Kimbai Yehova Kepafikile Difuku dya Bulobo Bwandi

“Kimbai Yehova . . . kimbai boloke, kimbai [butūkanye]; kepabulwepo padi mukafībwa mu difuku dya bulobo bwa Yehova.”​—ZEFENIA 2:3.

1. Lelo ngikadilo ya ku mushipiditu yādi namani mu Yuda kitatyi kyāshilwile Zefenia mwingilo wandi wa bupolofeto?

 ZEFENIA wāshilwile mwingilo wandi wa bupolofeto mu kitatyi kibi kya mānga ya Yuda. Ngikadilo ya ku mushipiditu ya muzo yādi ke myoneke. Bantu bādi banyemena ku babitobo ba bajentaila ne ku bambuki balonda malumba a ñenyenye ba kwibalombola bya kulonga, pa kyaba kya kukulupila mudi Yehova. Butōtyi bwa Bala, ne bisela byabo bya bumeni, byāzambalele ntanda yonso. Bendeji ba bantu​—bamfumu, babulēme, ne batyibi ba mambo​—bādi bamwesha bantu malwa, abo bantu bobādi banenwe kukinga. (Zefenia 1:9; 3:3) Ke kya kutulumukapo shi Yehova wātyibile mbila ya ‘kolola kuboko kwandi’ pa Yuda ne Yelusalema kwibonakanya!​—Zefenia 1:4.

2. Lelo bengidi ba Leza bakikōkeji ba mu Yuda bādi na lukulupilo’ka?

² Ino, nansha ngikadilo byoyādi myoneke, kwādi lukulupilo kampanda. Yoshia, mwanā Amona, ye wādi utentamine pa lupona. Wākidi’tu mwanuke, ino aye muswe Yehova byabinebine. Shi mulopwe wājokeje mutōtelo utōka mu Yuda, bine kyādi kya kukankamika bikatampe bantu batyetye bādi bengidila Leza wabine na kikōkeji! Bakwabo bādi bakokeja kwilunga nabo ne kupandijibwa ku difuku dya bulobo bwa Yehova.

 Bisakibwa pa kusaka kulamibwa

3, 4. I bisakibwa’ka bisatu bifwaninwe kubwanya muntu yense usaka kufibwa mu “difuku dya bulobo bwa Yehova”?

³ Lelo bine bantu bamo bādi ba kupanda ku difuku dya bulobo bwa Yehova? Eyo, shi bādi ba kubwanya bisakibwa bisatu bitelelwe mu Zefenia 2:2, 3. Pano potutanga ano mavese, tutei mutyima nakampata pa bino bisakibwa. Zefenia wāsonekele amba: “Po kekyafikile kitungo’kya, dyuba po kedyapityile’nka bwa mfumba’pa, ne bulobo bupyana bwa Yehova po kebwemufikīlepo, ne difuku dya bulobo bwa Yehova po kedyafikile po mudi. Kimbai Yehova banwe bonso bakōkele bapanopanshi, balonga boloke bwandi; kimbai boloke, kimbai [butūkanye]; kepabulwepo padi mukafībwa mu difuku dya bulobo bwa Yehova.”

⁴ Pa kusaka kulamibwa, muntu wādi ufwaninwe (1) kukimba Yehova, (2) kukimba boloke, ne (3) kukimba butūkanye. Bino bisakibwa bikidi na mvubu mikatampe ne kotudi batwe dyalelo. Mwanda waka? Mwanda mizo ya Bipwilo bya Kine Kidishitu, pamo ne babi bonso, ikalubwilwa kinongo na Yehova Leza ku “kyamalwa kibūke” kyafwena’ki, pamo bwa mobālubwidile’kyo Yuda ne Yelusalema dyodya dyuba, mu myaka 700 K.K.K. (Mateo 24:21) Yewa yense usaka kufibwa mu kyokya kyaba ufwaninwe kwalwila’ko tamba pano. Namani? Na kukimba Yehova, kukimba boloke, ne kukimba butūkanye pano pakidi mema mu manwi!

