1. Le i bintu’ka bibidi byotubwanya kukulupila?

YEHOVA LEZA usenswe batōtyi bandi. Wibasenswe, kadi ukebasanswa nyeke. Kadi usenswe boloke. (Ñim. 33:5) O mwanda tubwanya kukulupila bino bintu bibidi: (1) Kitatyi kilongelwa bengidi bandi bintu bibi, Yehova bimusansanga. (2) Ukalengeja bantu bandi balongelwe bintu na boloke. Mu kishinte kibajinji mu bino bishinte, * twefundile’mo amba Bijila byobāpele Isalela kudi Leza kupityila kudi Mosesa, byādi bimanine pa buswe. Byādi bikankamika boloke​—kulongela bonso bintu na boloke, enka ne bazoze bene. (Kup. 10:18) Bino bijila bilombola’mba Yehova utele batōtyi bandi mutyima bininge.

2. Le i bipangujo’ka byotusa kulondolola?

² Bijila bya Mosesa byāfudile mu mwaka wa 33 Yesu Ke Mwiye, kitatyi kyāshimikilwe kipwilo kya bwine Kidishitu. Le penepa bene Kidishitu kebakamwenapo mu kijila kimanine pa buswe kadi kikankamika boloke? Ke amopo! Bene Kidishitu badi na kijila kipya. Mu kino kishinte, tusa kuyuka bidi kino kijila i kijila’ka. Kupwa tusa kulondolola ku bino bipangujo: Mwanda waka tunena’mba kino kijila kimanine pa buswe? Mwanda waka tunena’mba kikankamikanga boloke? Lelo boba badi na lupusa balonda kino kijila, bafwaninwe kulongela bakwabo bintu namani?

3. Le i bintu’ka bibadilwa mu “kijila kya Kidishitu,” kitelelwe mu Bene Ngalatea 6:2?

³ Tanga Bene Ngalatea 6:2. Bene Kidishitu balondanga “kijila kya Kidishitu.” Yesu kālembelepo mulongo wa bijila bya kulonda balondi bandi, ino wēbapele bulombodi, mbila,  ne misoñanya ya kulonda mu būmi. Mu “kijila kya Kidishitu” mubadilwa bintu byonso byāfundije Yesu. Pa kwivwanija kino kijila senene, tubandaulei myanda ilonda’ko.

4-5. Le Yesu wāfundije muswelo’ka, ne wāfundije kitatyi’ka?

⁴ Le Yesu wāfundije muswelo’ka? Dibajinji, wāfundije bantu kupityila ku byaādi unena. Binenwa byandi byādi na bukomo mwanda wādi ufundija bubine butala padi Leza, kitungo kinekine kya būmi, ne kulombola’mba Bulopwe bwa Leza bo bukapwija masusu onso a bantu. (Luka 24:19) Kadi Yesu wāfundije kupityila ku kimfwa kyandi. Kupityila ku mwiendelejo wandi, wālombwele balondi bandi mwa kwikadila mu būmi.​—Yoa. 13:15.

⁵ Le Yesu wāfundije kitatyi’ka? Wāfundije paādi wingila mwingilo wandi pano pa ntanda. (Mat. 4:23) Kadi wāfundije balondi bandi kinondanonda na kusangulwa kwandi. Kimfwa, wāmwekēle kibumbo kya bana ba bwanga​—padi bantu 500 ne kupita​—wēbapa musoñanya wa ‘kulonga bana ba bwanga.’ (Mat. 28:19, 20; 1 Ko. 15:6) Byadi mutwe wa kipwilo, Yesu wāendelele kufundija bana bandi ba bwanga ne paājokele mūlu. Kimfwa, dya mu mwaka wa 96 Yesu Ke Mwiye, Kidishitu wālombwele mutumibwa Yoano akankamike ne kudingila bene Kidishitu bashingwe māni.​—Kol. 1:18; Kus. 1:1.

6-7. (a) Le i kwepi kulembelwe bufundiji bwa Yesu? (b) Le tukōkelanga kijila kya Kidishitu namani?

⁶ Le i kwepi kulembelwe bufundiji bwa Yesu? Mu Maevanjile aná i mulembwe bintu bivule byānenene Yesu ne byaālongele paādi pano pa ntanda. Bisonekwa bikwabo bya Kingidiki bya Bwine Kidishitu—bine byālembelwe na bantu bāpelwe bukomo bwa mushipiditu ujila kadi bādi na “ñeni ya Kidishitu”​—nabyo bitukwashanga tuyuke mulangilo wa Yesu mu ino myanda.

