Bible—Dibuku Dipāna Būmi

“MWANDA wa Leza i wa būmi ne bukomo, mutabuke buī bwa lupanga lwa buī kubidi, . . . kadi i wa kampeja bukidi kakuyūkidila kufwatakanya ne kukanina kwa mutyima.” (Bahebelu 4:12) Buno bushintuludi bushintulwilwe Kinenwa kya Leza bo bulombola na bubine amba Bible ke enkapo’tu dibuku diyampe kubapu.

“Musapu wandi i wa kamweno mu būmi bwetu pamo’nka na umpuya mukwabo otusaka kwesa,” mo mwālembele mulembi umo wa myanda ya Leza. Kupwa wābweja’ko amba: “Shi utale bintu byotwabila ne byotusaka pa kwikala bakomo dyalelo, kupwa kotange Bible koku ulamine bino bintu mu ñeni, ukatulumuka bininge.” Bible udi bwa kinanu kitema, uletanga kitōkeji pa myanda mivule mikutakane ne pa makambakano a mu būmi bwa ano mafuku.​—Mitōto 119:105.

I bine, tunangu tudi mu Bible tudi na bukomo bwa kushinta mulangilo wetu, bwa kwitukwasha tupwije makambakano etu, bwa kulumbulula būmi bwetu ne kwitupa bwino buvule bwa mwa kutyumwina umanwi ngikadilo yoketubwanyapo kushinta. Kintu kya mvubu mpata i kino, Bible ye witukwasha tuyuke Leza ne kumuswa.

Dibuku Dipāna Kitungo

Yehova Leza, Mulembeji wa Bible, ‘uyukile senene mashinda etu onso.’ Uyukile bivule bitala pa bisakibwa byetu bya ku ngitu, bya mu malango ne bya ku mushipiditu kupita motwiyukile batwe bene. (Mitōto 139:1-3) O mwanda udi na bubinga bwa kutūdila’ko mikalo mipotoloke mu mwikadilo wa bantu. (Mika 6:8) Kukimba kwivwanija ino mikalo ne buludiki bwandi, ne kuyuka kwibwingidija mu būmi kyo kintu kya tunangu. Wa nsangaji i yewa ‘uloelelwe mu bijila bya Yehova,’ mo munenena mulembi wa mitōto. “Byonso byālonga bikalumbuluka.” (Mitōto 1:1-3) Bine, tufwaninwe kubandaula uno mwanda.

Maurice, mwadimu upelwe pasho, wadi ukulupile nyeke amba Bible udi na mānga ne bilembwa bya mvubu. Ino wadi upatanya amba kasonekelwepo ku bukomo bwa mushipiditu wa Leza. Difuku dyaaivwene bushintuludi butala pa kine kyapānine Leza Kinenwa kyandi kisonekwe ku bantu, wekwata’ko na kubandaula bupolofeto bwishileshile bwa mu Bible. Paadi ukidi nsongwalume, wefundile myanda ya mānga ya pa kala, mulembelo, sianse, ne bwifundi bwa umbuo wa ntanda. Ko kwitabija waitabija’mba bine nadi mpofu pa kupela kwitabija bifwa bivulevule bilombola amba Bible i wabinebine.  Unena’mba: “Nadi mupye mu bukonde bwa kulondalonda būmi buyampe, bupeta, ne nsangaji ya umbūmi. I kya bulanda, mu mutwe mwami mwadi mutupu kintu, nkyadipo ndyukile buya ne bubinebine bwa dibuku dikatakata kupita onso asonekelwe.”

Pano Maurice kadi na myaka 70 ne bya pangala, uvulukanga nsekununi ya kumweka kwa Yesu kwaāmwekēle mutumibwa Tomase, kanena na kufwija’ko amba: “Makasa ami abatenga mu ‘bilonda bisosa mashi’ bikafundula lonsololo mu ñeni yami kutatana konadi ntatana, pano namone amba Bible bo bubinebine.” (Yoano 20:24-29) Mutumibwa Polo wānene byabine amba Bible ulombolanga patōka kukanina kwa mutyima ne kupāna kitungo umbūmi. Bine, i dibuku dipāna būmi.