5. ‘Kukimba Yehova’ dyalelo kulomba kulonga bika?

⁵ Padi usa kunena’mba: ‘Ami ndi kala Kamoni wa Yehova, mwingidi wa Leza mwipāne kadi mubatyijibwe. Mwene kendi mubwanye kala bino bisakibwa byonso?’ Eyo, ino bisakibwa i bivule, ke kwipānapo kudi Yehova konkakonka. Isalela wādi muzo mwipāne, ino mu mafuku a Zefenia, bantu ba mu Yuda bābudilwe kwikala na būmi bukwatañene na kwipāna kwabo. Ku mfulo, muzo wabo wātyibwa’ko. ‘Kukimba Yehova’ dyalelo kulomba kuloeja ne kulama kipwano kininge, kya abe mwine na aye, ne kwendela pamo na bulongolodi bwandi bwa pano panshi. Kino kishintulula kuyuka muswelo wamona bintu ne kuta mutyima ku miivwanino yandi. Kukimba Yehova i ne kwifunda byabinebine Kinenwa kyandi ne kulanguluka’po ne kwingidija madingi akyo. Kadi potukimba bwendeji bwa Yehova mu milombelo yotulombela na kininga ne mu kulonda buludiki bwa mushipiditu sandu wandi, kipwano kyetu na aye nakyo kyendanga kiloa, mityima yetu nayo papo yenda itutonwena ku kumwingidila ‘na mutyima, na muya ne na bukomo bwetu bonso.’​—Kupituluka 6:5; Ngalatea 5:22-25; Fidipai 4:6, 7; Kusokwelwa 4:11.

6. Tukokeja ‘kukimba boloke’ namani, ne mwanda waka kino kibwanika nansha ke mu ino ntanda?

⁶ Kisakibwa kya bubidi kitelelwe mu Zefenia 2:3 i ‘kukimba boloke.’ Bavule umbukata mwetu bashintyile būmi bwabo byabinebine pa kusaka kufikila pa kubatyijibwa, ino tufwaninwe kwendelela na kulamata ku misoñanya myoloke ya Leza mu būmi bwetu bonso. Bamo bashilwile biyampe mu kulamata ku ino misoñanya, ino pa kwilekelela’bo, bashingwa biko na ino ntanda. I kyabine, kukimba boloke ke kintupo kipēla mwanda tujokolokelwe na bantu bamwene busekese, bubela, ne bubi bukwabo bu bintu byendele’mo. Ino kyaka kikatampe kya kusaka kusangaja Yehova kibwanya kunekenya kusaka konso kotusaka kwitabijibwa na ntanda na kukimba kwisobakanya mu ayo. Shi Yuda wāelelwe na Leza, i mwanda wāsakile kwiula balondakani nandi bajentaila. Nanshi, kupita’ko kwiula ntanda, twikalei ‘beudi ba Leza,’ batamija kyaba kyonso “bumuntu bupya bwāpangilwe mwendele kiswa-mutyima kya Leza mu boloke ne dikōkeji byabine.”​—Efisesa 4:24, NW; Efisesa 5:1.

7. I muswelo’ka otukokeja ‘kukimba butūkanye’?

⁷ Kintu kya busatu kitelelwe mu Zefenia 2:3 pa kusaka kufibwa mu difuku dya bulobo bwa Yehova, i ‘kukimba butūkanye.’ Difuku ne difuku tudi umbukata mwa bana-balume, bana-bakaji ne bansongwanzele bakubulwa kutūkanya. Ku meso abo, muntu mutūkanye i mulembakane. Kukōkela bekumona bu dyendalavu dya mfulo ne ngalwilo. I bantu besakila, ba mwino, belangila, bemwene bu badi na “mbila” ne masakila a kulonga byonso byobasaka pambulwa kubanga kintu. Bine i kya bulanda shi mikadila  ya uno muswelo ikale kwitubikala netu! Kino kyo kitatyi kya ‘kukimba butūkanye.’ Namani? Na kukōkela kudi Leza, ne kwitabija na kwityepeja madingi andi ne kulonda kiswa-mutyima kyandi.

