Shi mukwetu otupwene nandi wajinwa ñeni, bitupwanga’nka ne bukomo bwa kulonga’po kintu. Tukalombola’mba tutele mutyima uno mulunda netu ubēla misongo ya kujinwa mutwe na kumukwasha. Le tukamukwasha namani?

“Kupeja pa kwivwana.”—YAKOBA 1:19.

Muswelo umo’tu kete otubwanya kukwasha mukwetu ujininwe ñeni i na kumwivwana kitatyi kyaetushintulwila myanda. Kusakilwapo kulondolola ku kanda ne kanda kanena. Musekwije nansha na kukununa mutwe mwanda wa kumulombola’mba umutejanga kadi umwivwanine lusa. Longa bukomo bwa kwitūla pa kyandi kyaba, kokimutyibila myanda lubilolubilo nansha kumutopeka. Vuluka’mba kudi bintu bikwabo byanena aye kwiyuka mpika, kadi uketopeka’byo kyaba kikwabo.—Yoba 6:2, 3.

“Mwisambei mu muswelo usenga.”—1 BENE TESALONIKA 5:14.

Padi mulunda nobe uzumbijanga mutyima, nansha padi wimonanga bu wampikwa mvubu. Ino shi umukulupije amba umutele mutyima, ubwanya kumusenga ne kumukankamika, nansha shi kuyukilepo byasakilwa mu kine kitatyi’kya.

“Mulunda wa bine ulombolanga buswe kitatyi kyonso.”—NKINDI 17:17.

Mukwashe mu miswelo mipotoloke. Pa kyaba kya kulonga bintu byolanga’mba ye byasakilwa, mwipangule akulombole byofwaninwe kumulongela. Shi mulunda nobe ujininwe ñeni wakomenwa kukusapwila  byasakilwa, nabya mutelele bintu byomubwanya kulongela nandi pamo. Kimfwa kukananga nandi, nansha padi ubwanya kumwendela ku nsoko, kumukundwila mwinjibo, nansha kumwingidila mingilo mikwabo.—Bene Ngalatea 6:2.

“Tūkijijai bonso mutyima.”—1 BENE TESALONIKA 5:14.

Padi mulunda nobe kevwanapo bya kwisamba kyaba ne kyaba. Mukulupije amba shi baivwana bya kwisamba, udi’po mwanda wa kumuteja. Mulunda nobe byajininwe ñeni, ubwanya kunena nansha kulonga bintu bikusansa. Padi ubwanya kupela kulonga bintu byomwadi mwiivwene kulongela nandi pamo, nansha padi wakushikwa’tu. Shi bibaikala namino, abewa mutūkijije’tu mutyima, kadi mwivwanije ne kumupa byasakilwa.—Nkindi 18:24.

“Nsá yonso ngikalanga na kyaba kya kwisamba na mulunda nami mwana-mukaji ujininwe ñeni. Nansha byonkidipo na bukomo bwa kupwija makambakano andi, ino mutejanga na katentekeji paunombola myanda. Kyaba kimo pa kusaka’mba eivwane biyampe usakilwanga’tu muntu wa kumuteja paesamba.”—Farrah, a mwana-mukaji udi na mulunda ubēlanga misongo ya mudyo-polo, ya kuzumbija mutyima, ne misongo ya kujinwa ñeni.

“Mulunda nami umo mwana-mukaji udi na kanye kadi unkankamikanga. Ungitanga ku yandi njibo waumpa byakudya byonsenswe. Ponso pondi nandi neivwananga bu muswedibwe, kadi mpēlelwanga kumulombola moneivwanina. Kino kinkankamikanga bya binebine!”—Ha-eun, ubēlanga misongo ya kujinwa ñeni.

“Kutūkija mutyima i kintu kya mvubu. Wami mukaji i mujinwe ñeni, kitatyi kyaloñanga bintu bindobeja, ngivwanijanga’mba kalongelanga’mo’po, misongo yo imulongeja’byo. Kuvuluka namino kunkwashanga ndyuke mwa kushikatyila nandi pa kyaba kya kumulobela.”—Jacob, wa mukaji ubēla misongo ya kujinwa ñeni.

“Wami mukaji unkwashanga ne kunkankamika. Pondemenenwanga na kuzumbija mutyima, kaningilangapo kulonga bintu byonkisakilepo kulonga. Divule wami mukaji wisuminwanga kulonga bintu byasangelanga kulonga, pa mwanda wami. I mukaji muyampe mpata kondi mwanda udi na buntu kadi kadipo na mutyima wa kwisakila.”—Enrico, udi na misongo ya kuzumbija mutyima.