Twikalei na Lwitabijo mu Kinenwa kya Leza kya Bupolofeto!

“Tudi na kinenwa kya Bupolofeto kiningijibwe nakampata.”—2 PETELO 1:19, NW.

1, 2. I bupolofeto’ka bubajinji kupita onso, ne bwālupwile kipangujo’ka kimo?

 YEHOVA ye Nsulo ya bupolofeto bubajinji kupita onso. Ba Adama ne Eva pa kuluba, Leza wānene nyoka amba: “Nkatūla mushikwa pa bukata bwa abe ne mwana-mukaji ne pa bukata bwa lukunwa lobe ne lukunwa lwandi. Ukakusonsakanya mu mutwe, nobe ukamusonsakanya mu kapondo.” (Ngalwilo 3:1-7, 14, 15, NW) Pa kwivwanija binenwa bya buno bupolofeto pādi palomba tutwa twa myaka tupite’po.

² Buno bupolofeto bubajinji bwāpele bantu babipya-mambo lukulupilo lwabinebine. Bisonekwa byāyukenye mwenda mafuku amba Satana Dyabola ye aye “nyoka wa kala na kalā.” (Kusokwelwa 12:9) Ino le Lukunwa lwālailwe na Leza wādi ani?

Kukimba Lukunwa

3. Lelo Abele wālombwele lwitabijo mu bupolofeto bubajinji namani?

³ Abele wēshidile na shandi mwanda aye wādi na lwitabijo mu bupolofeto bubajinji. Abele wāyukile biyampe amba kumwanga mashi ko kukapūta bubi. Penepa lwitabijo lwandi lwāmutonona ele kitapwa kya nyema, ne Leza nandi wāitabija’kyo. (Ngalwilo 4:2-4) Inoko kuyuka Lukunwa lwine lwālailwe wādi ukidi mwanda mufyame.

4. Leza wāpele Abalahama mulao’ka, ne uno mulao wādi unena bika bitala pa Lukunwa lwālailwe?

⁴ Tamba mu mafuku a Abele, pāpityile kubwipi kwa myaka 2 000, Yehova wāpa mukulutuba Abalahama uno mulao wa bupolofeto amba: “Kwesela nkakweselanga dyese, kadi mukuvudija nkakuvudija lukunwa lobe bwa ñenyenye ya mūlu . . . Kadi mu lukunwa lobe e mo [ikeesela] dyese mizo yonso ya panopanshi.” (Ngalwilo 22:17, 18) Bino bishima byālungile Abalahama na kufikidila kwa bupolofeto bubajinji. Byālombwele amba Lukunwa lukōna mingilo ya Satana lukalupuka ku musuku wa Abalahama. (1 Yoano 3:8) Abalahama “kealakenyepo ku mulao wamulaile Leza, nansha kwikala wampikwa kwitabija, anha,” ne batumoni ba Yehova ba mu myaka ya kumeso kwa bwine Kidishitu nabo mo monka, “kebamwenepo [kufikidila kwa] owa mwanda-wamulao.” (Loma 4:20, 21, MB; Bahebelu 11:39) Ino bālamine lwitabijo lwabo mu kinenwa kya Leza kya bupolofeto.

5. Mulao wa Leza utala pa Lukunwa wāfikidile mudi ani, ne mwanda waka ubalondolola nankyo?

⁵ Mutumibwa Polo wāyukenye Lukunwa lwālailwe na Leza pa kusoneka’mba: “Myanda-yamilao yanenenwe kudi Abalahama, ne ku lukunwa lwandi lwine kumo. Kanenangapo’mba: I ku nkunwa na īdi mulwi, mhm; nanshi i ku lumo lonka bitupu unena’mba: Ne ku lukunwa lobe; nalo i Kidishitu.” (Ngalatea 3:16) Nanshi Lukunwa lwādi lwa kwiesela’ko mizo yonso kelwādipo lwa kutamba ku lutundu lo-lonso lwa Abalahama. Musuku wa wandi mwana Ishemele ne misuku ya bana baābutwile na Ketula ke ayopo yādi ya kwiesela’ko  muzo wa muntu. Lukunwa lwa madyese lwādi lwa kutamba kudi wandi mwana Isake ne munkana wandi Yakoba. (Ngalwilo 21:12; 25:23, 31-34; 27:18-29, 37; 28:14) Yakoba wālombwele amba “mizo” ikakōkelanga Shilo wa mu kisaka kya Yuda, mwenda mafuku byāyukana amba Lukunwa lubalaibwa ku musuku wa Davida kete. (Ngalwilo 49:10; 2 Samwele 7:12-16) Mu myaka katwa imbajinji, Bayuda bādi batengele muntu umo wa kwiya mu dijina dya bu Meshiasa, Kidishitu. (Yoano 7:41, 42) Penepo bupolofeto bwa Leza butala pa Lukunwa bwāfikidila padi Yesu Kidishitu, wandi Mwana.

