Bantu ba Yehova Bajokejibwe Bamutendela Ntanda Yonso

“Nkapana ludimi lutōka ku bantu amba bonso bakēte pa dijina dya Yehova.”​—ZEFENIA 3:9.

1. Mwanda waka misapu ya byamalwa yāfikidile pa Yuda ne pa mizo mikwabo?

 BINE, misapu ya butyibi yobānene Zefenia kudi Yehova amba sapula yādi milobo! Ino misapu ya kyamalwa yāfikidile pa Yuda ne Yelusalema mwipata mwandi, mwanda bendeji, ne bantu bonso kikonge kebākidipo balonga kiswa-mutyima kya Yehova. Mizo ya pabwipi, kifwa Fidishitia, Moabu ne Amona, nayo yādi ya kuponenwa na bukalabale bwa Leza. Mwanda waka? Mwanda wa lwana lwabo lwa nyeke, lwa nshikani na bantu ba Yehova. Pa buno buluji bumo bonka, umbikalo wa Ashidia wādi utādile ntanda yonso nao wādi wa konakanibwa lonso fututu, pampikwa kūbakululwa’o dikwabo.

2. Mobimwekela, i bāni besambilwa’po mu Zefenia 3:8?

² Ino mu Yuda mwādi bamobamo bādi na mityima miyampe mu mine myaka’ya. Bādi batengele kufikidila kwa butyibi bwa Leza pa babi; kadi mobimwekela, bo abo bānenwe amba: “Nkungilei; i Yehova unena; ku difuku dyo nkatalukila kukwata kikwatwa; mwanda ñumine kukongakanya mizo, ne kubunga malopwe, kupungulula po badi bukalabale bwami, ke bulobo bwami bonso bupitepite kadi; mwanda panopanshi ponsololo pakalotejibwa na mudilo wa mukao wami.”​—Zefenia 3:8.

“Ludimi lutōka” ku bāni?

3. I musapu’ka uleta lukulupilo wāpelwe Zefenia ku bukomo bwa mushipiditu?

³ I bine, Zefenia wāsapwile misapu ya Yehova ya byamalwa. Ino bukomo bwa mushipiditu bwāsoñenye mupolofeto alete ne musapu mulumbuluke wa lukulupilo—wa kusenga byabinebine boba bādi balamine kikōkeji kyabo kudi Yehova. Mungya mokisonekelwe mu  Zefenia 3:9, Yehova Leza wānene amba: “Ponkapo kadi nkapana ludimi lutōka ku bantu amba bonso bakēte pa dijina dya Yehova, kumwingidila ne mutyima umo.”

4, 5. (a) I bintu’ka byādi bya kufikila bakondame? (b) I bāni badi ba kumwena’ko biyampe, ne mwanda waka?

⁴ Ino kudi bantu kebāpelwepo ludimi lutōka. Bupolofeto bunenena pobadi amba: “Nkafundula umbukata mwenu boba bakwizunzula mu kwitatula.” (Zefenia 3:11) I amo, boba bādi betatula na kupunika bijila bya Leza, balonga’ko bikondame, bādi ba kufundulwa’ko. Ino i bāni bādi ba kumwena’ko biyampe? Zefenia 3:12, 13 unena’mba: “[Ami Yehova] nkashia umbukata mobe’nka bantu ba disusu balanda, kadi abo bakakulupila mu dijina dya Yehova. Basheleshele ba Isalela kebakalongapo bukondame, nansha kubepa mabela, nansha ludimi lwa budimbidimbi kutanwa mu kyakanwa kyabo mpika; mwanda bakadyanga ne kukalāla, nansha umo mwine ukebalengeja moyo, ehe.”

