MUZO WA MUNTU

Binena Bible: Leza “kapangile’yopo [ntanda] bitupubitupu, ino walongele’yo amba ikalwe.”​—ISAYA 45:18.

UMBUO WA NTANDA

Binena Bible: “Lukongo lwenda, kadi lukongo lwiya, inoko ntanda ikele’ko nyeke.”​—MUSAPUDI 1:4.

MOBISHINTULWILA: Mungya Bible, umbuo wa ntanda keukonakanibwapo nansha dimo kadi ukekalwa’po nyeke. Penepa, le mfulo ya ntanda ishintulula bika?

LANGULUKA’PO: Bible udingakanya mfulo īya’ko ya ino ntanda na bintu byālongekele mu mafuku a Noa. Mu kine kitatyi’kya, ntanda ‘yāyudile lūma.’ (Ngalwilo 6:13) Ino Noa aye wādi muntu moloke. O mwanda Leza wākingile Noa ne kisaka kyandi, ino wāonakanya bantu babi na dilobe. Bible paesambila pa byālongekele mu kine kitatyi’kya, unena’mba: “Ntanda ya mu kine kitatyi’kya yāonakanibwe poyālobēle mu mema.” (2 Petelo 3:6) Ino yādi mfulo ya mine ntanda’ya. Ino le i bika byāonakanibwe? Ke nshipo, ino i bantu babi bādi pano panshi. Nanshi shi Bible utela mfulo ya ntanda, kesambilangapo pa konakanibwa kwa umbuo wa ntanda. Inoko wisambilanga pa mfulo ya bantu babi badi pano pa ntanda ne pa mfulo ya ngikadilo ya bintu.

MAKAMBAKANO NE BUBI

Binena Bible: “Kubashala kakitatyi katyetye’tu, babi kebakekala’kopo monka; ukatala pobādi, kebakekala’popo. Ino betyepeje bakapyananga ntanda, kadi bakaloelelwanga bininge mu bungibungi bwa ndoe.”​—ÑIMBO YA MITŌTO 37:10, 11.

MOBISHINTULWILA: Dilobe dya mu mafuku a Noa kedyāpwilepo bubi bonso. Mwanda pa kupwa kwa dilobe, bantu babi bālengeje monka būmi bwa bantu bubipe bininge. Ino panopano ponka, Leza usa kutalula’ko bubi. Monka mwānenene’kyo mulembi wa mitōto, “babi kebakekala’kopo monka.” Leza ukatalula’ko bubi kupityila ku Bulopwe bwandi​—Umbikalo wa ntanda yonso ukaludika bantu boloke ao momwa mūlu.

LANGULUKA’PO: Le baludiki ba ino ntanda bakakwatakanya Bulopwe bwa Leza? Bible ulombola’mba kebakebukwatakanyapo. Ino abo bakalwa na Bulopwe bwa Leza. (Ñimbo ya Mitōto 2:2) Le bikafula namani? Bulopwe bwa Leza bukapingakena pa maludiki onso a bantu, kadi “abo kete bukemananga nyeke.” (Danyele 2:44) Mwanda waka buludiki bwa bantu bufwaninwe kufula?

Binena Bible: “Muntu wenda kadipo na lupusa lwa kōlola ditabula dyandi.”​—YELEMIA 10:23.

MOBISHINTULWILA: Bantu kebāpangilwepo mwanda wa kwiludika. Kebabwanyapo kuludika bakwabo biyampe ne kupwa makambakano abo.

LANGULUKA’PO: Dibuku dimo (Britannica Academic) dinena’mba, bimweka’mba maludiki a bantu keabwanyapo “kupwa makambakano pamo bwa bulanda, nzala, misongo, bimpengele bya kipangila, mavita ne bintu bikwabo bibi.” Dibweja’ko amba: “Bantu bamo . . . bakulupile amba ano makambakano onso abwanya kupwa shi kwikale umbikalo umo kete pa ntanda.” Inoko, nansha shi maludiki onso a bantu abekutyila mu bumo namani, ntanda ikendelela kuludikwa na bantu bampikwa kubwaninina, bene kebabwanyapo kupwa makambakano otwatela’a. Bulopwe bwa Leza ye buludiki bumo kete budi na bukomo bwa kupwa lonso makambakano a ntanda yonso.

Nanshi mungya Bible, mfulo ya ntanda​—ko kunena’mba ya ino ngikadilo mibi ya bintu, ke kintupo kifwaninwe kutyina bantu bayampe. Ino i kintu kyobafwaninwe kutengela, mwanda ino ntanda minunu myoneke isa kupingakanibwa na ntanda mipya miyampe ya Leza!

Le kino kikalongeka kitatyi’ka? Kishinte kilonda’ko kisa kwisambila pa malondololo aleta Bible.