Mwanda waka “kepabulwepo padi” mukafibwa?

8. Kishima “kepabulwepo padi” kidi mu Zefenia 2:3 kikimba kunena bika?

⁸ Yuka amba Zefenia 2:3 unena’mba: “Kepabulwepo padi mukafībwa mu difuku dya bulobo bwa Yehova.” Mwanda waka kishima “kepabulwepo padi” i kingidijibwe pa kwisambila pa “bakōkele bapanopanshi”? Eyo, bano bantu bakōkele bāpwile kala kutabula matabula mayampe, ino kebādipo bafwaninwe kwikulupila abo bene. Mwanda bādi kebalamine kikōkeji kufika ne ku mfulo ya būmi bwabo. Bamo bādi bakokeja kuponena mu bubi. Ne batwe netu mo monka. Yesu wānene amba: “Aye ukōminina pototo, ne pamfulo pene, nabya aye ukapandako.” (Mateo 24:13) Bine, kukapanda kwetu mu difuku dya bulobo bwa Yehova kwimanine pa kwendelela na kulonga byobya byoloke ku meso andi. Lelo nobe usumininwe kulonga kino?

9. Lelo i matabula’ka moloke ātabwile Yoshia Mulopwe nkasampe?

⁹ Mobimwekela, binenwa bya Zefenia byo byālengeje Mulopwe Yoshia ‘akimbe Yehova.’ Bisonekwa binena’mba: “Mu mwaka wa dyamwanda wa umbikalo [wa Yoshia], pākidi mwanuke [kintu kya myaka 16], washilula kukimba Leza wa Davida shandi.” (2 Bilongwa 34:3) Kadi Yoshia wāendelele na ‘kukimba boloke,’ mwanda tutanga’mba: “Mu mwaka wa dikumi ne ibidi [Yoshia papo na myaka 20] waalula kutokeja Yuda ne Yelusalema ku mitenta ne ku ba-Ashele ne bankishi basōngwe ne bankishi basungululwe. Kabidi wabundula madabahu a ba-Bala mu kifuko kyandi.” (2 Bilongwa 34:3, 4) Kadi Yoshia ‘wākimbile ne butūkanye’ pa kwityepeja, wāsangaja Yehova pa kutōkeja ntanda ku butōtyi bwa bilezaleza ne milongelo mikwabo ya mutōtelo wa bubela. Bine, bakikōkeji bakwabo  kebābudilwepo kusepelela pa bino bintu byonso!

10. I bika byālongekele mu Yuda mu 607 K.K.K., ino i bāni bāpandile?

¹⁰ Bayuda bavule bāvundamukile kudi Yehova mu bulopwe bwa Yoshia. Ino mulopwe pa kufwa, bavule bājokela ku mashinda abo a kala​—ku bilongwa bipelelwe ne mutyima umo na Leza. Ku mfulo, mu 607 K.K.K., bene Babiloni bāshinda Yuda ne konakanya Yelusalema mwipata mwandi, monka mwāsakile’kyo Yehova. Ino ke bonsopo bājimine. Mupolofeto Yelemia, Ebede-meleke mwine Efiopya, lutundu lwa Yonadaba, kutentekela’po ne bakikōkeji bakwabo ba Leza, bāfilwe mu dyodya difuku dya bulobo bwa Yehova.—Yelemia 35:18, 19; 39:11, 12, 15-18.

Balwana na Leza​—Tai mutyima!

11. I kika kinenenwa amba i kikomo kushala bakōkele kudi Leza dyalelo, ino i bika bifwaninwe kubandaula balwana na bengidi ba Yehova?

