Bantu bavuija biselwa byabo i bantu bakulupilwa. Bengilanga mingilo yobebapele ne kupwa’yo pa kitatyi.

Nansha bankasampe byokebadipo na bukomo buvule, babwanya kwifunda mwa kuvuijija biselwa byabo. Dibuku dimo Parenting Without Borders dinena’mba: “Mwana ushilulanga kwikala na mutyima wa kwingila pamo na bambutwile shi wabwanya myeji dikumi na itano, ino shi wabwanya myeji dikumi na mwānda, usakanga kulonga byobya bilonga bambutwile. Mu bibidiji bivule, bana bashilulanga kwingila shi ababwanya myaka itano nansha isamba-ibidi, kadi bana ba ino myaka bakwashanga bininge ku mingilo ya njibo.”

Muneneno wa amba “muntu umuleka,” ulombola’mba bankasampe bavilukanga ku njibo bakashikata kwabo, ino shi abatanwa mu bitatyi bikomo bajokela kudi Shabo ne Inabo. Kyaba kimo bilongekanga mwanda bankasampe kebafundilepo mwa kwingidijija lupeto, kulama njibo, nansha kuvuija biselwa bya difuku ne difuku.

O mwanda i biyampe ufundije bobe bana mwa kuvuijija biselwa pobakatama. Dibuku dimo How to Raise an Adult dinena’mba: “Bana kebafwaninwepo kukutala’nka abe kufika ne byobabwanya myaka dikumi na mwānda ebiya kowibaleka besasakete.”

Pá mwana tumingilo.

MUSOÑANYA WA MU BIBLE: “Kudi kamweno mu mingilo mikomo ya miswelo yonso.”​—Nkindi 14:23.

Bana basakanga kwingidila pamo na bambutwile babo. Ubwanya kutwelela pa uno mutyima wa kipangila na kupa bobe bana tumingilo ku njibo.

Bambutwile bamo kebasakengapo kulonga nankyo. Balañanga’mba bana bakidi ku masomo badi na madevwala mavule akulonga difuku ne difuku, penepa mwanda waka twibatentekele’ko biselwa bikwabo?

Inoko, bana bengila tumingilo babwanya padi kubinga ku masomo, mwanda tumingilo twibafundijanga kwitabija mingilo yobebapa ne kwiivuija. Dibuku dimo Parenting Without Borders dibweja’ko amba, “shi tupela betu bana betukwashe ku mingilo pobakidi banuke, bakashilula kulanga’mba kukwasha bantu bakwabo kekudipo na kamweno . . . Kadi babwanya kutengela bebalongele bintu byonso.”

Enka mulombwela’kyo dino dibuku, kwingila tumingilo kufundijanga bana bekale na mutyima wa kukwasha’ko pa kyaba kya kudya bitupu, kadi bapāne pa kyaba kya kupebwa. Tumingilo tukwashanga bana  bajingulule amba badi na mvubu mu kisaka​—ne amba badi na kiselwa kyobafwaninwe kuvuija’mo.

Kwasha bobe bana betabije byobya bilupuka ku bilubo byabo.

MUSOÑANYA WA MU BIBLE: “Ivwana madingi ne kwitabija bulemununi, amba wikale wa tunangu mu mafuku a kumeso.”​—Nkindi 19:20.

Shi bobe bana abalonga bilubo​—kimfwa shi obe mwana mwana-mulume nansha mwana-mukaji waone kintu kya muntu pampikwa kusaka​—kokifya byaalonga. Bana babwanya kwitabija byobya bikalupuka’ko​—mu uno mwanda mwana ukalomba lusa padi ne kumufuta’kyo.

Shi bana betabija’mba i balonge bilubo, kino kikebakwasha

• bekale bampikwa budimbidimbi kadi betabije bilubo byabo

• baleke kulambika bakwabo

• baleke kwibingija

• balombe lusa, shi i byendele’mo