1. Le i mwanda’ka wa mvubu wēsambīle’po Yesu mu bufuku bwandi bwa mfulo na bandi bana ba bwanga?

YESU mu bufuku bwandi bwa mfulo na bandi bana ba bwanga kumeso kwa lufu lwandi, wātelele buswe kintu kya misunsa 30. Wālombwele bandi bana ba bwanga’mba bafwaninwe ‘kwisanswa abo bene na bene.’ (Yoano 15:12, 17) Buswe bwabo bwādi bufwaninwe kwikala bwa binebine, bwa kulengeja bantu bakwabo bebumone ne kuyuka’mba abo i balondi ba bine ba Kidishitu. (Yoano 13:34, 35) Buswe bwēsambīle’po Yesu ke bwa kitumbuzajipo; ino i ngikadila ya bukomo ne kwipāna. Yesu wānenene amba: “I kutupu wa buswe bukatampe kutabuka buno’bu, amba muntu apāne būmi bwandi pa mwanda wa balunda nandi. Mwi balunda nami shi mulonga byonemusoñanya.”​—Yoano 15:13, 14.

2. (a) Le bengidi ba Leza dyalelo bayukenanga ku bika? (b) Le i bipangujo’ka byotusa kulondolola mu kino kishinte?

² Bengidi ba Yehova dyalelo bayukenanga ku buswe bwabo bwa binebine bwa kwipāna ne bumo bwabo. (1 Yoano 3:10, 11) Muzo nansha kabila, ludimi lotwisamba, kotutambile, nansha motwatamine kebidipo na mwanda. Bengidi ba Yehova  kujokoloka ntanda yonso besenswe bya binebine umo ku mukwabo. Mwanda waka buswe budi na kamweno dyalelo? Le ba Yehova ne Yesu betukomejanga namani na buswe? Ne i muswelo’ka otubwanya kulombola buno buswe pa kusenga ne kukomeja bakwetu?​—1 Kodinda 8:1.

3. Le bino “bitatyi bya makambakano” bidi na lupusa’ka pa bantu?

³ Tudi mu “bitatyi bya makambakano” kadi būmi i buyule “makambakano ne bulanda.” (2 Temote 3:1-5; Ñimbo ya Mitōto 90:10) Bantu bavule basusukanga bininge baleka ne kusangela būmi. Bantu 800 000 ne musubu, ko kunena’mba muntu umo ku masekonde 40, beipayanga mwaka ne mwaka. Ino i kya bulanda, mwanda enka ne banabetu bamo kebasangedilepo būmi bafula ne ku kwiipaya.

4. Le i bantu’ka ba mu Bible baābile kufwa mu kitatyi kampanda?

⁴ Mu bitatyi byāsonekelwe Bible, bengidi ba Leza bamo ba kikōkeji bēivwene bibi pa mwanda wa makambakano, kebabila kufwa. Kimfwa, Yoba wādi na ino misanshi, wānena’mba: “Nakwatwa būmi bwami mukenye; nkisakilepo kwikala monka mūmi.” (Yoba 7:16; 14:13) Yona wātyumukilwe mutyima bininge kanena’mba: “Shi ke pano a Yehova, nakwisāshila, yata būmi bwami, mwanda i kipite buya mfwe kupita’ko kwikala mūmi.” (Yona 4:3) Mupolofeto Ediya wābudilwe lukulupilo kanena’mba: “Kubapu! Pano, a Yehova, talula būmi bwami.” (1 Balopwe 19:4) Inoko Yehova wādi usenswe bano bengidi ba lulamato kadi wādi usaka bekale bōmi. Kebātopekelepo pa kwiivwana uno muswelo. Ino wēbakweshe bekale monka na mutyima wa kwikala bōmi amba bendelele kumwingidila na kikōkeji.

