I Muswelo’ka Obwanya Kukwasha Mwana “Wa Kisūpa”?
I Muswelo’ka Obwanya Kukwasha Mwana “Wa Kisūpa”?
“Tusepelele ne ku mutyima to-o, ke-muntu . . . wadi mujimine wamweka.”—LUKA 15:32.
1, 2. (a) Bana bamo baloñanga kika pa mwanda utala bubinebine bwa bwine Kidishitu? (b) Bambutwile ne bana bafikilwanga na ano makambakano beivwananga namani?
“NATAMBE ne mu bubinebine mwine!” Bine, bambutwile bakaminwe Leza basanswanga ku mityima pa kwivwana babo bana balupula bino bishima, pa kuvuluka buninge bobadi balonga bwa kwibatamijija mu dishinda dya bwine Kidishitu! Bankasampe bakwabo ‘bējanga’ pampikwa nansha kusabila patōka milangwe yabo. (Bahebelu 2:1) Bavule mu bano badi namino bekalanga pamo bwa mwana wa kisūpa wa mu lukindi lwa Yesu wāshile njibo ya shandi kaenda kukasupakanya bupyani bwandi mu bula bwa ntanda.—Luka 15:11-16.
2 Nansha Batumoni ba Yehova bavule byokebatanwangapo na ano makambakano, ino ku boba ke batanwe nao kekudipo busengi bubwanya kupwija njia yabo lonso. Kintu kikwabo kyoketufwaninwe kusebula i kujimija nsangaji kususulanga nkasampe mwine wa impupa. Munda mwandi, mutyima wa mundamunda umujonda. Mu lukindi lwa Yesu, mwana wa kisūpa wāfudile ku ‘kutūkanya, wēaluja,’ o mwanda shandi wāsangele. Lelo bambutwile ne banabetu pa kipwilo bakalonga bika bibwanya kukwasha bana ba kisūpa ‘batūkanyanga ne kwialuja’?—Luka 15:17.
Kitambilanga’mo Bamo
3. I buluji’ka bumobumo bufikijanga bankasampe ku kutyiba mbila ya kutamba mu kipwilo kya bwine Kidishitu?
3 Kudi bankasampe tutwa twa tununu basangedile kwingidila Yehova na nsangaji mu kipwilo kya bwine Kidishitu. Penepo i kika kitambilanga’mo bamo? Balañanga amba kudi kintu kampanda kyobabudilwe kidi mu ino ntanda. (2 Temote 4:10) Pakwabo bamona amba kipombo kya bulami kya Yehova kidi na bijila bikomo. Mutyima wa mundamunda wa kwitopeka, kusaka kupitepite muntu wa ngitu ingi, kyaka kya kusaka kwitabijibwa na balunda, nabyo’nka bilengejanga bankasampe kupanduka mu luombe lwa Yehova. Bankasampe babwanya kuleka’byo kwingidila Leza mwanda wa bintu bimweka bu buzanzangi bwa bambutwile nansha bwa bene Kidishitu bakwabo kampanda.
4. Kikatampe kine kishetemukilanga bankasampe i kika?
4 Kukusuka ne impampwe ya butomboki ya mwana divule i kiyukeno kya misongo ya ku mushipiditu, bine i tuyukeno tulombola bubi budi mu wandi mutyima. (Nkindi 15:13; Mateo 12:34) Bwikale i buluji’ka nansha i buluji’ka bushetemukilanga mwana, ino kikatampe kine kilengejanga byonso’bya divule i kubulwa kwikala na ‘buyuki bwabinebine bwa bubinebine. (2 Temote 3:7) Bankasampe bafwaninwe kuloeja kipwano kyabo na Yehova, kupita’ko kumutōta’tu mwanda wa kuvuya mbila. Lelo i bika bibwanya kwibakwasha pa kino?
