1. Lelo i bika byālongele Yehova kinondanonda na pālongele ba Adama ne Eva bubi? (Ngalwilo 3:15)

 KINONDANONDA na pālongele ba Adama ne Eva bubi, Yehova wāpele lutundu lwabo lukulupilo kupityila ku bupolofeto bwa kutendelwa. Byaānenene bitanwa mu Ngalwilo 3:15.​—Tanga.

2. Mwanda waka buno bupolofeto i bwa pa bula?

² Buno bupolofeto budi mu mukanda mubajinji wa mu Bible. Inoko mikanda mikwabo yonso ya mu Bible ikwatañene na buno bupolofeto mu muswelo kampanda. Monka mulungilanga kyalo kya dibuku mapaje onso a mu dibuku pamo, ne binenwa bidi mu Ngalwilo 3:15 bilungilanga pamo myanda idi mu mikanda yonso ya mu Bible bu musapu umo wa amba, Leza ukatuma mukūdi ukonakanya Dyabola ne balondi bandi bonso babi. * Bine, bikasangaja boba bonso basenswe Yehova!

3. Le i bika byotusa kwisambila’po mu kino kishinte?

³ Mu kino kishinte, tusa kutana’mo bilondololwa ku bipangujo bitala bupolofeto budi mu Ngalwilo 3:15: Le i bāni batelelwe’mo? Le buno bupolofeto bwafikidile namani? Ne tumwenanga’mo namani?

4. Le “nyoka” i ani, ne tubamuyuka namani?

⁴ Mu bantu batelelwe mu nsekununi idi mu Ngalwilo 3:14, 15, mudi “nyoka,” “lutundu” lwa nyoka, “mwana-mukaji,” ne “lutundu” lwa mwana-mukaji. Bible witukwasha twibayuke. * Tushilulei bidi na “nyoka.” Nyoka wa bine kādipo ubwanya kwivwana byānenene Yehova mu budimi bwa Edena. Nanshi butyibi bwa Yehova bwādi butala kipangwa kya ñeni. Lelo i ani? Kusokwelwa 12:9 witusokwela’ye patōka. Muno, “nyoka wa kala na kala” i mutelwe patōka bu Satana Dyabola. Ino le lutundu lwa nyoka i lubundwe na bāni?

5. Le lutundu lwa nyoka i lubundwe na bāni?

⁵ Kitatyi kīsambila Bible pa lutundu mu muswelo wa kyelekejo, ufunkilanga pa boba balanga ne kulonga bintu pamo bwa shabo wa kyelekejo. Nanshi lutundu lwa nyoka i lubundwe na bipangwa bya ku mushipiditu ne bantu, badi pamo bwa Satana, batombokela Yehova Leza ne kulwa na bantu bandi. Mu bano’ba mubadilwa bamwikeulu bāshile mingilo yabo mūlu mu mafuku a Noa, ne bantu babi badi na mwikadila na wa shabo Dyabola.​—Ngo. 6:1, 2; Yoa. 8:44; 1 Yo. 5:19; Yude 6.

6. Mwanda waka “mwana-mukaji” wātelelwe ke Evapo?

⁶ Pano tuyukei “mwana-mukaji” nandi. Uno mwana-mukaji ke Evapo. Mwanda waka? Tutalei’ko’tu bubinga bumo. Bupolofeto bunena’mba lutundu lwa mwana-mukaji ‘lukasonsakanya’ mutwe wa nyoka. Monka motwamwena’kyo, nyoka i Satana kipangwa kya ku mushipiditu. Nanshi lutundu lwa Eva muntu wampikwa kubwaninina, kelwadipo lwa kubwanya kumonakanya. Penepo Satana wadi wa konakanibwa namani?

