1-2. Le i bubinga’ka bumo botufwaninwe kutela mutyima ku myanda idi mu mukanda wa Kusokwelwa?

 LELO kebakunene kutala mafoto mu alubumu ya muntu kampanda? Potala mafoto ubamone’mo bantu bavule bokuyukilepo. Inoko ubafika pa foto imo ubaimana kowiitadija. Mwanda waka? Mwanda ubemone pa ino foto. Powiitala ubatompa kuvuluka kitatyi kyoyakwetwe ne kobeikwatyile. Kadi kokimbe kuyuka muntu yense udi pa foto. Ino foto idi na kamweno kakatampe kodi.

² Mukanda wa Kusokwelwa udi pamo bwa ino foto. Mwanda waka? Pa mwanda bidi wa buno bubinga bubidi. Bubajinji, Bible wālembelwe pa mwanda wetu. Mu vese’tu mubajinji tutanga’mo amba: “Kusokwelwa kwa Yesu Kidishitu, kwamupele Leza, mwanda wa kulombola bapika bandi bintu bifwaninwe kulongeka panopano.” (Kus. 1:1) Nanshi byobya bilembelwe mu uno mukanda kebitalepo bantu bonso mu kikonge, ino bitutala batwe bengidi bēpane ba Leza. Byotudi bantu ba Leza, ketufwaninwepo kutulumuka pa kuyuka’mba, tukwashanga ku kufikidila kwa buno bupolofeto bukunka mutyima. Mu muneneno mukwabo, tubemone “pa foto.”

3-4. Mungya mukanda wa Kusokwelwa le i kitatyi’ka kyadi kya kufikidila bupolofeto budi’mo, ne kino kifwaninwe kwitulengeja tulonge bika?

³ Bubinga bwa bubidi i kitatyi kine kifikidila buno bupolofeto. Yoano mutumibwa mununu wātelele kino kitatyi pawānenene amba: “Na buludiki bwa mushipiditu naselēlwe mu difuku dya Mfumwetu.” (Kus. 1:10) Pālembele Yoano bino binenwa dya mu mwaka wa 96 Y.M., “difuku dya Mfumwetu” dyādi dikidi  kulampe. (Mat. 25:14, 19; Luka 19:12) Inoko mungya bupolofeto bwa mu Bible, dino difuku dyāshilwile mu 1914 kitatyi kyābikikilwe Yesu bu Mulopwe momwa mūlu. Tamba mu mwine mwaka’wa, bupolofeto budi mu mukanda wa Kusokwelwa, bwine butala ne bantu ba Leza, bwashilwile kufikidila. Bine, dyalelo tudi mu “difuku dya Mfumwetu”!

⁴ Byotudi mu kino kitatyi kya kasekuseku, batwe bo bafwaninwe kuta mutyima bininge ku madingi a buswe alembelwe mu Kusokwelwa 1:3, amba: “Wa nsangaji i yewa utanga na diwi ditunduke ne boba bevwana binenwa bya buno bupolofeto, ne balama bintu bilembelwe’mo, mwanda kitatyi kitungwe kibafwena pabwipi.” Bine tufwaninwe kutanga na “diwi ditunduke,” ‘kwivwana binenwa bya buno bupolofeto’ ne ‘kwibilama.’ Le i binenwa’ka bimo bya mu buno bupolofeto byotufwaninwe kulama?