⁵ I bine, bāshele’ko bakikōkeji ba mu Yuda wa kala bo bādi ba kumwena’ko biyampe. Mwanda waka? Mwanda bālongele bintu mungya bino binenwa binena’mba: “Kimbai Yehova banwe bonso bakōkele bapanopanshi, balonga boloke bwandi; kimbai boloke, kimbai [butūkanye]; kepabulwepo padi mukafībwa mu difuku dya bulobo bwa Yehova.”​—Zefenia 2:3.

6. I bika byāmwekele mu kufikidila kubajinji kwa bupolofeto bwa Zefenia?

⁶ Mu kufikidila kubajinji kwa bupolofeto bwa Zefenia, Leza wāpele Yuda wampikwa lwitabijo mfuto pa kuleka Umbikalo wa Babiloni wādi utādile ntanda umonakanye ne kusela bantu bandi bu misungi mu 607 K.K.K. Ino bantu bamo, kifwa Yelemia ne bakwabo, bāpandile, bāendelela na kwingidila Yehova na kikōkeji mu bupika. Penepa, mu 539 K.K.K., Babiloni wāpona mu makasa a bene Mede ne bene Peleshia bādi bendejibwa na Mulopwe Shilusa. Myaka ibidi pa kupita’po, Shilusa wāeleja lubila lwa kupa bāshele’ko ba mu Bayuda lupusa lwa kujokela mu ntanda yabo. Mwenda mafuku, tempelo ya Yelusalema yaūbakululwa, butobo bwāalujibwa mwanda wa kufundija bantu Mukanda wa Bijila. (Malaki 2:7) Bine Yehova wāpēne ntundubuko ku bashele’ko bājokele​—mu mafuku onso obādi bamukōkele.

7, 8. Binenwa bya bupolofeto bidi mu Zefenia 3:14-17 byādi bitala bāni, ne mwanda waka ubalondolola nankyo?

⁷ Zefenia wālaile mulao utala boba bādi ba kujokejibwa, amba: “Imba a mwana Ziona mwana-mukaji; ela ñanji, a Isalela; sangala bidi, sepelela ne mutyima obe onsololo, a mwana Yelusalema mwana-mukaji. Yehova wafundula byamalwa byobe, waela panja wanshikani nobe; mulopwe wa Isalela, ke Yehova kadi, udi umbukata mobe; kukatyinapo monka kyamalwa, ehe. Mu dyodya difuku kikanenwa ku Yelusalema amba: Kokakwatwapo moyo; a Ziona, kokaleka maboko obe kukōka. Yehova Leza obe udi umbukata mobe, i mukomokomo ukapandija; ukakusepelela ne tusepo, ukōlolokwa mu lusa lwandi, ukasangala podi abe ne kwimba ponka.”​—Zefenia 3:14-17.

⁸ Bino bishima bifunkila pa boba bāshele’ko, bāikele kukongakanibwa bālupulwa mu bupika bwa Babiloni, bāalujibwa mu ntanda ya bankambo babo. Kino i kilombolwe patōka mu Zefenia 3:18-20, mutangwa’mba: “Nkongwija boba bafityilwe ku mutyima pa mwanda wa kitango kikola, boba bādi bobe; mutōnko kyo kyādi kiselwa kyandi. Talapo bidi, pa kyokya kyaba’kya nkalonga boba bakukususula; kabidi nkapandijanga yewa usunkuta, ne kulubula yewa wādi mupingwe; kabidi nkebalongeja mitendelo ne ntumbo, boba bafwijibwe bumvu panopanshi ponsololo. Pa kyokya kitatyi’kya nkakutwejamo, ne pa kyokya kitatyi’kya nakakūngwija; mwanda nkemutumbija ntumbo ne mitendelo umbukata mwa bantu bonsololo ba panopanshi, po nkajokeja bu-misungi bwenu ku meso enu; i Yehova unena.”

