Yehova Upānanga Bukomo Kudi wa Mpungiji

“[Yehova] upana bukomokomo kudi wa mpungiji, ne kudi yewa wampikwa bunkanka ulundako bukomo.”​—ISAYA 40:29.

1. Leta’ko kifwa kilombola bukomo budi mu bintu bipangile Leza.

 YEHOVA udi na bukomo kebupu. Bine, bukomokomo bwandi i bumweke mu bintu byapangile! Kamuseke ka atome​—kapungilwe nako bintu byonso​—i kantu katyetyetyetye; mu dinoke’tu dimo dya mema mutanwa maatome midiyala midiyala katwa. * Būmi bo-bonso pano panshi bwimanine pa bukomo bulupulwa na nsasensase ya maatome itololwa na dyuba. Ino le i bukomo bwa dyuba buvule namani busakibwa pa kukwatakanya būmi pano panshi? Ntanda itambulanga midiyala mityetye kete ya bukomo bulupulwa na dyuba. Inoko, “kapindi katyutyutyutyu ka bukomo bwa Dyuba kafika pano pa Ntanda . . . i kakatampe misungu 100 000 kupita bukomo bonsololo bwingidijibwa mu matyapu a ntanda yonso,” mo mwalembele mufundi wa esabu Mukelenge Fred Hoyle mu dibuku dyandi (Astronomy).

2. I bika bine binena Isaya 40:26 pa mwanda utala bukomo bwa Yehova?

² Shi tulange mwikadile atome, nansha shi tutale umbuo onso wa diulu ne ntanda, bine ketukabulwepo kutendela bukomo bulenga nzuba bwa Yehova. O mwanda aye mwine wānene’mba: “Tululai meso enu kūlu, mumone yewa wapangile  bine bino’bi, yewa ulupula kibumbo kyabo pa mbadilo; wibeta bonso pa dijina pa dijina; pa bukatampe bwa bukomokomo bwandi, kabidi ne mwanda wa mu bukomokomo bwandi, nansha umo ubulwapo”! (Isaya 40:26) I bine, Yehova udi na “bukomokomo,” kadi ye Nsulo ya “bukatampe bwa bukomokomo” bwikadije’ko umbuo onsololo wa diulu ne ntanda.

Tusakilwa Bukomo Bupite pa Botwikalanga Nabo

3, 4. (a) I bintu’ka bimobimo bibwanya kwitupungija? (b) I kipangujo’ka kyotufwaninwe kubandaula?

³ Leza udi na bukomo kebudi mpwilo, ino bantu abo bakōkanga. Konso kotwenda, tumonanga’ko bantu bapungile. Balanguka bakōke, benda ku kaji nansha ku masomo bakōke, bajokela ku mobo bakōke, amba bakalāle po pene bapungila. Bakwabo babilanga kwenda kuntu kampanda, amba kepabulwe padi baketūkija’ko nansha bityetye. Ne batwe bengidi ba Yehova netu tukōkanga, mwanda būmi bwetu bwa bwine Leza bwitulomba kwikankamika kwabinebine. (Mako 6:30, 31; Luka 13:24; 1 Temote 4:8) Kadi kudi ne bintu bikwabo bivule bizozejanga bukomo bwetu.

⁴ Eyo, twi bene Kidishitu, inoko ketudipo mwa kwepukila kutanwa na makambakano afikila bantu bonso. (Yoba 14:1) Misongo, bufudile, ne bikoleja bikwabo bya umbūmi bipungijañana bikokeja kwituzozeja. Pa bino byonso tentekela’po ne matompo a pa bula atanwa nao banabetu bapangwapangwa pangala pa boloke bobalonda. (2 Temote 3:12; 1 Petelo 3:14) Ino mitabakano ya bukile bukya ya ntanda, ne kulwa kulwibwa mwingilo wetu wa kusapula Bulopwe bikokeja kufikija bavule umbukata mwetu ku kuzoza, ne ku kwingila mwingilo wa Yehova na mulēle. Kadi Satana Dyabola wingidijanga bintu bya miswelo yo-yonso mwanda wa kusaka kutyumuna bululame bwetu kudi Leza. Penepo i muswelo’ka otukokeja kumona bukomo bwa ku mushipiditu bwa kwitulama tuleke kukōka ne kupungila?

