Tutei Mutyima ku Kinenwa kya Leza kya Bupolofeto Kitala pa Ano Etu Mafuku

“Ivwanija, a mwanā muntu, amba kimonwa i kya ku kitatyi kya ku mfulo.”—DANYELE 8:17, NW.

1. Yehova usaka bantu bonso bayuke bika pangala pa ano etu mafuku?

 YEHOVA kafindangapo buyuki bwa binkumenkume bikalongeka mu mafuku a kumeso. I Musokodi wa bifībwe. Usakanga bonso bayuke amba ketudi batakamane bininge mu “kitatyi kya ku mfulo.” Uno i musapu wa mvubu mikatampe kashā ufwaninwe kuyuka bantu midiyala isamba badi pano pantanda!

2. Mwanda waka bantu bepēne mu kusaka kuyuka mafuku a kumeso?

² Lelo kunena’mba ino ntanda pano keilumba ku mfulo kwayo i kintu kya kutulumuka? Muntu shandi wendanga mu kweji, ino mu bifuko bivule ukomenwa kunanga pampikwa moyo mu bipito bya bibundi bya pano pa ntanda. Udiñanga bituntwa bya bulungu mu njibo bā, ino kupwanya bisaka bikalañane kumukomene. Usekununa myanda yāpityile kala, ino kufundija bantu kwikala mu ndoe abo bene na bene kukomo. Kuno kukomenwa kukomenwe muntu kubingijanga bubine bwa Bisonekwa binena’mba tudi mu kitatyi kya ku mfulo.

3. I kitatyi’ka kyāingidijibwe dibajinji pano pa ntanda kishima “kitatyi kya ku mfulo”?

³ Kino kishima—“kitatyi kya ku mfulo”—kikunka ku mutyima, kyāingidijibwe dibajinji pano pa ntanda na mwikeulu Ngabudyele, ke papite myaka 2 600. Na moyo onso, mupolofeto wa Leza wāivwana Ngabudyele umunena’mba: “Ivwanija, a mwana muntu, amba kimonwa i kya ku kitatyi kya ku mfulo.”—Danyele 8:17, NW.

Kino kyo “Kitatyi kya ku Mfulo”!

4. Bible utelanga kitatyi kya ku mfulo mu bishima’ka bikwabo?

⁴ Kishima “kitatyi kya ku mfulo” ne kishima “kitatyi kitungwe kya ku mfulo” i bitelwe misunsa isamba mituntulu mu mukanda wa Danyele. (Danyele 8:17, 19, NW; Danyele 11:35, 40; 12:4, 9) O ao “mafuku a mfulo” ēsambile’po mutumibwa Polo. (2 Temote 3:1-5, NW) Yesu Kidishitu nandi wātelele kino kitatyi  bu kya ‘kwikala’po’ kwandi bu Mulopwe mubikikwe mūlu.—Mateo 24:37-39.

5, 6. I bāni ‘banyemenanga koku ne koku’ mu kino kitatyi kya ku mfulo, ne i bika byobamwenine’mo?

⁵ Danyele 12:4 unena’mba: “Ino nanshi abe Danyele fya binenwa’bya, lamika mukanda, ne ku kyaba kya kumfulo’kwa; bangibangi bakanyemanga koku na koku, ne [buyuki bwabine b]ukavudijibwa bungibungi.” Myanda mivule yāsonekele Danyele yādi mifibwe, milamikwe kiyukeno tutwa twa myaka tupwa tupunguluka kutupu bantu kwimvwanija’yo. Le dyalelo nadyo?

⁶ Mu kino kitatyi kya ku mfulo, bene Kidishitu bavule bakikōkeji ‘banyemanga koku ne koku’ bapūtula mu Bible, Kinenwa kya Leza. Le bamonanga’mo bika? Eyo, Yehova wibeselanga pa bukomo bobalonga, pano badi na buyuki bungibungi. Kifwa, Batumoni ba Yehova bashingwe-māni beselwanga dyese dya kupebwa bujinguludi bwa kuyuka amba Yesu Kidishitu ke Mulopwe wa mūlu tamba mu 1914. Bano bashingwe-māni ne bapwani nabo badikōkeji ‘batele mutyima ku kinenwa kya bupolofeto,’ i bajingulule biyampe amba kino kyotudi’mo i kitatyi kya ku mfulo mwanda i balame binenwa bya mutumibwa bitanwa mu 2 Petelo 1:19-21.

