 4:7.) Tukiñwanga na Yehova, Yesu, ne bamwikeulu ba kikōkeji. Tubwanya kukomena uno walwana na bukwashi bwabo. Ino, tufwaninwe kutana malondololo ku bino bipangujo bisatu bya kamweno: Le Satana udi na lupusa lwa muswelo’ka? Lelo utompanga namani kwingidija lupusa lwandi pa bantu? Ne le i bintu’ka byakabwanyapo kulonga? Tulondololei bino bipangujo ne kumona ñeni yotuboila’ko.

5, 6. Mwanda waka imbikalo ya bantu keibwanyapo kuvuija bintu bine byotusakilwa?

⁵ Bamwikeulu bavule bēlungile na Satana mu butomboki bwa kutombokela Leza. Kumeso kwa Dilobe, Satana wātompele’ko bamo bālonga busekese na bana-bakaji. Bible ushintulula kino mu muswelo wa kyelekejo panena’mba, Dyabola wāponene kutamba mūlu ukoka kipindi kimo kya pa bipindi bisatu kya ñenyenye. (Ngalwilo 6:1-4; Yude 6; Kusokwelwa 12:3, 4) Bano bamwikeulu pobātambile mu kisaka kya Leza, bētūdile abo bene mu lupusa lwa Satana. Ketufwaninwepo kulanga’mba bano bamwikeulu bantomboki badi mu kavutakanya. Mu bīkalo bya mishipiditu, Satana i mutūle’mo umbikalo wandi na kwiula Bulopwe bwa Leza. I mwitūle aye mwine bu mulopwe, kadi i mutūle bandemona mu bisumpi, kwibapa bukomo, ne kwibalonga bu baludiki ba ntanda.​—Efisesa 6:12.

⁶ Satana wingidijanga bulongolodi bwandi mwanda wa kuludika imbikalo yonso ya bantu. Tubwanya kukulupila kino, mwanda wālombwele Yesu “malopwe onso a ntanda ikelwe na bantu,” ne kumunena’mba: “Nkakupa luno lupusa lonso ne ntumbo yao mwanda i lumpebwe, kadi ense onsaka, ami nkamupa’lo.” (Luka 4:5, 6) Shako, imbikalo mivule ilongelanga babikalwa babo bintu biyampe, kadi balopwe bamo badi bine na mutyima wa kukwasha bantu. Inoko i kutupu mulopwe nansha umo ubwanya kuvuija bintu bine byotusakilwa.​—Ñimbo ya Mitōto 146:3, 4; Kusokwelwa 12:12.

7. Kutentekela pa kwingidija imbikalo, lelo Satana wingidijanga namani mutōtelo wa bubela ne bya busunga bya mu ino ntanda? (Tala kifwatulo ku ngalwilo.)

⁷ Kadi Satana ne bandemona bengidijanga mutōtelo wa bubela ne bya busunga bya mu ino ntanda mwanda wa kongola  “ntanda yonso ikelwe na bantu,” nansha bantu bonso. (Kusokwelwa 12:9) Satana wingidijanga mutōtelo wa bubela mwanda wa kusambakanya bubela padi Yehova, kadi uloñanga’nka ne bukomo bwa kufya dijina dya Leza. (Yelemia 23:26, 27) Mfulo mfulō, bantu bamo ba mityima myoloke kebalanga’mba batōtanga Leza ino na bubine abo batōtanga bandemona. (1 Kodinda 10:20; 2 Kodinda 11:13-15) Kadi Satana wingidijanga bya busunga bya mu ino ntanda mwanda wa kusambakanya bubela, kimfwa bubela bwa’mba lupeto ne bintu bya ku ngitu byo abyo biletela bantu nsangaji. (Nkindi 18:11) Boba bakulupila mu buno bubela bengidilanga “Bupeta” mu būmi bwabo bonso pa kyaba kya kwingidila Leza. (Mateo 6:24) Nansha shi badi basenswe Leza, buswe bobasenswe bintu bya ku ngitu butamanga bininge bwalengeja buswe bobadi basenswe Leza bujimine.​—Mateo 13:22; 1 Yoano 2:15, 16.

8, 9. (a) I ñeni’ka ibidi yotubwanya kuboila ku bilongwa bya ba Adama ne Eva ne bamwikeulu bantomboki? (b) Mwanda waka bidi na mvubu kuyuka’mba Satana ye uludika ntanda yonso?

⁸ Kudi ñeni ibidi mikatampe yotubwanya kuboila ku bilongwa bya ba Adama ne Eva ne ku bamwikeulu bantomboki. Mibajinji, tubefunde amba kudi’nka mitamba ibidi kete, kadi amba tufwaninwe kutonga’ko umo. Tubwanya kwikupa ku mutamba wa Yehova nansha wa Satana. (Mateo 7:13) Ya bubidi, tubefunde amba boba bekupa ku mutamba wa Satana, byobamwena’mo i bya lupito. Ba Adama ne Eva bāikele na mukenga wa kwikwatyila abo bene butyibi pa kiyampe ne kibi. Kadi bandemona nabo i bapebwe bukomo kampanda pa imbikalo ya bantu. (Ngalwilo 3:22) Inoko, kwikupa ku mutamba wa Satana kulupulanga nyeke bipa bibi. Kekudipo kintu kiyampe nansha kimo!​—Yoba 21:7-17; Ngalatea 6:7, 8.