⁷ Byotwifunda’ko: Bufundiji bwa Yesu bukwashanga mu myanda yonso ya mu būmi. O mwanda kijila kya Kidishitu kifwaninwe kwituludika mu byonso byotulonga ku njibo, ku kaji nansha ku masomo, ne mu kipwilo. Twifundanga kino kijila na kutanga ne kulangulukila pa Bisonekwa bya Kingidiki bya Bwine Kidishitu. Tukōkelanga kino kijila na kulonda mu būmi bwetu bulombodi, mbila ne misoñanya idi mu bino bilembwa bya ku bukomo bwa mushipiditu. Shi  tukōkēle kijila kya Kidishitu, nabya tukōkēle Yehova, Leza wetu wa buswe, Nsulo ya bufundiji bonso bwa Yesu.​—Yoa. 8:28.

8. Le kijila kya Kidishitu kimanine pa kyalwilo’ka?

⁸ Njibo myūbakwe biyampe pa kyalwilo kikomo, ilengejanga boba bashikete’mo bekale na mutyima-ntenke. Muswelo umo onka, kijila kiyampe kimanine pa kyalwilo kikomo, nakyo kilengejanga boba bekilonda bekale na mutyima-ntenke. Kijila kya Kidishitu kimanine pa kyalwilo kiyampe kutabuka, ke buswe kadi. Mwanda waka tunena namino?

9-10. Le i bimfwa’ka bilombola’mba Yesu wādi ulonga bintu na buswe, ne i muswelo’ka otubwanya kumwiula?

⁹ Dibajinji, Yesu wādi ulonga bintu byonso na buswe. Lusa, nansha mutyima wa lusalusa, i kilomboji kya buswe. Byawāivwene lusa, wāfundije bibumbo, wābelula babela, wādisha badi na nzala, ne kusangula bafwe. (Mat. 14:14; 15:32-38; Mako 6:34; Luka 7:11-15) Nansha kulonga bino bintu byokwāmujimijije kitatyi ne bukomo, Yesu wātangidije na mutyima tō bisakibwa bya bakwabo kumeso kwa byandi. Kutabukidila, wālombwele buswe bukatampe, wāpāna būmi bwandi pa mwanda wa bakwabo.​—Yoa. 15:13.

¹⁰ Byotwifunda’ko: Tubwanya kwiula Yesu na kutangidija bisakibwa bya bakwetu kumeso kwa byetu. Kadi tubwanya kumwiula na kwivwanina lusa bantu ba mu wetu mwaba. Kitatyi kitutonona lusa tusapule ne kufundija myanda miyampe, tukōkelanga kijila kya Kidishitu.

11-12. (a) Le i bika bilombola’mba Yehova witutele mutyima bininge? (b) Le i muswelo’ka otubwanya kwiula buswe bwa Yehova?

¹¹ Dya bubidi, Yesu wāmwekeje buswe bwa Shandi. Mu mwingilo wandi, Yesu wālombwele amba Yehova utele batōtyi bandi mutyima bininge. Mu bintu byāfundije Yesu, mubadilwa ne bino: Batwe bonso tudi na mvubu kadi twi balēme ku meso a Tata wetu wa mūlu. (Mat. 10:31) Yehova usangelanga kutundaila mukōko mujimine wisāsa ne kujokela mu kipwilo. (Luka 15:7, 10) Yehova wālombwele buswe bwaetuswele na kwitupa wandi Mwana bu kinkūlwa kya kwitukūla.—Yoa. 3:16.

¹² Byotwifunda’ko: Le i muswelo’ka otubwanya kwiula buswe bwa Yehova? (Ef. 5:1, 2) I na kumona batutu ne bakaka bonso amba badi na mvubu kadi i balēme, ne kutundaila na nsangaji “mukōko mujimine” ujokela kudi Yehova. (Ñim. 119:176) Tulombolanga’mba tusenswe batutu ne bakaka na kwipāna pa mwanda wabo, kimfwa kwibakwasha pa kitatyi kyobasakilwa bukwashi. (1 Yo. 3:17) Shi tulongela bakwetu bintu na buswe, nabya tukōkele kijila kya Kidishitu.

13-14. (a) Mungya Yoano 13:34, 35, le Yesu wāsoñenye balondi bandi balombole bika, ne mwanda waka ino i mbila mipya? (b) Le tukōkelanga mbila mipya namani?

¹³ Dya busatu, Yesu wāsoñenye balondi bandi balombole buswe bwa kwipāna. (Tanga Yoano 13:34, 35.) Mbila ya Yesu i mipya mwanda itulomba kulombola buswe mu muswelo okebwādipo bulombolwa mu Bijila byobāpele Isalela kudi Leza: Kusanswa banabetu betabije na mwētusanshilwe Yesu. Kino kilomba buswe bwa kwipāna. * Tufwaninwe kusanswa batutu ne bakaka kupita’nka ne motwisanshilwe batwe bene. Tufwaninwe kwibasanswa bininge kufika’nka ne ku kwitabija kupāna būmi bwetu pa mwanda wabo, na mwālongele Yesu pa mwanda wetu.

