1 Bukwashi pa Kwepuka Makambakano
Bible unena’mba i musonekwe ku bukomo bwa mushipiditu kadi i wa “kamweno pa kufundija, pa kudingila, pa kōlola.” (2 Temote 3:16) Le i bya bine? Tala tunangu twa mu Bible motwakwashishe bantu bamo bepuke makambakano amoamo a mu būmi kumeso kwa kukoma’o.
MUTOMENO-MPATA
Delphine, utelelwe mu kishinte kibadikile, wadi umona’mba kuzumbija mutyima kwadi kumulengeja atome mālwa bininge. Bible kakankejepo kutoma mālwa pa ntomeno, inoko unena’mba: “Kokekalapo umbukata mwa batomatoma vinyu.” (Nkindi 23:20) Mutomeno-mpata onanga bukomo bwa ngitu, uketanga kipwano ne kona bulunda, ne kwipaya bantu bavule babishibabishi mwaka ne mwaka. Ano makambakano abwanya kwepukwa shi bantu balonda madingi a tunangu adi mu Bible.
Delphine wealondele. Pano unena’mba: “Najingulwile amba mālwa keapwilepo makambakano ami a kuzumbija mutyima. Naingidije tunangu tudi mu Fidipai 4:6, 7, mwine unena’mba: ‘Kemwakikambakanyai mityima pa kintu nansha kimo, inoko . . . yukijai Leza byomulomba mu milombelo.’ Bufuku bonso ponadi ndemenenwa na milangwe ne kuzumbija mutyima, nadi nomba Yehova. Nadi mulombola monso monadi neivwanina, mobyadi bimpela nsungu, kumfītyija mutyima, ne kundetela njia, nadi muzenza ankwashe ngikale na mumweno mujalale. Pa kukya lubanga, nadi mbuka biyampe. Kulonga namino kwaunkweshe nte mutyima pa bintu byonadi nabyo pa kyaba kya kuta’o pa bintu byonkidipo nabyo. Nakwete butyibi bwa kuleka kutoma monka mālwa. Ndoe yonasokwele byoyadi ya mvubu mpata, o mwanda nkyadipo nsaka kwiijimija.”
BUSEKESE
Busekese bubadilwa mu myanda itutyumunanga mutyima ne kwituletela musala. Inoko misoñanya ya mu Bible ibwanya kwitukwasha twepuke ano makambakano, mwanda itulombolanga bintu bimobimo bitwalanga muntu ku kulonga busekese—kimfwa, kwiselembeja ne kutala porno. Nkasampe umo mwana-mulume witwa bu Samuel unena’mba, “Kyadi kipēla kwiselembeja. Kyaba kimo nansha shi nkikokelwepo na muntu wa ngitu ingi, inoko nadi nena’mba unsenswe—ne kino kyadi kimfikija ku mizaulo ne ku kwiselembeja.” Samuel waivwene amba watumbila kwiselembeja—nansha nankyo—aye waendelele’nka na kwiselembeja. Inoko kino kibidiji kyamuletele makambakano. Pano unena’mba, “Byadi bibi mpata, mwanda kino kibidiji kyatamije bilokoloko bya kwisakila mu mutyima wami.”
Samuel watangile kishinte kya bankasampe kidi pa diteba dya jw.org. Kadi walangulukīle pa Nkindi 20:11, mwine unena’mba: “Nanshi mwanuke wiyukanya pa bilongwa byandi, shi mwingilo wandi utōka, shi i wabuluji.” Le kino kyamukweshe namani? Samuel wajingulwile amba kwiselembeja kwandi kekwadipo kutōka kadi kekwadipo na buluji. Pano unena’mba: “Kadi nefundile amba nkasampe wiselembeja utamijanga ngikadila ikamwikadija bu mulume nansha bu mukaji mubi. Nashilwile kulangulukila pa mukeivwanina mukaji onkasonga pa kumona neselembeja na mwana-mukaji ungi. Kino kyaunkweshe njingulule amba kino kibidiji i kibi. Nansha byobimweka’mba i kipēla kwiselembeja, kino kekishintululapo amba i kwendele’mo.” Samuel washintyile. Kwepuka kwiselembeja kwamukweshe epuke ne busekese.
Antonio wadi mu kyaka kikatampe kya kulonga busekese: Wadi mumunwe na kutala porno. Nansha byaadi musonge mwana-mukaji wasenswe mpata, ino wadi utala porno kitatyi ne kitatyi. Unena’mba, kintu kyamukweshe i kulangulukila pa 1 Petelo 5:8. Mwine unena: “Lamai ñeni yenu mibwane, tadijai. Walwana nenu, Dyabola, unangakananga koku ne koku pamo bwa ntambo ubuluma, ukimba wa kubokota.” Antonio unena’mba: “Bifwatulo bya porno i biyule mu ino ntanda monso motushikete, kadi bino bifwatulo bibwanya kushala nyeke mu ñeni yetu. Uno vese waunkweshe bya binebine nangulukile pa mwine uletanga ano matompo. Nadi mfwaninwe kuvuluka bukidibukidi amba bino bifwatulo bya porno bitambanga kudi Dyabola. Pano nayuka’mba enka Yehova kete ye ubwanya kunkwasha ‘ndame ñeni yami mibwane, ne kutadija,’ amba mone mwa kulwila na buno bulwi bwa mu ñeni, bwa mu mutyima, ne bwa mu busongi.” Antonio wapelwe bukwashi bwaadi usakilwa, kadi walekele-lekē kibidiji kyandi kibi. Kuno kushinta, kwamukweshe epuke’nka ne makambakano makomo mene.
Na bubine, Bible udi na madingi a kamweno abwanya kwitukwasha twepuke makambakano makomo. Ino le tunene namani pa makambakano ke male kala miji ne amweka bu keabwanyapo kupwijibwa? Tutalei muswelo ubwanya kwitukwasha Kinenwa kya Leza tupwije ano makambakano makomo.
Misoñanya ya kamweno idi mu Bible ibwanya kwitukwasha twepuke makambakano amoamo