9. Yehova wētumbije namani na byaālongele Yuda?

 ⁹ Langa’po mwātulumukile bantu ba mu mizo yādi ijokolokele bantu ba Leza, ke balwana nabo kadi! Bekadi ba Yuda bāselelwe bu misungi na Babiloni nkomonkomo, kadi kekwādipo muswelo wa abo kukulupila kujoka. Ne kadi ntanda yabo yāshele masala. Ino na bukomo bwa Leza, bājokejibwa mu ntanda yabo kupwa kwa myaka 70, papo mizo yalwana nabo itengele konakanibwa. Bine, Yehova wētumbije mpata pa kwaluja bāshele’ko bakikōkeji mu yabo ntanda! Wēbatumbija “ntumbo ne mitendelo umbukata mwa bantu bonsololo ba panopanshi.” Kuno kujokejibwa yādi mitendelo kudi Yehova ne ku boba bādi baselele dijina dyandi!

Mutōtelo wa Yehova ubazunzulwa

10, 11. I kitatyi’ka kyādi kya kufikidila mu muswelo mukatampe bupolofeto bwa Zefenia bwa kujokejibwa, ne twikiyukile namani?

¹⁰ Kujokejibwa kukwabo kwāikele’ko mu myaka katwa imbajinji ya mu Kyetu Kitatyi, pāikele Yesu Kidishitu kukongakenya bashele’ko ba Isalela mu mutōtelo wabine. Ino yādi nsolweji ya bintu byādi bya kwiya kumeso, mwanda kufikidila kukatampe kwa kujokejibwa kwādi kukidi kumeso. Bupolofeto bwa Mika bwālaile amba: “Mu mafuku a kumfulo’a kikafika nenki, lūlu lwa njibo ya Yehova lukakomejibwa mu nsongo ya ngulu, kadi lukazunzulwa pangala pa tungulu; ino bantu baka[tūtyiki]la ponka pa alo.”​—Mika 4:1.

¹¹ Lelo bino byādi bya kulongeka kitatyi’ka? Eyo, i “mu mafuku a kumfulo” pamo na mwānenene’kyo bupolofeto​—bine, i muno mu “mafuku a mfulo.” (2 Temote 3:1, NW) Nanshi byādi bifwaninwe kumweka kumeso kwa mfulo ya ino ngikadilo imbi ya bintu, mu kitatyi kipenenekele mizo mu kutōta bilezaleza. Mika 4:5 unena’mba: “Bantu bonsololo bakananga, enselele mu dijina dya leza wandi, enselele mu dijina dya leza wandi.” Lelo batōtyi babine nabo? Bupolofeto bwa Mika bulondolola’mba: “Kabidi batwe netu tukananga mu dijina dya Yehova Leza wetu nyeke ne nyeke-ke.”

12. Mutōtelo wabine i muzunzulwe namani mu ano mafuku a mfulo?

 ¹² Shi ke pano, mu ano mafuku a mfulo, “lūlu lwa njibo ya Yehova lu[b]akomejibwa mu nsongo ya ngulu.” Butōtyi bwabine bwa Yehova budi peulu pa bonso pano i bujokejibwe ne kukomejibwa nkenkenke, kadi i buzunzulwe peulu pa mitōtelo ya miswelo mikwabo yonso. I bine, ‘bantu batūtyikilanga ponka pa alo,’ monka mwālaile’kyo bupolofeto bwa Mika. Boba batōta mu mutōtelo wabine ‘bakananga mu dijina dya Yehova Leza wabo nyeke ne nyeke-ke.’

13, 14. I kitatyi’ka kyatwelele ino ntanda mu ‘mafuku ayo a mfulo,’ ne i bintu’ka bitala mutōtelo wabine bimweka tamba mu kine kitatyi’kyo?