7. Monka mokilombwedilwe mu Kusokwelwa 12:1, 2, 5, 10, le mwana-mukaji utelelwe mu Ngalwilo 3:15 i ani?

 ⁷ Mwana-mukaji utelelwe mu Ngalwilo 3:15 i betusokwele’ye mu mukanda wa mfulo wa mu Bible. (Tanga Kusokwelwa 12:1, 2, 5, 10.) Uno’u ke mwana-mukajipo bwa bana-bakaji bonso! Udi na kweji kunshi kwa maulu andi ne kilukwa kya ñenyenye 12 ku mutwe wandi. Ubutula mwana mwishile na bana bonso​—Bulopwe bwa Leza. Buno Bulopwe budi mūlu, nanshi ne uno mwana-mukaji nandi ufwaninwe kwikala mūlu. Welekeja kipindi kya mūlu kya bulongolodi bwa Yehova, kibundilwe na bipangwa byandi bya ku mushipiditu bya kikōkeji.​—Ngt. 4:26.

8. Le kipindi kikatampe kya lutundu lwa mwana-mukaji i ani, ne wāikele’bo kitatyi’ka? (Ngalwilo 22:15-18)

⁸ Kadi kinenwa kya Leza kitukwasha tuyuke kipindi kikatampe kya lutundu lwa mwana-mukaji. Luno lutundu lwadi lwa kutamba ku musuku wa Abalahama. (Tanga Ngalwilo 22:15-18.) Monka mwālaile’kyo bupolofeto, Yesu wātambile ku musuku wa uno mukulutuba wa kikōkeji. (Luka 3:23, 34) Inoko lutundu lwadi lwa kwikala na bukomo kutabuka muntu, mwanda lwadi lwa kusonsakanya Satana Dyabola. O mwanda Yesu paādi na kintu kya myaka 30, wāshingilwe māni bu Mwanā Leza mubutulwe ku mushipiditu. Yesu pa kushingwa māni, wāikele ke kipindi kikatampe kya lutundu lwa mwana-mukaji. (Ngt. 3:16) Yesu pa kupwa kufwa ne kusanguka, Leza wāmuvwikile “kilukwa kya ntumbo ne bulēme” ne kumupa “lupusa lonso . . . mūlu ne pano panshi pene,” mwine mubadilwa ne lupusa lwa “kutyumuna mingilo ya Dyabola.”​—Bah. 2:7; Mat. 28:18; 1 Yo. 3:8.

9-10. (a) Le i bāni bakwabo babadilwa mu lutundu lwa mwana-mukaji, ne babadilwanga’mo kitatyi’ka? (b) Le i bika byotusa kubandaula pano?

⁹ Inoko kwadi kwa kwikala ne kipindi kya bubidi kya lutundu. Mutumibwa Polo wātelele kino kipindi kya lutundu, paāsapwidile bene Kidishitu bashingwe māni, Bayuda ne ba mu mizo, amba: “Shi mwi ba Kidishitu, bine mwi lutundu lwa Abalahama, bampyana mwendele mulao.” (Ngt. 3:28, 29) Shi Yehova washinga mwine Kidishitu māni na mushipiditu ujila, muntu’wa ubadilwanga mu lutundu lwa mwana-mukaji. Nanshi luno lutundu i lubundwe na Yesu Kidishitu ne ba 144 000 bakaludika nabo. (Kus. 14:1) Abo bonso balañanga ne kulonga bintu pamo bwa Shabo, Yehova Leza.

¹⁰ Pano potwayuka bantu batelelwe mu Ngalwilo 3:15, tubandaulei’ko bityetye muswelo ufikidija Yehova bityebitye buno bupolofeto ne muswelo otumwena’mo.

11. Le lutundu lwa mwana-mukaji lwāsanshijibwe “ku kapondo” muswelo’ka?

¹¹ Kukwatañana na bupolofeto budi mu Ngalwilo 3:15, nyoka wadi wa kusanshija lutundu lwa mwana-mukaji “ku kapondo.” Kino kyāfikidile pātonwene Satana Bayuda ne bene Loma bepaye Mwanā Leza. (Luka 23:13, 20-24) Monka muzozelanga muntu mu kitatyi kampanda shi wetape kilonda ku kapondo, ne Yesu nandi kābwenyepo kulonga kintu nansha kimo paādi mufwe mu kibundu mu bula bwa mafuku asatu.​—Mat. 16:21.