Meshiasa Wamweka!

6. (a) I muswelo’ka otufwaninwe kwivwana bupolofeto bwa mayenga 70? (b) Yesu ‘wāpwijije bubi’ namani ne kitatyi’ka?

⁶ Mupolofeto Danyele wāsonekele bupolofeto bukatampe butala padi Meshiasa. Mu mwaka umbajinji wa Dadiusa mwine Mede, wāyuka amba myaka 70 ya masala a Yelusalema yādi keilumba ku mfulo. (Yelemia 29:10; Danyele 9:1-4) Aye ulombela, mwikeulu Ngabudyele wāiya kumusokwela mwanda amba ‘kubatungwa mayenga makumi asamba abidi a kupwija bubi.’ Kupwa Meshiasa ukatyibwa’ko pa bukata bwa yenga wa 70. “Mayenga makumi asamba-abidi a myaka” āshilwile mu 455 K.K.K., pālupwile Alatazelekishishi mulopwe wa Peleshia ‘kinenwa kya kūbakulula Yelusalema.’ (Danyele 9:20-27, Moffatt; Nehemia 2:1-8) Inoko Meshiasa wādi wa kumweka kupwa kwa mayenga 7 kubweja’ko makwabo 62. Ino myaka 483 yāshilwile mu 455 K.K.K. yāpwa mu 29 K.K., pābatyijibwe Yesu, Leza wāmushinga māni ke Meshiasa, Kidishitu. (Luka 3:21, 22) Nanshi Yesu ‘wāpwijije bubi’ na kupāna būmi bwandi bu kinkūlwa mu 33 K.K. (Mako 10:45) Bine, buno bo buluji botufwaninwe kwikadila na lwitabijo mu kinenwa kya Leza kya bupolofeto! *

7. Lombola na Bisonekwa muswelo wāfikidije Yesu bupolofeto butala padi Meshiasa.

⁷ Lwitabijo mu kinenwa kya Leza kya bupolofeto lo lwitukwasha tuyuke Meshiasa. Mu bupolofeto butala padi Meshiasa busonekelwe mu Bisonekwa bya Kihebelu, buvule i butelwe na balembi ba Bisonekwa bya Kingidiki bya bwine Kidishitu amba i bufikidile padi Yesu. Tulete kifwa: Yesu wābutwilwe na mujike mu Betelema. (Isaya 7:14; Mika 5:2; Mateo 1:18-23; Luka 2:4-11) Wāitwa kutamba mu Edipito, ne bana ba lukeke bāipaibwa kupwa kwa kubutulwa kwandi. (Yelemia 31:15; Hosea 11:1; Mateo 2:13-18) Wāselele misongo yetu. (Isaya 53:4; Mateo 8:16, 17) Wātwela mu Yelusalema pa kyana kya kimbulu, monka mokyālailwe. (Zekadia 9:9; Yoano 12:12-15) Binenwa bya mulembi wa mitōto nabyo byāfikidila pa kupopwa kwa Yesu ku mutyi, bashidika bēabila bisandi byandi, bata ne mutwelo wandi wa munda bubale. (Mitōto 22:18; Yoano 19:23, 24) Kutyumunwa kekwātyumwinwe bikupa byandi ne kusabwa kobāmusabile na mukobe nako kwāfikidije bupolofeto. (Mitōto 34:20; Zekadia 12:10; Yoano 19:33-37) Bino i bifwa bityetye’tu bya bupolofeto butala padi Meshiasa bufikidile padi Yesu butelelwe na balembi ba Bible bāsonekele ku bukomo bwa mushipiditu. *

Twimunei Meshiasa Mulopwe!

