Uno mwanda ulenga moyo washintyile būmi bwami, mwanda kyo kitatyi kyonashilwile kukimba Umpangi. Ino kumeso kwa kwimusekunwina byalondele’po mu bwine bufuku’bwa, lekai bidi nemulombole bintu byalongekele mu būmi bwami ponadi nekidi mwanuke, byanengeje nsake kwifunda myanda ya Leza.

Nabutwilwe mu 1937 mu Guesnain, kibundi kikolwa’mo mabwe a bulēme kidi kungala kwa Franse. Tata, wadi wingila mu mingotyi ya makala, waumfundije kamweno kadi mu kwingila bininge. Kadi naiwile ne mutyima wandi wa kukimba boloke, mwine wamutonwene anenene bantu badi bengila mu mingotyi badi basusulwa. Pa kusaka kwibalwila, tata wakatwelele mu kitango kya bantu balwila byepelo bya bantu bengila mu mingotyi. Kadi wadi mufītwe pa mwanda wa buzazangi bwaadi umona mu bamumpe ba mu kibundi. Bavule mu bukata mwabo badi’tu na būmi buyampe; inoko balomba balanda badi bengila mu mingotyi byakudya ne lupeto. Tata wādi  mufītwe bininge pa ngikadila ya bamumpe, waleka ne kumfundija myanda ya kipwilo. Ketwadipo twisambila nansha dimo pa myanda ya Leza.

Ami pa kutama, nami nashilula kushikwa bukondame. Mu buno bukondame mwadi ne mushikwa obadi bashikilwe beni bashikete mu Franse. Nadi nta futu na bana ba beni kadi nadi mpwene nabo. Ne kadi mama kadipo mwine Franse, ino wadi mwine Polonye. Nadi nsaka bantu ba nkoba mishileshile bekale mu ndoe kadi bamonwe mu muswelo umo.

Bantwejeje busola ku bukomo mu 1957. Ye kyonadi ngikadile mu ngulu ya mu Aljeri bufuku bwa fukutu, ngulu yonesambilanga’po kala. Pa kupwa kwela lwanji amba “Leza! A Leza!” Namona wadi wiya, mpunda wa ntanda, ke sola walwanapo! Mutyima wauntūka! Inoko kino kinkumenkume ne divita, byanengeje nangulukile bininge pa būmi. Neipangula’mba i kika kyotwikadile’ko? Lelo Leza witutele mutyima? Le tukekala mu ndoe ya nyeke?

Mwenda mafuku ponakampempwile bambutwile ku njibo, netana na Kamoni wa Yehova umo. Waumpa La Sainte Bible, bwalamuni bwa Falanse bwa Bible wa Katolika, mwine onashilwile kutanga ponajokēle mu Aljeri. Kisonekwa kyanangulwije bininge i kya Kusokwelwa 21:3, 4. Kinena’mba: “Pema wa Leza udi na bantu . . . Kadi ukapampulanga impolo yonso mu meso abo, ne lufu kelukekala’kopo dikwabo, nansha madilo nansha miyoa nansha misanshi mine keikekala’kopo monka.” * Bino binenwa byantulumwije. Nkeneipangula’mba ‘le bibwanya kufikidila?’ Mu kine kitatyi’kya, nkyadipo ndyukile kintu nansha kimo padi Leza ne pa Bible.

Ami pa kuleka busola mu 1959, twetana na Kamoni witwa bu François, wamfundija bubine bwa mu Bible buvule. Kimfwa, wanombwele mu Bible dijina dya Leza dya bunka, Yehova. (Ñim. 83:18) Kadi François wanshintulwila’mba Yehova ukaleta boloke pano pa ntanda, kwalamuna ntanda ke paladisa, ne kufikidija binenwa bidi mu Kusokwelwa 21:3, 4.

Buno bufundiji bwadi na buluji, bwauntenga ne ku mutyima. Kadi nalobela bamumpe bininge, nkesake kukebatuluja pa bintu bya bubela byobafundijanga kebidipo mu Bible! Bimweka bu nadi kendi na mumweno na wa tata, kadi nabudilwe kitūkijetyima. Nadi nkesake kulonga’po kintu bukidibukidi!

