Enda ku bidi'mo

Enda ku kifunka

Lēmekai Boba Bapelwe Lupusa Pomudi

Lēmekai Boba Bapelwe Lupusa Pomudi

Lēmekai Boba Bapelwe Lupusa Pomudi

“Lemekai bantu bonso, sanswai banabenu betabije. Tyinai Leza, lemekai mulopwe.”—1 PETELO 2:17MB.

1, 2. Bantu bamwene lupusa muswelo’ka dyalelo, ne mwanda waka?

 “BANA baloñanga byonso mobasakila. Kebalēmekelepo bambutwile,” ye inabana umo utompola. Pa kapapye kamo napo pasonekelwe amba: “Kokitabija Lupusa.” Ino i myanda ibidi’tu ilombola ngikadilo yoyukile ne abe yenda isambakana konso konso dyalelo. Kubulwa kulēmeka bambutwile, badimu, bakulumpe ba twaji ne bambikavu ke kipupo kiponene ntanda yonso.

2 Bamo bakandijanga mapuji amba, ‘Ami’ko bidi nkibwanyapo kulēmeka boba bapelwe bitenta.’ Kyaba kimo i kikomo kwepa uno muneneno. Mwanda misapu ya bambikavu boneke, bakulumpe ba twaji ba lwiso, badimu kebayukile kufundija, ne ya bambutwile ba kasusu yotwivwana i mivule. Ino i bya dyese, mwanda bene Kidishitu bavule kebamonangapo uno muswelo boba badi na lupusa mu kipwilo.—Mateo 24:45-47.

3, 4. Mwanda waka bene Kidishitu bafwaninwe kulēmeka boba bapelwe lupusa?

3 Batwe bene Kidishitu tudi ‘na buluji botufwaninwe’ kulēmekela boba bapelwe lupusa mu myanda ya ntanda. Mutumibwa Polo wāsoñenye bene Kidishitu “bēkale kukōkela bakatampe balupusa bakwibalela; ke-kuntu kutupu wa lupusa lwandi wa kubulwa Leza; ke-bantu balupusa bonso [badi pa bitenta byabo bishile bimo na bikwabo pa mwanda wa] Leza.” (Loma 13:1, 2, 5; 1 Petelo 2:13-15) Kupwa wālombola ne buluji bwa kukōkelela boba bapelwe lupusa mu kisaka, amba: “Bānwe bakaji, mwikale kukōkela balume benu, monka mo kifwaninwe ne mudi Mfumwetu. Bānwe bāna nenu, mwikale kukōkela bakwimubutula umbintu byonso, ke-kintu kino’ki kyo kyakumutōkeja Mfumwetu ku mutyima.” (Kolose 3:18, 20) Bakulumpe pa kipwilo nabo bafwaninwe kupebwa bulēme mwanda ‘i batongwe na mushipiditu sandu bu batadi ba kukumba kipwilo kya Leza.’ (Bilongwa 20:28) I bine, kulēmeka bantu bapelwe lupusa i kulēmeka Yehova. Nanshi kulēmeka lupusa lwa Yehova i kintu kya kutangidija nyeke kumeso mu būmi bwetu.—Bilongwa 5:29.

4 Shi ke pano, tubandaulei bifwa bya bantu bamobamo bābudilwe bulēme, ne bya boba bāikele na bulēme ku balupusa, koku tulamine mu ñeni amba Yehova ye mwinē lupusa lonso.

Kubulwa Bulēme Kutwalanga ku Kupelwa na Leza

5. Mikale wābudilwe kupa Davida bulēme namani, ne kyāmufikija ku bika?

5 Tukokeja kuboila ñeni mu mānga ya Mulopwe Davida ne kuyuka mumwenanga Yehova boba bafutulula bantu bapele lupusa. Davida pa kuseleja dikumbo dya kipwano mu Yelusalema, mukajandi Mikale “watala mu dilolo wamona mulopwe Davida utumbuka ne kuja ku mpala ya Yehova, kadi wamufutulula umutyima wandi.” Mikale kādipo widilwe amba Davida i mutwe wa kisaka ne mulopwe wa yabo ntanda. Ino wānena na kipuni amba: “I, keye wantumbo wadi mulopwe wa Isalela dyalelo dino’di, wevūla aye mwine dyalelo dino’di mu meso a bengidi-bakaji ba bengidi bandi, bwa umo mukobakane wivūla aye mwine ne bumvu mpika”! Ino byāfula kwepi? Mikale wābulwa kubutula mwana nansha umo.—2 Samwele 6:14-23.

