Enda ku bidi'mo

Enda ku kifunka

Kimba Leza na Mutyima ne Ñeni Yobe

Kimba Leza na Mutyima ne Ñeni Yobe

Kimba Leza na Mutyima ne Ñeni Yobe

Bwine Kidishitu bwabine bukankamikanga muntu engidije mutyima ne ñeni mwa kwikadila na lwitabijo lusangaja Leza.

I AMO, mwanda Yesu Kidishitu, mushimiki wa bwine Kidishitu, wāfundije amba tufwaninwe kuswa Leza na ‘manwa etu onso,’ ñeni yetu, kadi ne na ‘mutyima wetu onso’ ne na ‘muya wetu onso.’ (Mateo 22:37) I bine, nangu yetu yonso ya kulanga ifwaninwe kwingidijibwa mu butōtyi bwetu.

Yesu wādi usaka bemvwaniki bekale kulanguluka pa bufundiji bwandi, o mwanda dingi dine wādi unena amba: ‘Banwe mulanga’po namani?’ (Mateo 17:25; 18:12; 21:28; 22:42) Mutumibwa Petelo nandi wātumīne banababo betabije mukanda mwanda wa ‘kulangula bukomo bwabo bwa kulanga.’ (2 Petelo 3:1) Mutumibwa Polo, mishonele umbajinji wānangile ñendo mivulevule, wāsoñenye bene Kidishitu bengidije ‘bukomo bwabo bwa kulanga’ mwanda wa batompe abo bene “kiswa-mutyima wa Leza, ne mwikadile bulumbuluke, kuloelelwa, ne bu-bwaninine monka.” (Loma 12:1, 2) Wivwane bene Kidishitu babandaule nkulupilo yabo ne pa mfulo, na katentekeji uno muswelo, nabya ne lwitabijo lwabo nalo lukasangaja Leza ne kwibakwasha banekenye matompo ebafikila umbūmi.—Bahebelu 11:1, 6.

Basapudi bene Kidishitu babajinji, pa kusaka kukwasha bakwabo nabo bekale na lwitabijo lwa uno muswelo, bādi ‘balanguluka nabo pa Bisonekwa, bashintulula ne kubingija na bilembwa’ bintu byobādi bafundija. (Bilongwa 17:1-3) Uno mulongelo wa kulanguluka na bakwabo o wālengeje bantu ba mityima miyampe bekale kwitabija. Kifwa bantu bavule ba mu Belea, kibundi kya Masedonya, bāikele ‘kusepelela mwanda [wa Leza] ne mutyima onka wa lubilo, babandaula bisonekwa na katentekeji mafuku onso mo bukila, mo bukila’mba, [mwa kuyukila bintu bishintulula Polo ne bapwani nandi] shi momo byendele.’ (Bilongwa 17:11) Kudi bintu bibidi byotwamona pano. Kibajinji, bene Belea bādi na mutyima onka wa lubilo ku kuteja Kinenwa kya Leza; kya bubidi, kebāitabijepo bupofu amba byonso byobateja i byabine, ino bādi bajokela’mo na kutala mu Bisonekwa. Pa kino, Luka mishonele mwine Kidishitu wāfwijije’ko na mutyima umo bene Belea, webātela amba “bo bēne batabukile buleme.” Lelo nobe utabukile bulēme mu bintu bya ku mushipiditu?

Ñeni ne Mutyima Byendelanga Pamo

Monka motwanenena’kyo kala, mutōtelo wabine utōtwanga na ñeni ne mutyima. (Mako 12:30) Jokeja milangwe ku kifwa kyotwaletanga mu kishinte kishele kunyuma kya muntu obakapulwile kupenta pentyi, ino wapenta njibo na misombelo ingi. Shi kwadi amba watejeje na katentekeji bisaka mwinē njibo, longa watele mutyima ne ñeni yandi ku mwingilo wapelwe, kadi longa kabudilwepo kwingila na kikulupiji amba mwinē njibo uketabija mwingilo wandi. Ne mu kutōta kwetu namo mo monka.

Yesu wānene amba: “Bakutōta balumbuluke, bakatōtanga Tata mu [m]ushipiditu ne [bu]binebine ponka.” (Yoano 4:23) O mwanda mutumibwa Polo wāsonekele amba: “Po pa mwanda mwine mwine pano netu o ketushikidilwapo . . . kwimulombela ne kusaka’mba, muyūle kuyūkidila konso [“buyuki bwabinebine,” NW] kwa muswidile mutyima wandi mu ñeni yonso ya mushipiditu, ne mu manwa a kuyūkidila, ne kunanga mwakufwaninwa Mfumwetu, mwakumutōkejeja ku mutyima tō.” (Kolose 1:9, 10) Buno “buyuki bwabinebine” bukwashanga bantu ba mityima miyampe bepāne na mutyima ne muya wabo ku butōtyi bwabo na kikulupiji kyonso mwanda ‘bayukile kyobatōta.’—Yoano 4:22.