¹¹ Pano potutengele kwiya kwa difuku dya bulobo bwa Yehova pa ino ngikadilo imbi, ‘tutanwanga na bya kutompibwa bya miswelo ne miswelo.’ (Yakoba 1:2) Mu matanda mavule mobanena’mba mo mudi bwanapabo bwa butōtyi, bendeji ba bipwilo ba bunwanwa basonshilanga baludiki ba ntanda mwanda wa kupangapanga bantu ba Leza bisansa mutyima. Bantu banshikani nabo bavubilanga Batumoni ba Yehova bubela amba i “katangotango kaleta kyaka.” Leza uyukile biyampe byobalonga​—kakabulwepo kwibapa mfuto. Bano balwana nandi bafwaninwe bine kubandaula byobya byāfikile balwana na bantu bandi mu myaka ya kala, kifwa bene Fidishitia. Bupolofeto bunena’mba: “Ngaza ukazobololwa, ne Ashekelona ke masala; bakapangamo Ashedoda dyuba pa mitwe, ne Ekalone ukatukunwako.” Ngaza, Ashekelona, Ashedoda, ne Ekalone, bibundi bya bene Fidishitia, byādi bya kusalwa fututu.​—Zefenia 2:4-7.

12. I bika byāfikile Fidishitia, Moabu ne Amona?

¹² Bupolofeto bubweja’ko amba: “Nateleka mutōnko wa Moabu, ne butukani bwa bāna ba Amona, mutōnko o batuka bantu bami, ne kwitatula abo bene pa mukalañano wabo.” (Zefenia 2:8) I kyabine, ba Edipito ne Efiopya bāsusukile mu makasa a bantambañani bene Babiloni. Ino butyibi bwa Leza padi Amona ne Moabu, mizo yālupukile kudi Lota, mwanā mwanabo na Abalahama, bwādi butyibi’ka? Yehova wālaile amba: “Moabu ukekala’nka bwa Sodoma, ne bāna ba Amona bwa Ngomola.” Bene Moabu ne bene Amona ba kwitatula bēshidile na bankambo babo​—bana ba Lota babidi bana-bakaji bāpandile pa konakanibwa kwa Sodoma ne Ngomola​—o mwanda kebādipo ba kukafibwa ku butyibi bwa Leza. (Zefenia 2:9-12; Ngalwilo 19:16, 23-26, 36-38) Muzo wa bene Fidishitia ne bibundi byao bidi kwepi dyalelo? Lelo wa bene Moabu ne wa bene Amona yādi na mitatulo nayo? Kimba monso mosakila, kukamonepo poidi.

13. Le i bintu’ka bya kala bisokwelwe mu maputu a Nineva?

¹³ Mu mafuku a Zefenia, Umbikalo wa Ashidia wāfikile pa kunana kwa bukomo bwao. Austen Layard, mufundi wa bintu bya kishiyekulu, wadi ulombola mwādi mwikadile kipindi kya ndaku ya mulopwe yaāsokwele mu maputu a Nineva, mwipata mwa Ashidia, amba: “Tupala . . . twādi twabanibwe mu bipindi bya mafinko aná, mufwatulwe maluba, nansha bifwatulo bya banyema. Tumo tudyangulwe na meno a banzovu, kamo ne kamo kajokolokwe na manyamvwanyamvwa mayampe ne mombololo ya bifwatulo. Bipanda, pamo ne mumbu ya byumba, padi yādi myolwe nansha mishinwine nsahabu ne ndalama; kadi mityi misakane, kifwa mitondo yabilwa, yo yādi ingidijibwa mu mingilo yonso ya mbao.” Nansha nankyo, Ashidia wādi’nka wa konakanibwa, ne Nineva mwipata mwandi wādi wa ‘kusalakanibwa,’ monka mokyālailwe na bupolofeto bwa Zefenia.​—Zefenia 2:13.