6. Yehova wāmwene muswelo’ka kafutululo ka Kola ku mushingwe-māni Wandi?

6 Kifwa kikwabo kibi kya muntu wābudilwe bulēme ku bendeji ba kiteokratike bātongelwe na Leza i Kola. Byaādi wa ku kisaka kya Kohata, wādi na madyese a kwingidila Yehova mu tabenakulo! Ino wāfutulwile ba Mosesa ne Alone, bendeji bashingwe-māni bātongelwe na Leza kwendeja Isalela. Kola, ne bamfumu bakwabo ba Isalela, bākalabela ba Mosesa ne Alone amba: “Kitango kyonsololo i kijila kyonsololo’tu, muntu ku muntu; kadi Yehova nandi udi mubukata mwakyo. Lelo penepo kadi i mwanda ka o mwizunzwila banwe bene pangala pa kipwilo kya Yehova, a?” Yehova wāmwene namani kino kilongwa kya Kola ne bantu bandi? Wāmwene’kyo bu kubulwa bulēme kudi aye mwine Yehova. Kepāijijepo, Kola ne bamfumu 250 bāmona boba bādi ku mutamba wabo baminwa na nshi kubyu, kupwa nabo bālotejibwa na mudilo wātambile kudi Yehova.—Umbadilo 16:1-3, 28-35.

7. Lelo “batumibwa bakatampe bene bene” bādi na buluji bwa kufutulwila lupusa lwa Polo?

7 Mu kipwilo kya bwine Kidishitu kya mu myaka katwa imbajinji namo mwādi bantu bādi bafutulula lupusa lwa kiteokratike. “Batumibwa bakatampe bene bene” ba mu kipwilo kya Kodinda kebādipo balēmekele mutumibwa Polo. Bādi bamupunika pangala pa muneneno wandi amba: “Shi wikele kuno kwetu, i mukōkekōke, ne mīsambo yandi i [ya] bitubitupu.” (2 Kodinda 10:10; 11:5) Polo, nansha shi wādi muneni utendelwa nansha katendelwa, wādi ufwaninwe kulēmekwa mwanda wādi mutumibwa. Le muneneno wa Polo wādi bine wa bituputupu? Bishinte bya bantu bonso byaādi unena bidi mu Bible bilombola patōka amba wādi muneni muyuke kunekenya bantu. Tala mwāfudile mīsambo mīpi yaēsambile na mulopwe Heloda Akidipa II, wa “ñeni mikatampe . . . mu myanda [ya Bayuda],” Polo wāmufikije ku kunena’mba: “I patyetye’tu po wasaka kunkōkeja ke ndi mwine Kidishitu!” (Bilongwa 13:15-43; 17:22-34; 26:1-28) Ino batumibwa bakatampe bene bene ba mu Kodinda bādi bamufutulula amba binenwa byandi i bya bituputupu! Lelo Yehova wāmwene ino ngikadila yabo muswelo’ka? Yesu Kidishitu pa kutuma musapu ku batadi ba kipwilo kya Efisesa, wātendele boba bāpelele kwilunga na bantu “bakwitela bu-batumibwa, nanshi kebadipo batumibwa, mhm.”—Kusokwelwa 2:2.

