1, 2. (a) Le muswelo ulongela Yehova bantu bintu i mwishile namani na muswelo wibalongelanga’byo bantu ba bukomo? (b) Le i bika byotusa kwisambila’po mu kino kishinte?

DIVULE bantu ba lupusa batādilanga bakwabo’nka ne kwibasusula. (Mateo 20:25; Musapudi 8:9) Ino Yehova kaloñangapo namino! Nansha byadi Mwinē Bukomo Bonso, Muntu wa bukomo kupita bonso mūlu ne panshi, ukwete bantu bampikwa kubwaninina na bulēme bukatampe. I wa kanye kadi utele mutyima ku mwiivwanino wetu ne ku bisakibwa byetu. Uvulukanga’mba twi ba kubulwa kubwaninina kadi uyukile mikalo yetu, o mwanda ketulombengapo byobya byoketubwanyapo kulonga.​—Ñimbo ya Mitōto 103:13, 14.

² Mu Bible, twifundanga’mo muswelo ukwete Yehova bantu bandi na bulēme. Pano twisambilei bidi pa bimfwa bisatu: Kibajinji, muswelo obākweshe nkasampe Samwele na kanye kudi Yehova amba akasapwile Kitobo Mukatampe Edi musapu wa butyibi. Kya bubidi, muswelo obātūkijije Mosesa mutyima kudi Yehova pāmwene Mosesa amba kabwanyapo kutambija muzo wa Isalela mu Edipito. Ne kya busatu, muswelo obākwete bene Isalela na bulēme kudi Yehova pobātambile mu  Edipito. Le i ñeni’ka yotuboila kudi Yehova kupityila ku bino bimfwa ne i muswelo’ka otubwanya kumwiula?

3. Le i kintu’ka kyeni kyāfikile nkasampe Samwele bufuku bumo, ne i kipangujo’ka kyotukokeja kwiipangula? (Tala kifwatulo ku ngalwilo.)

³ Samwele wāshilwile kwingila ku kipema aye ukidi mwanuke. (1 Samwele 3:1) Bufuku bumo, aye ulēle, kwālongeka kintu kyeni bininge. * (Tala kunshi kwa dyani.) (Tanga 1 Samwele 3:2-10.) Wāivwana muntu umwita. Samwele wālanga’mba i mununu Kitobo Mukatampe Edi. Ebiya wābūka na kikōkeji, wānyemena kudi Edi kamunena’mba: “Ami uno, mwanda ubangite.” Ino Edi wāmunena’mba: “Nkikwityilepo.” Kino pa kulongeka’kyo misunsa ibidi mikwabo, Edi wājingulula’mba i Leza wita Samwele. Penepo Edi wālombola Samwele bya kunena shi wamwite monka, Samwele nandi wākōkela. Mwanda waka Yehova kālombwelepo Samwele tamba ku ngalwilo amba i aye umwita? Bible kanenene’popo kintu. Inoko bimweka bu Yehova wālongele bintu mu uno muswelo mwanda wādi utele mutyima ku mwiivwanino wa Samwele.

4, 5. (a) Le Samwele wālongele namani pāmupele Yehova musapu wa kusapwila Edi? (b) Le ino nsekununi itufundija bika padi Yehova?

⁴ Tanga 1 Samwele 3:11-18. Bijila bya Yehova byāsoñenye bana kulēmeka banunu, nakampata boba bādi na lupusa. (Divilu 22:28; Levi 19:32) O mwanda i bikomo kufwatakanya nkasampe pamo bwa Samwele wenda kudi Edi lubanga, mwanda wa kumusapwila na bukankamane musapu wa Leza wa butyibi busumininwe. Bible witulombola’mba “Samwele wadi na moyo wa kusapwila Edi kimonwa’kya.” Ino Leza walombola Edi patōkelela’mba, i aye wādi wita Samwele. Ku mfulo Edi wānena Samwele aleke kufya kintu nansha kimo kyānenene Leza. Samwele wākōkela Edi, “wamulombola bintu byonso.”

⁵ Uno musapu kewādipo mweni. Mwanda “muntu umo wa Leza” wālombwele Edi dibajinji musapu wa uno muswelo. (1 Samwele 2:27-36) Ino nsekununi itufundija’mba Yehova ukwete bantu na bulēme kadi i wa tunangu.

6. Le i ñeni’ka yotubwanya kuboila ku muswelo obākweshe nkasampe Samwele kudi Leza?

⁶ Lelo wi nkasampe? Shi i amo, nsekununi ya nkasampe Samwele ilombola’mba Yehova uyukile makambakano obe ne mwiivwanino obe. Padi udi na bumvu kadi ukomenwanga kusapwila batame nansha kwikala mwishile na bantu ba yobe myaka. Kulupila’mba Yehova usa kukukwasha. Nanshi mulombe ne kumusapwila mwine mowiivwanina. (Ñimbo ya Mitōto 62:8) Langulukila bininge pa bimfwa bya mu Bible bya bankasampe pamo bwa Samwele. Kadi sapwila’mo batutu ne bakaka ba yobe myaka nansha bakukudile banekenye padi makambakano pamo na obe. Bakokeja kukusapwila bitatyi byebakweshe Yehova, padi mu miswelo yokebadipo balangila.