François ne balunda nami bakwabo Batumoni bankweshe ndeke kukalabala. Banshintulwila’mba mwingilo wetu wa bwine Kidishitu, ke wa kutyibilapo bantu mambo, ino i wa kwibapa lukulupilo kupityila ku myanda miyampe ya Bulopwe bwa Leza. Uno o mwingilo wāingile Yesu, kadi mwingilo waāpele balondi bandi kwingila. (Mat. 24:14; Luka 4:43) Ne kadi nadi mfwaninwe kwifunda kwisamba na bantu na kanye ne na bunwa nansha shi badi na nkulupilo’ka. Bible unena’mba: “Umpika wa Mfumwetu kafwaninwepo kūmana, ino ufwaninwe kwikala mutūkanye ku bonso.”​—2 Tm. 2:24.

 Kupwa nashinta, nabatyijibwa kendi Kamoni wa Yehova mu 1959 ku kitango kya kipindi. Kwine’kwa, namona’ko kaka nsongwakaji witwa bu Angèle, mwine wansageje bininge. Nashilula kukapwila mu kipwilo kyaadi upwila’mo, kupwa twesonga mu 1960. Bine, i mwana-mukaji muyampe, mukaji muyampe, kyabuntu kilēme kimpele Yehova.​—Nki. 19:14.

Mu bula bwa myaka mivule, naboile ñeni mivule ku batutu ba tunangu kadi ba bwino. Mibajinji i ya amba: Pa kubwanya kwingila mwingilo o-onso mukomo, tufwaninwe kwikala betyepeje ne kulonda binenwa bya tunangu bidi mu Nkindi 15:22 binena’mba: “Pa madingi mavule, kudi kufikidila.”

Mu 1964, nashilula kumona bubinebine bwa bino binenwa bya ku bukomo bwa mushipiditu. I mu uno mwaka monashilwile kwingila bu mutadi wa kipindi, ñenda mpempula bipwilo mwanda wa kukankamika banabetu ne kwibakwasha baningije kipwano kyabo na Yehova. Inoko mu kine kitatyi’kya nadi’tu na myaka 27, kadi wampikwa bwino. O mwanda nalongele ne bilubo. Inoko nalongele bukomo bwa kuboila’ko ñeni. Dibajinji naboile ñeni mivule kudi “badingidi” bankanka kadi ba bwino.

Navuluka’ko kimfwa kimo. Pa kupwa kupempula kipwilo kya mu Paris, tutu umo mutame ku mushipiditu waunena shi tubwanya kwisamba’ko pafula. Nami nanena’mba “biyampe.”

Wangipangula’mba, “A Louis, lelo Dokitele wikalanga upempula bāni?”

Namulondolola’mba “i babela.”

Nandi wanena’mba: “I amo. Ino namone amba upityijanga kitatyi kivule na boba bakomo ku mushipiditu, kimfwa batadi ba kipwilo. Mu kipwilo kyetu mudi batutu ne bakaka bavule batyumukwe mutyima, bapya ne badi na bumvu. Basa kusangala bininge shi upityije nabo pamo kitatyi, enka ne kukadya nabo ku abo mobo.”

Madingi a uno tutu adi mendele’mo kadi mayampe. Buswe bwaadi usenswe mikōko ya Yehova bwantengele ku mutyima. O mwanda nansha byobyadi bikomo, naitabije byaanenene ne kulongela monka bukidibukidi. Mfwijanga’ko Yehova pa batutu ba uno muswelo.

Mu myaka ya 1969 ne 1973, bauntongele kutala mwingilo wa byakudya ku bitango bibidi bya  matanda byalongelwe mu Colombes, mu Paris. Ku kitango kya mu 1973, twadi tunenwe kudisha bantu 60 000 mu mafuku atano! Kunena na bubine, natuyukile. Ino ne pano pene, kulonda madingi adi mu Nkindi 15:22 kwetukweshe twingile uno mwingilo. Nakalombele madingi kudi batutu batame ku mushipiditu badi na bwino mu myanda ya byakudya. Mu bukata mwabo mwadi batapanga banyema, bakunanga munamuna, batēkanga, ne bapotanga bintu. Batwe bonso pamo twabwenye kwingila uno mwingilo mukatampe.

Mu 1973, betwita ami ne wami mukaji kukengila ku Betele ya mu Franse. Kwine’kwa, baumpa’ko mwingilo mukwabo mukomo. Nadi nkatūdila banabetu ba mu Kamerune mabuku, ntanda imo ya mu Afrika, mwine mobadi bakankeje mwingilo wetu tamba mu 1970 kutūla mu 1993. Kadi nalēmenenwa bininge. Padi tutu wadi utala mwingilo mu Franse wanañwine, waunkankamika’mba: “Banabetu ba mu Kamerune basakilwa bininge byakudya bya ku mushipiditu. Twibadishe!” Kadi bine twebadishishe.