5. Mwanda waka tusakilwa bukomo butabukile bwa bu muntu pa kusaka kuvuija mwingilo wetu wa bwine Kidishitu?

⁵ Shi tusaka bukomo bwa ku mushipiditu, tufwaninwe kukulupila mudi Yehova, Umpangi wa bukomo bonso. Mutumibwa Polo wānene amba mwingilo wetu wa bwine Kidishitu ulomba bukomo butabuke pa bwikalanga kala na bantu bakubulwa kubwaninina. Wāsonekele amba: “Kino kya bulēme tudi nakyo mu bingidilwa bipungwe na biloba, mwanda wa bukomo butabukile pa bwikalwanga nabo nyeke bwikale bwa Leza ke bwa batwe benepo, mhm.” (2 Kodinda 4:7, NW) Bene Kidishitu bashingwe-māni bavuijanga “mīngilo ya kipwano” na bukwashi bwa bapwani nabo badi na lukulupilo lwa kukekala pano panshi. (2 Kodinda 5:18; Yoano 10:16; Kusokwelwa 7:9) Byotudi bantu bakubulwa kubwaninina, kadi twingila mwingilo wa Leza mu kupangwapangwa, ketukokejapo kwiwingila’nka na bukomo bwetu kete, mhm. Yehova witukwashanga na mushipiditu sandu wandi, o mwanda bukōkekōke bwetu butumbijanga bukomo bwandi. Bine, tuseñwanga ku mityima mpata pa kuyuka’mba “Yehova ukwatyijanga moloke”!​—Mitōto 37:17.

‘Yehova I Bukomo Bwetu’

6. Bisonekwa bitukulupija namani amba Yehova yo Nsulo ya bukomo bwetu?

⁶ Tata wetu wa mūlu udi na “bukomo” bukatampe, ubwanya kwitukankamika. O mwanda betusapwila’mba: “[Yehova] upana bukomokomo kudi wa mpungiji, ne kudi yewa wampikwa bunkanka ulundako bukomo. Nansha bankasampe bakapungila ne kukōka ponka, ne bansongwalume bakaponenena tyaku; ino nanshi boba bakungila Yehova bakansangula bukomo bwabo; bakalelemba na mapapa’nka bwa mukebo; bakanyema, ne kukōkapo kwine mpika; bakananga, ne kupungilapo kwine mpikila.” (Isaya 40:29-31) Mitabakano byoyenda ibwejeja’ko, tukokeja kyaba kimo kwikala bwa munyemi wa lubilo wakōka, kamone amba maulu andi abalēma bulēmi tetele. Ino kitūlo kyetu kekidi pabwipi, ketwakilekai kunyema. (2 Bilongwa 29:11) Kinkwa netu Dyabola unangakananga “bwa ntambo ubuluma,” ukimba’nka kwitwimika mu lubilo lwetu. (1 Petelo 5:8) Ketwakilwai’ko amba ‘Yehova i bukomo bwetu ne ngabo yetu,’ o mwanda i mutūle’ko mpangiko mivule ya ‘kupāna bukomo kudi wa mpungiji.’​—Mitōto 28:7.

7, 8. I myanda’ka ilombola’mba Yehova wāpele ba Davida, Habakuka, ne Polo bukomo?

