1. Mwanda waka Yehova wāpangile būmi?

KUDI kitatyi kyādi’ko Yehova bunka. Inoko kādipo wimona bu udi bunka. Mwanda wādi mubwanye byonso. Inoko, Leza wādi usaka kwikale bantu bakwabo kadi mu nsangaji. Na buswe, Yehova wāshilula kupanga.​—Ñim. 36:9; 1 Yo. 4:19.

2. Le Yesu ne bamwikeulu bēivwene namani pa mingilo ya Yehova ya bupangi?

² Dibajinji, Yehova wāpangile muntu wa kwingila nandi pamo. Kupwa, kupityila kudi uno wandi Mwana mubajinji, “bintu bikwabo byonso byāpangilwe,” kubadila’mo ne bipangwa bya ku mushipiditu midiyo ne midiyo. (Kol. 1:16) Yesu wāsangedile kwingila pamo na Shandi. (Nki. 8:30) Kadi bamwikeulu ba Leza nabo bādi na bubinga bwa kusangela. Bāmwene pāpangile ba Yehova ne Yesu Mwingidi Mukatampe, madiulu ne ntanda. Le bamwikeulu bālongele’po namani? Pāpangilwe ntanda ‘batūtyile kyungwe na nsangaji’ kadi na bubine bāendelele kusangela mingilo ya Yehova ya bupangi, nakampata pāpangilwe bantu. (Yoba 38:7; Nki. 8:31) Bino bipangwa byonso bilombola buswe ne tunangu twa Yehova.​—Ñim. 104:24; Loma 1:20.

3. Monka mulombwela’kyo 1 Bene Kodinda 15:21, 22, le kitapwa kya kinkūlwa kya Yesu i kipe bantu mukenga’ka?

³ Yehova wādi usaka bantu bekale nyeke pa umbuo mulumbuluke waāpangile. Inoko ba Adama ne Eva pobātombokēle Shabo wa buswe, bubi ne lufu byātwelele pano pa ntanda.  (Loma 5:12) Le Yehova wālongele’po namani? Wātūdile’ko muswelo wa kukūla bantu ponka na ponka. (Ngo. 3:15) Yehova wākwete’ko mulangwe wa kuleta kinkūlwa kya kukwasha bana ba Adama ne Eva banyongololwe ku bubi ne ku lufu. Mu uno muswelo, wābwenye kupa muntu ne muntu mukenga wa kutonga kumwingidila ne kukamona būmi bwa nyeke.​—Yoa. 3:16; Loma 6:23; tanga 1 Bene Kodinda 15:21, 22.

4. Le i bipangujo’ka byotusa kwisambila’po mu kino kishinte?

⁴ Mulao wa Leza wa kusangula bafwile i mukolomone bipangujo bivule. Kimfwa, le lusangukilo lukekala’ko padi namani? Le tukayuka baswe betu pobakasangulwa? Le lusangukilo luketuletela nsangaji namani? Le kulangulukila pa lusangukilo kuketukwasha namani tufwije’ko Yehova pa buswe, tunangu ne kitūkijetyima kyandi? Twisambilei bidi pa bino bipangujo.

5. Mwanda waka i byendele’mo kukulupila’mba bantu bakasangulwanga mu ndudi kadi bityebitye?

⁵ Yehova pakasangula bantu midiyo ne midiyo kupityila kudi wandi Mwana, tubwanya kukulupila’mba bantu bonso kebakasangulwapo mu kitatyi kimo. Mwanda waka? Mwanda shi bantu bavule bakasangulwe uno muswelo, kukekala kavutakanya. Kadi Yehova kaloñangapo kintu nansha kimo mu kavutakanya. Aye uyukile amba pa kusaka ndoe ikale’ko nyeke, kufwaninwe kwikala ndudi. (1 Ko. 14:33) Yehova Leza wāingidije tunangu ne kitūkijetyima kitatyi kyaādi wingila na Yesu pamo mwanda wa kuteakanya ntanda kumeso kwa kupanga bantu. Yesu nandi ukamwekeja ino ngikadila mu Umbikalo wa Myaka Kanunu pakengila na boba bakapanda pa Amakedona mwanda wa kuteakenya ntanda boba bakasangulwa.