14. Bupolofeto bwa Zefenia bwāfikidile namani pa Nineva?

¹⁴ Myaka 15 kete tamba pāletele Zefenia buno bupolofeto, Nineva nkomonkomo wāonakanibwa, ne ndaku ya mulopwe mine yākulakanibwa nkulankula. Kibundi kya mitatulo kyāalamuka ke luvumbi. Bukatampe bwa kusalwa kwakyo i bulombolwe biyampe na bino bishima amba: “Diomba ne nungu nabo bakalāla  bufuku pa mitwe ya bipanda byakyo; diwi dyabyo dikadila mu malolo; kusalakanibwa kukekala munkala.” (Zefenia 2:14, 15) Mobo mapuñame a mu Nineva ādi a kushala ke a banungu ne maomba. Mikenza ya kibundi yādi ya kwikala nyā; diwi dya basumbija bya busunga, ñanji ya babulwi, ñimbo ya babitobo, byonso bino ne kobyāya jimejime. Mu bimama mwādi muloe mwādi mwa kwivwanwa’nka muluji wimba pa malolo, kepabulwe padi i muluji wa bulanda wa koni kadila, nansha kuvuma kwa luvula lupukuma. Ne balwana na Leza nabo monka na monka, bakafula enka uno muswelo!

15. I ñeni’ka yotukokeja kuboila ku byātene Fidishitia, Moabu, amona ne Ashidia?

¹⁵ I ñeni’ka yotwaboila ku byobya byāfikile Fidishitia, Moabu, Amona, ne Ashidia? I ino: Batwe bengidi ba Yehova ketudipo ne kya kuzakela balwana netu kine. Aye umwene bilonga boba balondalonda bantu bandi. Pa kala wāikele konakanya balwana nandi, ne dyalelo nadyo butyibi bwandi bukaponena ntanda yonsololo ikelwe na bantu. Ino kukekala bantu bakapanda’ko​—‘kibumbo kikatampe kilupukile mu mizo yonso.’ (Kusokwelwa 7:9) Nobe ubwanya kukabadilwa umbukata mwabo​—shi wikale nyeke kukimba Yehova, kukimba boloke ne kukimba butūkanye.

Malwa abo Banonga-Bibi ba kapuni!

16. Bupolofeto bwa Zefenia bwānene bika bitala pa bamfumu ba Yuda, pa bendeji ba mitōtelo, ne mwanda waka bino binenwa i bifwaninwe kunenwa Bipwilo bya Kine Kidishitu?

¹⁶ Bupolofeto bwa Zefenia pano ke bwisambila monka pa Yuda ne Yelusalema. Zefenia 3:1, 2 unena’mba: “Yo! malwa andi yewa utomboka ne kubolejibwa, ku kibundi kya disusu. Kakokēlepo diwi’dya, katambwilepo madingi; kakulupile mudi Yehova, kafwenenepo pabwipi na Leza wandi.” Bine i kya bulanda, mwanda bukomo bwa Yehova bwa kudingila bantu bandi bubapwila patupu! I bulanda bukata ku bamfumu, bambikavu, ne batyibi bampikwa lusa. Zefenia utompola kubulwa bumvu kwa bendeji ba mitōtelo amba: “Bapolofeto bandi i bantu bapepuluke bapupakane; ba[bitobo] bandi bajilula kipandulwamo, balonga bingojila ku mukanda-wabijila.” (Zefenia 3:3, 4) Bine, bino byo binenwa bishintulula mwikadile bapolofeto ne babitobo ba Bipwilo bya Kine Kidishitu dyalelo! Batalulanga na kapuni dijina dya Leza mu malamuni abo a Bible, bafundija mfundijo ifutulwija Yewa obatela bu ye obatōta.