5. Mwanda waka tufwaninwe kusanswa batutu ne bakaka bya binebine dyalelo?

⁵ Dyalelo nadyo, batutu ne bakaka bavule bekondanga na ngikadilo mikomo kadi tufwaninwe kwibasanswa. Bamo bafutululwanga nansha kupangwapangwa. Bakwabo nabo bibalombanga kūminina lonji nansha lubabo ku kaji. Nansha padi i bakōke pa mwanda wa kwingila mansá mavule ne twaji tupungija. Bangi nabo badi na makambakano a binebine mu kisaka. Padi i besonge na muntu kengidilapo Yehova ne umufutulula kyaba kyonso. Pa mwanda wa ano makambakano ne makwabo, bavule babulwanga bukomo, bashilula’nka ne kutatana bulēme bwabo. Le i ani ubwanya kwibakwasha?

6. Le buswe bwa Yehova bukomejanga bengidi bandi namani?

⁶ Yehova ukulupijanga bengidi bandi amba wibasenswe pano kadi ukebasanswa nyeke ne nyeke. Langa’po bidi mwēivwanine bene Isalela pēbanenene Yehova amba: “Waikele mulēme ku meso ami, walēmekelwe, kadi nakusanswa,” ne amba, “Kokikwatwa moyo, mwanda ngidi nobe.” (Isaya 43:4, 5) Tuyukile amba batwe bonso twi balēme kudi Yehova. * (Tala kunshi kwa dyani.) Bible i mulaye amba: “Byadi mukomokomo, ukapandija. Ukakusangela nsangaji mikatampe.”​—Zefenia 3:16, 17.

7. Le Buswe bwa Yehova bwiifwene namani na bwa inabana wamisha? (Tala kifwatulo ku ngalwilo.)

 ⁷ Yehova ulaile kukomeja ne kusenga bantu bandi nansha shi badi na makambakano’ka. Wānenene amba: “Mukamwa ne kupakatwa mu lubavu, kadi bakemunyunya pa manwi. Monka musengelanga inabana wandi mwana, nami nkemusenga nyeke.” (Isaya 66:12, 13) Langa’po bidi mwivwaninanga mwana wa lukeke biyampe shi inandi umuselele nansha kumukaija! Yehova ukusenswe bininge kadi usakanga wiivwane biyampe. Na bubine, wi mulēme mpata kudi Yehova.​—Yelemia 31:3.

8, 9. Le buswe bwa Yesu bubwanya kwitukomeja namani?

⁸ Bubinga bukwabo botuyukile amba Yehova witusenswe i buno: “Leza byaasenswe ino ntanda bikatampe mpata, wapēne wandi Mwana wa bunka, amba ense ulombola lwitabijo mudi aye kakyonakanibwa, ino amone būmi bwa nyeke.” (Yoano 3:16) Kitapwa kya Yesu kilombola’mba nandi witusenswe, kadi buno buswe bwitukomejanga. Bible unena’mba nansha ke ‘byamalwa ne tusuwa’ kebibwanyapo ‘kwitusansanya na buswe bwa Kidishitu.’​—Loma 8:35, 38, 39.

⁹ Kyaba kimo, tutanwanga na makambakano etuzozeja ku ngitu ne mu malango nansha kwitujimijija nsangaji ya kwingidila Yehova. Ino kuvuluka mwitusanshilwe Kidishitu bininge kubwanya kwitupa bukomo bwa kūminina. (Tanga 2 Kodinda 5:14, 15.) Buswe bwa Yesu bwitupanga mutyima wa kwikala nyeke bōmi ne kwingidila Yehova. Bubwanya kwitukwasha tuleke kukōka, nansha shi tususuka na bimpengele, kupangwapangwa, kutyumukwa mutyima, ne kuzumbija mutyima.

10,  11. Le i bāni badi na kiselwa kya kukomeja banabetu batyumukwe mutyima? Shintulula.

