Ikalai ba Nsangaji na Leza wa Nsangaji

“Kuno ke kumfulo, bānwe bāna betu, sepelelai. . . . ebiya Leza wa lusa, ne ndoe ukēkalanga nenu.”​—2 KODINDA 13:11.

1, 2. (a) Mwanda waka bavule kebadipo na nsangaji mu būmi? (b) Nsangaji i kika, ne i muswelo’ka otukokeja kwiitamija?

 MU ANO mafuku a fukutu, bantu bavule kebamwenepo kya kusangela. Shi kinkumbulu kibebatana, nansha kibatana wabo, beimvwananga pamo bwa Yoba, muntu wa kala wānene amba: “Muntu mubutulwe n[a] mwana-mukaji, i wa mafuku matyetye, muyule tusuwa.” (Yoba 14:1) Bene Kidishitu nabo i bantu, kebabulwangapo kwikala na njia ne tusua twa ino “myaka ya malwa,” o mwanda ke kya kutulumukapo shi bano bengidi bakikōkeji ba Yehova bekalanga kyaba kimo bapungila.​—2 Temote 3:1.

² Eyo, bene Kidishitu bakokeja kwikala na nsangaji, nansha shi badi mu matompo. (Bilongwa 5:40, 41) Pa kusaka kwivwanija kino senene, bandaula bidi nsangaji mine i kika. Nsangaji i “mwiivwanino wa kusepelela kintu kyowatambula nansha wa kutengela kintu kilumbuluke.” * Nanshi, wivwane tute mutyima ku madyese otudi nao dyalelo, koku tulanguluka pa nsangaji itutengele mu ntanda impya ya Leza, bine ketukatunyapo kusangala.

3. I kika kinenenwa amba muntu yense udi na buluji kampanda bwa kwikadila na nsangaji?

³ Muntu yense ufwaninwe kufwija’ko Leza pangala pa madyese kampanda amweselwe. Mutwe wa kisaka ukokeja kutalulwa pa kaji. Kino kisa kumususula mu ñeni. Ukimba kusāsaketa wandi mukaji ne bana. Ino, shi udi na bukomo mu ngitu, ne kadipo na bulema kampanda, ukokeja kufwija’ko Leza pa kino. Shi wasokola kaji, kakabulwepo kwikengila na kininga. Ku mutamba mukwabo, mwine Kidishitu mwana-mukaji ubwanya padi kuponenwa na misongo mikomo. Ino ukokeja kufwija’ko pangala pa bukwashi bwa balunda nandi baswe ne ba mu kisaka kyandi bamwela’ko kuboko mu misongo amba ekale na kininga ne bulēmantu. Kadi bene Kidishitu bonso babine, nansha shi badi mu ngikadilo’ka, bafwaninwe kusangela madyese a kuyuka kobayukile Yehova, ‘Leza wa nsangaji,’ ne Yesu Kidishitu ‘Mbikavu umo kete wa nsangaji.’ (1 Temote 1:11; 6:15) Eyo, Yehova Leza ne Yesu Kidishitu bo bantu bapityile bonso ku nsangaji. I balame nsangaji yabo nansha ngikadilo ya ntanda byoyeshila kulampe na mwādi mwiisakila Yehova ikale tamba ku ngalwilo. Kifwa kyabo kitufundija bivule pa muswelo otukokeja netu kulama nsangaji yetu.

 Kebajimijangapo Nsangaji Yabo Nansha Dimo

4, 5. (a) Lelo Yehova wēivwene namani pātombokele bantu babajinji? (b) Le i muswelo’ka walamine Yehova ngikadilo miyampe pa bantu?

⁴ Mu budimi bwa Edena, ba Adama ne Eva bādi na bukomo bwa ngitu ne ñeni mibwaninine. Bādi na mwingilo mulumbuluke wa kwingila, kadi mu kifuko muyampe shē mwa kwingidila’o. Kiyampe kutabukididila i kino, bādi na madyese a kwisamba kyaba ne kyaba na Yehova. Mpango ya Leza yādi ya amba basangele nyeke būmi bwa nsangaji bwiya kumeso. Ino yō, bambutwile betu babajinji kebātondelwepo bino byabuntu byonso bilumbuluke; bākeba kipa kijidikwe kya ku “mutyi wakuyukanya buya ne bubi.” Kino kilongwa kya kubulwa kikōkeji kyo kyalwilo kya kubulwa kotubudilwe nsangaji batwe lutundu lwabo, kufika’nka ne ku dyalelo dino’di.​—Ngalwilo 2:15-17; 3:6; Loma 5:12.