Bakubulwa Kubwaninina Inoko Bapebwa Bulēme

8. Davida wālombwele namani amba ulēmekele lupusa lwa Yehova lwaāpele Solo?

8 Mu Bible mudi bifwa bivule bya bantu bādi balēmeka boba bapelwe lupusa, nansha shi bengidija lupusa lwabo bibi. Kifwa kimo kilumbuluke i kya Davida. Wāingidile Mulopwe Solo, ino Solo wāmukwatyilwa mukao pangala pa bintu byaādi ulonga, kakanina kumwipaya. (1 Samwele 18:8-12; 19:9-11; 23:26) Inoko Davida pa kumona mukenga wa kwipaya Solo, wānena’tu amba: “Leka! Leka! Yehova ankande kulonga kino kintu kino’ki kudi mfumwami mushingwe-māni, [kebibwanikapo] kōlola kuboko kwami padi aye, byadi mushingwe-māni wa Yehova.” (1 Samwele 24:3-6; 26:7-13) Davida wādi uyukile amba Solo i mulube, ino wāleka Yehova mwine atyibe myanda. (1 Samwele 24:12, 15; 26:22-24) Kānenenepo Solo mabi nansha dimo.

9. (a) Davida wēivwene namani pādi pamususula Solo? (b) I kika kinenenwa amba bulēme bwa Davida kudi Solo bwādi bwabinebine?

9 Lelo Davida wādi na mutyima munyoñame pa kususulwa uno muswelo? Aye mwine wāabije Yehova amba: “Ke-bantu . . . bantu ba bikungulu abakimbe muya wami.” (Mitōto 54:3) Kupwa wāpungulwila mutyima wandi padi Yehova amba: “Nyongolole ku banshikilwe abe Leza wami, . . . Bakatampe bēbungila ami, napo ke pa mwanda wa kujilula kwamipo, mhm, nansha pa bupya-mambo bwami, mhm, abe Yehova abanyema ke bēlongolola pa kubulwa ne mwanda, languka unkwashe ubandile.” (Mitōto 59:1-4) Lelo nobe kashā kweivwene uno muswelo—kibi ke kibi kyolongēle muntu upelwe lupusa, inoko aye ukulondalonda na myanda? Nansha ke nankyo, Davida kābudilwepo kupa Solo bulēme. Solo pa kufwa, Davida kāsangelepo, ino wāimbile lwimbo lwa madilo amba: “Solo ne Yonafane badi bapopoke ne kusanshibwa mu būmi bwabo . . . Bādi batabukile mikebo lubilo; bādi batabukile bantambo bukomo. Banwe bāna bana-bakaji ba Isalela, dilai padi Solo.” (2 Samwele 1:23, 24) Bine, kino i kifwa kilumbuluke kya bulēme bwabine padi Solo, mushingwe-māni wa Yehova, nansha aye byaādi umushikilwe mwanda ke mwanda!

10. I kifwa’ka kilumbuluke kyētushidile Polo pa kulēmeka lupusa lwāpēne Leza ku ba mu kitango kyendeji, ne kino kyāmufikije ku bika?

10 Kudi kadi bifwa bya kutendelwa bya boba bālēmekele bantu bāpelwe lupusa na Leza mu myaka ya bwine Kidishitu. Kifwa kimo i Polo. Polo wādi ukwata na bulēme mbila ya kitango kyendeji kya kipwilo kya bwine Kidishitu mu myaka katwa imbajinji. Mu bupempudi bwandi bwa mfulo ku Yelusalema, kitango kyendeji kyāmupele madingi amba esubule mungya Bijila bya Mosesa mwanda wa kulombola bantu bakwabo amba kebishikilwepo. Polo wādi ukokeja kulanga’mba: ‘Bano banabetu banene dibajinji amba mfunduke mu Yelusalema mwanda būmi bwami budi mu kyaka. Ino pano kadi kebakimbe ami nkelombole ku meso a bantu bonso amba ndēmekele Bijila bya Mosesa. Mwene kendi kala mutumine bene Ngalatea mukanda amba bejibe ku kulama mukanda wa Bijila. Shi naenda ku tempelo, bamo bakamona bilongwa byami muswelo ungi, bakalanga amba nekupe ku boba batwejibwe kwisao.’ Ino, na bubine, Polo kālangilepo uno muswelo. Wālēmekele ne kulonda madingi a kitango kyendeji kya mu myaka katwa imbajinji, mwanda wādi uyukile amba keamujilwijapo misoñanya ya bwine Kidishitu. Ponka’po Polo wānyongololwa ku makasa a Bayuda ba kavutakanya, ino wākutwa mu kifungo myaka ibidi kete, myanda yāpwa. Ku mfulo kiswa-mutyima kya Leza kyālongeka. Polo wāpāna bukamoni ku meso a bambikavu bakatampe ba mu Kesalea, kupwa umbikalo wāmwendeja lwendo ku Loma, wāsapwila ne Kesala mwine.—Bilongwa 9:26-30; 21:20-26; 23:11; 24:27; Ngalatea 2:12; 4:9, 10.

