1. Le i bika bibwanya kulongeka shi bantu badi na mushipiditu wa kwitāka?

MU NTANDA ya dyalelo, bantu bavule i batādilwe na mushipiditu wa kwitāka. Nsunga ubwanya padi kukimba kumona biyampe kutabuka bansunga bakwabo. Mukai mu kinkumenkume kya makayo ubwanya padi kusanshija ku kusaka mukai mukwabo mwanda wa kubwina. Mwanā masomo ukimba kutwela ku iniveleshite mitumbe ubwanya padi kutentula ku ekizame ya kumutompa shi bakamwitabija. Batwe bene Kidishitu tuyukile amba bino bintu i bibi; bibadilwa mu “mingilo ya ngitu.” (Ngt. 5:19-21) Inoko, le bibwanika padi bengidi bamo ba Yehova bakolomone kwitāka mu kipwilo abo papo kuyuka mpika? Kino i kipangujo kya mvubu mwanda mushipiditu wa kwitāka ubwanya kona bumo bwetu bwa bubana na bana.

2. Le i bika byotusa kwisambila’po mu kino kishinte?

² Mu kino kishinte, tusa kwisambila pa ngikadila mibi ibwanya kwitulengeja twitāke na banabetu. Kadi tusa kwisambila pa bimfwa bya bana-balume ne bana-bakaji ba kikōkeji ba mu bitatyi byāsonekelwe Bible, kebāikelepo na mushipiditu wa kwitāka. Dibajinji, twisambilei pa muswelo otubwanya kubandaula kukanina kwetu kwa mutyima.

3. Le i bipangujo’ka byotufwaninwe kwiipangula?

³ I biyampe kubandaula kyaba ne kyaba kukanina kwetu kwa mutyima. Tubwanya kwiipangula’mba: ‘Le nemonanga bu wa  mvubu enka shi nedingakanya na bakwetu? Le ñingilanga bininge mu kipwilo mwanda nsakanga kumonwa biyampe nansha kumonwa bu mutabuke bakwetu? Nansha ñingilanga bininge mwanda’tu wa kusangaja Yehova?’ Mwanda waka tufwaninwe kwiipangula bino bipangujo? Tutalei binena Kinenwa kya Leza.

4. Mwanda waka ketufwaninwepo kwidingakanya na bakwetu na munenena’kyo Bene Ngalatea 6:3, 4?

⁴ Bible witunena tuleke kwidingakanya na bakwetu. (Tanga Bene Ngalatea 6:3, 4.) Mwanda waka? Dibajinji bidi, shi tulanga’mba twi batabuke bakwetu, tubwanya kwikala na mitatulo. Dya bubidi, shi twidingakanya byampikwa kwendela’mo na bakwetu, padi tukatyumukwa mutyima. Nansha bikale namani, ketukalangapo na ñeni mibwane. (Loma 12:3) Kaka witwa bu Katerina * ushikatanga mu Ngidiki unena’mba: “Nadi na kibidiji kya kwitāka na bakwetu badi bamweka bu badi biyampe, basapula biyampe, bapēlelwa kupwana na bantu. Mfulo mfulō, nemona bu wa bitupu.” Tufwaninwe kuvuluka’mba Yehova wētukokēle kwadi, ke pa mwandapo wa buya bwetu, kwisamba biyampe, nansha kuswibwa na bantu bavule, ino i mwanda tumusenswe ne kuteja wandi Mwana.​—Yoa. 6:44; 1 Ko. 1:26-31.

5. Le i ñeni’ka yowaboila ku mwanda watene tutu Hyun?

⁵ Kipangujo kikwabo kyotubwanya kwiipangula i kino, ‘le bandyukile bu muntu uleta ndoe’ni, nansha nepotomejanga’nka na bakwetu?’ Tala byatene tutu umo witwa bu Hyun, ushikatanga mu Korea wa Kunshi. Kyaba kimo, wadi umona bantu bamo badi na madyese mu kipwilo bu balwana nandi. Unena’mba, “nadi mfutulula bano batutu, kadi divule dine nkyadipo ngitabija bintu byobanena.” Byafula kwepi? Unena’mba, “ngikadila yami yakalañenye kipwilo.” Balunda bamo ba Hyun bamukweshe ayuke makambakano aadi nao. Hyun washinta, kadi dyalelo i mukulumpe muyampe. Shi tubamone amba tudi na mutyima wa kukolomona kwitāka pa kyaba kya kuleta ndoe, tufwaninwe kulonga’po kintu.