O mwanda Batumoni ba Yehova kebabatyijangapo banuke nansha bantu bakisangela musapu panopano shi bano bantu kebaikele kwifunda byabinebine Bisonekwa. Yesu wāsoñenye balondi bandi amba: “[Kafundijei] mizo yonso ya bantu nabo ke bāna-babwanga, . . . ne kwibalombola balaminine byonso byo nemulaīle ami mwine.” (Mateo 28:19, 20) Befundi ba Bible bepāne batyibanga butyibi bupotoloke pa mwanda utala kutōta enka shi abapu kutambula buyuki bwabinebine bwa kiswa-mutyima kya Leza. Lelo nobe uloñanga buninge bwa kutambula buno buyuki bwabinebine?

Kwivwanija Lulombelo lwa Mfumwetu

Pa kusaka tumone kwishila kwishidile buyuki bwabinebine bwa Bible na buyuki bwa kūlukūlu bwa myanda yanena, tubandaulei Lulombelo lwa Mfumwetu, luyukilwe na bavule bu Lulombelo lwa Tata Wetu, ludi mu Mateo 6:9-13.

Bantu bavule bapitulukanga nyeke mu bipwilo byabo mu luno lulombelo lwa kulondela’po lwāshile Yesu. Ino le i banga bafundile buluji bwalo? Nakampata kipindi kyalo kibajinji kisambila pa dijina ne pa Bulopwe bwa Leza! Ino myanda idi na mvubu mpata, o mwanda Yesu wātūdile’yo pa kifuko kibajinji mu luno lulombelo.

Lushilula’mba: “Abe Tata wetu wa mūlu, dijina dyobe dijile kijila,” ko kunena amba dikale dikola, dipebwe buujila. Ubaivwana, Yesu wānene kulombela amba dijina dya Leza dijile kijila. Ku bavule kino kibwanya kuleta bipangujo kubwipi kwa bibidi. Kibajinji, le dijina dine dya Leza i dijina’ka? Kya bubidi, mwanda waka difwaninwe kujila kijila?

Kilondololwa kya kipangujo kibajinji kitanwa mu Bible, pa bifuko 7 000 ne bya pangala mu ndimi yandi imbajinjibajinji. Kifuko kimo bidi i Mitōto 83:18, patangwa’mba: “Bayūke’mba, abe enka, wa dijina dya bu-Yehova, wi Mwinemukatakatamwine panopantanda ponsololo.” Divilu 3:15 unena pa mwanda utala Yehova, dijina dya Leza, amba: “Dine dino’di dyo dijina dyami dya nyeke ne nyeke-ke, kadi kino kyo kivulukilo kyami kya ku nkongo yonsololo.” * Ino mwanda waka dijina dya Leza, diselele butōki ne buujila bwinebwine dilomba monka kuyukanibwa bu dijila? Mwanda dyāshingilwe tuto ne kufutululwa tamba’tu ku ngalwilo ya mānga ya muzo wa muntu.

Mu Edena, Leza wālombwele ba Adama ne Eva amba shi mudye ku kipa kijidikilwe bine kufwa mukafwanga. (Ngalwilo 2:17) Satana nandi wāiya kupela patōkelela binene Leza na kulombola Eva amba: “Mhm, binebine kemukafupo.” Ponka’po Satana wātopeka Leza amba wabepa bubela. Ino kāimaninepo enka pano. Wābwejeje’ko mutonko mukwabo wa kutuka dijina dya Leza, wāsapwila Eva amba Leza udi na mankufi, o mwanda i mupele kukupa buyuki bwa mvubu mpata. Amba: “Mwanda Leza uyukile’mba difuku dyo mukadyako [ku mutyi wa kuyukanya buya ne bubi] ponkapo meso akemuputuka. Kabidi mukekalanga bwa Leza, kuyuka biya ne bibi.” Bine bwādi buvubavuba bwa malwa!—Ngalwilo 3:4, 5.