Lelo Nobe Udi na Bulēme?

11. I muswelo’ka otukokeja kulēmeka balupusa balela ntanda?

11 Lelo ulēmekele boba bapelwe lupusa lwibafwaninwe? Bene Kidishitu i basoñanibwe ‘kupa bonso bibafwaninwe, . . . bulēme nabo, konka ku ba kulēmekwa bulēme.’ Ino kukōkela “bakatampe balupusa” ke enkapo kusonka musonko kete, mhm, i ne kwibapa bulēme mu mwiendelejo wetu ne mu binenwa byetu. (Loma 13:1-7) Le tukalonga namani shi bambikavu basusujañana? Mu Bulolo bwa Chiapas, mu Mexiko, bambikavu ba mu kibundi kimo bayete madimi a bisaka 57 bya Batumoni ba Yehova, amba mwanda bano bene Kidishitu bapelele kutanwa ku masobo kampanda a mitōtelo. Mu kubungakana kobadi babungakana mwanda wa kupwa uno mwanda, Batumoni badi benda’mo bavwale biyampe shē, besamba na bulēmantu ne bulēme ponka. Mwaka pa kupita’po, bebabingija. Mwikadilo wabo webapeja bulēme na boba badi bebatala, bamo bafula’nka ne ku kusaka kwikala Batumoni ba Yehova!

12. Mwanda waka kulēmeka mulume wampikwa kwitabija ‘bulēme bwa mushike’ kudi na mvubu?

12 I muswelo’ka okokeja kulēmeka boba bapelwe lupusa na Leza mu kisaka? Mutumibwa Petelo wēsambile pa kifwa kya Yesu wāmweshibwe malwa bibibibi, kupwa wānena’mba: “Bānwe bakaji nenu mo monka, kōkelai balume benu; amba, shi kudi bamobamo bakubulwa kukōkela mwanda, nankyo banekenībwe kwampikwa kwisambilwa mwanda, ponka pa mwikadilo wa bakaji babo; pa kumona mwikadilo wenu byo udi utōka, tō, ne [bulēme bwa mushike] ponka.” (1 Petelo 3:1, 2; Efisesa 5:22-24) Pano, Petelo i munene ukoma mvubu ya mukaji kukōkela mulumyandi na ‘bulēme bwa mushike,’ nansha shi mulume kalongapo bintu bifwaninwe kumupēla buno bulēme. Ngikadilo ya bulēme ya mukaji ikokeja kunekenya mutyima wa mulume wakubulwa kwitabija.

13. Bakaji bakokeja kulēmeka balume babo muswelo’ka?

13 Mu kino kisonekwa kimo kyonka, Petelo wisambila’mo pa kifwa kya Sala, mukaja Abalahama, mwana-mulume wāshile kifwa kya kutendelwa kya lwitabijo. (Loma 4:16, 17; Ngalatea 3:6-9; 1 Petelo 3:6) Lelo bakaji badi na balume betabije banenwe kulēmeka balume babo patyetye kutabuka boba badi na balume bampikwa kwitabija? Ino shi kemwiivwenepo na mulumyobe pa mwanda kampanda le? Yesu wāletele madingi akokeja kwingidijibwa ne pano, amba: “Wakukunyingila lwendo lwa kyala kimo enda nandi bidi ne bibidi bīne.” (Mateo 5:41) Lelo ulēmekanga obe mulume na kulonga byasaka? Shi ubamone amba i kikomo, mulombole milangwe yobe pa mwine mwanda’wa. Kokalanga amba uyukile’yo. Ino shi komulombola byosaka, mulombole’byo na bulēme. Bible witudingila’mba: “Mīsambo yenu īkale nyeke ne buntu bwa mwepo wa kwelwamo, amba muyūke mo kimufwaninwe kulondolola bonso, ku muntu, ku muntu.”—Kolose 4:6.