Ujadikanga Būmi Buvutakane

Kadi Bible upānanga madingi akwasha bantu benyongolole mu bibidiji bibi. Kifwa, Daniel wafudile ku kuleka bibidiji bibi bya kutoma mfwanka, bya mafetyi a pwilai kuno, ne bya bunkolwankolwa. (Loma 13:13; 2 Kodinda 7:1; Ngalatea 5:19-21) Ino kunena na bubine, kuvūla bino bibidiji ne kuvwala “bumuntu bupya” kulomba kwielela’ko kwabinebine. (Efisesa 4:22-24, NW) Daniel unena’mba: “Bwadi bulwi bwabinebine, mwanda batwe bonso twi bakubulwa kubwaninina mpata.” Inoko aye wabwenye. Pano Daniel utañanga Kinenwa kya Yehova Leza difuku ne difuku mwanda kyo kimufwenya kubwipi nandi.

Daniel, mu kutama kwandi, wadi nyeke ulēmekele Bible bininge nansha byakadipo umutanga. Kadi wadi ulombela kudi Leza bufuku ne bufuku. Ino kudi kintu kimo kyaadi ubudilwe. Kadipo na būmi bwa nsangaji. Milangwe yandi yashintyile paamwene musunsa wandi umbajinji dijina dya Leza mu Bible. (Divilu 6:3; Mitōto 83:18) Penepo washilwididila kutela dijina Yehova pa kulombela, ne milombelo yandi yaikala na muntu muyukane walomba. Unena’mba: “Yehova waikele ke muntu udi nami pabwipi, ne dyalelo dine i mulunda nami wa pa mutyima.”

Kumeso kwa kwifunda Bible, Daniel kadipo uyukile bimutengele kumeso. “Kekilombepo kwikala na lūku lupitepite pa kusaka kumona bilongeka mu ino ntanda,” ye aye unena. “Nadi na moyo, nadi nonga bintu bivulevule mwanda wa ndeke kwela’ko milafwe.” Ino pano wayuka’mba Leza ukatūla’ko boloke ku bantu bonso na kukenda ino ntanda mwanda wa bantu bakikōkeji bakamone ndoe ne nsangaji ya nyeke. (Mitōto 37:10, 11; Danyele 2:44; Kusokwelwa 21:3, 4) Pano Daniel udi na lukulupilo lwabinebine. Kujadika kwajadika Bible būmi bwandi i kumupe muswelo wa kulama mumweno muyampe.

Ukwashanga Muntu Anekenye Malangatyima

George wafwidilwe inandi aye na myaka isamba-ibidi. Wadi utyina kukalāla bufuku, amba wakalāla twa ndadidile, twa kubulwa kulanguka kesha. Ino watanga binenwa byānene Yesu pa mwanda utala lufu ne lusangukilo, amba: “Dyuba dikayako’dya bonso badi mu bibundu bivulukwa bakevwana diwi dya [Yesu] ne kukatamba’mo.” Binenwa bya Yesu bikwabo byamutengele i bino: “Ami ndi lusangukilo ne būmi. Yewa ulombola lwitabijo mudi ami, nansha shi wafu, ukāya ku būmi.” (Yoano 5:28, 29; 11:25, NW) Wamona amba ino milangwe i mijalale, myoloke, ne isenga ku mutyima. Wafula ku kunena’mba: “Buno bubinebine, kebusangajangapo’nka mu ñeni kete, mhm, ino buteñanga ne ku mutyima.”

Daniel, otwatelanga kungala, nandi wadi na moyo. Inandi wakomenwe kumulela ku njibo yandi, wamutuma akekale mu mobo mavule a bilelelo. Wadi wiivwana nyeke bu mwana mwelwe, ubudilwe mutyima-ntenke wa kwikala mu kisaka kya buswe. Ku mfulo, Daniel pa kwifunda Bible, watana kyaadi ukimba. Watwela mu kipwilo kya bwine Kidishitu kya Batumoni ba Yehova, waikala muntu wa mu kisaka kya ku mushipiditu, mwaeivwana bu mwana utelwe mutyima ne obaswele kudi bakwabo. Bine, Bible i wa kamweno  mu būmi, ukwasha bantu banekenye malangatyima abo.