Ba Adama ne Eva bēlungile kudi Satana, bādya kipa kijidikilwe. Tamba penepa bantu bavule, kuyuka bayukile, bakwabo kuyuka mpika, balundilanga tuto ku uno mutonko umbajinji na kupela kobapela misoñanya myoloke ya Leza. (1 Yoano 5:19) Ne dyalelo bantu bakifutululanga Leza, bamutwika masusu obasusuka—nansha shi beobolwela’o abo bene na mashinda abo mabi. “Bulembakane bwa muntu bukobakanya dishinda dyandi; [kupwa] mutyima wandi ujingwa padi Yehova,” mo munenena Nkindi 19:3. Mwene pano ubamone kyāfikije Yesu, muntu wādi uswele Shandi byabinebine, ku kulombela amba dijina Dyandi dijile kijila?

‘Bulopwe Bobe Bwiye’

Yesu, pa kupwa kulombela mwanda wa kuyukanya buujila bwa dijina dya Leza, wānene amba: “Bulopwe bobe [bwiye]. Muswidile mutyima obe mūlu ne panopantanda pene i monka.” (Mateo 6:10) Pa kino kisonekwa tubwanya kwiipangula’mba: ‘Lelo Bulopwe bwa Leza i bika? Ne kwiya kwabo kukwatañene namani na kulongeka kwa kiswa-mutyima kya Leza pano pa ntanda?’

Mu Bible, buluji bwinebwine bwa kishima “bulopwe” i “buludiki bwa mulopwe.” Nanshi ne Bulopwe bwa Leza nabo i buludiki, i umbikalo wa Leza ukaludikwa na mulopwe watongele aye mwine. Uno Mulopwe ke muntu ungipo, i Yesu Kidishitu musanguke—“Mulopwe wa umbalopwe, Mfumwandya bamfumu.” (Kusokwelwa 19:16; Danyele 7:13, 14) Mupolofeto Danyele wāsonekele pa mwanda utala Bulopwe bwa Leza bukaludikwa na Meshiasa, Yesu Kidishitu, amba: “Mu mafuku a boba balopwe [imbikalo ya bantu ibikele dyalelo] Leza wa mūlu ukemika bulopwe kebukonakanibwapo nansha patyetye, nansha bulopwe bwine bwabo kupityila ku bantu bangi, ehe; ino bukatyumuna bipindibipindi ne kukubija malopwe ano’a onsololo, kadi bukemananga nyeke,” bine, nyeke ne nyekeke.—Danyele 2:44.

I amo, Bulopwe bwa Leza bukakwata buludiki bonso bwa ntanda mu makasa, kutalula’po babi bonso ne kubikala’bo mafuku onso “nyeke.” Shi ke pano, Bulopwe bwa Leza kyo kintu kikengidija Yehova pa kuyukanya buujila bwa dijina dyandi, ne kufundula mutonko onso oditukwa bya bituputupu na Satana ne na bantu babi.—Ezekyele 36:23.

Monka mwikadile imbikalo yonso na bantu boibikele, ne Bulopwe bwa Leza nabo mo monka. Lelo i bāni? Bible ulondolola’mba: “Bakikōkeji bakapyananga ntanda; kadi bakēsangaja mu bungi bwa ndoe.” (Mitōto 37:11) Yesu nandi wānene amba: “Dyese dyo dyabo bakōkele, ke-bantu boba bakapyana ntanda yonso.” Inoko bano i bantu badi na buyuki bwabinebine bwa Leza, mwanda buyuki kyo kisakibwa kilombwa pa kukamona būmi.—Mateo 5:5; Yoano 17:3.

Langa’po bidi, ntanda yonso miyule bantu batūkanye, bakōkele, baswele Leza byabinebine kadi beswe ne abo bene na bene. (1 Yoano 4:7, 8) Kyo kyālombēle Yesu amba: “Bulopwe bobe [bwiye]. Muswidile mutyima obe mūlu ne panopantanda pene i monka.” Lelo pano ubajingulula kine kyāfundijije Yesu balondi bandi kulombela uno muswelo? Kutabukidila, lelo ubamone amba kufikidila kwa luno lulombelo kukutala ne abe?

Bantu Midiyo ne Midiyo Balangulukanga pa Bisonekwa

Yesu wālaile amba kukekala mwingilo ukengilwa ntanda yonso wa bufundiji bwa ku mushipiditu bukalombola kwiya kwa Bulopwe bwa Leza. Wānena’mba: “Myanda Miyampe ino’i ya Bulopwe ikasapulwa panopantanda ponso, amba ikale bu kiyukeno ku mizo yonso, penepa mfulo [ya ino ntanda, nansha ngikadilo] keifika shayo.”—Mateo 24:14MB.