 ¹⁴ Byotwifunda’ko: Le tukōkelanga mbila mipya namani? Mu kīpi, i na kwipāna pa mwanda wa batutu ne bakaka. Ketudipo’nka na mutyima wa kupāna bintu bikatampe​—kupāna būmi bwetu​—ino i ne tubintu tutyetutye. Kimfwa, potwenda kitatyi ne kitatyi kukasela tutu nansha kaka mununu akatanwe ku kupwila, nansha potwitabija kuleka bintu byotusenswe mwanda wa kusangaja muntu otusenswe, nansha kwingila ku mwingilo wa kukwasha boba baponenwe na kimpengele kitatyi kyotudi mu konje, tukōkelanga kijila kya Kidishitu. Kadi tukwashanga kipwilo kyetu kikale bu kifuko kya mutyima-ntenke ku muntu yense.

15-17. (a) Le bilongwa bya Yesu bilombola namani amba usenswe boloke? (b) Le i muswelo’ka otubwanya kwiula Yesu?

¹⁵ “Boloke” butelelwe mu Bible, i kulonga byobya bimona Leza bu byoloke ne kwibilonga pampikwa mboloji. Mwanda waka tunena’mba kijila kya Kidishitu kikankamikanga boloke?

¹⁶ Dibajinji, tutalei mulombwela bilongwa bya Yesu amba usenswe boloke. Mu mafuku a Yesu, bendeji ba bipwilo bya Bayuda bādi bashikilwe bantu bampikwa kwikala Bayuda, bafutulula Bayuda bampikwa kufunda, kadi kebādipo balēmekele bana-bakaji. Inoko Yesu wādi ulongela bonso biyampe kadi pampikwa mboloji. Wāitabije bantu bampikwa kwikala Bayuda bādi na lwitabijo bamufwene. (Mat. 8:5-10, 13) Wāsapwidile bonso pampikwa mboloji, bampeta ne balanda bene. (Mat. 11:5; Luka 19:2, 9) Kādipo na mutyima mūmu ku bana-bakaji nansha kwibalongela bintu mu muswelo mubi. Ino aye wādi wibalēmekele ne kwikala nabo biyampe, kubadila’mo’nka ne boba bādi bafutululwa na bakwabo.​—Luka 7:37-39, 44-50.

¹⁷ Byotwifunda’ko: Tubwanya kwiula Yesu na kulongela bakwetu bintu kwampikwa mboloji ne kusapwila bonso basaka kwivwana​—pampikwa kubanga mobekadile nansha mutōtelo wabo. Bana-balume bene Kidishitu balondanga kimfwa kyandi na kulēmeka bana-bakaji. Shi tuloñanga namino, tukōkele kijila kya Kidishitu.

18-19. Le i bika byāfundije Yesu pa mwanda utala boloke, ne i ñeni’ka yotuboila ku bufundiji bwandi?

¹⁸ Dya bubidi, tutalei byobya byāfundije Yesu pa mwanda utala boloke. Wāfundije misoñanya yādi ya kukwasha balondi bandi balongele bakwabo bintu mu muswelo muyampe. Kimfwa, tulangulukilei bidi pa Kijila Kitabukile Bulēme. (Mat. 7:12) Batwe bonso tusakanga betulongele bintu mu muswelo muyampe. O mwanda netu tufwaninwe kwikala biyampe na bakwetu. Shi tulonge namino, nabo bakekala netu biyampe. Ino le bikekala namani shi abetulongela bintu na bukondame? Kadi Yesu wāfundije balondi bandi bakulupile amba Yehova ukabingija “[boba] bamwabija dyuba ne bufuku.” (Luka 18:6, 7) Bino binenwa i mulao: Leza wetu moloke uyukile biyampe matompo etutana mu ano mafuku a mfulo, kadi ukalengeja tulongelwe bintu na boloke pa kitatyi kifwaninwe.​—2 Ts. 1:6.

¹⁹ Byotwifunda’ko: Shi tulonda misoñanya yāfundije Yesu, tukalongela bakwetu bintu na boloke. Kadi shi abetulongela bintu na bukondame mu ino ntanda ya Satana, tubwanya kusengibwa pa kuyuka’mba Yehova ukalengeja tulongelwe bintu na boloke.

20-21. (a) Le boba badi na lupusa bafwaninwe kulongela bakwabo bintu namani? (b) Le mulume ubwanya kulombola buswe bwa kwipāna namani, ne shabana nandi ufwaninwe kulongela bandi bana bintu namani?

²⁰ Le boba badi na lupusa balonda kijila kya Kidishitu, bafwaninwe kulongela  bakwabo bintu namani? Kino kijila byokimanine pa buswe, boba badi na lupusa bafwaninwe kulēmeka boba bobalelele ne kwibalongela bintu na buswe. Bafwaninwe kuvuluka’mba dishinda dya Kidishitu i dishinda dya buswe.