Fwenai Kubwipi na Leza
5. I kintu’ka kidi na mvubu mikatampe ku nkasampe usaka kuloeja kipwano kyandi na Leza?
5 Mwanā-bwanga Yakoba wāsonekele amba: “Fwenai kudi Leza, nandi ukemufwena.” (Yakoba 4:8) Pa kusaka nkasampe afwene kudi Leza, i biyampe kumukwasha ekale na mutyima wa kutompa butobaji bwa Kinenwa kya Leza. (Mitōto 34:8) Ku ngalwilo ukasakilwa “mabele”—bufundiji bwa kyalwilo bwa mu Bible. Ino mu kwenda kuloelelwa Kinenwa kya Leza ne mu kwitobwa muneñenya wa “bidibwa bikomokomo”—myanda ya ku mushipiditu ya mushike—nandi wenda ufwena ku kufikila pa bu muntu mupye ku mushipiditu. (Bahebelu 5:11-14; Mitōto 1:2) Nsongwalume umo wadi ukujije mutwe mu bya bulongelonge bya bwine ntanda, washilwile kusangela bintu bya ku mushipiditu. I kika kyamukweshe avundamine ku bya bulongelonge? Bamupele’tu madingi a kutanga Bible yense mutuntulu, waitabija’o, washilwididila kulonda mpangiko ya kutanga’ye kitatyi ne kitatyi. I bine, kutanga Kinenwa kya Leza kudi na mvubu mikatampe mpata ku yewa usaka kuloeja kipwano kyandi na Yehova.
6, 7. Lelo bambutwile bakokeja namani kukwasha babo bana nabo baswe bininge Kinenwa kya Leza?
6 Bine, bambutwile bafwaninwe kukwasha babo bana nabo bekale kuswa bininge Kinenwa kya Leza! Nsongwakaji umo, wadi utanwa kitatyi ne kitatyi ku kifundwa kya kisaka, aye koku wenda kisense na bantu boneke. Uvulukanga mwadi mupityila kyabo kifundwa kya kisaka amba: “Nadi nonga namino, shi tata waipangula bipangujo, ami nadi ntanga bilondololwa bitupu, pampikwa nansha kumubandwila mpala.” O mwanda bambutwile batunangu bengidijanga bwino bwa kufundija, kupita’ko kufwila’tu kuvuya myanda ifundwa mu kifundwa kya kisaka. (2 Temote 4:2) Mwana mutyetye usangelanga kifundwa enka shi wiivwana bu myanda inenwa’mo i yandi imutala. Lelo wabulwapo kumwipangula bipangujo bya kuyuka mwalangila’po, ebiya komwivwana mwasaka kunenena’po? Kankamika mwana alombole muswelo wabwanya kwingidija mu būmi bwandi myanda yomwifunda. *
7 Ebiya kadi, loeja mīsambo ya mu Bisonekwa. Shi bibwanika, nena bankasampe bakaye pamo bwa drame myanda yālongekele pa kala idi mu Bible. Wibakwashe bayuke kifuko ne binangu bya ntanda mwālongekele myanda yomwisambila’po. Kwingidija tulata ne bifwatulo bya matanda nako kukwashanga. Bine, shi mwendeji uyukile kulanga’ko tubintu twishileshile, kifundwa kya kisaka kikekala kiloe, kadi kikekala na muneñenya wa muswelo mukwabo. Bambutwile bafwaninwe kubandaula bidi kipwano kyabo na Yehova. Shi abo bene i bafwene kudi Yehova, i bine bakapēlelwa kukwasha ne babo bana nabo kulongela monka.—Kupituluka 6:5-7.