Nadi ñenda ñendo mivule mu matanda a ku mikalo ya Kamerune kuketanina’mo na bakulumpe ba mu ino ntanda. Bano bana-balume bakankamane kadi ba tunangu baunkweshe ntūle’ko mpangiko miyampe ya mwa kutwejeja byakudya bya ku mushipiditu mu Kamerune. Yehova wetwesele pa bukomo botwalongele. Na bubine, mu kintu kya myaka 20, bantu ba Yehova ba mu ino ntanda kebabudilwepo nansha dimo Kiteba kya Mulami ne dibuku dyadi ditamba kweji ne kweji dya Service du Royaume.

Kitatyi’tu kyotwashilwile kwinangila mwanda wa kwisonga, Angèle wadi na ngikadila miyampe ya ku mushipiditu. Ino ngikadila yamwekele  patōka mu busongi bwetu. Kyolwa mu difuku dyetu dya butundaile, waunena nombele kudi Yehova etukwashe tumwingidile kitatyi kyonso mu busongi bwetu. Yehova nandi walondolola ino milombelo.

Kadi Angèle wankweshe nkulupile mudi Yehova bininge. Kimfwa, pobetwityile kukengila ku Betele mu 1973, nekakile mwanda nadi nsenswe mwingilo wa kipindi. Inoko Angèle wanvuluja’mba twapēne būmi bwetu kudi Yehova. Tufwaninwe kulonga bintu byonso bitunena bulongolodi bwandi kulonga. (Bah. 13:17) Nami naitabija milangwe yandi! Ebiya twaenda ku Betele. Mu bula bwa kitatyi kyotushikatyile pamo, tunangu twa wami mukaji, ñeni yandi, ne mumweno wandi wa ku mushipiditu, i biningije busongi bwetu ne kwitukwasha tukwate butyibi buyampe.

Nansha byoketudi banunu, Angèle ukidi mukaji muyampe unkwatakenye. Kimfwa, pa kukatanwa ku masomo a bwine Leza mene adi avudile kufundwa mu Angele, ami ne Angèle twalongele bukomo bwa kwifunda Angele. Twaenda mu kipwilo kya Angele nansha byotwadi ketudi na myaka 70 ne kupita mu kine kitatyi’kya. Byonadi ñingila mu Komite wa Musambo mu Franse, kwifunda ludimi lukwabo kyadi i kikoleja. Inoko ami ne Angèle twadi twikwasha. Pano potudi na myaka 80 ne musubu, tuteakanyanga kupwila mu ndimi ibidi, mu Angele ne mu Falanse. Kadi twielelanga’ko kutanwa ku kupwila kitatyi ne kitatyi ne kusapula pamo na kipwilo. Yehova i mwitwesele pa bukomo botwalongele bwa kwifunda Angele.

Twaeselwe madyese makatampe mu mwaka wa 2017. Ami ne Angèle betupele dyese dya kukafunda masomo a ba mu Komite wa Musambo ne Babo Bakaji, afundīlwe ku Kitako kya Bufundiji kya Sosiete Watchtower mu Patterson, New York.

Bine, Yehova i mufundiji mukatakata. (Isa. 30:20) O mwanda ke kya kutulumukapo shi bantu bandi, bakulumpe ne banuke, bafundijibwanga biyampe! (Kup. 4:5-8) Na bubine, ne mumone amba shi bankasampe bateja Yehova ne batutu ne bakaka ba bwino, bakendelela biyampe ku mushipiditu ne kwikala bengidi ba Yehova ba kikōkeji. Kisonekwa kya Nkindi 9:9 kituvuluja’mba: “Abila wa tunangu, nandi ukekala wa tunangu kutabuka. Fundija muntu moloke, nandi ukabweja ku buyuki bwandi.”

Kyaba kimo mvulukanga bufuku bwa fukutu bulenga moyo botwadi mu ngulu ya Aljeri pano kepadi kintu kya myaka 60. Nkyadipo ndyukile bintu biyampe byadi bintengēle. Naboile ñeni mivule ku bakwetu! Bine, Yehova i mwitupe ami ne Angèle būmi buyampe kutabuka. Pano twi basumininwe kuboila ñeni kudi Tata wetu wa mūlu ne kudi batutu ne bakaka ba tunangu kadi ba bwino bamusenswe.