8. Kafulamoba i ani, ne i muswelo’ka wāfikidile bupolofeto budi mu Danyele 7:9-14?

⁸ Mu mwaka umbajinji wa Beleshazale Mulopwe wa Babiloni, Yehova wāpele mupolofeto wandi Danyele kilotwa ne bimonwa bya kutendelwa. Mupolofeto wāmwene dibajinji banyema baná bakatampe. Mwikeulu wa Leza wāmushintulwila amba i “balopwe baná,” belekeja imbikalo iná ya kutādila ntanda. (Danyele 7:1-8, 17) Kupwa, Danyele wāmona Yehova, “Kafulamoba,” ushikete mu lupona lwandi lwa ntumbo. Wāponeja boba banyema baná mu butyibi, wēbayata bufumu bwabo, wāonakanya ne nyema wa buná’wa. Kupwa bufumu bwa nyeke bwa kubikala pa “bantu bonsololo, ne mizo, ne ndimi” bwāpebwa umo wādi “wifwene’nka na mwana muntu.” (Danyele 7:9-14) Buno bo bupolofeto bwa kutendelwa butala pa kubikikwa mūlu kwa Yesu Kidishitu, “Mwanā muntu,” mu mwaka wa 1914!—Mateo 16:13.

9, 10. (a) Bipindi pala pala bya nkishi wa mu kilotwa byelekejanga bika? (b) Ukokeja kushintulula namani kufikidila kwa Danyele 2:44?

 ⁹ Danyele wādi uyukile amba Leza ye “[ubikula] balopwe, kadi ubikika balopwe.” (Danyele 2:21) Uno mupolofeto wādi na lwitabijo mudi Yehova “usokolanga bifibwe,” o mwanda wābwenye kushintulwila Nebukaneza Mulopwe wa Babiloni kilotwa kya nkishi mupuñame kyaālotele. Bipindi byakyo pala pala bifunkila pa kwimana ne kupona kwa imbikalo yātādile ntanda, kifwa Babiloni, Mede-Peleshia, Ngidiki, ne Loma. Kadi Leza wāingidija Danyele asoneke mukelondela myanda ya ntanda kufika ne mu ino yetu myaka ne kwenda kumeso.—Danyele 2:24-30.

¹⁰ Bupolofeto bunena’mba: “Mu mafuku a boba balopwe Leza wa mūlu ukemika bulopwe kebukonakanibwapo nansha patyetye, nansha bulopwe bwine bwabo kupityila ku bantu bangi, ehe; ino bukatyumuna bipindibipindi ne kukubija malopwe ano’a onsololo, kadi bukemananga nyeke.” (Danyele 2:44) Leza washimikile Bulopwe bwa mūlu bwa Kidishitu pafudile ‘bitatyi bitungwe bya mizo’ mu 1914. (Luka 21:24; Kusokwelwa 12:1-5) Pano po paikele bukomo bwa Leza kulamuna “dibwe” dya Bulopwe bwa Meshiasa ku “lūlu” lwa bubikadi bwa Leza bwa diulu ne ntanda. Dino dibwe dyo dikatyumuna ne kukulankanya nkishi ku Amakedona. Bulopwe bwa Meshiasa budi pamo bwa lūlu lutandabele “ntanda yonso,” bukemananga nyeke ne nyekeke.—Danyele 2:35, 45; Kusokwelwa 16:14, 16. *

11. Kwalamuka kwa Yesu kwādi kumona kika akyo kekyaile, ne kino kimonwa kyātengele Petelo namani?

¹¹ Yesu wādi wela milafwe ku buno Bulopwe paānene bandi bana-babwanga’mba: “Kudi bamo, mu bano bemene pano, kebakatompapo ku lufu nansha dimo, poso’nka bamone bidi Mwanā muntu wiya mu bulopwe bwandi.” (Mateo 16:28, NW) Mafuku asamba pa kupita’po, Yesu wāsela ba Petelo, Yakoba ne Yoano wēbakandija pa lūlu lulampe, wāalamuka ke ungi ku meso abo. Dikumbi dyāiya dyapūta batumibwa, ebiya Leza wānena’mba: “Uno i wami Mwana o nsenswe, untōkele mutyima, mwikale kumwivwana.” (Mateo 17:1-9; Mako 9:1-9) Bine, kuno ko kumona ntumbo ya bulopwe bwa Kidishitu abo kebwaile! O mwanda Petelo wēsambile pa kino kimonwa kya kasekuseku amba: “Tudi na kinenwa kya bupolofeto kiningijibwe nakampata.”—2 Petelo 1:16-19, NW. *