⁹ Mwanda waka bidi na mvubu kuyuka’mba Satana ye uludika ntanda yonso? Kino kitukwashanga twikale na mumweno muyampe pa imbikalo ne kwitutonona tusapule myanda miyampe. Tuyukile amba Yehova witusakilanga tulēmeke imbikalo. (1 Petelo 2:17) Usakanga tukōkele bijila byabo shi kebijilulapo misoñanya yandi. (Loma 13:1-4) Inoko kadi tuyukile amba ketufwaninwepo kwikuja mu bya ntanda, kukwatakanya kitango kampanda kya politike nansha muludiki kankenge. (Yoano 17:15, 16; 18:36) Byotuyukile amba Satana uloñanga bukomo bwa kufya dijina dya Yehova ne kōna bumuntu Bwandi, tuloñanga bukomo bwa kufundija bantu bubine butala padi Leza. Twifyelanga kwityilwa pa dijina dyandi ne kwiditela. Buswe botusenswe Leza budi na mvubu mpata kupita’ko kusanswa lupeto nansha bintu bya ku ngitu.​—Isaya 43:10; 1 Temote 6:6-10.

10-12. (a) Le i muswelo’ka wāingidije Satana kyambo pa kutompa bamwikeulu bamo? (b) Lelo i bika byotwifunda ku byobya byālongele bano bamwikeulu?

¹⁰ Satana wingidijanga manwa mafike’po pa kwingidija lupusa lwandi pa bantu. Pa kwibatonona balonge byasaka, kyaba kimo wingidijanga byambo mwanda wa kwibatompa, ne kyaba kikwabo uloñanga bukomo bwa kwibasomba.

¹¹ Satana wāingidije kyambo mwanda wa kutompa kibumbo kikatampe kya bamwikeulu. Padi ye uno wēfundile mu kitatyi kilampe pa kuyuka kya kwibatompa nakyo. Bamwikeulu bamo bādīle ku kyambo kyandi ne kulonga busekese na bana-bakaji. Babo bana bādi batumpangala kadi bādi basusula bantu. (Ngalwilo 6:1-4) Kutentekela pa busekese bwaāingidije pa kutompa bano bamwikeulu, kadi Satana ye uno wēbalaile amba ukebapa lupusa pa bantu bonso. Mu uno muswelo, padi Satana wādi ulonga bukomo bwa kujikakanya kufikidila kwa bupolofeto bwa Yehova butala ‘lutundu lwa mwana-mukaji.’ (Ngalwilo 3:15) Ino Yehova kāmulekelepo alonge kino. Wāletele Dilobe dine dyāonakenye nkuku yonso ya Satana ne ya bandemona bene.

¹² Lelo i bika byotwifunda ku uno mwanda? Busekese ne mitatulo i byambo bifike’po. Bamwikeulu bēkupile kudi Satana bāpityije myaka mivule mūlu na Leza! Nansha nankyo, bavule bātamije bilokoloko bibi, kadi bino bilokoloko bibi byātamine’ko bininge. Tufwaninwe kuvuluka nyeke amba nansha shi ketudi bengidile Yehova mu myaka mivule namani, bilokoloko bibi bibwanya kwala miji mu mutyima wetu. (1 Kodinda 10:12) O mwanda tufwaninwe kubandaula kyaba kyonso byobya bidi mu mutyima wetu ne kufundula milangwe yonso ya busekese ne mitatulo!​—Ngalatea 5:26; tanga Kolose 3:5.

13. I kyambo’ka kikwabo kingidijanga Satana, ne i muswelo’ka otubwanya kwikyepuka?

¹³ Kyambo kikwabo kingidijanga Satana i kya kusanswa bya majende. Dyalelo, uloñanga bukomo bwa kulengeja bantu basangele bandemona na kwingidija mutōtelo wa bubela ne kwipwija mukose. Mafilime, makayo a mu matelefone nansha a mu olodinatele, nansha miswelo mikwabo ya kwipwija mukose bikokeja kumwekeja majende bu mayampe. Le i muswelo’ka otubwanya kwepuka kino kyambo? Ketufwaninwepo kutengela bulongolodi bwa Leza bwitupe mulongo wa kwipwija mukose kuyampe ne kubi. Tufwaninwe kufundija mutyima wetu wa mundamunda pa kusaka’mba tutonge butongi buyampe bwimanine pa misoñanya ya Yehova. (Bahebelu 5:14) Kadi shi buswe botusenswe Leza i “bwampikwa buzazangi,” nabya tukatonga bya kwipwija nabyo mukose na tunangu. (Loma 12:9) Banzazangi banenanga bingi byobalonga nabyo bingi.  O mwanda shi ketutonge kwipwija mukose, tufwaninwe kwiipangula’mba: ‘Le nondanga misoñanya imo yonka yonsapwilanga bantu bakwabo kulonda? Le bantu bonefundanga nabo Bible nansha boba bompempulanga bakeivwana namani shi abamone bintu byonepwija nabyo mukose?’ Shi tulonde misoñanya imo yonka yotusapwila bantu kulonda, nabya biketupēlela kwepuka kyambo kya Satana.​—1 Yoano 3:18.