7. I myanda’ka ilengeje mukanda wa Danyele wikale wa pa bula?

⁷ Mukanda wa Danyele i mukanda wa pa bula mu myanda mivule. Kifwa, mudi mwanda wa mulopwe umo usaka kwipaya bantu bandi batunangu bonso amba abakankalwa kusokola ne kushintulula kilotwa kidyambakane kyaalota, ino mupolofeto wa Leza waiya wekibwanya. Bansongwalume basatu nabo abapele kutōka nkishi mupuñame ushimikilwe, abaelwa mu nkelwa ya mudilo udyendyemuka, ino abaopoka’mo bampikwa nansha dibobela dimo. Pa masobo napo, bantu abamone kuboko kulemba binenwa bikutakane ku lubumbu lwa njibo. Kudi kadi bantu babi bakutyila mwana-mulume mununu kitumba, abamwela mu mutá wa bantambo, ino waabuka’mo ne kukalakaswa dyala kwine mpika. Kadi kubamonwe banyema baná mu kimonwa, nshintulwilo yabo ya bupolofeto i milampe, ifika ne ku kitatyi kya ku mfulo.

8, 9. I muswelo’ka otubwanya kumwena mu mukanda wa Danyele, nakampata mu kino kitatyi kya ku mfulo?

⁸ I kimweke patōka amba mukanda wa Danyele udi na myanda ya miswelo ibidi mishile mpata. Imo i nsekununi, mikwabo nayo bupolofeto. Ino ayo yonso ishimatyijanga lwitabijo lwetu. Myanda ya nsekununi itulombola’mba Yehova Leza weselanga boba bonso balama bululame bwabo kwadi. Myanda ya bupolofeto nayo ishimatyijanga lwitabijo lwetu pa kwitulombola amba Yehova uyukanga mwendela mānga yonso, tutwa—pakwabo tununu twa myaka—kumeso.

⁹ Bupolofeto buvule busonekele Danyele bufunkilanga pa Bulopwe bwa Leza. Pano potumona kufikidila kwa buno bupolofeto, lwitabijo lwetu lukomejibwanga ne kikulupiji kyetu nakyo monka, mwanda tubayuka’mba tudi mu kitatyi kya ku mfulo. Ino babandaudi bamobamo bafutululanga Danyele, amba bupolofeto busonekelwe mu mukanda witwa pa dijina dyandi bwāsonekelwe ayo myanda ilangwa bu ibufikidije ke mipwe kala kulongeka. Shi bino byobanena i byabine, nankyo kudi bipangujo bivule bifwaninwe kwiipangula pa myanda ya mu kitatyi kya ku mfulo īsambile’po mukanda wa Danyele. Bantu ba lupata nabo balakananga nsekununi isekunwinwe mu uno mukanda. Nanshi twiibandaulei bidi.

Mu Kīmu!

10. Mukanda wa Danyele udi mu kīmu mu buluji’ka?

¹⁰ Wimone bwa abe wendele kobasamba, utala kīmu mokipityila. Ubamone zuji wauminija myanda muntu obasambīle, amba i ndimbañani. Ne mukanda wa Danyele nao mo monka, witelanga ao mwine bu mukanda wabinebine usonekelwe na mupolofeto Muhebelu wāikele’ko mu myaka 700 ne 600 K.K.K. Ino babandaudi banenanga na kusumininwa amba uno mukanda i mwitudimbe. Shi ke pano, tutalei bidi kipindi kya nsekununi kya uno mukanda shi kikwatañene na bintu bilongekele mu mānga.

11, 12. Lelo myanda ya Beleshazale wadi unenwa amba i muntu wa kufwatakanya bitupu yafudile namani?

¹¹ Pano tubandaulei kīmu kikokeja kutelwa bu mwanda wa mulopwe kaikele’ko kashā. Danyele shapita 5 ulombola amba Beleshazale wābikele bulopwe mu Babiloni kitatyi kyākwetwe kibundi mu 539 K.K.K. Ino babandaudi bapatanyanga’byo, amba dijina dya Beleshazale kedyamwenwe kasha mu bilembwa bikwabo poso mu Bible kete. Ne kadi, befundi ba mānga ba kala bātelele Nabonide  amba ye mulopwe wa mfulo mu Babiloni.