12. I kika kinenenwa amba kino kyo kyaba kya kulombola lwitabijo lwetu mu kinenwa kya Leza kya bupolofeto?

¹² “Kinenwa kya bupolofeto” ke enkapo Bisonekwa bya Kihebelu bya bupolofeto butala padi Meshiasa kete, mhm, i ne byobya byānene Yesu amba ukāya “ne bulobo, ne ntumbo mikatampe mīne.” (Mateo 24:30) Kimonwa kya kwalamuka kibingijanga kinenwa kya bupolofeto kitala pa kwiya kwa Kidishitu mu ntumbo mubikale Bulopwe. Panopano ponka kusokoka kwandi mu ntumbo kukaleta bonakani pa bampikwa lwitabijo, ne madyese ku boba badi na lwitabijo. (2 Tesalonika 1:6-10) Kufikidila kwa bupolofeto bwa mu Bible kulombola amba ano otudi’mo o ‘mafuku a mfulo.’ (2 Temote 3:1-5, 16, 17; Mateo 24:3-14) Pano Yesu Kidishitu, Mikele, Mfumu Mufikidiji wa butyibi bwa Yehova, ke mwimane kala, utengele’nka kutukija ino ngikadilo imbi ya bintu ku “kyamalwa kibūke.” (Mateo 24:21; Danyele 12:1) Nanshi kino kyo kyaba kya kulombola lwitabijo lotudi nalo mu kinenwa kya Leza kya bupolofeto.

Tulamei Lwitabijo mu Kinenwa kya Leza kya Bupolofeto

13. I bika bikokeja kwitukwasha twendelele na kuswa Leza ne kulama lwitabijo lwetu mu kinenwa kyandi?

¹³ Batwe bonso twasangele mpata potwafundile dibajinji myanda ya kufikidila kwa kinenwa kya Leza kya bupolofeto. Ino tamba penepa, lwitabijo lwetu lwendanga lutyepa, ne buswe nabo bwenda butalala, le ke amopo? Ketukolwai kwiifwana na bene Kidishitu ba mu Efisesa ‘bāshile buswe bwabo bubajinji.’ (Kusokwelwa 2:1-4) Nansha shi twingidilanga Yehova pano ke myaka mivule nansha mityetye, tukokeja kubulwa byonso shi tuleke “kubadikila bidi kusaka bulopwe bwa Leza, ne boloke bwandi” ne kwibikila lupeto lulēme momwa mūlu. (Mateo 6:19-21, 31-33) Twifundei  Bible na kininga, tulondololei ne kupityija nyeke bipindi ku kupwila kwa bwine Kidishitu, ne kwingila na bupyasakane mwingilo wa busapudi bwa Bulopwe, kulonga namino ko kukalama buswe botuswele Yehova, wandi Mwana ne Bisonekwa. (Mitōto 119:105; Mako 13:10; Bahebelu 10:24, 25) Buswe nabo buketulamina lwitabijo lotwitabije mu kinenwa kya Leza.—Mitōto 106:12.