8. Milombelo ibwanya namani kukwasha muntu afwene kudi Leza?
8 Milombelo nayo ifwenyanga muntu kudi Leza. Nsongwakaji umo wa myaka isenselela ku 15 wakomenwe kutonga kimo pa bino bibidi: kulonda būmi bwa bwine Kidishitu ne kwenda kisense na balunda bambulwa kwitabija. (Yakoba 4:4) Lelo walongele’po namani? Unena’mba: “Dibajinji nabadikile bidi kulombela kudi Yehova pa mwanda wa muswelo onadi ngivwana.” Uvuya mwanda amba milombelo yandi yalondolwelwe, wasokola mu kipwilo kya bwine Kidishitu mulunda ungi wa kusapwila ne tufyame. Pa kumona amba Yehova wamuludika, washilula kuloeja kipwano kyandi na Leza. Bambutwile bafwaninwe kukwasha babo bana ne mu kulumbulula milombelo yabo. Pobalombela pamo mu kisaka, bafwaninwe kusaba bidi mu mityima yabo mwanda wa kukwasha babo bana nabo bamone muningīle kipwano kipwene bambutwile babo na Yehova.
Ikala na Mutyima Mutūke Ino Musumininwe
9, 10. I kifwa’ka kitupele Yehova pa kutūkija mutyima kwandi pa Isalela wa impupa?
9 Nkasampe shi kashilula kweja, witolwelanga divule pa aye mwine, upela bukomo bo-bonso bulonga bambutwile bwa kusaka kwisamba nandi bintu bya ku mushipiditu. Lelo shi bibakole uno muswelo, bambutwile bakalonga namani? Ivwana byālongele Yehova ku Isalela wa kala. Wādi bidi utyumwina mu manwi bintu byādi bilonga Isalela wa “nshingo myumu,” myaka 900 mituntulu ne kupita, kumeso kwa kwibela mu mashinda abo a bupupakane. (Divilu 34:9; 2 Bilongwa 36:17-21; Loma 10:21) Nansha byobāendelele na ‘kumutompa,’ ino aye ‘wādi na kanye’ pobadi. “Wāluja kufuna bulobo bwandi dingi dingi, ne kusontomona bukalabale bwandi bonso mpika.” (Mitōto 78:38-42) Leza kādipo na kabubi mu byonso byaādi wibalongela. Bambutwile ba buswe beulanga Yehova kadi bekalanga na kitūkijetyima kitatyi kipelanga wabo mwana kukōkela ku bintu byobalonga mwanda wa kumwaluja.
10 Kwikala na mutyima mutūke nansha kwikala na kitūkijetyima ke “kususukapo masusu a zenzeka,” mhm; i kupela kuzozeja mutyima amba kubapu kipwano ke kivutakane kala, kekikidipo mwa kulongolokela. Yehova witupele kifwa kiyampe mu myanda itala kutūkija mutyima. Wākwete mulangwe wa kutuma mikendi “misunsa mivule” kudi bene Isalela. Kadi Yehova “wadi na lusa lwa kyandi kisaka,” nansha byobādi “bafutulula mikendi ya Leza, badibulula byandi binenwa.” (2 Bilongwa 36:15, 16, BB) Usenga bene Isalela amba: “Alukai pano enselele ku dishinda dyandi dibi.” (Yelemia 25:4, 5) Ino Yehova kālekelepo kulonda misoñanya yandi myoloke. Bene Isalela bo bādi bafwaninwe ‘kwalukila’ kudi Leza ne ku mashinda andi.
11. I muswelo’ka ubwanya bambutwile kutūkija mutyima pa mwana ubomboka, ino abo’ko basumininwe?
11 Bambutwile babwanya kwiula Yehova na kutūkija mutyima pambulwa kwikala na kiyumbye kya kuleka mwana ubomboka. Bakokeja pampikwa kujimija lukulupilo kwalwila’ko kushitwila bana kibelo kya kwisambila nabo pamo nansha kwaluja kibidiji kya kwisambila nabo pamo. Bakokeja kusenga mwana “misunsa mivule” ajokele ku dishinda dya bubinebine, abo’ko balamate ku misoñanya myoloke.