Kujokoloka ntanda yonso, kintu kya midiyo isamba ya Batumoni ba Yehova basapwilanga bakwabo ino myanda miyampe. Bakusakila nobe uyuke myanda mivule itala padi Leza ne pa Bulopwe bwandi na ‘kubandaula na katentekeji Bisonekwa,’ koku wingidija bukomo bobe bwa kulanga. Kino kyo kikakomeja lwitabijo lobe ne kukupa nsangaji pa kwela milafwe ku būmi bokekala nabo mu paladisa pano panshi, kitatyi ‘kikayula buyuki bwa kuyuka Yehova pamo’nka bwa mema ayuja kalunga ka mema.’—Isaya 11:6-9.

[Kunshi kwa dyani]

^ Bafundi bamo basangelanga kutela “Yahweh” pa kyaba kya “Yehova.” Ino balamuni bavule ba Mabible ba ino myaka batalulanga dijina dya Leza mu malamuni abo, bapingakenya’po bishima bya bitenta kifwa “Mfumwetu” nansha “Leza.” Shi usaka kuyukila’ko myanda mivule itala pa dijina dya Leza, tala mu mukanda Neno la Mungu Litakaloendelea Milele, ulupwile na Batumoni ba Yehova.

[Kapango/Kifwatulo pa paje 8]

IULAI MUFUNDIJI MUKATAMPE

Divule Yesu wādi ufundija bantu na kwisambila pa myanda mipotoloke ya mu Bible. Kifwa, pa kupwa kusanguka, wāshintulwidile bana-babwanga babidi, bādi bavutakanibwe ñeni pangala pa lufu lwandi, mwingilo waingila mu mpango ya Leza. Luka 24:27 unena’mba: “Kushilwila kudi Mosesa, ne ku bapolofeto bonso, wadi wibashintulwila monso mo byadi bisonekelwe byakulemenena kudi aye mwine.”

Ubamone, Yesu wēsambīle pa mwanda mupotoloke—“aye mwine” Meshiasa—kadi mu mīsambo yandi wāpituluka “monso mo byadi bisonekelwe.” Bine, Yesu wāsokwele bilembwa bya mu Bible bibingija mwanda, wēbikongela byonso pamo, bwa aye usamba bwanda, amba bandi bana-babwanga bemvwanije biyampe bubinebine bwa ku mushipiditu. (2 Temote 1:13) O mwanda kebāikelepo enka kupūtukwa umeso kete, ino bātengelwe ne kutengwa ku mityima. Nsekununi itulombola’mba: “Ke bēsambe abo bene’mba: Lelo ketubamwenapo konka ku mityima yetu kwitutēma na mudilo, pādi wisamba netu mu dishinda ne byādi witulumbulwila bisonekwa.”—Luka 24:32.

Batumoni ba Yehova nabo baloñanga buninge bwa kwiula mufundijijo wa Yesu mu mwingilo wabo. Bitabo bibakwasha nakampata mu kwifunda i mukanda I Kika Kisaka Leza Kotudi? ne dibuku Buyuki Butwala ku Būmi Bwanyeke. Ano mabuku adi na myanda mivule isangaja isambila pa Bisonekwa, kifwa: “Lelo Leza I Ani?,” “Mwanda’ka Leza Ulekele Masusu?,” “I Muswelo’ka Okokeja Kusokola Mutōtelo Wabine?,” “Ano Otudimo I Mafuku a Kumfulo!,” ne “Kūbaka Kisaka Kiletela Leza Buleme.” Kifundwa ne kifundwa kidi na bisonekwa bivule.

Tubakulombe wimone na Batumoni ba Yehova ba mu kibundi kyenu nansha kutuma mukanda ku adelese imo pa adi pa paje 2 wa dino dipepala mwa kwifundila nabo ino myanda ne mikwabo mu kifundwa kya Bible kya ku bitupu ku njibo yobe.

[Kifwatulo]

Tenga mutyima wa omwifunda nandi na kwisambila pa myanda mipotoloke ya mu Bible

[Bifwatulo pa paje 7]

Lelo uyukile buluji bwa lulombelo lwa kulondela’po lwāshile Yesu?

“Abe Tata wetu wa mūlu, dijina dyobe dijile kijila . . .”

‘Bulopwe bobe [bukaludikwa na Meshiasa] bwiye . . .’

‘Muswidile mutyima obe mūlu ne pano pa ntanda pene i monka’