6. Mungya Bilongwa 24:15, le i bāni bakabadilwa mu bantu bakasangulwa na Yehova?

 ⁶ Kya mvubu kutabuka, boba bakapanda pa Amakedona bakafundija boba bakasangulwa myanda ya Bulopwe bwa Leza ne misoñanya yandi. Mwanda waka? Mwanda mu bantu bakasangulwa, bavule i “bakondame.” (Tanga Bilongwa 24:15.) Bafwaninwe kukashinta bininge pa kumwena mu kinkūlwa kya Kidishitu. Langa’po bidi mukekadila mwingilo wa kufundija bubine bwa myanda ya Leza ku bantu midiyo ne midiyo kebayukilepo kintu nansha kimo padi Yehova. Le tukafundija muntu ne muntu na motufundijija botwifundanga nabo Bible dyalelo? Le bano bantu bakatumwa mu bipwilo ne kufundijibwa amba nabo bakafundije boba bakasangulwa kupwa kwa abo? Tutengelei, tukemwene. Inoko kyotuyukile i kino amba, dya ku mfulo kwa Umbikalo wa Kidishitu wa Myaka Kanunu, “ntanda ikayula buyuki bwa Yehova bya binebine.” (Isa. 11:9) Bine, kukekala mingilo mivule isangaja mu myaka kanunu!

7. Mwanda waka bantu ba Leza bakekala na mutyima wa kulangila bakwabo pobakafundija boba bakasangulwa?

⁷ Mu Umbikalo wa Kidishitu wa Myaka Kanunu, bana bonso ba Yehova ba pano panshi bakalonga bukomo bwa kushinta mwanda wa kumusangaja. Nanshi abo bonso bakekala na mutyima wa kulangila bakwabo pobakakwasha boba bakasangulwa balwe na mutyima wa kulonga bubi, kadi balonde misoñanya ya Yehova mu būmi. (1 Pe. 3:8) Na bubine, boba bakasangulwa bakelunga ku bantu betyepeje ba Yehova, bene ‘bakeelela’ko kufikidija lupandilo lwabo.’​—Fid. 2:12.

8. Mwanda waka i byendele’mo tunene amba bantu bakasangulwa bakeyuka na baswe babo?

⁸ Pa bubinga buvule, tubwanya kunena’mba bantu bakasangulwa bakabwanya kuyuka baswe babo. Kimfwa, kukwatañana na nsangukilo ke milongeke kala, bimweka’mba Yehova ukalengeja bantu bamweke, besambe ne kulanga’nka na mobadi bekadile kumeso kwa kufwa. Tuvulukei amba Yesu wādingakenye lufu na tulo, ne lusangukilo nalo na kubūka mu tulo. (Mat. 9:18, 24; Yoa. 11:11-13) Kitatyi kibūkanga bantu mu tulo, bamwekanga ne kunena’nka na mobadi banenena kumeso kwa kukalāla, kadi milangwe yabo yejokeja. Tulangulukilei bidi pa kimfwa kya Lazalasa. Wāfwile papita mafuku aná, o mwanda umbidi wandi wādi kemushilule kubola. Inoko, kitatyi kyāmusangwile Yesu, bakaka wandi bāmuyukile bukidibukidi, kadi Lazalasa nandi wēbajiwile.​—Yoa. 11:38-44; 12:1, 2.

9. Mwanda waka boba bakasangulwa kebasangulwapo na ñeni ne umbidi mubwaninine?

⁹ Yehova ulaile amba i kutupu muntu ukekala mu buludiki bwa Kidishitu ukanena’mba: “Nabela.” (Isa. 33:24; Loma 6:7) Nanshi, boba bakasangulwa bakekala na bukomo bwa ngitu buyampe. Inoko, kebakekalapo babwaninine kiponka na ponka. Mwanda shi bakekale kala babwaninine, babwanya kukakomenwa kwiyuka na baswe babo. Bimweka’mba bantu bonso bakafikila bityebitye pa bubwaninine mu Umbikalo wa Kidishitu wa Myaka Kanunu. Yesu ukajokejeja Shandi Bulopwe enka ku mfulo kwa myaka kanunu. Ebiya Bulopwe bukavuija mwingilo wabo ne pa mfulo, kubadila’mo ne wa kufikija bantu ku bubwaninine.​—1 Ko. 15:24-28; Kus. 20:1-3.

10. Le ukeivwana namani pa lusangukilo?

¹⁰ Langa’po bidi mobikekadila biyampe kwimona na baswe bobe. Le nsangaji yokevwana ikakulengeja usepe nansha kudila? Le ukasangala  koimbe ñimbo ya kutendela Yehova? Bubine i buno amba, ukasanswa Shobe wa buswe ne mwandi Mwana bininge pa mwanda wa kyabuntu kya kutendelwa kya lusangukilo.