Shi Mwana Mutyetye Wapangwa
12. I kiselwa’ka kidi na bambutwile pa mwana mutyetye wapangwa mu kipwilo ino aye ukidi nabo ku njibo?
12 Lelo kikekala namani shi mwana mutyetye ukidi na bambutwile ku njibo walonga bubi bukatampe, ebiya pa mwanda wa kubulwa kwisāsa kwandi wapangwa pa kipwilo? Byakidi ku njibo ya bambutwile bandi, bambutwile bakidi na kiselwa kya kumufundija ne kumudingila mungya Kinenwa kya Leza. Lelo bino byonso bakalonga’byo namani?—Nkindi 6:20-22; 29:17.
13. Bambutwile babwanya namani kutenga mutyima wa lutundu lwabo lulubile?
13 Kibwanika—bine, i kipite buya—kumufundija ne kumudingila mu kifundwa kyobefunda nandi Bible pa kasuku. Mbutwile ufwaninwe kutala kine kilengeje mwana omije mutyima ne kuyuka bidi mu mutyima wandi. I bintu’ka bine bimulengeje abēle ku mushipiditu? (Nkindi 20:5) Lelo mutyima wandi ukinekena’ko byoubwanika kutengwa? I bisonekwa’ka bibwanya kumukwasha? Mutumibwa Polo witukulupija’mba: “Mwanda wa Leza i wa būmi ne bukomo, mutabuke buī bwa lupanga lwa buī kubidi, wa kusaba ne kulala aku mutyima aku mushipiditu, aku maningo, aku mani a umikondo, kadi i wa kampeja bukidi kakuyūkidila kufwatakanya ne kukanina kwa mutyima.” (Bahebelu 4:12) Bine, bambutwile bafwaninwe kulonga bivule kupita’ko’tu kulombola lutundu lwabo amba kelufwaninwepo kujokela mu kilubo kyolulongele. Bafwaninwe kukwata mulangwe wa kwilubelula ne kufikidija’o.
14. Le i ditabula’ka dibajinji difwaninwe kutabula mwana ulubile pa kujokela mu kipwano na Yehova, ne bambutwile bakokeja kumukwasha namani mwanda wa atabule dino ditabula?
14 Nkasampe ulubile ufwaninwe kujokeja kipwano kyandi na Yehova. Ditabula dibajinji dyafwaninwe kutabula i ‘kwalamuka pa mutyima ne kuvundamuka.’ (Bilongwa 3:19; Isaya 55:6, 7) Bambutwile pobakwasha nkasampe alamuke pa mutyima ku yabo njibo, bafwaninwe ‘kwijiba ku bibi abo bene, ne kufundija na butūkanye’ mwana udi na lupata. (2 Temote 2:24-26, MB) Bafwaninwe ‘kumutopeka’ mungya mushintulwila kino kishima mu Bible. Kishima kya mu Kingidiki kyalamwinwe bu “kutopeka” kikokeja kwalamunwa ne bu ‘kuleta bukamoni bunekenya.’ (Kusokwelwa 3:19; Yoano 16:8) Nanshi kutopeka i ne kupa mwana bukamoni bunekenya bumulombola patōka bubi bwalongele. Eyo, kulonga namino ke kintupo kipēla. Shi bibwanika, bambutwile babwanya kumusolokeja mutyima na kwingidija Bisonekwa bifike’po bya kumunekenya nabyo. Bafwaninwe kumukwasha amone kine kisakilwa ‘ashikwe bibi, ne kuswa biyampe.’ (Amose 5:15) I bine ubwanya kwalukila ku ‘milangwe miyampe ne kwikutulula dikinga dya Dyabola.’