¹⁰ Kadi Yehova wingidijanga kipwilo mwanda wa kwitukomeja na buswe bwandi. Shi tusenswe batutu ne bakaka, tulombolanga’mba tusenswe Yehova. Tuloñanga byonso byotubwanya mwanda wa kukwasha banabetu bayuke amba i  ba bulēme ne amba Yehova wibasenswe. (1 Yoano 4:19-21) Mutumibwa Polo wālembele amba: “Mwikankamikei ne kwitamija nyeke banwe bene na bene, monka momulongelanga kala.” (1 Tesalonika 5:11) Ke enkapo bakulumpe babwanya kulonga namino. Batwe bonso tubwanya kwiula Yehova ne Yesu na kusenga batutu ne bakaka.​—Tanga Loma 15:1, 2.

¹¹ Bamo mu kipwilo basusuka na kunyoñama pa mutyima nansha kuzumbija mutyima, babwanya kukwashibwa na bamuñanga ne malawa. (Luka 5:31) Bakulumpe ne bantu bakwabo mu kipwilo nansha byobayukile amba ke bamuñangapo bafundijibwe, bukwashi ne busengi bwabo budi na mvubu. Bantu bonso mu kipwilo babwanya ‘kwisamba mu muswelo usenga boba banyoñame pa mityima, kukwasha bazoze, ne kutūkijija bonso mutyima.’ (1 Tesalonika 5:14) Tusakanga kulonga bukomo bwa kuyuka mwiivwanina banabetu. Tufwaninwe kwibatūkijija mutyima ne kwisamba mu muswelo wibasenga pobatyumukilwe mutyima. Le uloñanga bukomo bwa kukomeja bakwenu? Le ubwanya kulonga bika pa kwibasenga ne kwibakankamika bininge?

12. Leta kimfwa kya muntu umo wakankamikilwe na buswe bwa mu kyabo kipwilo.

¹² Kaka umo wa mu Bulaya unena’mba: “Kitatyi kimo nadi nanga bya kwiipaya, inoko baunkweshe senene. Kipwilo kyetu kyo kyampandije. Batutu ne bakaka bankankamikanga nyeke kadi bansenswe. Nansha biyukile batyetye kete amba ne munyoñame pa mutyima, ino kipwilo kinkwashanga nyeke. Ba mulume ne mukaji bamo badi pamo’nka bwa bambutwile bami ba ku mushipiditu. Bantele mutyima, kadi shi tunene bekalanga’ko pa mwanda wami mansá 24 pa difuku.” Na bubine, ke muntu yensepo ubwanya kukwasha mu ludingo lumo. Inoko batwe bonso tubwanya kulonga bukomo bwa kukwasha batutu ne bakaka. * (Tala kunshi kwa dyani.)

13. Le i bika byotufwaninwe kulonga pa kusenga bakwetu?

¹³ Ikala mwivwaniki muyampe. (Yakoba 1:19) Tulombolanga buswe shi twivwana muntu na lusa. Ipangula bipangujo na kanye bibwanya kukukwasha uyuke mwiivwanina mwanenu. Ukamona’mba umutele mutyima bya binebine, enka ne ku mumwekelo obe wa mpala. Pawisamba mutūkijije mutyima, kadi muleke anene pampikwa kumutyiba. Shi wikale mwivwaniki muyampe, nabya ubwanya kuyuka mwine mwawiivwanina ne kino kikamukwasha nandi akukulupile. Ku mfulo ukapēlelwa kwivwana byokanena polonga bukomo bwa kumukwasha. Shi utele bakwenu mutyima bya binebine, ubwanya kwibasenga bininge.

14. Mwanda waka ketufwaninwepo kutopekañana?

¹⁴ Kokatopekañana. Muntu munyoñame pa mutyima ukevwana bibi mpata shi amone amba tumutopekanga. Papo biketukomena kumukwasha. “Binenwa byampikwa kulanga bidi pamo bwa kusaba kwa kipete, ino ludimi lwa ba tunangu i bundapi.” (Nkindi 12:18) Nansha shi ketudipo na mutyima wa kusanshija muntu munyoñame pa mutyima na binenwa byetu, inoko tubwanya  kumusanshija shi twisamba pampikwa kulanga. Pa kukankamika mwanetu, tufwaninwe kumukulupija amone amba bine tuloñanga bukomo bwa kwivwanija ngikadilo yadi’mo.—Mateo 7:12.