5. Le mukanda wa Kusokwelwa ulombola namani kamweno kadi mu kujingulula shi butōtyi bwetu i bwitabijibwe na Yehova?

⁵ Mu shapita’tu mubajinji wa mukanda wa Kusokwelwa, tumona’mo amba Yesu uyukile biyampe byobya bilongeka mu bipwilo bya bantu bandi. (Kus. 1:12-16, 20; 2:1) Yesu wālombwele amba wibiyukile kupityila ku misapu yaātumīne bipwilo bisamba-bibidi bya mu Azia Minele. Mu ino misapu, wāletele’mo bulombodi bupotoloke bwa kukwasha bene Kidishitu ba mu myaka katwa kabajinji bajingulule shi butōtyi bwabo bwādi bwitabijibwe na Yehova. Ne kadi, byobya binenenwe mu ino misapu, bitala ne bantu bonso ba Leza dyalelo. Le kino kitufundija bika? Kitufundija’mba, Kidishitu Yesu, Mwendeji wetu, uyukile senene mwikadile kipwano kyetu na Yehova. Yesu wituludikanga ne kwitukinga; kadi umwene bintu byonso. Uyukile byotufwaninwe kulonga pa kwitabijibwa nyeke na Yehova. Le i bulombodi’ka bwawāletele botufwaninwe kulama dyalelo?

6. (a) Mungya binenwa bya Yesu bidi mu Kusokwelwa 2:3, 4, le kipwilo kya mu Efisesa kyādi na makambakano’ka? (b) Le i ñeni’ka yotuboila’ko?

⁶ Tanga Kusokwelwa 2:3, 4. Ketufwaninwepo kuleka buswe botwadi tusenswe Yehova dibajinji. Musapu wātumine Yesu ku bantu ba mu kipwilo kya mu Efisesa, ulombola’mba bādi bōminine ne amba bādi bengidila Yehova kuleka’byo mpika, nansha byobādi bekonda na makambakano meshileshile. Nansha nabya, bālekele buswe bobādi nabo dibajinji. Bādi bafwaninwe kwikala monka na buno buswe​—shi bitupu, butōtyi bwabo kebwādipo bwa kwitabijibwa. Netu dyalelo tufwaninwe kulonga bivule kupita’ko’tu kūminina bitupu. Tufwaninwe kūminina pa bubinga bwendele’mo. Leza wetu katelepo mutyima’nka ku byotulonga ino i ne ku kine kyotwibilongela. Kukanina kwetu kwa mutyima kudi na kamweno ku meso andi, mwanda usakanga tumutōte pa mwanda wa buswe bukatampe botumusenswe ne kufwija kotusaka kumufwija’ko.​—Nki. 16:2; Mako 12:29, 30.

7. (a) Monka mokilombwedilwe mu Kusokwelwa 3:1-3, le i makambakano’ka āmwene Yesu mu kipwilo kya mu Saladise? (b) Le i bika byotufwaninwe kulonga?

⁷ Tanga Kusokwelwa 3:1-3. Tufwaninwe kutadija nyeke. Bantu ba mu kipwilo kya mu Saladise bādi na makambakano a muswelo mukwabo. Nansha dibajinji byobādi bakankamane, bāzozele mu mwingilo wa Leza. O mwanda Yesu wēbanenene amba ‘būkai.’ Le i ñeni’ka ya kudyumukila’ko yotubwanya kuboila’ko? Bine, Yehova  kakelwapo mwingilo wetu. (Bah. 6:10) Inoko, ketufwaninwepo kwimanina’nka pa bintu byotwalongele mafuku kunyuma mu mwingilo wa Yehova. Nansha shi ketukibwanyapo kulonga bintu byotwadi tulonga mafuku kunyuma, tufwaninwe nyeke kuvudilwa bya kulonga mu “mwingilo wa Mfumwetu,” ne kutadija nyeke kufika’nka ne ku mfulo.​—1 Ko. 15:58; Mat. 24:13; Mako 13:33.