7, 8. Lelo Yehova wālombwele namani amba utele mutyima bininge ku mwiivwanino wa Mosesa?

⁷ Mosesa paādi na myaka 80, Yehova wāmupele mwingilo mukomo bininge: wa kunyongolola muzo wa Isela mu bupika bwa Edipito. (Divilu 3:10) Padi uno mwingilo kewāsangejepo Mosesa, mwanda wādi mukumbi mu Midyana mu bula bwa myaka 40. Mosesa wānenene amba: “Le amiwa nami ne ani amba ñende kudi Felo ne kukalupula bene Isalela mu Edipito?” Yehova wākulupija  Mosesa amba: “Ami nkekalanga nobe.” (Divilu 3:11, 12) Kadi Yehova wāmulaile amba bakulumpe ba Isalela ‘bakamwivwana.’ Ino Mosesa wāipangula kadi amba: “Langa’po bidi shi kebangitabijepo kadi kebevwenepo?” (Divilu 3:18; 4:1) Mosesa wānenene’tu amba Yehova i mwitupe! Inoko Yehova wātūkijije Mosesa mutyima. Wāmupele enka ne bukomo bwa kulonga bingelengele. Bine, Mosesa ye muntu mubajinji utelelwe mu Bible wāpelwe buno bukomo.​—Divilu 4:2-9, 21.

⁸ Enka ne pāpwile bino byonso, Mosesa wādi na kabepelo kakwabo. Wānenene amba kabwanyapo kwisamba biyampe. Ino Leza wāmunena’mba: “Nkekalanga nobe kitatyi kyokesamba, kadi nkakufundijanga byofwaninwe kunena.” Le pano ye pāitabije Mosesa? Aa, wānena Leza atume’ko muntu ungi! Penepo Yehova wāloba. Inoko wādi ukitele mutyima ku mwiivwanino wa Mosesa, o mwanda wātumine Alone akesambe pa kyaba kya Mosesa.​—Divilu 4:10-16.

9. Lelo kitūkijetyima ne kanye ka Yehova byākweshe Mosesa namani ekale mwendeji muyampe?

⁹ Le ino nsekununi itufundija bika padi Yehova? Yehova byadi Mwinē Bukomo Bonso, wādi ubwanya kwingidija bukomo bwandi mwanda wa kuzakaja Mosesa amukōkele. Ino Yehova wādi na kitūkijetyima ne kanye, wākulupije mwingidi wandi wa butūkanye kadi mwityepeje amba ukekalanga nandi. Lelo ano manwa āendekele? En-en, āendekele! Mosesa wāikele ke mwendeji mukatampe wa bantu ba Leza. Wālonga bukomo bwa kwikala utalala ne kumona bakwabo na bulēme, enka na mwādi mumumwena Yehova.​—Umbadilo 12:3.

10. Le i bika byotukamwena’mo shi tukwata bakwetu na bulēme na mulongelanga Yehova?

¹⁰ Le i ñeni’ka yotuboila’ko dyalelo? Shi wi mulume, mbutwile, nansha mukulumpe, nabya udi na lupusa kampanda pa bantu bakwabo. O mwanda i biyampe kwiula Yehova na kukwata bantu na bulēme, kwikala na kanye, ne kutūkijija mutyima obe mukaji, bobe bana ne bantu  ba mu kipwilo. (Kolose 3:19-21; 1 Petelo 5:1-3) Shi wiule Yehova Leza ne Yesu Kidishitu, Mosesa Mukatampe, ukalengeja bakwenu bapēlelwe kukufwena ne kwisamba nobe, kadi ukebakankamika. (Mateo 11:28, 29) Kadi ukekala bu kimfwa kiyampe kobadi.​—Bahebelu 13:7.

11, 12. Le Yehova wālengeje namani bene Isalela bekale biyampe ne na mutyima-ntenke pawēbatambije mu Edipito?

¹¹ Kwādi padi midiyo isatu ne kupita ya bene Isalela bātambile mu Edipito mu mwaka wa 1 513 Kidishitu Kaile. Mu kino kibumbo mwādi bana, banunu, ne padi babela nansha balemane. Kino kibumbo kikatampe kya bantu, kyādi kisakilwa Mwendeji wa kilelo kadi wivwanija bintu. Kadi ye mwādi mwikadile Yehova kupityila kudi Mosesa. Mfulo mfulō, bene Isalela bāikala na mutyima-ntenke pobātambile ku njibo yobādi kebayukile kashā.​—Ñimbo ya Mitōto 78:52, 53.

¹² Le Yehova wālengeje namani bantu bandi bekale biyampe ne na mutyima-ntenke? Wāteakenye muzo wa Isalela mu “mulongo wa bulwi” pobātambile mu Edipito. (Divilu 13:18) Byobādi bateakanibwe uno muswelo, bāmwene patōkelela’mba Leza wabo ye wādi uludika bintu. Kadi Yehova wēbapele “dikumbi dyuba” ne “kitōkeji kya mudilo” bufuku mwanda wa kwibavuluja’mba wādi nabo, wibaludika ne kwibakinga. (Ñimbo ya Mitōto 78:14) Muzo wa Isalela wādi usakilwa kino kikulupiji mwanda wa bintu byādi bya kulongeka kumeso.