⁵ Inoko, Yehova kālekelepo mwikadilo wa kubulwa kufwija’ko kwa ba Adama ne Eva umujimijije nsangaji yandi. Wādi ukulupile amba kekukabulwepo mityima kampanda, nansha mityetye’tu, ya lutundu lwabo ikakunkwa imwingidile. Wādi mukulupile byabinebine, o mwanda wālaile mpango yandi ya kukūla lutundu lwa kikōkeji lwa ba Adama ne Eva, abo bene papo kebabutwile nansha mwana umbajinji mwine! (Ngalwilo 1:31; 3:15) Mu tutwa twa myaka twālondele’po, bantu bavule bālondele mu lwayo lwa ba Adama ne Eva, ino Yehova kāvundaminepo kisaka kya muntu pa mwanda wa kubulwa kikōkeji kwāzambalele. Wātele mutyima wandi bininge pa bana-balume ne bana-bakaji ‘bādi bamusangaja,’ boba bādi balonga bukomo bwabinebine mwanda wa kumutōkeja pa mutyima na buswe bobādi bamuswele.​—Nkindi 27:11; Bahebelu 6:10.

6, 7. I bintu’ka byākweshe Yesu alame nsangaji yandi?

⁶ Lelo Yesu nandi​—wālamine namani nsangaji yandi? Yesu, paādi mūlu bu kipangwa kya bukomo, wādi na mukenga wa kubandaula mingilo ya bana-balume ne bana-bakaji pano panshi. Kubulwa kubwaninina kwabo kwādi kumweke patōka, ino aye wēbaswa. (Nkindi 8:31) Mwenda myaka, wāiya pano panshi, “kwikala monka” mu bantu, ino mumweno waādi wibamwene kewāshintyilepo. (Yoano 1:14) Lelo i kika kyākweshe Mwanā Leza mubwaninine alame uno mumweno waādi umwene kisaka kya muntu kya bubi?

⁷ Dibajinji bidi, Yesu wādi na milangwe mijalale pa byabwanya kulonga ne pa bibwanya kulonga bakwabo. Wādi uyukile amba kakalamunapo ntanda yonsololo. (Mateo 10:32-39) O mwanda wādi usangala shi muntu nansha umo’tu waitabija musapu wa Bulopwe na mutyima umo. Nansha mwiendelejo wa bandi bana-babwanga ne ngikadilo yabo byobyādi bikala kyaba kimo bipwe bunwa, Yesu aye wādi uyukile amba mu mityima yabo bakimba na bubine kulonga kiswa-mutyima kya Leza, penepo wēbaswa. (Luka 9:46; 22:24, 28-32, 60-62) O mwanda, mu milombelo yaālombele kudi Shandi wa mūlu, wānene mu kīpi biyampe byobālongele kutūla ne mu kitatyi’kya, amba: “Mwanda ōbe abalama’o.”​—Yoano 17:6.

8. Tela miswelo imoimo yotukokeja kwiula’mo Yehova ne Yesu pa mwanda utala kulama nsangaji yetu.

⁸ I bine, batwe bonso tukokeja kumwena mu bubandaudi bwa kifwa kitupele Yehova Leza ne Kidishitu Yesu mu uno mwanda. Mwene tubwanya kwiula Yehova ne pa mfulo, pakwabo na kuleka kuzumbijazumbija mityima shi bintu kebilongekelepo na motwadi tulangila? Lelo tubulwe’po kulonda mu ditabula ne ditabula mu mayo a Yesu na kulama mumweno muyampe pa bitufikila dyalelo, ne kwikala na milangwe mijalale pa byotubwanya kulonga ne pa byobya bibwanya kulonga bakwetu? Tutalei pano muswelo otukokeja kwingidija ino misoñanya mu byotulonga, nakampata mu mwingilo obakenene kudi bene Kidishitu bapyasakane ba pi na pi​—mwingilo wa budimi.

 Lama Mumweno Muyampe mu Mwingilo

9. Nsangaji ya Yelemia yājokele namani, ne kino kifwa kyandi kibwanya kwitukwasha muswelo’ka?

⁹ Yehova witusakila twikale na nsangaji mu mingilo yandi. Nsangaji yetu keimaninepo pa bipa bilupuka ku uno mwingilo. (Luka 10:17, 20) Mupolofeto Yelemia wāsapwile myaka mivule mu mwaba wampikwa kupa bipa. Pa kulangalanga myanda ya bantu bādi bapela musapu, wājimija nsangaji yandi. (Yelemia 20:8) Ino kitatyi kyaāikele kulanguluka pa buya bwa musapu ao mwine, nsangaji yandi yājoka. Yelemia kāsapwila Yehova amba: “Binenwa byobe byatenwe, nami nadya’byo; kabidi binenwa byobe byadi tusepo ko nadi, ne kusepelela kwa wami mutyima; mwanda nainikilwe pa dyobe dijina, a Yehova.” (Yelemia 15:16) Eyo, Yelemia wāsangedile madyese andi a kusapula mwanda wa Leza. Netu tukokeja kwiasangela.