14. Kulēmeka bambutwile i ne kulonga bintu’ka bikwabo?

14 Lelo banwe bana nenu? Kinenwa kya Leza kisoñanya’mba: “Bānwe bāna, kōkelai bakwimubutula monka mudi Mfumwetu, ke-kintu i kyendelemo biyampe. Lemeka shobe ne inobe mwine kumo; (kyo kijila kibajinji kino kya pa mwanda-wamulao).” (Efisesa 6:1-3) Yuka kino, amba kukōkela bambutwile bobe i ‘kulēmeka shobe ne inobe mwine kumo.’ Kishima kya Kingidiki kyalamwinwe bu ‘kulēmeka’ kiselele mulangwe wa “kumona na mvubu” nansha “kukwata na mutyika.” O mwanda kukōkela kulomba bintu bivule, ke kulondapo na mutyima kanyonga mbila ya bambutwile pa bintu byomwene abe bu kebyendele’mopo. Leza ukusakila ulēmeke bambutwile bobe bikatampe ne kumona bwendeji bwabo na mvubu.—Nkindi 15:5.

15. Bana bakokeja kwikala nyeke na bulēme namani nansha shi abamone amba bambutwile babo badi na kilubo?

15 Ino shi bambutwile bobe abalonga kintu kyomwene amba kikukankaja kwibapa bulēme, ukalonga’po namani? Tompa kumona myanda mobamwena’yo abo. Mwene i abo ‘bākubutwile,’ bākulela ne kukulela? (Nkindi 23:22) Mwene kibalongeja namino i buswe bobakuswele? (Bahebelu 12:7-11) Wisambe na bambutwile bobe na bulēme, wibashintulwila milangwe yobe na mutyima mutūke. Nansha shi abakulondolola bityani, abe koka ludimi, kokesamba bintu byampikwa bulēme. (Nkindi 24:29) Vuluka Davida, wādi nyeke ulēmekele mulopwe Solo nansha ke pālekele Solo kulonda madingi a Leza. Lomba Yehova akukwashe mu milangwe yobe. Davida wānene amba: “Pungulwilai mityima yenu mu kifuko kyandi, Leza i mpakala yetu.”—Mitōto 62:8; Madilo 3:25-27.

Tulēmekei Boba Betulelele

16. I ñeni’ka yotukokeja kuboila ku bifwa bya bafundiji ba bubela ne bamwikeulu?

16 Bakulumpe pa kipwilo i batongwe na mushipiditu sandu, inoko i bakubulwa kubwaninina, bantu ba kuluba. (Mitōto 130:3; Musapudi 7:20; Bilongwa 20:28; Yakoba 3:2) O mwanda bamobamo mu bipwilo bafītyilwanga bakulumpe bamo mityima. Ino shi tubamone amba kintu kamukaya pa kipwilo kibakondama, kibasāsuka mu dishinda, le tukalonga’po namani? Ivwana kwishila kwishidile bafundiji ba bubela ba mu myaka katwa imbajinji na bamwikeulu: “[Bafundiji ba bubela] bo bene, bampikwa moyo, balonda monka musakila mityima yabo ne kuzakala mpika, pa kubenga bene bakatakata bene. Nanshi bamwikeulu abo nansha batabukilemo bulobo ne bukomo, kebaletapopo kyakwibajingulula nakyo kyakibengo mu meso a Mfumwetu.” (2 Petelo 2:10-13) Bano bafundiji ba bubela bādi babenga “bene bakatakata bene”—bakulumpe bādi bapelwe lupusa mu kipwilo kya bwine Kidishitu mu myaka katwa imbajinji—ino bamwikeulu abo kubenga nansha bano bafundiji ba bubela bene mpika, nansha byobādi baleta nkalañani mu banabetu. Bamwikeulu badi pa ludingo lwa peulu, kadi baswele boloke kupita bantu, nanshi kebādipo bedilwe byobya byādi bilongeka mu kipwilo. Ino abo, mwanda wa ‘kulēmeka Yehova,’ bāmulekele aye mwine atyibe butyibi.—Bahebelu 2:6, 7; Yude 9.