12. Le mutwe wa nyoka ukasonsakanibwa namani, ne kitatyi’ka?

¹² Pa kusaka’mba bupolofeto budi mu Ngalwilo 3:15 bufikidile, Yesu kadipo ufwaninwe kushala mu kibundu. Mwanda waka? Mwanda kukwatañana na bupolofeto, lutundu lwadi lwa kusonsakanya mutwe wa nyoka. Kino kishintulula’mba Yesu wadi ufwaninwe kusanguka. Ne na bubine wāsangwilwe! Mu  difuku dya busatu na paāfwile, Yesu wāsangwilwe bu kipangwa kya ku mushipiditu, na ngitu keifu. Pa kitatyi kitungile Leza, Yesu ukasonsakanya Satana. (Bah. 2:14) Boba bakaludika na Kidishitu bakengila nandi pamo mwanda wa kutalula pano pa ntanda balwana na Leza bonso​—ke lutundu lwa nyoka kadi.​—Kus. 17:14; 20:4, 10. *

13. Le tumwenanga namani mu kufikidila kwa buno bupolofeto?

¹³ Shi wi mwingidi mwipāne wa Leza, umwenanga mu kufikidila kwa buno bupolofeto. Yesu wāile pano pa ntanda bu muntu. Wāmwekeje ngikadila ya Shandi mu muswelo mubwaninine. (Yoa. 14:9) O mwanda kupityila kudi aye, twi babwanye kuyuka Yehova Leza ne kumusanswa. Kadi tumwenanga mu bufundiji ne bwendeji bwa Yesu paludika kipwilo kya bwine Kidishitu dyalelo. I mwitufundije mwa kwiendejeja mu muswelo witukwasha twitabijibwe na Yehova. Kadi batwe bonso tubwanya kumwena mu lufu lwandi​—kusanshijibwa kwandi kwa ku kapondo. Muswelo’ka? Yesu paāsangwilwe, wāpēne bulēme bwa mashi andi bu kitapwa kibwaninine kya kwitutōkeja “ku bubi bonso.”​—1 Yo. 1:7.

14. Le bantu bādi bafwaninwe kutengela buno bupolofeto bufikidile kiponka na ponka mu Edena? Shintulula.

¹⁴ Binenwa byānenene Yehova mu budimi bwa Edena byālombwele amba, padi pa kupita bidi kitatyi kampanda pa kusaka’mba buno bupolofeto bufikidile ne pa mfulo. Padi pa kulomba kitatyi pa kusaka’mba mwana-mukaji abutule lutundu lwālailwe, pa kusaka’mba Dyabola akongakanye balondi bandi, ne pa kusaka’mba mushikwa (nansha lwana) wikale pa bukata bwa bino bisumpi bibidi. Bine, tumwenanga mu kwivwanija buno bupolofeto, mwanda bwitukwashanga tuyuke amba ntanda yendejibwa na Satana ikashikwa batōtyi ba Yehova. Mwenda mafuku, Yesu wāpele bandi bana ba bwanga kino kidyumu kimo kyonka. (Mako 13:13; Yoa. 17:14) Bine twi bemwene kufikidila kwa kino kipindi kya bupolofeto, nakampata mu myaka 100 yapita’i. Namani?

15. Mwanda waka mushikwa wa ino ntanda pa bantu ba Leza i muvudile’ko, ino mwanda waka ketudipo na bubinga bwa kutyinina Satana?