17. Nansha bantu bevwane nansha bapele, mwanda waka tufwaninwe kwendelela na kusapula myanda miyampe?

¹⁷ Yehova wādyumwine bantu ba pa kala na mutyima umo ku kintu kyaādi usaka kulonga. Wātuma bengidi bandi bapolofeto​—Zefenia ne Yelemia, ne bakwabo​—kusoñanya bantu bekale kwisāsa. Bine, “Yehova . . . kakalongapo bukondame, ehe; mo bukila mo bukila uletanga kitōkeji mu ndudi yandi, katupepo nansha dimo.” Lelo bāitabile namani? ‘Wampikwa boloke kāfwilepo bumvu nansha dimo,’ mo munenena Zefenia. (Zefenia 3:5) Mu ano mafuku namo kidyumu kiletwanga’nka kuletwa. Shi wi musapudi wa myanda miyampe, nobe wingilanga uno mwingilo wa kudyumuna bantu. Bine, endelela na kwibasapwila myanda miyampe pampikwa kukoka! Nansha bemvwane, nansha bapele kwivwana, mwingilo obe udi biyampe ku meso a Leza, wivwane wingilanga’o na kikōkeji; kudipo ne kyofwila bumvu kine poingila na bupyasakane mwingilo wa Leza.

18. Zefenia 3:6 ukafikidila namani?

¹⁸ Kufikidila kwa butyibi bwa Leza kekukakadikilapo enka pa kusala Bipwilo bya Kine Kidishitu. Yehova utopeka ne mizo yonsololo ya  pano panshi mine, amba: “Natyibe mizo, bitēba byabo i masala; nasalakanya mikenza yabo, nansha umo upitapo; bibundi byabo bibaonakanibwa.” (Zefenia 3:6) Bino binenwa i bya kukulupilwa mpata, o mwanda Yehova watela bonakani pamo bwa abo ke bupwe kala kufikidila. Lelo i bika byāfikile kibundi kya Amona, Moabu, ne Fidishitia? Lelo Nineva nandi, mwipata mwa Ashidia? Konakanibwa kwabyo i kidyumu kya kudyumukila’po mizo ya dyalelo. Leza kabengwepo kibengo.

Endelela na kukimba Yehova

19. I bipangujo’ka bilanguluja byotufwaninwe kwiipangula?

¹⁹ Mu mafuku a Zefenia, bulobo bwa Leza bwāpapamukile babi bonso “[bāboleje] bilongwa byabo byonsololo.” (Zefenia 3:7) Ne mu ino yetu myaka namo kikekala muswelo umo onka. Lelo nobe witabije amba difuku dya Yehova dibafwena pabwipi? Le wendelelanga na ‘kukimba Yehova’ na kutanga Kinenwa kyandi kitatyi ne kitatyi​—difuku ne difuku? Lelo ‘ukimbanga boloke’ na kwikala na mwikadilo utōka ukwatañene na misoñanya ya Leza? Lelo ‘ukimbanga butūkanye’ na kwikala muntu mutūkije mutyima, wa kikōkeji kudi Leza ne ku mpangiko yandi ya kuleta’ko lupandilo?

20. I bipangujo’ka byotukabandaula mu kishinte kya mfulo kisambila pa bupolofeto bwa Zefenia?

²⁰ Shi twendelele nyeke na kukimba Yehova, boloke ne butūkanye, nabya tukatambula madyese tamba’nka pano​—eyo, mu ano ‘mafuku a mfulo’ atompibwa’mo lwitabijo lwetu. (2 Temote 3:1-5; Nkindi 10:22) Pakwabo tukokeja kwiipangula amba, ‘Lelo i madyese a muswelo’ka eselwa bengidi ba Yehova dyalelo, ne i madyese’ka ālailwe mu bupolofeto bwa Zefenia atengele boba basa kufibwa pa difuku dya bulobo dya Yehova dīya lubilo’di?’

Ukalondolola Muswelo’ka?

• Bantu ‘bakimbanga Yehova’ namani?

• ‘Kukimba boloke’ i kulonga bika ne bika?

• I muswelo’ka otukokeja ‘kukimba butūkanye’?

• Mwanda waka tufwaninwe kukimba nyeke Yehova, boloke, ne butūkanye?

[Bipangujo bya Kifundwa]

[Kifwatulo pa paje 10]

Lelo ukimbanga Yehova na kwifunda Bible ne kulombela milombelo na kininga?

[Kifwatulo pa paje 13]

Kibumbo kikatampe kikapanda pa difuku dya bukalabale bwa Yehova mwanda kyendelelanga na kumukimba