⁷ Yehova wāpele Davida bukomo bwa kwendelela kumeso nansha byaādi utana bijika bivule. O mwanda Davida wāsonekele na lwitabijo ne kikulupiji  amba: “Kudi Leza tuka[mona bukomo]; ke-muntu ye enka aye ukanyanta bakinkwa netu.” (Mitōto 60:12) Kadi Yehova wākomeje ne Habakuka, wamupa bukomo bwa kuvuija mwingilo wandi wa bupolofeto. Tutanga mu Habakuka 3:19 amba: “Yehova Mfumwami i bukomo bwami; kabidi ulengeja maulu ami’nka bwa maulu a kasha-kakaji; ebiyampe ukanangijanga pa bitenta byami.” Kadi ketudipo mwa kwidilwa kifwa kya Polo, wāsonekele amba: “Ne mukomo wa kulonga bintu byonso mudi aye wakunkomeja.”​—Fidipai 4:13.

⁸ Bine netu tufwaninwe kwiula kifwa kya ba Davida, Habakuka ne Polo, na kulombola lwitabijo mudi Leza amba udi na bukomo bwa kwitukomeja ne kwitupandija. Byotwayuka amba Mfumwetu Mulopwe Yehova yo Nsulo yetu ya “bukomo,” tubandaulei pano miswelo imoimo yotukokeja kumwena bukomo bwa ku mushipiditu mu mpangiko mivulevule yatūdile’ko.

Mpangiko ya ku Mushipiditu ya Kwitupa Bukomo

9. I mwingilo’ka wingila mabuku a bwine Kidishitu mu kwitudisha?

⁹ Kwifunda Bisonekwa na kininga mu mabuku a bwine Kidishitu kukokeja kwitupa bukomo ne kwitukwatakanya. Mulembi wa mitōto wāimbile amba: “Ē! keye wansangaji shandi! yewa muntu . . . wa mutyima wandi i umutōkele mu mukanda-wabijila wa Yehova; e monka mwatanga na diwi ditūke dyuba ne bufuku. Aye ukēkalanga bwa mutyi mukunwe pa tunonga twa mema, wakupa bipa byao pa mwaka wao, ne dyani dyao kufumba mpika; ne byonso byālonga bikalumbuluka.” (Mitōto 1:1-3) Monka motudilanga bidibwa mwanda wa kumona bukomo mu ngitu, mo monka motufwaninwe kudila bidibwa bya ku mushipiditu bitupa Leza mu Kinenwa kyandi ne mu mabuku a bwine Kidishitu amba tumone bukomo bwa ku mushipiditu. Pa kino, i biyampe kwifunda na mushike onso ne kulanguluka pa byotwifunda.

10. I kitatyi’ka kyotukokeja kwifunda ne kulanguluka?

¹⁰ Kulanguluka pa ‘bintu bya mu nkulwe bya Leza’ kuletanga mpalo. (1 Kodinda 2:10) Ino i kitatyi’ka kyotukokeja kulanguluka? Isake mwanā Abalahama ‘wāendele ku budimi kyolwa kukalanguluka.’ (Ngalwilo 24:63-67) Davida mulembi wa mitōto nandi wādi ‘ulanguluka padi Leza mu bīlo byandi bya bufuku.’ (Mitōto 63:6) Tukokeja kwifunda Kinenwa kya Leza ne kulanguluka’po lubanga, kyolwa, ne bufuku​—eyo, kyaba kyo-kyonso. Kuno kwifunda ne kulanguluka nako kuketutwala ku mpangiko mikwabo itukankamikanga nayo Yehova ku mushipiditu, ke milombelo kadi.

11. Mwanda waka tufwaninwe kumona’mba kulombela kyaba ne kyaba kudi na mvubu mikatampe?

¹¹ Kulomba Leza kyaba ne kyaba kwitupanga bukomo. O mwanda tufwaninwe ‘kwipāna mu milombelo.’ (Loma 12:12) Kyaba kimo, tufwaninwe kulomba na kutelelela byotulomba, kifwa tunangu ne bukomo bwa kunekenya matompo etutana. (Yakoba 1:5-8) Kadi ketwakilwai kufwija’ko Leza ne kumutendela ponso potumona kufikidila kwa mpango yandi ne paetupa bukomo bwa kuvuija mwingilo wandi. (Fidipai 4:6, 7) Wivwane twifwenye kudi Yehova mu milombelo, nandi kaketwelapo. Davida wāimbile amba: “Talaipo bidi, Leza i mukwashi wami.”​—Mitōto 54:4.