Vuluka’mba Yehova umonanga bidi mu mityima yetu, uyukile ne bisakibwa byetu. Bine, i Leza “utompekeja mutyima,” ne “kupa muntu enselele mwendele mashinda andi.”​—Nkindi 21:2; Yelemia 17:10.

Madingi a Kamweno mu Būmi bwa Kisaka

Bible upānanga madingi a kamweno umbūmi mu myanda ya kipwano kya bantu na bantu. George unena’mba: “Kubulwa kumvwañana i kintu kileta njia mu būmi bwa bantu.” Lelo wikunekenyanga namani? “Shi namone amba kudi muntu udi nami mwanda, ñingidijanga ponka na ponka madingi adi mu Mateo 5:23, 24 anena’mba: ‘Pwana na mwanenu.’ Ne kuyuka’tu amba nsa kwisamba na muntu pa mwanda otwetususa nako kulupulanga bipa bilumbuluke. Neivwananga’mba ndi na ndoe ya Leza isambila’po Bible. I madingi akwasha. Bine, adi na kamweno kakatampe umbūmi.”​—Fidipai 4:6, 7.

Wivwane ba mulume ne mukaji kebomvwañenepo, bafwaninwe abo bonso “bapeje pa kwivwana, bēje pa kwisamba, ne pa kukalabala napo, mo monka bējepo.” (Yakoba 1:19) Ano madingi alumbululanga mīsambo. George ubweja’ko amba: “Nkijangapo kumona bipa biyampe shi naingidija madingi a kuswa mukaji monesanshilwe. Mukaji nandi kakolelwangapo nkumpa bulēme.” (Efisesa 5:28-33) Bine, Bible witufundijanga kwitabija ne kuyuka mwa kushikatyila na kubulwa kubwaninina kwetu, ne mwa kutyumwina umanwi kubulwa kubwaninina kwa bakwetu.

Madingi a Kulādila Nyeke

Solomone Mulopwe wa tunangu wānene amba: “Kulupila mudi Yehova ne mutyima obe onsololo, kadi kokalemēnenapo pa kwivwanija kwa abe mwine; mu mashinda obe onso muyuke, kadi aye ukōlolanga tushinda tobe.” (Nkindi 3:5, 6) Bine, bino byo binenwa bipēla kwivwana, abyo’ko bya mushike!

Bible bo bukomo butonona bantu balonge bilumbuluke. Ukwashanga boba baswele Leza bekale na būmi bukwatañene na kiswa-mutyima kyandi ne kwibapa nsangaji ya ‘kunangila mu bijila bya Yehova.’ (Mitōto 119:1) Bible udi na madingi ne buludiki botusakilwa mu ngikadilo yo-yonso yotutanwa’mo. (Isaya 48:17, 18) Tanga’ye difuku ne difuku, languluka pa byotanga, kupwa ingidija’byo. Kakabulwepo kulama ñeni yobe tō, imanine’nka pa bintu bitōka ne byūbaka. (Fidipai 4:8, 9) Ukayuka mwa kwikadila mu būmi ne kwibusepelela, kadi ukamona kuswa Umpangi wa būmi bobe.

Shi wikale kulonga namino, ukamona Bible mumumwenine midiyo ne midiyo ya bakwenu​—kukamumonepo bu dibuku diyampe’tu kubapu, mhm. Ino kunena na bubine, ukamumona bu dibuku dipāna būmi!

[Kifwatulo pa paje 6]

Bible ukokeja kukukankamika uyuke mwa kunekenenya bibidiji bibi

[Kifwatulo pa paje 7]

Bible ukufundijanga mwa kwifwenyenya kudi Leza