11. Mungya binenwa bya Yesu bidi mu Yoano 5:28, 29, le i bika bikafikila boba balonda misoñanya myoloke ya Leza mu būmi bwabo?

¹¹ Langa’po bidi nsangaji ikevwana boba bakasangulwa pobakavūla bumuntu bwabo bwa kala, kebalonda misoñanya myoloke ya Leza mu būmi bwabo. Boba bakashinta uno muswelo, bakekala’ko nyeke. Ino boba bakatombokela Leza, kebakebalekapo bavutakanye ndoe mu Paladisa.​—Isa. 65:20; tanga Yoano 5:28, 29.

12. Le boba bonso bakekala pano pa ntanda bakeselwa na Yehova namani?

¹² Mu buludiki bwa Bulopwe, bantu ba Leza bonso bakemwena bubine bwa byobya binena kisonekwa kya Nkindi 10:22 amba: “I dyese dya Yehova dipetejanga muntu, kadi Aye kabwejanga’kopo misanshi nansha dimo.” Na bukwashi bwa mushipiditu wa Yehova, bantu ba Leza bakekala bampeta ku mushipiditu, ko kunena’mba bakekala pamo bwa Kidishitu ne kufikila ku bubwaninine. (Yoa. 13:15-17; Ef. 4:23, 24) Bakekala biyampe kadi bakomo difuku ne difuku. Bine, būmi bukekala bwa nsangaji! (Yoba 33:25) Le penepa, kulangulukila pa lusangukilo kukukwashanga namani dyalelo?

13. Mungya Ñimbo ya Mitōto 139:1-4, le lusangukilo lukalombola namani amba Yehova wituyukile?

¹³ Monka motwesambilanga kala, Yehova pakasangula bantu, ukebalwija luté ne ngikadila yobādi nayo dibajinji. Tulangei’po bidi mobishintulwila. Yehova ukusenswe bininge, o mwanda uyukile mulangilo, mwiivwanino, muneneno ne byolonga. Nanshi shi ukakusangulanga, nabya aye ukabwanya kukwalwija luté lobe, mulangilo obe, ne ngikadila yobe. Mulopwe Davida wādi uyukile biyampe amba Yehova witutele mutyima umo ne umo. (Tanga Ñimbo ya Mitōto 139:1-4.) Le twiivwananga namani shi tubayuka’mba Yehova wituyukile biyampe?

14. Le tufwaninwe kwiivwana namani kitatyi kyotulangulukila pa muswelo wituyukile Yehova biyampe?

¹⁴ Kitatyi kyotulangulukila pa muswelo wituyukile Yehova, ketufwaninwepo kuzumbija mutyima. Mwanda waka? Tuvulukei amba Yehova witutele mutyima bininge. Usenswe ngikadila itushiyañanya na bakwetu. Umonanga bintu bitufikila mu būmi, bine bitulengeja twikale motwikadile’mu. Bine, ino i milangwe isenga! Ketufwaninwe kulanga nansha dimo amba tudi bunka. Difuku dyonso, ku munite ne munite, Yehova udi netu, ukimba miswelo ya kwitukwasha.—2 Bi. 16:9.

15. Le lusangukilo lulombolanga namani amba Yehova udi na tunangu?

¹⁵ Moyo wa kutyina lufu i kyabulwi kikomo. Boba bendejibwa na Satana bengidijanga’kyo mwanda wa kulengeja bantu bābe balunda nabo nansha kuleka nkulupilo yabo. Inoko uno moyo keudipo na bukomo potudi. Tuyukile amba nansha shi balwana netu abetwipaya, Yehova uketusangula. (Kus. 2:10) Tukulupile amba i kutupu kintu kyobalonga kibwanya kwitukankaja tuleke kulamata kudi Yehova. (Loma 8:35-39) Bine, Yehova i mulombole tunangu tukatampe pa kwitupa lukulupilo lwa lusangukilo! Kupityila ku lusangukilo, Leza i muyate Satana kyabulwi kyandi kyendeka bininge ne kwitupa bukankamane bukatampe bu byabulwi byetu.

16. Le i bipangujo’ka byofwaninwe kwiipangula, ne malondololo akakukwasha namani uyuke shi ukulupile Yehova bininge?

¹⁶ Shi balwana na Yehova bakuzakaja’mba  basa kukwipaya, le ukamukulupila’mba ukakupa būmi? Le ubwanya kuyuka kino namani? Dibajinji bidi i na kwiipangula’mba, ‘Le butyibi butyebutye bonkwata difuku ne difuku bulombola’mba nkulupile mudi Yehova?’ (Luka 16:10) Kadi ubwanya kwiipangula’mba, ‘Le byononga mu būmi bilombola’mba nkulupile mu mulao wa Yehova wa kuvuija bisakibwa byami bya ku ngitu shi nabadikila bidi kukimba Bulopwe bwandi?’ (Mat. 6:31-33) Shi ubalondolola bino bipangujo amba en-en, nabya ukulupile mudi Yehova, kadi ukekala mwiteakanye ku ditompo dyo-dyonso dibwanya kukutana mu mafuku a kumeso.​—Nki. 3:5, 6.