12. Mwanda waka tufwaninwe kulomba Leza mushipiditu sandu wandi?

¹² Tata wetu wa mūlu witupanga bukomo ne kwitukankamika na mushipiditu sandu wandi, bukomo bwandi bwingila. Polo wāsonekele amba: “Nafukamina manwi ami kudi Tata . . . , na’mba, ēmupe bukomo mukomejibwe mu muntu wa munda kudi [m]ushipiditu wandi, monka mwikadile bupeta bwa ntumbo yandi.” (Efisesa 3:14-16) Tufwaninwe kulomba mushipiditu sandu koku tukulupile amba Yehova uketwesela ne kwitupa’o. Yesu wāletele uno mulangwe amba: Shi mwana walombe mwita, lelo shandi umuswele ubwanya kumupa nyoka? Nansha dimo. O mwanda wāfudije mulangwe amba: “[Shi] bānweko babi [babipya-mambo, patyetye nansha pakatampe], muyūkile kupa bāna benu byakwibapa biyampe, lelo Shenu wa mūlu ke pepi, keye mwine ukakija  kupana mushipiditu sandu ku bakumulomba?” (Luka 11:11-13) Tulombelei koku twikele na kino kikulupiji mu mityima, kadi tuvulukei nyeke amba bengidi bakikōkeji ba Leza bakokeja ‘kukomejibwa’ na bukomo bwa mushipiditu wandi.

Kipwilo Nakyo Kitukankamikanga

13. Tufwaninwe kumona kupwila kwa bwine Kidishitu namani?

¹³ Yehova witupanga bukomo kupityila ku kupwila kwa bwine Kidishitu. Yesu wānene amba: “Po bakabungakena bonso mu dijina dyami, shi babidi, shi basatu, nami ngidi monka mubukata mwabo.” (Mateo 18:20) Pādi palaya Yesu uno mulao, wādi wisambila pa myanda ifwaninwe kutebwa mutyima na boba baludika kipwilo. (Mateo 18:15-19) Inoko bino binenwa byandi bidi na mvubu mikatampe mu kupwila, kubungakana ne bitango byonso byotushilulanga ne kufudija na milombelo ilombelwa mu dijina dyandi. (Yoano 14:14) Nanshi i dyese dikatampe kutanwa ku kuno kukongakana kwa bene Kidishitu, nansha shi tudi’ko batyetye nansha bavule bafika ku tununu. Bine, tufwijei’ko Leza pa kwitupa kwaetupele ino mikenga ya kwitukankamika ku mushipiditu ne kwitusombela ku mingilo milumbuluke.​—Bahebelu 10:24, 25.

14. I kamweno’ka kotumwena mu bukomo bulonga bakulumpe bene Kidishitu?

¹⁴ Bakulumpe bene Kidishitu nabo betukwashanga ne kwitukankamika ku mushipiditu. (1 Petelo 5:2, 3) Polo wākweshe ne kukankamika bipwilo byaādi upempula, pamo na mupempwila batadi bendakana ba dyalelo. Aye wādi nyeke na mutyima wa kusaka kwimona na banababo betabije amba bekale kwikankamika abo bene na bene. (Bilongwa 14:19-22; Loma 1:11, 12) Bine, tukwatei na makasa abidi bakulumpe betu ne batadi bonso bene Kidishitu, mwanda bengilanga mwingilo mukatampe wa kwitukankamika ku mushipiditu.