10. Le i muswelo’ka otukokeja kulama nsangaji mu mwingilo nansha shi mwaba wetu keulupulapo bipa panopano?

¹⁰ Nansha shi bantu bavule bapela kwitabija myanda miyampe, tudi na buluji buvule bwa kusangela potutambila mu mwingilo wa budimi. Vuluka amba Yehova wādi ukulupile amba kekukabulwepo bantu bakakunkwa ku mityima bakāya kumwingidila. Ne batwe netu monka na monka, ketwakijimijai lukulupilo na kunena amba kekudipo nansha umo ukevwana nansha kwitabija musapu wa Bulopwe. Ketufwaninwepo kwilwa amba ngikadilo ya bantu ishintanga. Bantu, nansha ke boba bapelanga bya bakwabo, shi abatanwa na bushiyena nansha na bufudile, babwanya kushilula kulanga bisumininwe pangala pa buluji bwa būmi bwabo. Lelo wabulwa’po nobe kukwasha nansha umo wa mu bano bantu, nandi ‘eyuke bisakibwa byandi bya ku mushipiditu’? (Mateo 5:3) I kyabine, kekukabulwepo muntu wa mu mwaba wetu uketabija kwivwana myanda miyampe kitatyi kyokatambila mu busapudi dikwabo!

11, 12. Le i bika byalongekele mu kabundi kamo, ne i ñeni’ka yotwaboila’ko?

¹¹ Myanda ipita mu mwaba wetu nayo ikokeja kushinta. Ivwana kino kifwa. Mu kabundi kamo mwadi bansongwanzele badi badya kisense, abo bonso basonge, babutule ne bana. Kitatyi kyadi kibafikila Batumoni ba Yehova, badi bebadibulula muswelo umo onka ku bibelo byonso, amba, “Kebitusangajapo!” Nansha shi umo wasangela musapu wa Bulopwe, balondakani nandi kebadipo beja kumuzozeja aleke kwisamba monka na Batumoni. Kunena na bubine, kusapula mu kano kabundi wadi mwanda mukomo. Ino Batumoni kebapungilepo; baendelele’nka na kusapula. Penepa byafula namani?

¹² Eyo, mwenda mafuku, bana bavule batama, besonga, nabo baubaka pabo monka mu kano kabundi. Pa kumona amba mwikadilo wabo wa umbūmi kewibapelepo nsangaji yabinebine, bamobamo mu bano babitumbafumu bashilula kukimba bubinebine. Bine bebutana pa kwitabija myanda miyampe yadi isapulwa na Batumoni. Palēle myaka mivule, kakipwilo katyetye ko kushilula kashilula kutama. Langa’po bidi nsangaji idi na bano basapudi ba Bulopwe baingile kukoka mpika! I bine, tusaka kininga kyetu mu kusapula musapu mulumbuluke wa Bulopwe kikale kwituletela netu nsangaji!

 Banabenu Betabije Bakakukwatakanya

13. Lelo tufwaninwe kunyemena kudi ani kitatyi kyotupungila?

¹³ Lelo i kwepi kokokeja kukimba busengi povudilwa mitabakano nansha pakuponena binzengele? Bengidi ba Yehova bepāne tununu ne tununu banyemenanga kudi Yehova mu milombelo, kupwa ke kudi babo batutu ne bakaka bene Kidishitu. Yesu paādi pano panshi, wādi usangela kukwatakanya kobādi bamukwatakanya kudi bandi bana-babwanga. Bufuku bukya ke lufu lwandi, wānene amba “bānwe mudi boba bakushikilwa nami mu kutompwa kwami konso.” (Luka 22:28) I bine, bano bana-babwanga bādi bantu bakubulwa kubwaninina, inoko dikōkeji dyabo bwādi busengi ku Mwanā Leza. Netu tukokeja kumwena bukomo ku batōtyi netu.