6. Mungya Bene Ngalatea 5:26, le i ngikadila’ka mibi ibwanya kwitulengeja twikale na mushipiditu wa kwitāka?

⁶ Tanga Bene Ngalatea 5:26. Le i ngikadila’ka mibi ibwanya kulengeja muntu ekale na mushipiditu wa kwitāka? Imo bidi i kwisakila. Muntu wisakila i muntu wa mitatulo, witele mutyima’nka aye mwine. Ngikadila mikwabo mibi i kwabila. Muntu wabila kasakengapo enka bintu bidi na muntu mukwabo, ino kadi usakanga muntu’wa aleke kwikala na bintu byadi nabyo. Na bubine, kwabila i mushikwa. Bine, ketusakengapo kwikala na ino ngikadila mibi idi pamo bwa kipupo!

7. Le i kimfwa’ka kilombola’mba kwisakila ne kwabila i kubi?

⁷ Ngikadila mibi ya kwisakila ne kwabila ibwanya kudingakanibwa na kīshi kidya mutyi bityebitye, ku mfulo wapona. Mu muswelo umo onka, muntu ubwanya kwingidila Yehova mu kitatyi kampanda, ino shi udi na kwisakila ne kwabila, ukapona. (Nki. 16:18) Ukaleka’byo kwingidila Yehova kadi ukesanshija aye mwine ne bakwabo. Penepa, le i muswelo’ka otubwanya kuleka kwisakila ne kwabila?

8. Le i muswelo’ka otubwanya kuleka kwisakila?

⁸ Tubwanya kuleka kwisakila na kwingidija madingi obādingile bene Fidipai kudi mutumibwa Polo a amba: “Kemwakilongai kintu nansha kimo na lupotopoto nansha na kwisakila, ino na kwityepeja, monai bakwenu amba i bemupite bukatampe.” (Fid. 2:3) Shi tumwene amba bakwetu i betupite, ketuketākapo padi na boba badi na bwino buvule  kwitupita. Ino tukebasangēla. Tukebasangēla nakampata shi bengidijanga bwino bwabo mu mwingilo wa Yehova mwanda wa kumutumbija. Ino shi batutu ne bakaka badi na bwino nabo balonda madingi a Polo, bakata mutyima ku ngikadila yobasangela motudi. Ebiya, tukaleta ndoe ne bumo mu kipwilo.

9. Le i muswelo’ka otubwanya kukomena mutyima wa kwabila?

⁹ Tubwanya kukomena mutyima wetu wa kwabila na kwikala na butūkanye, ko kunena’mba, kuyuka mikalo yetu. Shi twi batūkanye, ketukalongapo bukomo bwa kwimwekeja’mba tudi na bwino buvule nansha bukomo kupita mukwetu. Ino tukalonga bukomo bwa kuboila ñeni ku boba badi na bwino buvule kwitupita. Kimfwa, langa’po bidi shi tutu umo mu kipwilo unenanga mīsambo miyampe. Tubwanya kumunena etulombole mwateakenyanga mīsambo yandi. Shi kaka utēkanga biyampe, tubwanya kumulomba madingi a kwitukwasha twikale batēki bayampe. Kadi shi mwine Kidishitu nkasampe ukomenwanga kupwana na bantu, ubwanya kulomba madingi kudi muntu upēlelwanga kupwana na balunda. Mu uno muswelo tukaleka kwabila kadi tukalumbulula bwino bwetu.