15. Le i kingidilwa’ka kya mvubu kyotubwanya kwingidija pa kusenga bakwetu?

¹⁵ Ingidija Kinenwa kya Leza pa kusenga bakwenu. (Tanga Loma 15:4, 5.) Bible byatambile kudi “Leza mwine upānanga kūminina ne busengi,” nanshi ketubwanyapo kutulumuka pa kutana busengi buvule mu binenwa bidi’mo. Kadi tudi na Index des publications des Témoins de Jéhovah ne Dibuku dya Bukimbi dya Batumoni ba Yehova. Shi twingidije bino bingidilwa, tukasokola bisonekwa ne mabuku otubwanya kwingidija pa kusenga ne kukankamika batutu ne bakaka.

16. Le i ngikadila’ka iketukwasha tukankamike muntu munyoñame pa mutyima?

¹⁶ Ikala na kanye ne butūkanye. Yehova i “Tata wa lusa lukatampe ne Leza wa kusenga konso,” kadi udi na “mutyima wa lusalusa” ku bengidi bandi. (Tanga 2 Kodinda 1:3-6; Luka 1:78; Loma 15:13) Polo wāshile kimfwa kiyampe pa uno mwanda, ke-pantu wāiwile Yehova. Wālembele amba: “Twadi batūkanye mu bukata mwenu, monka mwikadilanga inabana wamisha ulelele senene bandi bana. O mwanda, byotwimusenswe kisanso kya ku mutyima, twadi tusumininwe kwimupa, ke’nkapo myanda miyampe ya Leza kete, ino i ne batwe bene, mwanda mwi baswedibwe betu.” (1 Tesalonika 2:7, 8) Shi tudi na kanye pamo bwa Yehova, tubwanya kukwasha mwanetu ulombela mwanda wa kusengibwa!

17. Le i muswelo’ka muyampe wa kumona banabetu uketukwasha twibakankamike?

¹⁷ Kokasaka banabenu bekale babwaninine. Ikala na mumweno muyampe. Shi usaka banabenu bekale babwaninine, usa kutyumukwa mutyima bitupu. (Musapudi 7:21, 22) Vuluka’mba Yehova udi na mumweno muyampe mu bintu byawitusakila. Nanshi tufwaninwe kwitūkijija mutyima. (Efisesa 4:2, 32) Ketufwaninwepo kulengeja banabetu bemone amba kebaloñangapo bivule nansha kwibadingakanya na bakwabo. Ino twibakankamikanga ne kwibalombola bintu biyampe byobalonga. Kino kikebakwasha bekale na nsangaji pobengidila Yehova.​—Ngalatea 6:4.

18. Mwanda waka tufwaninwe kutamija bakwetu na buswe?

¹⁸ Mwingidi wa Yehova yense i mulēme kwadi ne kudi Yesu. (Ngalatea 2:20) Tusenswe batutu ne bakaka bininge, o mwanda tufwaninwe kwibalongela bintu na kanye. “Tulondelondei bintu bileta ndoe ne bintu bya kwitamija batwe bene na bene.” (Loma 14:19) Bine, tutengele būmi mu Paladisa, mwine kemukekalapo muntu nansha umo na bubinga bwa kutyumukilwa mutyima! Kekukekalapo misongo ne mavita mene. Bantu kebakafupo monka pa mwanda wa bubi bobapyene, kadi kekukekalapo kupangwapangwa, makambakano mu kisaka, nansha ke kutyumukwa mutyima mu būmi kwine. Ku mfulo kwa myaka kanunu, bantu bonso bakekala babwaninine. Boba bakalama kikōkeji pa ditompo dya mfulo, baketabijibwa na Yehova bu bandi bana ba pano pa ntanda, kadi bakekala na “bwanapabo bwa ntumbo budi na bana ba Leza.” (Loma 8:21) Nanshi batwe bonso tulombolei buswe butamija ne kwikwasha mwanda wa tukekale mu ntanda mipya ya Leza ya kutendelwa.