14, 15. I kika kyakweshe ba mulume ne mukaji bamo batūkije mityima na njia ya lufu lwa wabo mwana, ne i ñeni’ka yowaboila ku kino kizumba kyebatene?

¹⁴ Ba Mishele ne Dyane, ba mulume ne mukaji bene Kidishitu, bayukile mvubu ya kukwatakanibwa na babo batutu ne bakaka mokwikadile. Jonata wabo mwana wa myaka 20, nsongwalume mwine Kidishitu mukomo obadi bekulupile, wapiminwe, bamukwata kimenwa mu bongolo. Dokitele walonga bukomo bwa kumundapa, ino misongo ya Jonata yaninga, kufika ne mu kyolwa kimo wafwa. Ba Mishele ne Dyane mityima munda yebatumbuka. Balanga amba padi Kupwila kwa Mingilo kwadi’ko mu kyolwa’kya ke kupwe. I bine badi basakilwa busengi, ko kulomba balomba mukulumpe wadi nabo ebatwale ku Njibo ya Bulopwe. Bafikila’nka pa musapu wa lufu lwa Jonata papo usapwilwa kipwilo. Pa kupwa kupwila, bano bambutwile badi badila impolo bajokolokwa na batutu ne bakaka babo, bebafumbakanya ne kwibasenga na binenwa. Dyane uvuluka’mba: “Mityima munda yadi mitutumbuke potwafikile ku Njibo ya Bulopwe, ino busengi bwetusengele banabetu bwadi bukatampe mpata​—bine, yo mityima kufukata yetufukata! Nansha byokebadipo babwanya kupwija kyaso kyotwadi nakyo, inoko betukweshe bininge, twamona bukankamane bwa kutyumwina mu manwi yoya njia!”​—Loma 1:11, 12; 1 Kodinda 12:21-26.

¹⁵ Kino kizumba kyafikije ba Mishele ne Dyane ku kuloeja kipwano na banababo. Kadi kyebapwanya bininge ne abo bene. Mishele unena’mba: “Nefundile kukena mukajami muswe kupita ne pabajinji. Mu bitatyi bya kupungila, twadi twisamba myanda itala bubinebine bwa mu Bible ne muswelo witukwatakenye Yehova.” Dyane nandi amba: “Lukulupilo lwa Bulopwe pano keludi na buluji bukatampe kotudi.”

16. Mwanda waka i kya kamweno kuboya mulangwe wa kwalwila’ko kuyukija banabetu bintu bitusakilwa?

¹⁶ Bine, banabetu bene Kidishitu, batutu ne bakaka, bakokeja ‘kwitukomeja pa mutyima’ mu byamalwa ne kwitukwasha tulame nsangaji yetu. (Kolose 4:11) Kunena na bubine, kebakokejapo kwiyukila abo bene bintu byotulanga. O mwanda i kiyampe kwibayukija ponso potusakilwa betukwatakanye. Papo tukasangela na bubinebine busengi bo-bonso buketusenga banabetu, ne kwibumona amba butambile kudi Yehova.​—Nkindi 12:25; 17:17.

Tala Kyenu Kipwilo

17. Lelo i makambakano’ka ekondanga nao lolo umo ulela bana kasuku, ne tumwene namani bantu badi uno muswelo?

¹⁷ Shi utadije biyampe banabetu betabije, kukabulwepo kwibatendela ne kutana nsangaji ya kwikala nabo kisense. Tala bidi kyenu kipwilo. Lelo ubamone bika? Mubulwe mbutwile wikonda na kulela bana kasuku mu dishinda dya bubinebine? Lelo utele mutyima binebine ku kifwa kilumbuluke kyaleta? Tompa kulanga makambakano alwa nao. Inabana umo nkungakaji witwa dya bu Janine utela’ko bidi amoamo amba: bushiyena, bana-balume bomwingila nabo ku kaji bakusaka, misokwe mityetye bininge. Ino kitundu kine kilēma kupita byonso, ye aye unena, i kulela bana mungya malango abo, mwanda mwana ne mwana i mwishile. Janine utela kadi makambakano makwabo amba: “I kikomo bininge kwepuka mulangwe wa kutūla mwana mwana-mulume bu mutwe wa kipango pamo bwa wa kupingakena pa shandi udi patupu. Ndi na mwana mwana-mukaji, i bine nkomenwanga bininge kuvuluka amba ke biyampepo kumutwika miselo ya kumulombola twanda twami tufyame.” Janine udi’nka na mwikadile bambutwile bakwabo tununu ne tununu bakaminwe Leza balela bana kasuku, wingila  mingilo ya nshikije dyuba, usasaketa kipango kyandi. Koku kadi wifunda na bandi bana, wibebidija mwingilo wa busapudi, ne kwenda nabo ku kupwila kwa pa kipwilo. (Efisesa 6:4) Bine, Yehova usangalanga mpata pa kumona difuku ne difuku bukomo bulonga kino kisaka mwanda wa kulama bululame bwabo! Mwene kino kitupanga nsangaji ku mityima pa kwikala na banabetu ba uno muswelo mu bukata bwetu? I bine kitupanga nsangaji.