17. Lwitabijo lobe ludi na mvubu’ka mu myanda yomona amba bakulumpe badi na kilubo?

17 Nansha shi kintu kekilongelwepo mokyadi kifwaninwe kulongelwa, lelo kyotubudilwa lwitabijo mudi Yesu Kidishitu, Mutwe mūmi wa kipwilo kya bwine Kidishitu, i kika? Mwene uyukile bintu byonso bilongeka mu kipwilo kyandi kujokoloka ntanda yonso? Tubulwe’po kulēmeka muswelo waludika bintu ne kuyuka amba udi na bukomo bwa kuludika myanda yonso senene? ‘Le batwe twi bāni pa kukokela bakwetu mu kidye?’ (Yakoba 4:12; 1 Kodinda 11:3; Kolose 1:18) Mwene i biyampe kutūdila Yehova myanda yobe mu milombelo?

18, 19. Lelo i bika byokalonga shi ubamone amba mukulumpe waluba?

18 Eyo, tukokeja kwikala na makambakano ne bikoleja kampanda, mwanda twi bantu bakubulwa kubwaninina. Mukulumpe nandi ukokeja kuluba kyaba kimokimo ne kuvutakanya mityima ya bamobamo. Ino kulonga bintu na nsungu mu ngikadilo ya uno muswelo kekudipo kyokulonga. Pakwabo po pene kwakomeja myanda. Boba bayukile kusansanya myanda ku mushipiditu bakeubija mudi Yehova wa kolola bintu ne kupāna madingi o-onso mafike’po pa kitatyi kyatungile ne mwasakila.—2 Temote 3:16; Bahebelu 12:7-11.

19 Ino shi myanda kabidye ibakusansa, le ukalonga’po namani? Kokasapwila’yo kala banabetu bakwabo pa kipwilo, mwene i kiyampe kufwena na bulēme bakulumpe ba kukukwasha? Shintulula motenekelwe na mine myanda’ya, inoko kokebafutulula. Ikala nyeke na “kanye” kobadi, ne kwibalēmeka powibalombola myanda mifyame. (1 Petelo 3:8) Epuka binenwa bitapa, ino wibakulupile amba i bene Kidishitu bapye. Kwata na mutyika kukankamika konso kobasa kukukankamika biyampe na Bisonekwa. Wivwane kudi bulemununi bukwabo busakila’ko, kulupila amba Yehova ukaludika bakulumpe balonge kyokya kilumbuluke ne kyoloke.—Ngalatea 6:10; 2 Tesalonika 3:13.

20. I bika byotusa kubandaula mu kishinte kilonda’ko?

20 Inoko kudi mwanda mukwabo wa kubandaula mu myanda itala kulēmeka boba bapelwe lupusa ne kwibapa kalēmo. Lelo boba bapelwe lupusa nabo bafwaninwe kulēmeka boba bobalela? Tubandaulei uno mwanda mu kishinte kilonda’ko.

Usa Kulondolola Namani?

• I kika kyotufwaninwe kulēmekela boba badi na lupusa potudi?

• Ba Yehova ne Yesu bamwene namani boba bapela kulēmeka bantu bapelwe lupusa na Leza?

• I bifwa’ka bilumbuluke bya bantu bādi balēmekele boba bapelwe lupusa?

• Tukalonga namani shi muntu upelwe lupusa potudi umweka bu walonga kilubo?

[Bipangujo bya Kifundwa]

[Kifwatulo pa paje 8]

Sala wādi ulēmekele bikatampe lupusa lwa Abalahama kadi wādi na nsangaji

[Kifwatulo pa paje 9]

Mikale wāfutulwile lupusa lwa Davida mutwe wa kisaka kadi mulopwe

[Kifwatulo pa paje 11]

‘Leka! Leka! nkibwanyapo kōlola kuboko kwami padi aye, i mushingwe-māni wa Yehova!’

[Kifwatulo pa paje 12]

Mwene i biyampe kutūdila Yehova myanda yobe mu milombelo?