¹³ Bimbidikita bifikidija bupolofeto bwa mu Bible bilombola amba ntanda yatwelele “mu mafuku a kumfulo”​—mafuku ayo a mvuyo​—mu mwaka wa 1914. (Mako 13:4-10) Mānga ilombola amba po pashilwile Yehova kukongakenya mu butōtyi bwabine bashele’ko bashingwe-māni, bantu bakikōkeji badi na lukulupilo lwa kwenda mūlu. Kupwa abo, palonda kukongakanibwa kwa “kibumbo kikatampe . . . [kya] batambile mu mizo yonso, ne mu bisaka byonso ne mu bantu, ne mu ndimi,”​—boba bakulupile kukekala pano pa ntanda nyeke ne nyeke.​—Kusokwelwa 7:9.

¹⁴ Tamba pa Divita I dya Ntanda kufika ne ku dyalelo dino, butōtyi bwa Yehova bwatōtwa na boba baselele dijina dyandi bwendelelanga nyeke kumeso na bukomo munshi mwa bwendeji bwandi. Batōtyi ba Yehova bādi tununu tubala-tunga kupwa kwa Divita I dya Ntanda, pano kebadi midiyo isamba ne musubu, bakongakanibwe mu bipwilo kintu kya 91 000 bidi mu matanda 235. Mwaka ne mwaka, basapudi ba Bulopwe bapityijanga nsaa mudiyala ne kupita mu kutendela Leza ku meso a bantu. I kimweke patōka amba bano Batumoni ba Yehova bo abo bafikidijanga byānene Yesu mu bupolofeto bwandi, amba: “Myanda Miyampe ino’i ya Bulopwe ikasapulwa panopantanda ponso, amba ikale bu kiyukeno ku mizo yonso, penepa mfulo keifika shayo.”​—Mateo 24:14, MB.

15. Zefenia 2:3 ufikidilanga namani dyalelo?

¹⁵ Zefenia 3:17 ulombola’mba: “Yehova Leza obe udi umbukata mobe, i mukomokomo ukapandija.” Ntundubuko ya ku mushipiditu idi na bengidi ba Yehova mu ano mafuku a mfulo ilupukanga ku kwikala kwaikele ‘umbukata mwabo’ bu Leza wabo wa bukomo bonso. Monka mobyāikadile pājokejibwe Yuda wa kala mu 537 K.K.K., ne dyalelo nadyo mo monka. Bine twimwenanga muswelo ufikidila bikatampe Zefenia 2:3 mu kino kyetu kitatyi, unena’mba: “Kimbai Yehova banwe bonso bakōkele bapanopanshi.” Mu 537 K.K.K., mu “bonso” bano mwādi ne Bayuda bāshele’ko bānyongolwelwe mu bupika bwa Babiloni bājokela kwabo. Ino dyalelo i bakōkele ba mu mizo yonso kujokoloka ntanda, betaba na mutyima umo ku mwingilo wa busapudi bwa Bulopwe wingilwa ntanda yonso kadi batūtyikila ku “lūlu lwa njibo ya Yehova.”

Butōtyi bwabine bubatundubuka

16. Mobimwekela, balwana netu baloñanga namani pa kumona ntundubuko ya bengidi ba Yehova ba dyalelo?

¹⁶ Kupwa kwa 537 K.K.K., bavule mu mizo yādi ijokolokele bantu ba Leza bātulumukile pa kwibamona bājokela mu ntanda yabo ne ku butōtyi bwabo bwabine. Ino kokwa kujokejibwa kwādi’tu kwa kapindi  katyetye kete. Langa’po bidi bamobamo dyalelo​—ne balwana na bantu ba Leza bene kumo​—mobanenena amba abemwena mu muswelo utulumukwa kutanta, kutundubuka, ne kwendelela kumeso kwa bengidi ba Yehova mu ano mafuku? I bine, dyalelo bamo mu bano balwana batapwanga ku mityima na mwātapilwe’ko Bafadiseo pa kumona bantu batūtyikila kudi Yesu. Bādi kebatompola’mba: “Talai bidi, bantu bonso aba ke bamulonda.”​—Yoano 12:19, MB.