14. I mpalo’ka ipalwanga bene Kidishitu bashingwe-māni pangala pa lwitabijo lwabo mu kinenwa kya Yehova kya bupolofeto?

¹⁴ Tukulupile amba myanda inena kinenwa kya Leza kya bupolofeto pa mafuku āya kumeso ikafikidila, monka mwāfikidile ya myaka ya kunyuma. Kifwa, kwikala’po kwa Kidishitu mu ntumbo ya Bulopwe pano i kufikidile, ne bene Kidishitu bashingwe-māni bālamine kikōkeji kyabo kufika ne ku lufu ke bamone kufikidila kwa mulao wa bupolofeto unena’mba: “Yewa wakunekenya ye enka o nkapa kudyako ku mutyi wa būmi, udi mu Paladisa ya Leza.” (Kusokwelwa 2:7, 10; 1 Tesalonika 4:14-17) Yesu i mupe bano ba kunekenya kyepelo kya ‘kudya ku mutyi wa būmi’ mu “Paladisa ya Leza” ya mūlu. Byobasangulwa kupityila kudi Yesu Kidishitu, batambulanga mpalo ya kubulwa kufwa ne kubulwa kubola ibapa Yehova, “Mulopwe wa nyeke, wakubulwa ku[bola], ne kumweka kwine mpika, ye enka aye Leza, kasuku kandi kete.” (1 Temote 1:17; 1 Kodinda 15:50-54; 2 Temote 1:10) Bine, ino yo mpalo mikatakata yobapalwanga pangala pa buswe bwa mushike bobaswele Leza ne lwitabijo lwampikwa kutelententa lobetabije mu kinenwa kyandi kya bupolofeto!

15. Kyalwilo kya ‘ntanda impya’ kishimikilwe umbukata mwa bāni, ne bapwani nabo i bāni?

¹⁵ Bashele’ko ba mu Isalela wa ku mushipiditu pano panshi nabo banyongolwele mu ‘Babiloni Mukatakata,’ umbikalo wa ntanda yonso wa mutōtelo wa bubela, kinondanonda na kusangulwa kwa bashingwe-māni bakikōkeji badi bafwe, kwenda’bo mūlu mu “Paladisa ya Leza.” (Kusokwelwa 14:8; Ngalatea 6:16) Ponka’po kyalwilo kya ‘ntanda impya’ kyāshimikwa umbukata mwabo. (Kusokwelwa 21:1) Enka namino, “ntanda” yābutulwa, yābundwa ke paladisa ya ku mushipiditu yenda itandabuka ne dyalelo pano pa ntanda ponso. (Isaya 66:8) Mu mine ntanda’i mututyikilanga ne pano, mu ano “mafuku a kumfulo,” milwi ne milwi ya bantu badi bwa mikōko, bapwani na Isalela wa ku mushipiditu.—Isaya 2:2-4; Zekadia 8:23; Yoano 10:16; Kusokwelwa 7:9.

Būmi bwa Kumeso bwa Bantu i Bulaibwe mu Kinenwa kya Leza kya Bupolofeto

16. I bika bibikilwe boba bakwatakanyanga bashingwe-māni na dikōkeji?

¹⁶ I bika bibikilwe bantu badikōkeji bakwatakanya  bashingwe-māni? Nabo badi na lwitabijo mu kinenwa kya Leza kya bupolofeto, bakulupile kutwela mu Paladisa pano pa ntanda. (Luka 23:39-43) Mobakatoma mu “munonga wa mema [a] būmi” ne kundapibwa na ‘mani a mityi’ idi ku mungo yao. (Kusokwelwa 22:1, 2) Shi nobe udi na luno lukulupilo lwa kutendelwa, nankyo lombola nyeke buswe bwa mushike boswele Yehova ne lwitabijo loitabije mu kinenwa kyandi kya bupolofeto. Tusaka nobe ukamone na bakemwena nsangaji ya ntanda ne miseke mu būmi bwa nyeke mu Paladisa pano pa ntanda.

17. Kwikala mu Paladisa pano pa ntanda kukaleta ne madyese’ka makwabo?

¹⁷ Bantu bakubulwa kubwaninina kebabwanyapo kutela kantu kamo ne kamo mukekadila būmi mu Paladisa pano pa ntanda, ino kinenwa kya Leza kya bupolofeto kyo kitwivwanija senene madyese abikilwe bantu bakikōkeji. Bulopwe bwa Leza pobukaludika pampikwa kinkwa nansha umo, kiswa-mutyima kyandi kilongwa pano panshi na mokilongelwa mūlu, kekukekalapo kadi muntu—nansha nyema—ukasusujana, mwanda “kebakasanshijapo, nansha kōna kwine.” (Isaya 11:9; Mateo 6:9, 10) Batūkanye bakekala mu ntanda’ya “bakēsangaja mu bungi bwa ndoe.” (Mitōto 37:11) Kekukekalapo mufwa-nzala nansha umo, mwanda “kukēkalanga bungibungi bwa mebele panopantanda peulu pa ngulu.” (Mitōto 72:16) Kutupu muntu ukasumija impolo ya bulanda. Misongo, ne lufu lwine kebikekala’kopo. (Isaya 33:24; Kusokwelwa 21:4) Langa’po bidi—bamuñanga, malawa, mpitalo, mobo a babela bulubi, mfwani, byonso bino ne kobyāya jimejime. Bine, bino byo bintu bya kutendelwa byotubikilwe!