²¹ Mu kisaka. Mulume ufwaninwe kusanswa wandi mukaji “monka mulongelanga Kidishitu ku kipwilo.” (Ef. 5:25, 28, 29) Mulume ufwaninwe kwiula buswe bwa Kidishitu bwa kwipāna na kutangidija bisakibwa ne tumweno twa wandi mukaji kumeso kwa twandi. Bana-balume bamo babwanya kukomenwa kulombola buno buswe, padi mwanda batamīne mu kifuko kemwadipo mulongelwa bantu bintu mu muswelo muyampe ne na buswe. Babwanya kukomenwa kulemununa bibidiji bibi, ino bafwaninwe kushinta pa kukōkela kijila kya Kidishitu. Mulume ulombola buswe bwa kwipāna bamulēmekanga kudi wandi mukaji. Shabana uswele bandi bana bya binebine kakebasanshijapo na binenwa nansha na bilongwa. (Ef. 4:31) Inoko, umwekejanga buswe ne kusangela bandi bana mu muswelo wibalengeja bemone bu badi na mutyima-ntenke. Shabana wa uno muswelo bamusanswanga ne kumukulupila kudi bandi bana.

22. Mungya 1 Petelo 5:1-3, le i ani mwinē “mikōko,” ne ifwaninwe kulongelwa bintu muswelo’ka?

²² Mu kipwilo. Bakulumpe bafwaninwe kuvuluka’mba “mikōko” ke yabopo. (Yoa. 10:16; tanga 1 Petelo 5:1-3.) Misemwa “luombe lwa Leza,” “ku meso a Leza,” ne “bupyani bwa Leza” ivulujanga bakulumpe amba mikōko i ya Yehova. Usakanga mikōko yandi ilongelwe bintu na buswe ne kanye. (1 Ts. 2:7, 8) Bakulumpe bavuija na buswe mwingilo wabo wa bukumbi betabijibwanga na Yehova. Bakulumpe ba uno muswelo, bebasanswanga ne kwibalēmeka kudi batutu ne bakaka.

23-24. (a) Le bakulumpe badi na mwingilo’ka pobabandaula mwanda utala muntu ulongele bubi bukatampe? (b) Kitatyi kyobabandaula uno mwanda, le bakulumpe bakata mutyima ku bika?

 ²³ Le bakulumpe badi na mwingilo’ka pobabandaula mwanda utala bubi bukatampe? Mwingilo wabo i mwishile na wa batyibi ne bakulumpe bādi balonda Bijila byobāpele Isalela kudi Leza. Mu bino bijila, bana-balume batongwe kebādipo babandaula’nka myanda ya ku mushipiditu, ino i ne ya mu būmi bwa bantu ne ya butapani. Ino mu kijila kya Kidishitu, mwingilo wa bakulumpe i kubandaula myanda ya ku mushipiditu ya muntu ulongele bubi. Bayukile amba bakatampe ba lupusa i bapebwe mwingilo na Leza wa kubandaula myanda ya mu būmi ne ya butapani. Mwine mubadilwa ne kulomba lupeto lwa amande nansha kukutañana.​—Loma 13:1-4.

²⁴ Le bakulumpe babandaulanga namani myanda ya ku mushipiditu ya muntu ulongele bubi bukatampe? Bengidijanga Bisonekwa pa kubandaula myanda ne kukwata butyibi. Bavulukanga mu ñeni amba kijila kya Kidishitu kimanine pa buswe. Buswe butononanga bakulumpe beipangule amba: Le i bika bya kulonga pa kukwasha muntu yense mu kipwilo ulongele bubi? Pa mwanda utala nonga-bibi, buswe butononanga bakulumpe beipangule amba: Le i mwisāse? Le tubwanya kumukwasha aluje bukomo bwandi bwa ku mushipiditu?

25. Le kishinte kilonda’ko kikesambila pa bika?

²⁵ Bine, tufwijanga’ko pa kulonda kijila kya Kidishitu! Shi batwe bonso tulonge bukomo bwa kukōkela kino kijila, nabya tukakwasha kipwilo kikale bu kifuko mukeivwana bantu bonso bu basanshibwe, ba mvubu kadi ba mutyima-ntenke. Inoko, tudi mu ntanda mudi “babi ne bandimbañani” bene benda ‘babipila’ko kutabuka.’ (2 Tm. 3:13) Tufwaninwe kwikala nyeke badyumuke. Le kipwilo kya bwine Kidishitu kikamwekeja namani boloke bwa Leza pa kubandaula myanda itala kona mwana na busekese? Kishinte kilonda’ko kikalondolola kino kipangujo.