15. Milombelo idi na mvubu’ka mu kwaluja kipwano kya mwana ulubīle Yehova?
15 Milombelo nayo idi na mvubu mu kujokeja mwana mu kipwano kyandi na Yehova. Bine, kekudipo ‘ukalomba’ pa mwanda wa bubi bukatampe bulongelwe patōkelela na muntu shi ani shi ani wakubulwa kwisāsa wadi mu kipwilo kya bwine Kidishitu. (1 Yoano 5:16, 17; Yelemia 7:16-20; Bahebelu 10:26, 27) Inoko, bambutwile babwanya kulomba kudi Yehova ebape tunangu twa kuyuka mwa kupwila uno mwanda. (Yakoba 1:5) Shi nkasampe upangilwe wesāsa, ino kadipo na ‘bukankamane bwa kunena kudi Leza,’ bambutwile babwanya kulombela kudi Leza amba shi umwene kintu kampanda kibwanya kumulengeja alekele wabo mwana ulubile, nabya kiswa-mutyima Kyandi kilongeke. (1 Yoano 3:21) Kwivwana ino milombelo kukakwasha mwana amone Yehova mwaikadile Leza wa lusa. *—Divilu 34:6, 7; Yakoba 5:16.
16. I muswelo’ka otubwanya kukwasha ba mu kisaka mudi mwana mutyetye upangilwe?
16 Ekale nkasampe upangilwe i mubatyijibwe, basapudi bakwabo ba pa kipwilo abo bakaleka ‘kunanga nandi.’ (1 Kodinda 5:11; 2 Yoano 10, 11) Kino padi kikamukwasha ekale ‘kutūkanya mutyima ne kwialuja,’ ajokele mu kipombo kya bulami kya Leza. (Luka 15:17) Inoko ajoke nansha kajokelepo, basapudi ba pa kipwilo bafwaninwe kukankamika kisaka kya nkasampe upangilwe. Batwe bonso tufwaninwe kukimba byaba bya kwibalombola “kanye” ne “mutyima wa lusalusa.”—1 Petelo 3:8, 9.
Muswelo Ubwanya Kukwasha Bakwabo
17. I bika bifwaninwe basapudi ba pa kipwilo kulama mu ñeni pobakwasha mwana ushetemukile?
17 Lelo shi nkasampe kapangilwepo mu kipwilo kya bwine Kidishitu, inoko wazoza mu lwitabijo, tukalonga’po namani? Eyo, mutumibwa Polo wāsonekele amba: “Ino shi kimo kyakungitu kimone malwa, nabya byonsololo bibamone malwa pamo na akyo.” (1 Kodinda 12:26) Bantu bakwabo bafwaninwe kuta mutyima kudi nkasampe wa uno muswelo bininge. Inoko napo palomba kudyumuka, mwanda misongo ya ku mushipiditu ibela nkasampe ibwanya kusambukila bankasampe bakwabo. (Ngalatea 5:7-9) Mu kipwilo kimo, batame bamo basakile kukwasha bankasampe baikele kuzoza ku mushipiditu, penepa bebeta ku kukongakana amba bevwane minjiki ya bya ntanda abo bonso pamo. Nansha bankasampe byobaitabije pakubulwa kwishisa, baivwana minjiki ya kwabo, ino kwiula kobadi beiula abo bonso kwebafikije ku kutyiba kipwano na kipwilo. (1 Kodinda 15:33; Yude 22, 23) Kintu kikakwasha mwana ubela ku mushipiditu ke kukongakanapo kwakubulwa buludiki bwa ku mushipiditu, ino i kisense kimufikija ku kuswa bintu bya ku mushipiditu. *
18. I muswelo’ka otukokeja kwiula ngikadilo ya shandya mwana wa kisūpa wa mu lukindi lwa Yesu?
18 Langa’po mukeivwanina nkasampe watambile mu kipwilo shi pano wajoka ku Njibo ya Bulopwe nansha waiya kutanwa ku kubungakana. Mwene tukekala na mutyima wa kumulubula pamo bwa shandya mwana wa kisūpa wa mu lukindi lwa Yesu? (Luka 15:18-20, 25-32) Nkasampe umo watambile mu kipwilo kya bwine Kidishitu, kupwa waiya kutanwa ku kitango kya distrike, wanene amba: “Nadi nanga amba bonso kebakatepo mutyima ku muntu pamo bwa ami, ino batutu ne bakaka baumfwenene, bauntundaila. Bine, kyauntengele.” Washilwididila kwifunda monka Bible kupwa wabatyijibwa.
