Lelo Ubwanya Kutana Ndoe ya Mutyima?
Lelo Ubwanya Kutana Ndoe ya Mutyima?
Mu 1854, Henry Thoreau, mulembi mwine Amerika, wāsonekele amba: “Bantu bavule badi na būmi bwampikwa lukulupilo mu mityima yabo.”
Mobimwekela, bantu bavule ba mu yabo myaka’ya kebādipo na ndoe ya mutyima. Ino pano ke papite kintu kya myaka 150. Lelo bintu ke byalamuke dyalelo’ni, nansha tukimona’nka byānene Thoreau’bya? Le bidi namani kodi abe nobe? Lelo udi na maloa ne ndoe’ni, nansha kudipo na mutyima-ntenke, kuyuka bīya kumeso kuyuka? Lelo udi na būmi ‘bwampikwa lukulupilo mu mutyima’ pamo na mwānenene Thoreau?
IKYA bulanda, kudi bintu bivule mu ino ntanda bibudijanga bantu ndoe ya mutyima. Tutele’ko bibala-binga kete. Mu matanda mavule bulofwa ne tulupeto twa mu lwala tutambulwa bishikatyijanga bantu mu bulanda ne mu bufudile. Mu matanda makwabo bantu bepeneneka na kukimba bupeta ne bituntwa bya ku ngitu. Ino divule, buno būmi bwa kufwila kupeta buletanga kuzumbija mutyima, ke ndoepo, mhm. Misongo, mavita, bupolapola, mboloji, ne kasusu nabyo bibudijanga bantu ndoe.
Bākimbile Ndoe ya Mutyima
Bantu bavule kebasakangapo kulonda bintu musakila’byo ntanda. Antônio * wadi kapita wa mingilo mu tyapu mikatampe ya mu São Paulo, Brezile. Wadi utanwa mu bitango bya ba lupata ne kusala na bantu balwila byepelo amba ye kulongolola alongolole ngikadilo ya umbūmi, ino kino kekyamupelepo ndoe ya munda.
Bamo bakulupile amba busongi bubwanya kwibashikatyija’ko bidi ku kanwa talala, ino kuno nako i kwidimba. Marcos wadi nsunga wa byandi. Kupwa watwela mu myanda ya kipolitike, ke mukata wa kibundi kya matyapu. Ino shi ku yandi njibo, adi malwa kumona. Bana pa kutama abaviluka ku njibo, aye ne mukajandi basansana mwanda wa kwipotomeja kobadi bepotomeja bukile bukya.
Gerson, mwanuke sasala wa mu Salvador, mu Brezile, wasakile būmi bwa kulongakana. Wadi wenda mu kibundi ne kibundi, usanka ku byotoka bya bansunga. Ne kwija kwine mpika, waikala ke ntoma-dyamba, wiba bintu bya bantu mwa kupotela bitomibwa byandi. Wadi wakwatwakwatwa na bampulushi. Nansha byaadi mukalabale, mpola-mambo wa mu meso fututu, Gerson wadi wabila ndoe ya mutyima. Lelo wadi ubwanya kwiisokola?
Vania wafwidilwe inandi aye ukidi nsongwakaji, washala ulela kipango kyonso, ne nkasandi mwana-mukaji kabole wabelabela. Vania wadi shandi upwila mu kipwilo kampanda, ino wadi wimona amba Leza i mumwele. Bine, kadipo na ndoe ya mutyima.
Kadi kudi ne mukelenge Marcelo. Kaji kandi konso adi’nka mazua. Uswele’nka kudya mafetyi na bakwabo bankasampe—kuja, kutoma, ne kwiponga dyamba. Kyaba kimo, bekupila ne luma, watapa mukwabo bilonda. Kupwa washilula kwialakanya pangala pa byaalongele, kalombe Leza amukwashe. Aye nandi wadi ukimba ndoe ya mutyima.
Ino myanda ilombola ngikadilo imoimo ikokeja kōna ndoe ya mutyima. Lelo kudi muswelo wadi ubwanya kapita wa mingilo, muntu wa kipolitike, mwanuke sasala, nsongwakaji muvudilwe mingilo, ne mukelenge uswele mafetyi kutana ndoe ya mutyima yobadi bakimba? Lelo tukokeja kuboila ñeni ku bintu byebafikile? Malondololo ku bino bipangujo byonso bibidi i eyo, monka motusa kwikimwena mu kishinte kilonda’ko.
[Kunshi kwa dyani]
^ Majina amo i mashintwe.
[Kifwatulo pa paje 3]
Lelo nobe wabilanga kwikala na ndoe ya mutyima?