18. (a) I bishima’ka bileta kikulupiji byāsengelwe nabyo Danyele? (b) Lelo Danyele ukapebwa “kipindi” kya muswelo’ka?

¹⁸ I kutupu kadi kibundu kikashala’mo muntu, mwanda bantu bakasangulwa. Yoba muntu moloke wādi na luno lukulupilo. (Yoba 14:14, 15) Ne mupolofeto Danyele nandi mo monka, wādi nalo, mwanda mwikeulu wa Yehova wāmukulupije na kumusenga amba: “Abewa enda kufika ku mfulo. Ukakokolokwa ne ukemana kutambula kyobe kipindi ku mfulo kwa mafuku.” (Danyele 12:13, BB) Danyele wāingidile Leza na kikōkeji kutūla ne ku mfulo kwa būmi bwandi. Pano ukokolokwanga mu lufu, ino ‘ukemana’ monka “pa kusanguka kwa boloke” mu Umbikalo wa Myaka Kanunu wa Kidishitu. (Luka 14:14) Lelo “kipindi” kikapebwa Danyele i kipindi’ka? Eyo, kufikidila kukafikidila bupolofeto bwa Ezekyele mu Paladisa kulombola amba bantu bonso ba Yehova bakekala na kifuko, kipeta kya ntanda kikebaladilwa umboloke ne ndudi. (Ezekyele 47:13–48:35) Danyele nandi kakabulwepo kifuko mu Paladisa, ino kipindi kyandi ke kya kupebwapo’nka kipeta kya ntanda kete, mhm, i ne bintu bikwabo bivule. Kubadila’mo ne kyepelo kyakekala nakyo mu mpango ya Yehova.

19. I bisakibwa’ka bilombwa pa kukamona būmi mu Paladisa pano pa ntanda?

¹⁹ Lelo nobe kipindi kyobe i kyepi? Shi bine ukulupile binena Bible, Kinenwa kya Leza, kudipo mwa kulekela kwabila kukekala na būmi mu Paladisa pano pa ntanda. Wimone bwa abe udi’mo kala, usepelela mu bungibungi bwa ndoe, ulongolola ntanda, koku utundaila na nsangaji boba basangulwa. I bine, Paladisa kyo kikalo kifwaninwe kwikala’mo bantu bonso. Leza pa kupanga ba mulume ne mukaji babajinji, wēbatūdile mu kifuko kya uno muswelo. (Ngalwilo 2:7-9) Pano napo usaka bantu bakikōkeji bekale nyeke ne nyeke mu Paladisa. Lelo ubulwe’po nobe kulonga binena Bisonekwa mwa kukabadilwa umbukata mwa midiyala ya bantu bakekala mu Paladisa pano pa ntanda? Eyo, shi uswele Yehova, Tata wetu wa mūlu, ne kūminina na lwitabijo mu kinenwa kyandi kya bupolofeto, kukabulwepo kwikala’mo.

[Kunshi kwa dyani]

Usa kulondolola namani?

• I bupolofeto’ka bubajinji, ne Lukunwa lwālailwe i ani?

• I bupolofeto’ka bumobumo butala padi Meshiasa bwāfikidile padi Yesu?

• Danyele 2:44, 45 ukafikidila muswelo’ka?

• Kinenwa kya Leza kya bupolofeto kilaile bika bikatambula bantu bakikōkeji?

[Bipangujo bya Kifundwa]

[Kifwatulo pa paje 16]

Lelo ukulupile kukekala na būmi mu Paladisa pano pa ntanda?