10. Le Ngideoni wātenwe na makambakano’ka?

¹⁰ Tulangulukilei bidi pa bintu byālongekele pa bukata bwa Ngideoni, wa ku kisaka kya Manase, ne bana-balume ba ku kisaka kya Efelaimi. Ngideoni ne bandi bana-balume 300 bānekenye divita na bukwashi bwa Yehova, kintu kine kyobādi babwanya kwianinya. Bantu ba Efelaimi bāenda kukemona na Ngideoni, ke pa mwandapo wa kumufwija’ko, ino i kumukimba myanda. Bimweka’mba byēbasense mwanda Ngideoni kēbetyilepo bakalwe pamo na balwana na Leza. Bādi batele mutyima ku kulama ntumbo ya kisaka kyabo, bakomenwa kumona’mba Ngideoni wākalwile mwanda’tu wa ntumbo ya dijina dya Yehova ne kukinga bantu ba Leza.​—Bat. 8:1.

11. Le Ngideoni wānenene bantu ba Efelaimi bika?

¹¹ Ngideoni wānenene bantu ba Efelaimi na kwityepeja’mba: “Le i bika byonalonga bipityile  byenu?” Kupwa wēbavuluja muswelo wēbesēle Yehova. Ebiya, bano bana-balume “batūkija mutyima.” (Bat. 8:2, 3) Ngideoni wētyepeje na mutyima tō mwanda wa kulama ndoe mu bantu ba Leza.

12. Le i ñeni’ka yotuboila ku kimfwa kya bene Efelaimi ne kya Ngideoni?

¹² Le i ñeni’ka yotubwanya kuboila ku ino nsekununi? Ñeni yotuboila ku kimfwa kya bene Efelaimi i ino, ketufwaninwepo kuta mutyima bininge ku kwitumbika batwe bene pa kyaba kya kutumbija Yehova. Mitwe ya bisaka ne bakulumpe babwanya kuboila ñeni kudi Ngideoni. Shi muntu i mufītwe pa kintu kyotwalongele, tufwaninwe kuyuka kine kyafītyilwe. Kadi tubwanya kufwija’ko muntu’wa pa bintu byalongele biyampe. Kino kiketulomba kwityepeja, nakampata shi muntu’wa udi mu kilubo. Kwikala mu ndoe i kutabuke buya kukimba kulombola’mba tudi na bubinga.

13. Le Hana wādi na makambakano’ka, ne wēanekenye namani?

¹³ Tulangulukilei ne pa kimfwa kya Hana. Wādi musongwe na Elekana mwine Levi, wādi umusenswe bininge. Inoko Elekana wādi na mukaji mukwabo, Penina. Elekana wādi usenswe Hana bininge kutabuka Penina; inoko, “Penina wadi na bana, ino Hana kadipo na mwana nansha umo.” Pa kino, Penina wādi ukolomona Hana “mwanda wa kumufītyija mutyima.” Le Hana wālongele’po namani? Wāfītyilwe bininge! “[Wādidile] ne kudya kwine mpika.” (1 Sa. 1:2, 6, 7) Inoko Bible kanenenepo amba Hana wākimbile kwālwija Penina kinongo mu muswelo kampanda. Ino wāpungulwile mutyima wandi kudi Yehova ne kumukulupila’mba ukapwa myanda. Le Penina wālekele byaādi ulonga Hana? Bible kanenene’popo kintu. Ino kyotuyukile i kino amba, Hana wāikele monka na ndoe ya mutyima. “Mpala yandi keyakidipo mifītwe.”​—1 Sa. 1:10, 18.

14. Le i ñeni’ka yotuboila ku kimfwa kya Hana?

¹⁴ Le i ñeni’ka yotubwanya kuboila ku kimfwa kya Hana? Shi muntu ukimba kwitāka nobe mu muswelo kampanda, vuluka’mba i abe wa kulonga’po kintu. Kufwaninwepo kwitāka na bakwenu. Pa kyaba kya kwaluja kibi ku kibi, longa bukomo bwa kwikala mu ndoe na muntu’wa. (Loma 12:17-21) Nansha shi kashintyilepo, abe ukekala nyeke na ndoe ya mutyima.

15. Le ba Apolosa ne Polo bādi beifwane mu bika?

¹⁵ Pano twisambilei pa ñeni yotubwanya kuboila ku kimfwa kya mwanā bwanga Apolosa ne kya mutumibwa Polo. Bano bantu babidi bādi bayukile Bisonekwa biyampe. Abo bonso bādi bayukene biyampe kadi bafundiji balumbuluke. Ne kadi bālongele bana ba bwanga bavule. Ino i kutupu wādi ukwatyilwa mukwabo mukao.