¹² Ino mu mwaka wa 1854, bājikwile panshi bibumbwa bityebitye bya dīma mu maputu a kibundi kya Ulu kya mu Babiloni wa kala, mu Irake dyalelo. Mu bino bilembwa bya tumiketomiketo mwādi ne milombelo yālombele Mulopwe Nabonide wātela’mo amba “Bele-sala-usulu, mwanami umbedi.” Ye kwanza babandaudi baitabija’mba: Uno ye Beleshazale utelelwe mu mukanda wa Danyele. Nanshi mulopwe kaikele’ko kashā wādi’ko, mwanda ne mu bilembwa bya bwine ntanda mwine bamutelele’mo. Buno i bumo’tu bwa mu bukamoni buvule bulombola amba bilembwa bya Danyele i byabinebine. Ne amba mukanda wa Danyele i mukanda ubadilwa mu Kinenwa kya Leza kyotufwaninwe kuta’ko mutyima byabinebine tamba pano, mu kino kitatyi kya ku mfulo.

13, 14. Nebukaneza wādi ani, ne wādi ulēmenene bininge ku leza’ka wa bubela?

¹³ Kipindi kikatampe kya mukanda wa Danyele i bupolofeto bonkabonka bwa kubikala kwa malopwe ātadīle ntanda ne bilongwa bya balopwe bao bamobamo. Mu bano balopwe, umo wādi kalala wa mavita wāshimikile umbikalo. Byaādi mpyana wa Babiloni, aye ne bashidika bandi bāsalañenye bashidika ba Felo Neko, mulopwe wa Edipito, ku Kalekemishi. Uno mwanā mulopwe mwine Babiloni pa kutambula musapu, wāshiya bamudyavita bandi bakwata bunwa bwa mwa kuvuila divita. Uno nsongwalume utelwa dya bu Nebukaneza pa kusapwilwa amba shandi Nabopolasala wafu, wātentama pa lupona mu 624 K.K.K. Mu myaka 43 yaābikele, wāshimikile’mo umbikalo wākongele ne myaba yādi ibikelwe na Ashidia, wābaija ntanda yandi yākatwela ne mu Shidea ne mu Paleshitina, kutūla’nka ne ku mukalo na Edipito.

¹⁴ Mutōtelo wa Nebukaneza wādi ulēmenene bininge kudi Maladuke, leza mukatampe wa Babiloni. Mulopwe wāpele Maladuke ntumbo ya bushindañani bwandi bonso. O mwanda, mu Babiloni, Nebukaneza wāūbakīle’mo Maladuke ne bilezaleza bikwabo bivule bya mu Babiloni matempelo, wēaneñenya senene shē. Ne nkishi wa nsahabu wāshimikilwe na uno mulopwe wa Babiloni mu musanza wa Dula nandi padi wādi utelelwa’nka Maladuke. (Danyele 3:1, 2) Mobimwekela, Nebukaneza wādi unyemena bininge ku lubuko shi kakale mpango ya kwenda kukalwa.

15, 16. Nebukaneza wālongēle kibundi kya Babiloni bintu’ka, ne i bika byāmufikile pāeaninye pa mwanda wa bukatakata bwakyo?

¹⁵ Kupwa Nebukaneza wāvuya kūbaka mpembwe ya Babiloni mikomo ya mikuku ibidi, yāshilwile shandi kūbaka, wākomeja kibundi kya mwipata, kyāmweka bu kekibwanikapo kukwatwa. Ebiya wāsaka kusangaja muntwabene wandi mwine Mede wādi usenswe mikuna ne mató a kwabo, wādimija bitongo bikatakata—bibadilwa mu bintu bisamba-bibidi byādi bitendelwa mu yabo myaka’ya. Papo Babiloni wāikala ke kibundi kyādi na mpembwe mipite bukata mu myaka’ya. Bine, wētumbije pangala pa kino kīkalo kya mutōtelo wa bubela!

¹⁶ O mwanda difuku dimo, Nebukaneza wēanyinye amba: “Lelo kino ke Babiloni [kibundi] kikatampe kadi, kyo naubaka ami”? Ino kukwatañana na Danyele 4:30-36, “kinenwa [kyādi] kikidi mu kyakanwa kya mulopwe,” kalubilubi kāmukwata. Wāshilula kudya biyombo, ne kubikala kwāmukomena, myaka isamba-ibidi mituntulu, monka mwālaile’kyo Danyele. Kupwa bulopwe bwandi bwāalujibwa. Lelo uyukile nshintulwilo ya bupolofeto ya bino byonso? Le ubwanya kushintulula mwendela kufikidila kwabyo kukatampe kufika ne mu kino kitatyi kya ku mfulo?