18, 19. Lombola muswelo otukokeja kubaija mushike wa kusepelela na banabetu botudi nabo pa kipwilo.

¹⁸ Tala kadi monka mu kyenu kipwilo. Padi ubamone balume nansha bakaji ba bishala bakikōkeji ‘kebabulwangapo’ kutanwa ku kupwila. (Luka 2:37) Le kebevwanangapo bushiyena kyaba kimo? Bebwivwananga. Nakampata pa kuvuluka babo ba kālu! Ino abo bepāne mu mwingilo wa Yehova ne kuta mutyima ku kamweno ka bakwabo. Ngikadilo yabo miyampe, mishimatyije ibwejanga nsangaji ku kipwilo! Mwine Kidishitu umo ke mwingile myaka 30 mu mwingilo wa kitatyi kyonso wanene amba: “Nsangaji yami mikatampe i ino ya kumona batutu ne bakaka banunu ke bapite mu bitompibwa bivulevule ino abo bashale nyeke bengidila Yehova!” I amo, bene Kidishitu banunu botudi nabo i nsulo ya kukankamikwa kukatampe ku bankasampe.

¹⁹ Lelo bapya nabo bashilwile panopano kwilunga ku kipwilo le? Mwene betukankamikanga pobalombolanga lwitabijo lwabo ku kupwila? Langa bidi kwendelela kobaendelela kumeso tamba  kasha bashilula kifundwa kya Bible. Yehova udi na nsangaji mpata pangala pabo. Lelo abe nobe? Lelo ulombolanga na kwibafwija’ko amba witabije bukomo bobalonga?

20. I kika kinenenwa amba muntu ne muntu udi na mwingilo wa kamweno mu kipwilo?

²⁰ Lelo wi musonge’ni, wi nkunga’ni, nansha wi mbutwile ulela bana bunka? Le wi mwanā nshiye’ni, wi mufwilwe mukaji’ni nansha wi mukaji wa kishala? Lelo wi umo wa mu boba ke balāle mu kipwilo myaka mivule’ni, nansha ubadilwa mu bano bashilwile panopano? Kulupila amba kifwa kyobe kya kikōkeji kitukankamikanga batwe bonso. Potwimbanga nobe kiundaunda lwimbo kampanda lwa Bulopwe, poletanga nshintulwilo ku kupwila nansha popityijanga kipindi ku Masomo a Mwingilo wa Kiteokratike, yuka’mba utuntwilanga ku nsangaji yetu. Kutabukidila, usangajanga mutyima wa Yehova.

21. Lelo tudi na buluji buvule bwa kulongela bika, ne i bipangujo’ka biipangulwa?

²¹ Eyo, nansha ke mu bino bitatyi bikabakane, tukokeja kwikala na nsangaji mu butōtyi botutōta Leza wetu wa nsangaji. Tudi na buluji buvule bwa kusangela kukankamikwa kwētukankamikile Polo amba: “Sepelelai . . . , ebiya Leza wa lusa, ne ndoe ukēkalanga nenu.” (2 Kodinda 13:11) Lelo shi twatanwa na kimpengele kya ntanda le, na kupangwapangwa nansha na bufudile bwa malwa? Le bibwanika kulama nsangaji yetu ne mu ngikadilo ya uno muswelo? Wimwene abe mwine pobandaula kishinte kilonda’ko.

[Kunshi kwa dyani]

Le Ubwanya Kulondolola?

• Nsangaji i kika?

• Kulama ngikadilo miyampe kwitukwashanga namani twikale nyeke na nsangaji?

• Le i bika biketukwasha twikale na mumweno muyampe pa mwaba wa kipwilo kyetu?

• I muswelo’ka okwete na mutyika batutu ne bakaka ba pa kyenu kipwilo?

[Bipangujo bya Kifundwa]

[Bifwatulo pa paje 21]

Bantu ba mu mwaba wetu bakokeja kushinta

[Kifwatulo pa paje 23]

Lelo i makambakano’ka ekonda nao ba mu kipwilo kyenu?