17. I bika byanene mulembi umo pangala pa Batumoni ba Yehova, ne i bendelele kumeso namani?

¹⁷ Polofesele Charles. S. Braden unena mu dibuku Bano Nabo I Betabije (Angele) amba: ‘Batumoni ba Yehova abasambakanya binebine ntanda yonso na bukamoni bwabo. Tukokeja kunena na bubine amba i kutupu kisumpi kya butōtyi pano pa ntanda kidi na bupyasakane ne kininga kya kusambakenya myanda miyampe ya Bulopwe kutabuka Batumoni ba Yehova. Mobimwekela, kino kisumpi kikendelela nyeke na kwikala kikomo.’ Uno mukelenge kabepelepo! Paasonekele bino bishima myaka 50 kunyuma, Batumoni badi basapula ntanda yonso badi enka kubwipi kwa bantu 300 000 kete! Lelo wadi wa kunena bika dyalelo, pa kumona kibalwa kya basapudi ba myanda miyampe​—midiyo isamba ne musubu​—kyelundila’ko kintu kya misunsa 20 mituntulu?

18. Ludimi lutōka i bika, ne Leza upele’lo bāni?

¹⁸ Leza wālaile kupityila kudi mupolofeto wandi amba: “Kadi nkapana ludimi lutōka ku bantu amba bonso bakēte pa dijina dya Yehova, kumwingidila ne mutyima umo.” (Zefenia 3:9) Mu ano mafuku a mfulo, Batumoni ba Yehova bo bantu beta pa dijina dya Yehova, bamwingidila umbumo, mu kijimba kekikutulukapo kya buswe​—bine, “na mutyima umo.” Bo abo kete bapelwe na Yehova ludimi lutōka. Luno ludimi lutōka i ne kwivwanija kuyampe kobevwanije bubinebine bwa Leza ne mpango yandi. Yehova kasuku kandi ye upāna kuno kwivwanija kupityila ku mushipiditu sandu wandi. (1 Kodinda 2:10) Lelo i bāni bapele mushipiditu sandu wandi? I enka boba “bonso bamukōkele” bu mulopwe. (Bilongwa 5:32). Batumoni ba Yehova kasuku kabo bo bakōkele Leza bu Mulopwe wabo mu bintu byonso. O mwanda batambulanga mushipiditu wa Leza ne kunena ludimi lutōka, bubinebine butala padi Yehova ne pa mpango yandi ya kutendelwa. Nabo bengidijanga luno ludimi lutōka mwanda wa kutendela Yehova bikatampe pi na pi pano pa ntanda ponso.

19. Kwisamba ludimi lutōka i ne kulonga bika?

¹⁹ Kwisamba ludimi lutōka ke enkapo kuyuka bubinebine ne kufundija’bo bakwetu, ino i ne kukwatañanya bilongwa na bijila ne misoñanya  ya Leza. Bene Kidishitu bashingwe-māni bo batangidile kumeso mu kukimba Yehova ne kwisamba ludimi lutōka. Langa’po bidi bintu byokebadi balonge! Nansha byobenda batyepa, kibalwa kyabo kekidi munshi mwa 8 700, kudi bantu midiyo isamba ne musubu beula lwitabijo lwabo na kukimba Yehova ne kwisamba ludimi lutōka. Kino kyo kibalwa kyenda kilundila’ko kya kibumbo kikatampe kitambile mu mizo yonso, kidi na lwitabijo mu kitapwa kya kinkūlwa kya Yesu, kadi kingilanga mingilo ikola mu kipango kya pano panshi kya tempelo ya ku mushipiditu ya Leza, ne kadi kikapanda mu oa “malwa makatakata” asa kuponena ntanda mikondame.​—Kusokwelwa 7:9, 14, 15.