14. Le Satana utompanga kwitusomba namani, ne i muswelo’ka otubwanya kumukomena?

¹⁴ Kadi Satana uloñanga bukomo bwa kwitusomba ne kwituzakaja mwanda wa tuleke kukōkela Yehova. Kimfwa, ubwanya kutonona imbikalo ikankaje mwingilo wetu wa busapudi. Ubwanya kutonona bengidi netu nansha bakwetu ba ku masomo betufutulule pa mwanda wa misoñanya ya mu Bible yotulonda. (1 Petelo 4:4) Satana ubwanya’nka ne kutonona babutule betu bampikwa kwitabija, babwanya padi kwikala na kukanina kuyampe, inoko bakimba kwitukankaja tuleke kwenda ku kupwila. (Mateo 10:36) Lelo i bika byotubwanya kulonga pa kukomena lonji lwa Satana? Ketufwaninwepo kutulumuka pa buno bulwi, mwanda tuyukile amba Satana ulwanga netu. (Kusokwelwa 2:10; 12:17) Kadi, tufwaninwe kuvuluka mwanda mwine waetulwila: Satana unenanga’mba twingidilanga Yehova enka shi bitupēlela, inoko shi bibakoma twamuleka. (Yoba 1:9-11; 2:4, 5) Ku mfulo, tufwaninwe kulomba nyeke Leza etukomeje. Vuluka’mba, Yehova kaketwelapo nansha dimo.​—Bahebelu 13:5.

15. Lelo Satana ubwanya kwituningila tulonge bintu byoketusakilepo kulonga? Shintulula.

¹⁵ Satana kabwanyapo kuningila bantu balonge bintu byokebasakilepo kulonga. (Yakoba 1:14) Bantu bavule mu ino ntanda kebajingulwilepo amba badi ku mutamba wa Satana. Inoko shi muntu wefunde bubine, ufwaninwe kutonga shi ukekala ku mutamba wa Yehova nansha wa Satana. (Bilongwa 3:17; 17:30) Shi twi basumininwe kukōkela Leza, nabya Satana kakabwanyapo kutyumuna kikōkeji kyetu.​—Yoba 2:3; 27:5.

16, 17. (a) Lelo i bika bikwabo kebibwanyapo kulonga Satana ne bandemona bandi? (b) Mwanda waka ketufwaninwepo kwivwana moyo wa kulombela na diwi ditunduke kudi Yehova?

¹⁶ Kudi bintu bikwabo kebibwanyapo kulonga Satana ne bandemona bandi. Kimfwa, Bible kanenapo nansha dimo amba babwanya kuyuka bidi mu ñeni nansha mu mutyima wetu. I enka ba Yehova ne Yesu kete babwanya kwibiyuka. (1 Samwele 16:7; Mako 2:8) Penepa le tufwaninwe kukwatwa moyo shi twisamba nansha kulombela na diwi ditunduke amba Dyabola ne bandemona bandi bakevwana byotunena ne kwiya kwitutamba? Aa! Mwanda waka? Langulukila pa kuno kudingakanya: Ketwivwanangapo moyo pa kulonga biyampe mu mwingilo otwingidila Yehova mwanda’po’tu Satana waketumona. Mu muswelo umo onka, ketufwaninwepo kwivwana moyo wa kulombela na diwi ditunduke mwanda’po’tu amba Dyabola wakevwana byotunena. Ne kadi, Bible ulombola misunsa mivule yālombele bengidi ba Leza na diwi ditunduke, kadi i patupu potutanga’mba bāivwene moyo amba Dyabola wakebevwana. (1 Balopwe 8:22, 23; Yoano 11:41, 42; Bilongwa 4:23, 24) Shi tulonge bukomo bwa kwisamba ne kulonga bitusakila Leza, tubwanya kukulupila’mba Yehova kakalekapo Dyabola etususule mu kitatyi kilampe.​—Tanga Ñimbo ya Mitōto 34:7.

¹⁷ Tufwaninwe kuyuka walwana netu ino ketufwaninwepo kumutyina. Nansha byotudi bampikwa kubwaninina, tubwanya kunekenya Satana na bukwashi bwa Yehova! (1 Yoano 2:14) Shi tumukomene nandi uketunyema. (Yakoba 4:7; 1 Petelo 5:9) Dyalelo, i kimweke amba Satana ulwanga bininge bankasampe. Lelo i muswelo’ka obwanya kukomena buno bulwi bwa Dyabola? Tukabandaula kino mu kishinte kilonda’ko.