Yehova Uneñenyanga Bantu Bandi na Mwinya

“Taluka [abe mwana-mukaji], eñenya; mwanda mwinya obe ubaiya, ne ntumbo ya Yehova ibakutalukila.”—ISAYA 60:1.

1, 2. (a) Bantu badi mu ngikadilo ya muswelo’ka? (b) I bāni benē fukutu ipūtyile bantu?

 “YŌ, SHI wādi Isaya nansha Polo Musanto!” Kino kyo kinkuba kyādidile Harry Truman, Mulopwe wa États-Unis mu myaka ya 1940! Mwanda waka wātompwele na bino binenwa? Wādi usaka kwikale bendeji ba mwikadilo wanibwa byabinebine mu myaka yabo. Bantu bādi bakitambatamba mu kitatyi kya fukutu ya mu myaka katwa ka 20, ya divita dya bubidi dya ntanda. Ino nansha byāpwile divita, ntanda yādi keyaikele mu ndoe. Fukutu yādi ikyandabile. Eyo, ke papite myaka 57, ino ntanda ikidi’nka mu fukutu ne didi kūlu dino. Shi Mulopwe Truman wadi amba ukidi mūmi, longa ne dyalelo ukikimba bendeji ba mikadilo yanibwa idingakene na ya ba Isaya ne mutumibwa Polo.

² Ekale Mulopwe Truman wādi mwikiyuke nansha kwikiyuka mpika, mutumibwa Polo wēsambile pa fukutu imwesha bantu malwa, kadi wādyumuna’yo ne mu bilembwa byandi. Kifwa, wādyumwine balunda nandi betabije amba: “Ke-kuntu kwikwata kwetu kekudipo kwa ku ngitu ne ku mashi, ehe, i kwa ku bene bakatampe bene, ne ku balupusa, ne ku balopwe ba fukutu ya panopanshi, ne ku bibumbo bya bushipiditu bya bubi bya momwa mūlu.” (Efisesa 6:12, i batwe basendekele bishima.) Polo wālombwele na bino binenwa amba kudi fukutu ya ku mushipiditu yenda yandabila ntanda, kadi idi ne na nsulo yayo yabine—bibumbo bya bademona bya bukomo byatelele bu ‘balopwe ba pano panshi.’ Ino mishipiditu ya bukomo byoidi i ayo minē fukutu ya ntanda, lelo bantu bitupu babwanya kwiifundula namani?

3. Nansha bantu byobadi mu fukutu, i bika byalaile Isaya ku bantu bakikōkeji?

³ Isaya nandi wātelele fukutu imwesha bantu malwa. (Isaya 8:22; 59:9) Ino pa kumona mobikekadila mu ano etu mafuku, wālaya na bukomo bwa mushipiditu amba mu ino mfindi ya dyalelo, Yehova ukaleta kitōkeji pa mumweno wa boba baswele mwinya. O mwanda, nansha byoketukidipo na ba Polo ne Isaya, inoko tudi na bilembwa byabo bya ku bukomo bwa mushipiditu bya kwituludika. Pa kumona mwikadile madyese a boba baswele Yehova, tubandaulei binenwa bya bupolofeto bya Isaya bitanwa mu shapita 60 wa mukanda wandi.

Mwana-Mukaji wa mu Bupolofeto Waeñenya Mwinya

4, 5. (a) Yehova wanena mwana-mukaji alonge bika, ne wamupe mulao’ka? (b) I misapu’ka isangaja idi mu Isaya shapita 60?

⁴ Binenwa bibajinji bya Isaya 60 bisambila pa mwana-mukaji umo udi na bulanda bukatampe—ulēle mu fukutu, wivundile mu luvumbi. Ponka’po, mwinya ubakelema mu fukutu bwī, Yehova wamwela lubila’mba: “Taluka [abe mwana-mukaji], eñenya; mwanda mwinya obe ubaiya, ne ntumbo ya Yehova ibakutalukila.” (Isaya 60:1) Bine, uno mwana-mukaji wasoñanibwa kutaluka eñenye mwinya wa Leza, ke ntumbo Yandi kadi. Mwanda waka? Tutana malondololo mu vese ulonda’po, amba: “Talapo bidi, fukutu ikapūta panshi, ne fukutu fututu bwi-i bantu’ba; ino Yehova uk[eñenya p]odi, ne ntumbo yandi ikamonwa podi.” (Isaya 60:2) Mwana-mukaji nandi wakōkela ku lubila lwa Yehova, ebiya abamulaya bipa bilumbuluke byamwiko. Yehova unena’mba: “Mizo ikāya ku mwinya obe, ne balopwe ku  mikejima ya [kweñenya] kobe.”—Isaya 60:3.

⁵ Bino binenwa bisangaja bidi mu ano mavese asatu a ntwelelo i binene mu kīpi myanda yonso idi mu Isaya 60. Bilaya byobya bikafikila mwana-mukaji wa mu bupolofeto ne kulombola motukokeja kwikadila mu mwinya wa Yehova nansha fukutu byoyandabile pa bantu. Ino le byelekejo bya mu ano mavese asatu a ntwelelo bikimba kunena bika?