Kushilula Myanda ya Bupolofeto

17. Ukokeja kusekununa namani kilotwa kya bupolofeto kyobāloteje Nebukaneza kudi Leza mu mwaka wa bubidi wa kubikala kwandi?

¹⁷ Pano tubandaulei myanda imoimo ya bupolofeto idi mu mukanda wa Danyele. Mu mwaka wa bubidi wa kubikala kwa Nebukaneza bu mulopwe utādile ntanda mungya bupolofeto bwa Bible (mu 606/605 K.K.K.), Leza wāmuloteje kilotwa kilengeja  moyo. Kukwatañana na Danyele shapita 2, wālotele nkishi mupuñame wa mutwe wa nsahabu, kyadi kyandi ne makasa bya ndalama, difu ne matangatanga a mukuba, maulu a bilonda, ne binyantyilo byandi bya bilonda ne dilongo konka. Lelo bino bipindi bishileshile bya ku nkishi byādi byelekeja bika?

18. Mutwe wa nsahabu, kyadi ne makasa bya ndalama, difu ne matangatanga a mukuba bya nkishi wa mu kilotwa byādi byelekeja bika?

¹⁸ Mupolofeto wa Leza wāsapwidile Nebukaneza amba: “Abe mulopwe . . . abewa wi mutwe wa nsahabu’wa.” (Danyele 2:37, 38) Nebukaneza wādi mutwe wa kisaka kya bulopwe kyādi kibikele mu Umbikalo wa Babiloni. Ino kyāshindwa na Mede-Peleshia, welekejibwe na kyadi ne makasa a ndalama. Kupwa kwāiya Umbikalo wa Ngidiki, welekejibwe na difu ne matangatanga a mukuba. Lelo uno umbikalo wa ntanda wāshilwile namani?

19, 20. Alekizandele Mukatampe i ani, ne i mwingilo’ka waāingile wālengeje Ngidiki ekale ke umbikalo utādile ntanda?

¹⁹ Kudi nsongwalume umo wāingile mwingilo mukatampe wa kufikidija buno bupolofeto bwa Danyele mu myaka tutwa tuná K.K.K. Wābutwilwe mu 356 K.K.K., mwenda myaka, ntanda yonso yāshilula kumwita bu Alekizandele Mukatampe. Shandi Fidipa pa kwipaibwa mu 336 K.K.K., Alekizandele, nkasampe wa myaka 20, wāpyana lupona lwa Masedonya.

²⁰ Mu 334 K.K.K., Alekizandele wāshilula malwi a kukwata matanda. Papo wādi na kisumpi kityetye, akyo’ko kikomo, kya bashidika 30 000 ba lwa nshi, ne 5 000 ba pa tubalwe. Wātambula bushindañani ku bulwi bwandi bubajinji bwaālwile na bene Peleshia ku Munonga wa Ngalanikusa, mu bwikike bwa kungala ne kupona kwa Azia Minele (kwitwa pano bu Tirki), mu mwaka wa 334 K.K.K. Mu 326 K.K.K., uno mushindañani mukomokomo wābikala bene Peleshia, wālunguluka kufika ne kutunduka, ku Munonga wa Indus, udi pano mu ntanda ya Pakistan. Ino ku mfulo, wātunya kutambula bushindañani bwa mfulo paādi mu Babiloni. Alekizandele wālāla myaka 32 ne myeji’mo 8 kete, bāmukwata mu mafuku 13 Kweji 6, 323 K.K.K., kudi lufu, walwana nkomonkomo. (1 Kodinda 15:55) Inoko mu mashindañani andi, Ngidiki wāikala ke umbikalo utādile ntanda yonso, monka mwānenene’kyo bupolofeto bwa Danyele.

21. Kutentekela pa Umbikalo wa Loma, i umbikalo’ka mukwabo wa ntanda welekejibwe na maulu a kilonda a nkishi wa mu kilotwa?