Kemwakakōkai
19, 20. Mwanda waka tufwaninwe kulama mumweno muyampe pa mwana wa kisūpa?
19 Kukwasha mwana “wa kisūpa” ‘atūkanye mutyima ne kwialuja’ i kintu kilomba kitūkijetyima, kadi i bulwi ku bambutwile ne ku bantu bakwabo. Ino kemwakakōkai. “Aye Mfumwetu kējengapo pa mwanda-wamulao wandi, monka mufwatakenya bamobamo pa mwanda wa kwija, mhm; ino utūkijije mutyima pa bānwe, kasakilepo’mba, nansha umo ōneke, mhm, poso’mba, bonsololo bafikile pa kwalamuka pa mutyima.” (2 Petelo 3:9) Bisonekwa bitukulupija amba Yehova usakanga bantu bonso bālamuke pa mutyima, bakamone būmi. O mwanda i mukwate’ko mpango ya kupwana na bantu. (2 Kodinda 5:18, 19) Kitūkijetyima kyandi ke kikwashe bantu midiyo ne midiyo, abatūkanya mityima ne kwialuja.—Isaya 2:2, 3.
20 Mwene bambutwile nabo bafwaninwe kulonda milongelo yo-yonso itanwa mu Bisonekwa bakwashe wabo mwana mutyetye wa kisūpa atūkanye ne kwialuja? Ikalai na kitūkijetyima, koku mwiula Yehova, mu matabula enu mayampe omutabula a kukwasha wenu mwana ajokele kudi Yehova. Lamatai nyeke ku misoñanya ya mu Bible, ne kwiula ngikadilo ya Yehova, kifwa buswe, boloke, ne tunangu, koku mulombela emukwashe. Monka motumwenanga bantu bavule badi bantomboki ba mityima myūmu betaba ku lwito lwa Yehova, ne wenu mwana wa kisupa nandi ubwanya kujokela ku luombe lwa bulami lwa Leza.—Luka 15:6, 7.
[Kunshi kwa dyani]
^ Shi usakila’ko myanda mikwabo ilombola muswelo wa kufundija bana biyampe, tala Kiteba kya Mulami kya difuku 1 kweji 7, 1999, paje 23-27.
^ Ino milombelo keikalombelwapo mu kitango kya bantu pangala pa mwana mutyetye, kutyina amba bakwabo ku kupwila kwa pa kipwilo bakajingulula ngikadilo idi’mo yewa upangilwe.—Tala Kiteba kya Mulami, mafuku 15 Kweji 1, 1980, paje 31, Falanse.
^ Shi usaka madingi makwabo atenga uno mwanda, tala Réveillez-vous! wa mafuku 22 Kweji 10, 1972, paje 13-16; ne wa mafuku 22 Kweji 9, 1996, paje 21-23.
Lelo Ukivulukile?
• I kintu’ka kine kikatampe kilengejanga bankasampe batambe mu kipwilo?
• I muswelo’ka ubwanya kukwashibwa bankasampe batamije kipwano kyabo na Yehova?
• Mwanda waka bambutwile basakilwa kutūkija mutyima ino abo’ko basumininwe kitatyi kyobakwasha mwana wa kisūpa?
• I muswelo’ka ubwanya kipwilo kukwasha nkasampe wa kisūpa ajoke?
[Bipangujo bya Kifundwa]
[Kifwatulo pa paje 25]
Kutanga Kinenwa kya Leza kudi na mvubu mikatampe mpata pa kupwana na Yehova
[Kifwatulo pa paje 25]
Milombelo ya bambutwile itamba ku mutyima ikokeja kukwasha babo bana nabo bamone muningīle kipwano kipwene babo bambutwile na Yehova
[Kifwatulo pa paje 27]
Tundailai mwana wa kisūpa ‘utūkanya ne kwialuja’
[Kifwatulo pa paje 28]
Tabula matabula mayampe a kukwasha obe mwana ajokele kudi Yehova