17. (a) Le lusangukilo lulombola namani amba Yehova udi na kitūkijetyima? (b) Le i muswelo’ka otubwanya kufwija’ko pa kitūkijetyima kya Yehova?

¹⁷ Yehova i mutunge difuku ne kitatyi kyakafudija ino ngikadilo minunu. (Mat. 24:36) Kakakomenwapo kutūkija mutyima ne kulonga bintu kitatyi kekyabwene. Wabilanga kusangula bafwe, ino utūkije mutyima. (Yoba 14:14, 15) Wilaije’nka ne bibwana kitatyi kitungwe kya kwibasangula. (Yoa. 5:28) Tudi na bubinga bwendele’mo bwa kufwijija’ko Yehova pa kitūkijetyima kyandi. Langa’po bidi: Pa mwanda wa kitūkijetyima kya Yehova, bantu bavule, enka ne batwe bene, tudi na kitatyi kya kufikila “pa kwisāsa.” (2 Pe. 3:9) Yehova usakanga bantu bavule bekale na mukenga wa kukamona būmi bwa nyeke. Nanshi tulombolei amba tufwijanga’ko pa kitūkijetyima kyandi. Namani? Na kukimba na kininga boba “badi na mutyima muyampe wa kukamona būmi bwa nyeke,” ne kwibakwasha basanswe Yehova ne kumwingidila. (Bil. 13:48) Nabya bakamwena mu kitūkijetyima kya Yehova, enka na motumwena’mo batwe.

18. Mwanda waka tufwaninwe kutūkijija bakwetu mutyima?

¹⁸ Kumeso kwa batwe kwikala babwaninine, Yehova ukelaija na kitūkijetyima kufika ne bikapwa myaka kanunu. Kufika’nka ne mu kine kitatyi’kya, Yehova witulekelanga bubi bwetu. Nanshi tudi bine na bubinga bwa kutela mutyima ku bintu biyampe bidi mu bakwetu ne kwibatūkijija mutyima. Twisambilei bidi pa kimfwa kya kaka umo wa mulume wadi uzumbija mutyima bininge waleka’byo ne kupwila kwine. Kaka unena’mba: “Byaunsense bininge, mwanda twakomenwe kulonga byotwadi tulanga kulonga mu mafuku a  kumeso. Ino mu bino byonso, uno mukaji wa buswe watūkijije wandi mulume mutyima. Kalekelepo kukulupila mudi Yehova. Pamo bwa Yehova, walekele myanda’ya ne kuta mutyima ku ngikadila miyampe ya wandi mulume. Unena’mba, “Wami mulume udi na ngikadila miyampe, kadi uloñanga bukomo bwa kwilumbulula bityebitye.” Bine, i biyampe tutūkijije mutyima bantu ba mu kyetu kisaka nansha ba mu kipwilo balonga bukomo bwa kunekenya makambakano!

19. Le tufwaninwe kusumininwa kulonga bika?

¹⁹ Yesu ne bamwikeulu bāsangele kitatyi kyāpangilwe ntanda. Ino langa’po bidi mobakasangela pa kumona ino ntanda miyule bantu babwaninine, basenswe Yehova ne kumwingidila. Langa’po bidi nsangaji ikevwana boba bakasangwilwa mūlu mwanda wa kubikala na Kidishitu pa kumona bantu bamwena mu mwingilo wabo. (Kus. 4:4, 9-11; 5:9, 10) Kadi langa’po bidi pokekala’ko kitatyi kikapingakena impolo ya nsangaji pa impolo ya misanshi, kitatyi kekikekala’kopo lonso misongo, bulanda, ne lufu. (Kus. 21:4) Pano’ko bidi, sumininwa kwiula Shobe wa buswe, wa tunangu ne kitūkijetyima. Shi umwiule, ukekala nyeke na nsangaji, nansha shi ubatanwa na matompo’ka. (Yak. 1:2-4) Bine, tubwanya kufwija’ko pa mulao wa Yehova wa amba, “kukekalanga lusangukilo”!​—Bil. 24:15.