²¹ Le maulu a nkishi mupuñame a bilonda’a elekejanga bika? Eyo, elekejanga Loma wādi udingakene na ndalama, wāile kutyumuna ne kupondakanya Umbikalo wa Ngidiki. Bene Loma kebālēmekelepo Bulopwe bwa Leza bwādi busapula Yesu Kidishitu, bāipaya Yesu ku mutyi wa masusu mu 33 K.K. Bāpangapanga ne bana-babwanga bandi, mwanda bādi bakanina kutukija bwine Kidishitu. Inoko maulu a bilonda a nkishi wa mu kilotwa kya Nebukaneza keādipo elekeja’nka Umbikalo wa Loma kete, i ne kipa kyālupukile ku myanda ya kipolitike yandi—ke Umbikalo wa Ntanda wa Angeletele-Amerika kadi.

22. Kilotwa kya nkishi kitukwasha namani tumone amba ketudi batakamane bininge mu kitatyi kya ku mfulo?

²² Bwifundi bwa katentekeji bulombola amba ketudi batakamane mpata mu kitatyi kya ku mfulo, pano tudi mu kyaba kya maulu a kilonda kisobakane na dilongo a nkishi wa mu kimonwa. Imbikalo imo ya dyalelo idi na lupusa ne na kasusu pamo bwa kilonda, ino mikwabo nayo pamo bwa dilongo. Nansha “lukunwa lwa bantu” byolunekena pamo bwa dilongo, mwanda ko kolulupukile, i lukunkubate imbikalo idi pamo bwa kilonda amba bantu nabo bekale na kya kunena pa imbikalo ibabikala. (Danyele 2:43; Yoba 10:9) Na bubine, kilonda ne dilongo kebikokejapo kwilamata mbū, ne imbikalo ya kasusu na bantu nabo mo monka. Ino panopano ponka, Bulopwe bwa Leza bukafudija ino ntanda mikalañanibwe na myanda ya kipolitike.—Danyele 2:44.

23. I muswelo’ka obwanya kusekununa kilotwa ne bimonwa bya Danyele byaāmwene mu mwaka umbajinji wa bulopwe bwa Beleshazale?

²³ Shapita 7 wa bupolofeto bwa muneñenya bwa Danyele nandi witutwala mu kitatyi kya ku mfulo. Usekununa mwanda wālongekele mu mwaka umbajinji wa Beleshazale Mulopwe wa Babiloni. Danyele wādi kadi na myaka 70, wālota “kilotwa, ne bimonwa bya kukamitwe kwandi pa butanda bwandi.” Bine, bino bimonwa byāmukwatyije moyo mpata! “Talangapo bidi,” ye aye wela lwanji. “Mvula iná ya mūlu yakutululwa pa kalunga-kamema kakatampe’ka. Ebiyampe banyema baná bakatakata baabuka ku kalunga-kamema, basansane miswelo palapala.” (Danyele 7:1-8, 15) Bine i  banyema batulumukwa kashā! Nyema umbajinji i ntambo wa mapapa, wa bubidi nandi udi bwa kimungu. Kupwa kubavubuka ngé wa mapapa aná ne mitwe iná! Ino nyema wa buná udi’tu bwino bungibungi, mukomo, udi na meno a bilonda ne masengo dikumi. Umbukata mwa masengo dikumi i mumene kalusengo “katyetye” ka “meso’nka bwa meso a muntu” ne “kyakanwa kinena bintu bikatakata.” Bine, bino i bipangwa bipwe bunwa!

24. Kukwatañana na Danyele 7:9-14, i bika byāmwene Danyele mūlu, ne kino kimonwa kifunkila pa bika?

²⁴ Bimonwa bya Danyele bibashinta, pano ke bya myanda ya mūlu. (Danyele 7:9-14) Wamone “Kafulamoba,” Yehova Leza, ushikete pa lupona lwa ntumbo bu Mutyibi. ‘Tununu ne tununu bamwingidila, koku tununu dikumi misunsa tununu dikumi bemene ku meso andi.’ Leza waponeja banyema’ba mu butyibi, webayata ne bufumu bwine, kupwa waonakanya nyema wa buná. Bufumu bwa nyeke bwa kubikala pa “bantu bonsololo, ne mizo, ne ndimi” bubapebwa “umo wifwene’nka na mwana muntu.” Kino kifunkilanga pa kitatyi kya ku mfulo ne pa kubikikwa kwa Mwanā muntu, Yesu Kidishitu, mu mwaka wa 1914.