8. Lelo binenwa byobānenene banabetu ba mu Laodesea bidi mu Kusokwelwa 3:15-17 bitufundija bika?

⁸ Tanga Kusokwelwa 3:15-17. Tufwaninwe kwikala bapyasakane ne kutōta na mutyima umo. Musapu wātumine Yesu ku kipwilo kya mu Laodesea ulombola’mba nabo bādi na makambakano angi. Bādi “lufufumya” mu butōtyi bwabo. Byobādi na mutyima mūmu, Yesu wēbanenene amba bādi ‘babimonya-malwa kadi . . . bya lusa.’ Bādi bafwaninwe kupyasakena Yehova bininge ne butotyi bwandi. (Kus. 3:19) Le kino kitufundija bika? Kitufundija’mba, shi bupyasakane bwetu ke butyepe, tufwaninwe kutamija mutyima wa kufwija’ko pa bintu byonso biyampe bitupele Yehova ne bulongolodi bwandi. (Kus. 3:18) Ketufwaninwepo nansha dimo kulabikwa na kukimba būmi bulumbuluke bwa dyalelo, bwine bubwanya kwitulengeja tutūle butōtyi bwetu pa kifuko kya bubidi.

9. Monka mokilombwedilwe mu misapu yātumine Yesu ku bene Kidishitu ba mu kipwilo kya mu Pengamume ne mu Tyiataila, le i kyaka’ka kyotufwaninwe kunyema?

⁹ Tufwaninwe kupela bufundiji bwa batupondo. Yesu wātopekele bantu bamo ba mu kipwilo kya mu Pengamume bādi bakankamika kwiketaketa ne tutangotango. (Kus. 2:14-16) Ino wāfwijije’ko boba ba mu Tyiataila bāpelele “bintu bya mushike bya Satana,” kadi wēbakankamika ‘bakwatyije’ ku bubine. (Kus. 2:24-26) Bene Kidishitu bakōkekōke bāongwelwe na bufundiji bwa bubela, bādi bafwaninwe kwisāsa. Le batwe netu dyalelo? Tufwaninwe kupela bufundiji bo-bonso kebukwatañenepo na milangwe ya Yehova. Batupondo babwanya kwikala na “mumwekelo wa bwine Leza,” ino “batuna bukomo bwa bwine Leza” kupityila ku bilongwa byabo. (2 Tm. 3:5) Shi twi befundi bayampe ba Kinenwa kya Leza, tukapēlelwa kuyuka bufundiji bwa bubela ne kwibunyema.​—2 Tm. 3:14-17; Yude 3, 4.

10. Le byobya byānenene Yesu ku kipwilo kya mu Pengamume ne mu Tyiataila bitufundija bika bikwabo?

¹⁰ Ketufwaninwepo kulonga busekese bwa miswelo yo-yonso ne kwibutala kilomo-nyeka. Mu kipwilo kya mu Pengamume ne mu Tyiataila mwādi kadi makambakano makwabo. Yesu wātopekele bantu bamo ba mu  bino bipwilo bādi balonga busekese. (Kus. 2:14, 20) Le kino kitufundija bika? Kitufundija’mba ketufwaninwe kulanga’mba Yehova ukatala kilomo-nyeka kilongwa kyo-kyonso kya busekese kyotulonga, nansha shi ketudi bamwingidile myaka mivule ne pano tudi na madyese mavule. (1 Sa. 15:22; 1 Pe. 2:16) Usakanga tulame misoñanya yandi ya peulu ya mwa kwikadila nansha shi misoñanya ya ntanda ibaoneka namani.​—Ef. 6:11-13.

11. Lelo i bika byotwefunda? (Tala kapango kanena’mba “ Ñeni Yotuboila’ko Dyalelo.”)

¹¹ Le mu kīpi i bika byotwefunda? Tubamone amba tufwaninwe kujingulula shi butōtyi bwetu i bwitabijibwe na Yehova. Shi tuloñanga bintu bibwanya kulengeja butōtyi bwetu buleke kwitabijibwa, tufwaninwe kushinta bukidibukidi mwanda wa Yehova ebwitabije. (Kus. 2:5, 16; 3:3, 16) Inoko Yesu wātelele kintu kikwabo mu misapu yāwatumīne bipwilo. Lelo i kintu’ka?