16. Le Apolosa wādi muntu wa muswelo’ka?

 ¹⁶ Apolosa ‘wābutwidilwe mu Alekezandala,’ mwine mwādi mukafunda bantu bavule mu myaka katwa kabajinji. Mobimwekela wādi na kyabuntu kya kwisamba, kadi “wadi ujingulwile Bisonekwa senene.” (Bil. 18:24) Apolosa paādi mu Kodinda, bantu bamo mu kipwilo bālombwele amba bamusenswe bininge kupita batutu bakwabo, enka ne Polo mwine. (1 Ko. 1:12, 13) Le Apolosa wākankamikile kuno kwiketaketa. Tulanga’mba ke amopo. Mwanda kyaba kimo Apolosa pa kupwa kutamba mu Kodinda, Polo wāmunenene ajokele’mo. (1 Ko. 16:12) Polo kādipo wa kulonga namino shi wādi umwene amba Apolosa ukalañanyanga kipwilo. Na bubine, Apolosa wāingidije byabuntu byandi mu muswelo muyampe—wa kusapula myanda miyampe ne kukomeja banababo mu lwitabijo. Kadi tubwanya kukulupila’mba Apolosa wādi muntu mwityepeje. Kimfwa, Bible kanenenepo amba wāfītyilwe kitatyi kyamushintulwidile ba Akwila ne Piseka “dishinda dya Leza modyolokele kutabuka.”​—Bil. 18:24-28.

17. Le Polo wāletele ndoe namani?

¹⁷ Mutumibwa Polo wādi uyukile mingilo miyampe yādi ingila Apolosa. Inoko Polo kādipo ulangalanga’mba bantu bakamona’mba i mumupite. Kwityepeja, butūkanye ne mutyima unekena wa Polo bimweka mu madingi aādingile kipwilo kya Kodinda. Pa kyaba kya kwibwa mutyima na boba bādi banena’mba “Ami ne wa Polo,” aye wākokēle milangwe ya bantu padi Yehova Leza ne Yesu Kidishitu.—1 Ko. 3:3-6.

18. Kukwatañana na 1 Bene Kodinda 4:6, 7, le i ñeni’ka yotuboila ku kimfwa kya Apolosa ne kya Polo?

¹⁸ Le i ñeni’ka yotubwanya kuboila ku kimfwa  kya Apolosa ne kya Polo? Tubwanya padi kwingidila Yehova bininge, kadi tubwanya padi kukwasha bantu bavule bendelele kufika ne ku kubatyijibwa. Inoko tuyukile amba tubwanyanga bino byonso enka na bukwashi bwa Yehova. Ku kimfwa kya ba Apolosa ne Polo, tuboila’ko ñeni mikwabo ya amba, shi tubaikala na madyese mavule, tubaikala ne na mikenga mivule ya kuleta bumo. Bine, tufwijanga’ko bininge shi bana-balume batongwe baleta ndoe ne bumo na kulupula madingi abo mu Kinenwa kya Leza, ne na kuta mutyima kudi Kidishitu Yesu kimfwa kyetu, pa kyaba kya kwita’o abo bene!​—Tanga 1 Bene Kodinda 4:6, 7.

19. Le i bika byotubwanya kulonga batwe bonso? (Tala kapango kanena’mba “ Leka Kukolomona Kwitāka.”)

¹⁹ Leza i mwitupe batwe bonso bwino wa bwandi wa bwandi. Tubwanya kwingidija buno bwino bwetu “mwanda wa kwiingidila [batwe] bene na bene.” (1 Pe. 4:10) Tubwanya padi kulanga’mba byotulonga kebidipo na mvubu bininge. Inoko, monka mukwashishanga kidiki ne kidiki pa kūbaka njibo, ne bintu bityebitye byotulonga nabyo biletanga bumo mu kipwilo. Nanshi tulongei bukomo bwa kusumbwila kulampe kaluvumba ko-konso ka mushipiditu wa kwitāka. Tusumininwei kulonga bukomo bwa kuleta ndoe ne bumo mu kipwilo.​—Ef. 4:3.