13, 14. (a) Le Yehova wātele bene Isalela mutyima namani pa Dijiba Dityila? (b) Lelo Yehova wēlombwele namani amba udi na bukomo kupita bene Edipito?

¹³ Tanga Divilu 14:19-22. Langa’po bidi shi wadi pamo na bene Isalela. Mubajikilwa. Kibumbo kya basola kya bene Edipito kunyuma kwenu, kumeso nako Dijiba Dityila. Penepo Leza walonga’po kintu. Dilenga dya dikumbi dyadi divudile kwikala kumeso dibajokela kunyuma kwa nkambi, pa bukata bwenu na bene Edipito. Abo abaikala mu fukutu, ino nkambi yenu mu kitōkeji kya mu kingelengele! Kupwa ubamone Mosesa olwela kuboko kwandi pa dijiba, ebiya kubatetuka kivula kikatampe kutunduka, kibalala dishinda dikatampe kufika ne bobwa bukila. Penepa abe, kyobe kisaka, ne banyema benu bonso kemwenda mu ndudi mu kyalo kya dijiba pamo ne bantu bakwabo. Mubatulumuka pa kumona panshi patupu bitoto nansha kusenena kwine. I pōmu tē, mwa kwendela’po biyampe. Mfulo mfulō, enka ne boba benda bityetye abafika biyampe bobwa bukila.

¹⁴ Tanga Divilu 14:23, 26-30. Palongeka bino bintu byonso’bi, Felo, wa mitatulo kadi mulembakane, washilula kwimulonda lubilo banwe ne bene Isalela bomwenda nabo. Kupwa Mosesa waolwela monka kuboko pa dijiba, ebiya mumbu ibidi ya mema ibabunduka. Mema abatetukila Felo ne basola bandi. Kutupu nansha umo wapanda!​—Divilu 15:8-10.

15. Le ino nsekununi ibakufundija bika padi Yehova?

¹⁵ Ino nsekununi itufundija kintu kikwabo padi Yehova. Aye i Leza wa ndudi, kadi ino ngikadila itukwashanga twikale biyampe ne na mutyima-ntenke. (1 Kodinda 14:33) Monka musanshilwe mukumbi mikōko yandi ne kwiilama, Yehova nandi utele bantu bandi mutyima mu muswelo wa kamweno. Wibalamanga senene ne kwibakinga ku balwana nabo. Kino kitukulupija ne kwitusenga bininge pano potwafwena ku mvuyo ya ino ngikadilo.​—Nkindi 1:33.

16. Le tubwanya kumwena namani mu kubandaula muswelo obāpandije bene Isalela kudi Yehova?

¹⁶ Dyalelo nadyo, Yehova utele bantu  bandi mutyima mu kikonge. Wibakwashanga balame kipwano kiyampe kyobapwene nandi ne kwibakinga ku balwana nabo. Kadi ukalonga uno muswelo ne pa kyamalwa kikatampe kyafwena’ki. (Kusokwelwa 7:9, 10) Nanshi, bekale bankasampe nansha banunu, bakomo nansha balemane, bantu ba Leza kebakazakalapo nansha kukwatwa moyo pa kyamalwa kikatampe. * (Tala kunshi kwa dyani.) Na bubine, kebakazakalapo nansha dimo! Bakavuluka binenwa bya Yesu bya amba: “Imanai nshinkidingi ne kubandula mitwe yenu, mwanda kunyongololwa kwenu kubafwena pabwipi.” (Luka 21:28) Nanshi pobakatambwa na Koka, kibumbo kya mizo mikomo bininge kupita Felo, bantu ba Leza bakakulupila’mba Yehova ukebakinga. (Ezekyele 38:2, 14-16) Mwanda waka? Mwanda bayukile amba Yehova kashintangapo. Ukelombola monka’mba i Umpandiji wa kilelo ne wa buswe wa bantu bandi.​—Isaya 26:3, 20.

17. (a) Le tubwanya kumwena namani mu kwifunda nsekununi ya mu Bible ya muswelo utanga Yehova bantu bandi mutyima? (b) Le i bika byotukefunda mu kishinte kilonda’ko?

¹⁷ Mu kino kishinte, tubamone’mo bimfwa bimobimo bilombola’mba Yehova udi na kanye kadi ukwatanga bantu na bulēme kitatyi kyaebata mutyima, kyaebaludika, ne kyapandija bantu bandi. Polangulukila pa nsekununi ya uno muswelo, longa bukomo bwa kwifunda kintu kipya padi Yehova na kutala kanda ne kanda kokwadipo uyukile dibajinji. Poenda uyukila’ko ngikadila milumbuluke ya Yehova, buswe bomuswele ne lwitabijo lobe mwadi bikaninga. Mu kishinte kilonda’ko tukefunda’mo mwa kwiwila Yehova na kukwata bantu na bulēme mu kisaka, mu kipwilo, ne mu busapudi.