20. I bintu’ka bitengele bashingwe-māni bakikōkeji ne boba babundile kibumbo kikatampe?

²⁰ Kibumbo kikatampe kisa kutwejibwa mu ntanda impya ne myoloke ya Leza. (2 Petelo 3:13) Yesu Kidishitu, ne bashingwe-māni 144 000 basangulwe na būmi bwa kwikala momwa mūlu bu balopwe babitobo pamo nandi, bo bakabunda kitango kya baludiki ba ntanda impya. (Loma 8:16, 17; Kusokwelwa 7:4; 20:6) Papo boba bakapanda bakashilula kwalamuna ntanda ke paladisa, kadi bakendelela na kunena ludimi lutōka lwibapele Leza. Nanshi nabo batalwanga na bino binenwa binena’mba: “Bāna bobe bonsololo baka[fundi]jibwa na Yehova, ne ndoe ya bāna bobe ikekala mikatampe. Ukakomejibwa mu boloke.”—Isaya 54:13, 14.

Mwingilo mukatampe wa bufundiji mu mānga yonso

21, 22. (a) Mungya mwikilombwela Bilongwa 24:15, i bāni bakwabo bakafundijibwa ludimi lutōka? (b) I mwingilo’ka wa bufundiji kewaingilwe kashā ukengilwa pa ntanda mu buludiki bwa Bulopwe?

²¹ Kudi kisumpi kikwabo kikatampe kikapebwa mukenga wa kufundijibwa ludimi lutōka mu ntanda impya. I kyokya kisambilwe’po mu Bilongwa 24:15 amba: “Kusanguka kwa bafu kudiko, kwa boloke, ne bampikwa koloka kumo.” Kudi bantu midiyala ne midiyala bādi’ko mu myaka ya kala, bāfwile pampikwa buyuki bwabinebine bwa kuyuka Yehova. Ukebasangula monka mobelondela. Nabo bikalomba kwibafundija ludimi lutōka.

²² Bine, ano i madyese malumbuluke mpata ku boba bakengila uno mwingilo mukatampe wa kufundija! Bine, ukekala mwingilo mukatampe wa kufundija bantu kewaingilwe kashā mu mānga ya muzo wa muntu. Bonso bakengila’o munshi mwa buludiki bwa Kidishitu Yesu bwakaludika na mutyima tō mu Bulopwe bwandi. Mwenda mafuku bantu bakemwena kufikidila kwa Isaya 11:9, unena’mba: ‘Pano panshi pakayula buyuki bwa kuyuka Yehova pamo’nka bwa mema ayuja kalunga-kamema.’

23. I kika kyokokeja kunenena amba tudi kala na madyese makatampe pa kwikala bantu ba Yehova?

²³ Twi ba dyese ne dyese’po mu ano mafuku a mfulo pa kuteakanibwa mwa kukekadila mu kyokya kitatyi kilumbuluke kikayula buyuki bwa Yehova ntanda yonso! Bine, tudi kala na madyese abinebine pa kwikala bantu ba Leza bemwena kufikidila kukatampe mpata kwa binenwa bya bupolofeto bisonekelwe mu Zefenia 3:20! Yehova witupa’mo kikulupiji amba: “Nkemutumbija ntumbo ne mitendelo umbukata mwa bantu bonsololo ba panopanshi.”

Ukalondolola Muswelo’ka?

• Bupolofeto bwa kujokejibwa bwa Zefenia i bufikidile namani?

• Mutōtelo wabine i mutundubuke namani mu ano mafuku a mfulo?

• I mwingilo’ka mukatampe wa kufundija bantu ukengilwa mu ntanda impya?

[Bipangujo bya Kifundwa]

[Kifwatulo pa paje 16]

Bantu ba Yehova bājokēle mu ntanda yabo kwaluja mutōtelo utōka. Lelo nobe uyukile buluji bwa kino kintu dyalelo?

[Bifwatulo pa paje 18]

Batumoni ba Yehova besambanga “ludimi lutōka” pobasapwila bantu musapu wa mu Bible usenga ku mutyima