¹⁵ Kitatyi kityetye kupwa kwa Yesu kubikala bu Mulopwe Meshiasa mu 1914, Satana wapangilwe mūlu. Pano i mushityilwe pano panshi, utengele konakanibwa. (Kus. 12:9, 12) Inoko kashiketepo bitupu. Satana i mukalabe, utamba’dyo bantu ba Leza. (Kus. 12:13, 17) O mwanda mushikwa wa ino ntanda pa bantu ba Leza i muvudile’ko. Inoko nansha nankyo, ketudipo na bubinga bwa kutyinina Satana ne balondi bandi. Tubwanya kwikala na kikulupiji na kyādi nakyo mutumibwa Polo wālembele amba: “Shi Leza udi netu, le ukalwa netu i ani?” (Loma 8:31) Tubwanya kukulupila bininge mudi Yehova, mwanda monka motwamwena, kipindi kikatampe kya bupolofeto budi mu Ngalwilo 3:15 ke kifikidile.

16-18. Le ba Curtis, Ursula ne Jessica, bamwenine namani mu kwivwanija Ngalwilo 3:15?

¹⁶ Mulao wa Yehova udi mu Ngalwilo 3:15 ubwanya kwitukwasha twikonde na byamalwa byo-byonso byotubwanya kutanwa nabyo. Curtis, wingilanga bu mishonele mu Guame, unena’mba: “Kyaba kimo, nekondele na byamalwa ne kutyumukwa mutyima, bine byatūdile kikōkeji kyami kudi Yehova pa ditompo.  Inoko kulangulukila pa bupolofeto budi mu Ngalwilo 3:15, i kunkwashe ndame kikulupiji kyami mudi Tata wami wa mūlu.” Curtis utengele na kipyupyu difuku dikapwija Yehova bino byamalwa byonso.

¹⁷ Kaka Ursula wa mu Bavière unena’mba, kwivwanija Ngalwilo 3:15 kwamukweshe akulupile amba Bible i mulembwe ku bukomo bwa mushipiditu wa Leza. Paamwene mukwatañenine bupolofeto bukwabo bonso na buno bupolofeto, byamutengele bininge. Unena kadi amba: “Natengelwe bininge ponefundile amba, Yehova wālongele’po kintu kiponka na ponka mwanda wa kupa bantu lukulupilo.”

¹⁸ Jessica wa mu Mikronezi, unena’mba: “Mvulukanga moneivwanine ponajingulwile dibajinji amba nasokola bubine! Bupolofeto budi mu Ngalwilo 3:15 bwadi bufikidila. Kino kyankweshe mvuluke amba būmi botudi nabo dyalelo, ke būmipo bwinebwine. Kadi buno bupolofeto i buningije kikulupiji kyami kya amba, kwingidila Yehova kunkwashanga ngikale na būmi buyampe pano, ne na būmi bulumbuluke mu mafuku āya kumeso.”

19. Mwanda waka tubwanya kukulupila’mba kipindi kya mfulo kya buno bupolofeto kisa kufikidila?

¹⁹ Monka motwamwena, Ngalwilo 3:15 ufikidilanga pano. Lutundu lwa mwana-mukaji ne lwa nyoka lwasokwelwe patōka. Yesu, kipindi kikatampe kya lutundu lwa mwana-mukaji, wākomene ku kilonda kya ku kapondo, kadi pano i Mulopwe mutumbijibwe ntumbo kabwanyapo kufwa. Kutongwa kwa boba babundile kipindi kya bubidi kya luno lutundu, kekusa kufula. Kipindi kibajinji kya buno bupolofeto byokekifikidile, tudi na bubinga bonso bwa kukulupidila’mba ne kipindi kya mfulo kya kusonsakanibwa kwa mutwe wa nyoka, nakyo kisa kufikidila. Bine, bengidi ba Leza ba kikōkeji bakasengibwa bininge kitatyi kikonakanibwa Satana! Pano’ko bidi, ketwakilekai’byo. Leza wetu i ukulupilwa. Kupityila ku lutundu lwa mwana-mukaji, ukesela “mizo yonso ya pano panshi” madyese keaneneka.​—Ngo. 22:18.