25, 26. I bipangujo’ka byotukokeja kwiipangula pa kupwa kutanga mukanda wa Danyele, ne i dibuku’ka ditupa muswelo wa kutana malondololo?

²⁵ Batangi ba mukanda wa Danyele kebabulwepo kwiipangwila’ko bipangujo bikwabo bivule. Kifwa, lelo banyema baná ba mu shapita wa 7 wa Danyele belekejanga bika? Bupolofeto bwa “mayenga makumi asamba-abidi,” buletelwe mu Danyele 9:24-27, budi na nshintulwilo’ka? Le bupolofeto bwa Danyele shapita 11 bwa lwana lwa “mulopwe wa kungala” ne “mulopwe wa kunshi” nabo? I myanda’ka ya bano balopwe yotutengele mu kino kitatyi kya ku mfulo?

²⁶ Yehova i mupāne bujinguludi bwa ino myanda ku bengidi bandi bashingwe-māni badi pano pantanda, betwa mu Danyele 7:18 bu “bapandulwemo ba Mwine Mukatakata Mwine.” Bine “umpika wabinebine ne wamanwa” witupanga batwe bonso bintu bya kwitusokwela’ko bujinguludi bukwabo mu bilembwa bya ku bukomo bwa mushipiditu bya mu bupolofeto bwa Danyele. (Mateo 24:45, NW) Bino bintu pano bidi mu dibuku dyalupwilwe panopano didi na mutwe wa mwanda unena’mba Sikiliza Unabii wa Danieli! (Ta Mutyima ku Bupolofeto bwa Danyele!). Dino dibuku dya bifwatulo bisombele senene, dya mapaje 320, i ditenge bipindi byonso bya mukanda wa Danyele. Dilombola bupolofeto ne bupolofeto bukomeja lwitabijo lwetu ne nsekununi yonso yāsonekelwe na Danyele, mupolofeto muswedibwe.

Buluji Bwinebwine mu Ano Etu Mafuku

27, 28. (a) I bika byotuyukile bitala pa kufikidila kwa bupolofeto bwa mukanda wa Danyele? (b) Tudi mu kitatyi’ka, ne tufwaninwe kulonga’po bika?

²⁷ Yuka kino: Bupolofeto bonso budi mu mukanda wa Danyele ke bufikidile kala, poso tumyanda tubala-tunga tutyetutye to ketwafikidile. Kifwa, twimwenanga kala ngikadilo ya ntanda yelekejibwe na maulu a nkishi wa mu kilotwa kilombwelwe mu Danyele shapita 2. Kitako kya mutyi wa mu Danyele shapita 4 ke kikutululwe kala, kyākutulwilwe kitatyi kyābikikilwe Yesu Kidishitu, Meshiasa Mulopwe, mu 1914. Pano po pāikele Kafulamoba kupa Mwanā muntu bulopwe, na mokinenenwe mu Danyele shapita 7.—Danyele 7:13, 14; Mateo 16:27–17:9.

²⁸ Mafuku 2 300 a mu Danyele shapita 8 pamo ne mafuku 1 290 ne mafuku 1 335 a mu shapita 12, onso ke mapite kala—myaka mivule kunyuma. Bwifundi bwa Danyele shapita 11 bulombola’mba bulwi bwa “mulopwe wa kungala” na “mulopwe wa kunshi” kebudi ku nkotokelo. Bino byonso i bukamoni bukwabo bwa mu Bisonekwa bulombola amba ketudi batakamane bininge mu kitatyi kya ku mfulo. Byotwayuka’mba tudi mu kitatyi kishile na bikwabo byonso, i bika byotufwaninwe kusumininwa kulonga? Bine, tufwaninwe kuta mutyima ku kinenwa kya Yehova Leza kya bupolofeto.

Usa Kulondolola Namani?

• Leza usaka bantu bonso bayuke bika bitala pa ano etu mafuku?

• Mukanda wa Danyele ubwanya kūbaka lwitabijo lwetu namani?

• Nkishi wa mu kilotwa kya Nebukaneza udi na bipindi’ka, ne byelekeja bika?

• Twi bayuke bika pa mwanda utala bupolofeto budi mu mukanda wa Danyele?

[Bipangujo bya Kifundwa]