15. Banabetu betabije ba mu kyetu kipwilo bakokeja ‘kwitukomeja pa mutyima’ namani?

¹⁵ Banabetu betabije botudi nabo mu kipwilo kyetu nabo ‘betukomejanga pa mutyima.’ (Kolose 4:10, 11) Abo i ‘balunda babinebine’ betukwasha mu bitatyi bya tusua. (Nkindi 17:17) Kifwa, bengidi ba Leza 220 pobākutulwilwe mu komponi ka masusu ka Sachsenhausen mu bwendeji bwa bampulushi ba Nazi mu 1945, bākutyile lwendo lwa makilometele 200. Bādi benda abo bonso mulongo, bakomo’ba benda batonona bakōkekōke mu makalo. Lelo byāfula namani? Mu luno lwendo mwāfwile bantu 10 000 ne kupita ba mu komponi ka masusu, ino kemwāfwilepo Kamoni wa Yehova nansha umo. Nsekununi ya uno muswelo, ilupulwa mu mabuku a Sosiete Watch Tower, kifwa mu Annuaire des Témoins de Jéhovah ne mu dibuku Les Témoins de Jéhovah : Prédicateurs du Royaume de Dieu, ilombola amba Leza upanga bantu bandi bukomo kutyina’mba bakapungila.​—Ngalatea 6:9. *

Tukomejibwanga na Mwingilo Wetu wa Busapudi

16. Kutambila mu mwingilo kyaba ne kyaba kwitupanga bukomo ku mushipiditu namani?

¹⁶ Kutambila kyaba ne kyaba mu mwingilo wa  kusapula Bulopwe nako kwitupanga bukomo ku mushipiditu. Uno mwingilo witukwashanga tubambile meso sō pa Bulopwe bwa Leza, tulame mu ñeni būmi bwa nyeke ne madyese obukaleta. (Yude 20, 21) Milao ya mu Bisonekwa yotusapula mu mwingilo wetu itupanga lukulupilo ne kusumininwa, pamo na kwāikele nako mupolofeto Mika wānene amba: “Batwe . . . tukananga mu dijina dya Yehova Leza wetu nyeke ne nyeke-ke.”​—Mika 4:5.

17. I milangwe’ka imoimo yobetupa pa mwanda utala bifundwa bya Bible bya ku mobo?

¹⁷ Kipwano kyetu na Yehova nakyo kiniñanga ponso potwendelela na kufundija bakwetu Bisonekwa. Kifwa, shi twendeja kifundwa kya Bible mu dibuku Buyuki Butwala ku Būmi Bwanyeke, i kiyampe kutanga ne kwisambila pa bisonekwa kampanda bitelelwe bitupu. Kino kikakwasha mwifundi, kadi netu tukalumbulula mwivwanino wetu otwivwana bintu bya ku mushipiditu. Shi mwifundi udi na makambakano pa kwivwanija mulangwe kampanda wa mu Bible nansha kyelekejo kamukaya, i biyampe kwifunda nandi shapita umo misunsa ibidi nansha ne kupita’po mu dibuku Buyuki. Bine, i kya nsangaji shi twiteakanya senene ne kwielela’ko mwanda wa kukwasha bakwetu befwenye kudi Leza!

18. Leta’ko kifwa kilombola muswelo wingidijibwanga dibuku Buyuki biyampe.

¹⁸ Mwaka ne mwaka, dibuku Buyuki dingidijibwanga senene mwanda wa kukwasha tununu ne tununu twa bantu bekale bengidi bepāne ba Yehova, kubadila’mo ne boba kebadipo bayukile Bible nansha dimo. Kifwa, nsongwalume umo mwine Hindu wa mu Sri Lanka wadi ukidi mwanuke, waivwana kaka Kamoni wisambila pa Paladisa. Myaka mityetye kupita’po, wakamona uno kaka, kepaijijepo washilula kwifunda Bible na mulumya uno kaka. Uno nsongwalume wadi wiya kwifunda dibuku Buyuki difuku ne difuku, mu mafuku matyetye onka bapwa kwifunda’dyo. Penepo washilula kutanwa ku kupwila konso, watyiba kipwano na mutōtelo wandi wa kala, ne kwikala waikala musapudi wa Bulopwe. Pa kubatyijibwa’ye, wadi kala kafundija mulunda nandi Bible.