12. Le i bika byānenene Yesu banabetu ba mu Semilena ne mu Filadefia, bine byotufwaninwe kuta’ko mutyima dyalelo? (Kusokwelwa 2:10)

¹² Pano twisambilei pa misapu yātumine Yesu ku kipwilo kya mu Semilena ne mu Filadefia. Wālombwele bene Kidishitu bādi’mo amba kebafwaninwepo kutyina kupangwapangwa, mwanda bakapalwa mpalo pa kikōkeji kyabo. (Tanga Kusokwelwa 2:10; 3:10) Le kino kitufundija bika dyalelo? Kitufundija’mba, tufwaninwe kutengela kupangwapangwa ne kwikūminina na mutyima tō. (Mat. 24:9, 13; 2 Ko. 12:10) I kika kinenenwa’mba kino kivulujo kidi na kamweno?

13-14. Le binkumenkume bidi mu Kusokwelwa shapita 12 i biletele bantu ba Leza bika?

¹³ Mukanda wa Kusokwelwa witulombola’mba bantu ba Leza badi ba kupangwapangwa mu kino kyetu kitatyi​—mu “difuku dya Mfumwetu.” Kusokwelwa shapita 12 unena’mba, pa kupwa’tu kwa Yesu kubikala bu Mulopwe, kwatambile divita momwa mūlu. Mikele​—Yesu Kidishitu mutumbijibwe ntumbo—​ne bibumbo byandi bya bulwi, balwile na Satana ne bandemona. (Kus. 12:7, 8) Bano balwana na Leza banekenibwa ne kwelwa pano pa ntanda, baletela ntanda ne bantu masusu keaneneka. (Kus. 12:9, 12) Ino le kino i kiletele bantu ba Leza bika?

¹⁴ Kadi mukanda wa Kusokwelwa witulombola bilonga’po Satana. Byakakibwanyapo kwenda mūlu, o mwanda upwilanga mpumpu bene Kidishitu bashingwe māni bashele’ko, bene batangidile Bulopwe bwa Leza pano pa ntanda, kadi badi na mwingilo wa “kusapula bukamoni bwa Yesu.” ( Kus. 12:17; 2 Ko. 5:20; Ef. 6:19, 20) Le buno bupolofeto bwafikidile namani?

15. Le i bāni belekejibwe na “batumoni . . . babidi” batelelwe mu Kusokwelwa 11, ne bafikīlwe na bika?

 ¹⁵ Satana watambile bulwi banabetu bashingwe māni badi batangidile mwingilo wa kusapula Bulopwe. Bayukene’mo senene mu bukata mwabo, i boba belekejibwe na “batumoni . . . babidi” balombwelwe mu Kusokwelwa bu bāipailwe. * (Kus. 11:3, 7-11) Mu 1918, baponeja bya bubela batutu 8 badi batangidile, kupwa bebatyibila butyibi bwa kukutwa mu kitatyi kilampe. Na mumweno wa bumuntu, byamwekele bu mwingilo wa bano bashingwe māni ubaimana.

16. Le i mwanda’ka utulumukwa walongekele mu 1919, ino Satana wendelelanga kulonga bika tamba pene’pa?

¹⁶ Kadi bupolofeto budi mu Kusokwelwa shapita 11 bunena’mba, “batumoni . . . babidi” badi ba kujokela ku būmi pa kupwa’tu kwa kakitatyi katyetye. Pa kufikidila kwa buno bupolofeto, kwalongekele mwanda utulumukwa mwaka umo pa kupwa’tu kwa kukutwa kwabo. Ku ngalwilo kwa mwaka wa 1919, bano bashingwe māni bakutululwa, mwenda mafuku myanda yapwa. Ponka’po batutu bajokela ku mwingilo​—ke mwingilo wa Bulopwe kadi. Inoko kino kekyalengejepo Satana aleke kutamba’dyo bantu ba Leza. Tamba pene’pa, Satana i mutadije “munonga” wa kupangwapangwa mu bantu ba Leza. (Kus. 12:15) Bine, pano po petulomba batwe bonso ‘twikale na kūminina ne lwitabijo.’​—Kus. 13:10.