19. I bika byotufwaninwe kukulupila ponso potutūla Bulopwe pa kifuko kibajinji?

¹⁹ Kubadikila kukimba Bulopwe nako kwitupanga nsangaji ne bukomo. (Mateo 6:33) Eyo, nansha byotutanwa na matompo meshileshile, batwe ketulekele’byopo kusapula myanda miyampe na nsangaji ne bupyasakane ponka. (Tetusa 2:14) Bavule umbukata mwetu babwanyanga bisakibwa bya kwingila mwingilo wa kitatyi kyonso bu bapania, bakwabo nabo bakengidila kokwa kusakibwa basapudi ba myanda miyampe bavule. Wivwane netu twingilanga na nsangaji ino mingilo nansha mikwabo mwanda wa kwendeleja tumweno twa Bulopwe kumeso, nabya tukulupilei amba Yehova kakelwapo mingilo yetu ne buswe botulombola pangala pa dijina dyandi.​—Bahebelu 6:10-12.

Twendelelei na Bukomo Bwitupa Yehova

20. I muswelo’ka otukalombola amba twiubije mudi Yehova wa kwitupa bukomo?

²⁰ Tulombolei na mutyima wetu onso amba tukulupile mudi Yehova ne kwiubija mudi aye wa kwitupa bukomo bwandi. Tukokeja kwikilombola na kulonda na mutyima umo mpangiko yonso ya ku mushipiditu yaetutūdila’ko kupityila kudi “umpika wabinebine.” (Mateo 24:45, NW) Bine, kwifunda Kinenwa kya Leza kasuku ne mu kipwilo na bukwashi bwa mabuku a bwine Kidishitu, milombelo itamba ku mutyima, bukwashi bwa ku mushipiditu bupāna bakulumpe, kifwa kilumbuluke kya banabetu bakikōkeji betabije, ne kutambila kyaba ne kyaba mu mwingilo yo mpangiko imoimo iningishanga kipwano kyotupwene na Yehova, ne kwitupa bukomo bwa kuvuija mingilo yandi ikola.

21. Mutumibwa Petelo ne mutumibwa Polo bālombwele namani amba tusakilwanga bukomo bupāna Leza?

 ²¹ Wivwane tukulupile mudi Yehova wa kwitukwasha, nandi kakabulwepo kwitukomeja mwa kulongela kiswa-mutyima kyandi nansha byotudi bantu ba bukōkekōke. Mutumibwa Petelo wādi uyukile amba tusakilwa buno bukwashi, o mwanda wāsonekele amba: “Shi kudi umo nandi wingila, nankyo ēkale kwingila na wa bukomo bwa kupebwa na Leza.” (1 Petelo 4:11) Polo nandi wālombwele amba wikulupile’nka bukomo bupāna Leza, wānena’mba: “Naloelelwa, ne ku mutyima tō, mu bukōkekōke, ne kutukibwa, ne mu kubulwa bintu, ne mu kupangwapangwa, ne mu bufudile, pa mwanda wa Kidishitu; ke-ne-muntu popa po ndi mukōkekōke popo nkomene.” (2 Kodinda 12:10) Netu twikalei na kikulupiji kya uno muswelo, tutumbijei Yehova Mfumu Mulopwe wetu, ke-muntu upānanga bukomo ku wa mpungiji.​—Isaya 12:2.

[Kunshi kwa dyani]

Usa Kulondolola Namani?

• Mwanda waka bantu ba Yehova basakilwa bukomo butabukile pa bukomo bwa bu muntu?

• I myanda’ka idi mu Bisonekwa ilombola’mba Leza upanga bengidi bandi bukomo?

• I mpangiko’ka imoimo ya ku mushipiditu itutūdile’ko Yehova mwanda wa kwitukomeja?

• Tukokeja kulombola namani amba twiubije mudi Leza wa kwitupa bukomo?

[Bipangujo bya Kifundwa]

[Kifwatulo pa paje 22]

Kipwano kyotupwene na Yehova kiniñanga ponso potufundija bakwetu Bible