17. Nansha bantu ba Leza byobatambilwe bulwi na Satana, le i bukwashi’ka bwa mu kitulumukila bobebakweshe?

¹⁷ Kupwa, Kusokwelwa shapita 12 ulombola’mba bantu ba Leza badi ba kutambula bukwashi kampanda kuntu kokebadipo balangila. Byadi byakwikala pamo bwa “ntanda” yamina “munonga” wa kupangwapangwa. (Kus. 12:16) Bino byo byalongekele. Kyaba kimo, bintu bimo bya mu ntanda ya Satana, kimfwa bidye bimo, byapandije bantu ba Leza. Bengidi ba Yehova babiñanga kyaba ne kyaba mu bidye, kintu kibalengeja bekale na bwanapabo kampanda. Le bengidijanga buno bwanapabo namani?  Bengidijanga’bo na tunangu na kwingila mwingilo wibapele Yehova. (1 Ko. 16:9) Le mu uno mwingilo mubadilwa bika ne bika?

18. Le i mwingilo’ka wa kamweno otwingilanga mu ano mafuku a mfulo?

¹⁸ Yesu wālaile amba bantu bandi bakasapula “myanda miyampe ya Bulopwe [bwa Leza]” pano pa ntanda ponso kumeso kwa mfulo kufika. (Mat. 24:14) Pobasapula, bakwashibwanga na mwikeulu nansha na kibumbo kya bamwikeulu, batelelwe bu badi na “myanda miyampe ya nyeke ya kusapwila boba bekele pano pa ntanda, mizo yonso ne bisaka ne ndimi ne bantu.”​—Kus. 14:6.

19. Le i musapu’ka mukwabo ufwaninwe kusapula boba basenswe Yehova?

¹⁹ Bantu ba Leza kebafwaninwepo kusapula enka myanda miyampe ya Bulopwe. Bafwaninwe ne kukwatakanya mwingilo wingila bamwikeulu batelelwe mu Kusokwelwa shapita 8 kutūla ku 10. Bano bamwikeulu basapulanga byamalwa bivule bisa kufikila boba bapela Bulopwe bwa Leza. O mwanda Batumoni ba Yehova basapulanga musapu wa butyibi udi pamo bwa “mvula wa mabwe ne mudilo,” ulombola butyibi bwa Yehova pa bipindi palapala bya ntanda mibi ya Satana. (Kus. 8:7, 13) Bantu basakilwa kuyuka’mba mfulo ibafwena, amba bashinte bya binebine mwanda wa bapande ku difuku dya bulobo bwa Yehova. (Zef. 2:2, 3) Inoko bantu bavule kebasenswepo uno musapu. Pa kwiusapula bitulomba bukankamane. Pa kyamalwa kikatampe po pene musapu wa mfulo wa butyibi ukasansa bininge.​—Kus. 16:21.

20. Le i bika byotukesambila’po mu bishinte bibidi bilonda’ko?

²⁰ Bine tufwaninwe kulama “binenwa bya buno bupolofeto,” mwanda netu tukwashanga ku kufikidila kwa byobya botutanga mu mukanda wa Kusokwelwa. (Kus. 1:3) Ino i muswelo’ka otubwanya kūminina kupangwapangwa na kikōkeji ne kwendelela kusapula ino misapu na bukankamane? Tukakankamikwa na bino bintu bibidi: kibajinji, na byobya binena mukanda wa Kusokwelwa pa balwana na Leza, ne kya bubidi, na madyese a mu mafuku a kumeso otukeselwa shi tushale bakōkele. Tukesambila pa uno mwanda mu bishinte bibidi bilonda’ko.