6. Mwana-mukaji wa mu Isaya 60 i ani, ne i bāni bamwimanine pano panshi?

⁶ Mwana-mukaji wa mu Isaya 60:1-3 i Ziona, bulongolodi bwa Yehova bwa mūlu bwa bipangwa bya ku mushipiditu. Dyalelo, Ziona wimaninwe pano panshi na bashele’ko ba “Isalela wa Leza,” kipwilo kya ntanda yonso kya bene Kidishitu bashingwe-māni badi na lukulupilo lwa kukabikala na Kidishitu momwa mūlu. (Ngalatea 6:16, MB) Bantu bonso badi mu uno muzo wa ku mushipiditu i bantu 144 000, ino kufikidila kwa Isaya shapita 60 kwa mu ino myaka kwimanine pa boba bakidi’ko bōmi pano panshi mu ano ‘mafuku a mfulo.’ (2 Temote 3:1; Kusokwelwa 14:1) Kadi Bupolofeto bwisambila bivule pa bapwani na bano bene Kidishitu bashingwe-māni, “kibumbo kikatampe” kya “mikōko mikwabo.”—Kusokwelwa 7:9; Yoano 10:16.

7. I ngikadilo’ka yādi’mo Ziona mu 1918, ne kino kyālailwe namani mu bupolofeto?

⁷ Lelo kudi kitatyi kyādi kilēle “Isalela wa Leza” mu fukutu, na mokyelekejibwe na mwana-mukaji wa mu bupolofeto? Eyo, kyadi’ko pano kepadi myaka 80 ne kupita. Mu bula bwa divita dibajinji dya ntanda, bene Kidishitu bashingwe-māni bālwile bininge pa kusaka amba mwingilo wa kupāna bukamoni wendelele. Ino mu 1918, mwaka wāpwile divita, busapudi buteakanibwe bwasa kwimikwa kisengele bonso. Tutu Joseph Rutherford, wādi utala mwingilo wa busapudi ntanda yonso, ne bene Kidishitu bakwabo batangidiji bākutyilwe myaka mivule mwanda bēbasambile bya bubela. Mu mukanda wa Kusokwelwa, bene Kidishitu bashingwe-māni badi pano panshi batelwa mu bupolofeto bu mfu ilēle “mu mukenza wa kibundi kikatampe kīnikilwe mu bushipiditu . . . dya bu-Sodoma, ne dya bu-Edipito.” (Kusokwelwa 11:8) Bine, ino yādi myaka ya fukutu kudi Ziona wimaninwe na bandi bana bashingwe-māni badi pano panshi!

8. I kushinta’ka kutulumukwa kwāikele’ko mu 1919, ne kwālupwile bipa’ka?

⁸ Kupwa, mu mwaka wa 1919, kwāikala kushinta kutulumukwa. Yehova wāmunika mwinya pa Ziona! Bene Isalela wa Leza bāpandile  bēkwata’ko na kweñenya mwinya wa Leza, benda basapula monka myanda miyampe pampikwa moyo. (Mateo 5:14-16) Bantu bakwabo pa kumona buno bupyasakane bupya bwa bano bene Kidishitu, nabo bākokelwa ku mwinya wa Yehova. Bapya bāshilwile kubwejibwa ku Isalela wa Leza i bashingwe-māni. Bano bo batelelwe bu “balopwe” mu Isaya 60:3, mwanda i ba kukabikala pamo na Kidishitu mu Bulopwe bwa mūlu bwa Leza. (Kusokwelwa 20:6) Kupwa ke kibumbo kikatampe kya mikōko mikwabo, nakyo kyāfwena ku mwinya wa Yehova. Bano’ba bo abo batelelwe bu “mizo” mu bupolofeto.

Bana ba Mwana-Mukaji Abajokela ku Njibo!

9, 10. (a) I bintu’ka bisangaja byamona mwana-mukaji, ne byadi byelekeja bika? (b) I kika kifwaninwe kusangela Ziona?

⁹ Yehova pano washilula kusasabula kanda kamo ne kamo kasonekelwe mu Isaya 60:1-3. Wape mwana-mukaji musoñanya mukwabo. Teja byanena, amba: “Talula meso obe ku mitamba yonso konsokonso umone”! Mwana-mukaji wakōkela, aye pa kwela meso nenki, wamone bintu bisangaja! Bana bandi aba bajokela ku njibo. Kisonekwa kibweja’ko amba: “Aba bekongakanya bonso pamo kebāya kodi; bāna bobe bana-balume bakāya kulampe, ne bāna bobe bana-bakaji bakaselwa mu maboko.” (Isaya 60:4) Busapudi bwa Bulopwe busapulwa ntanda yonso bwāshilwile mu 1919 bukokelanga tununu ne tununu twa bapya mu mwingilo wa Yehova. Bano bana ba Ziona “bana-balume” ne “bana-bakaji” bashingwe-māni babadilwanga mu Isalela wa Leza. Nanshi Yehova waneñenya Ziona pa kulupwila ku mwinya bano ba mfulo mfulō ku ba 144 000.

¹⁰ Lelo ubamone nsangaji idi na Ziona pa kwikala pamo na bandi bana? Eyo, Yehova wamupela’ko kadi buluji bukwabo bwa kusangela. Tutanga’mba: “Ponkapo ukamona ne kutōkejibwa, ne mutyima obe ukazakala ne kubaijibwa, ke-buntu bungi [bwa bupeta] bwa kalunga-kamema bukalamwinwa kodi, bupeta bwa mizo bukāya kodi.” (Isaya 60:5) Kukwatañana na bino binenwa bya bupolofeto, bene Kidishitu bavulevule badi na lukulupilo lwa kwikala bōmi nyeke pano panshi batūtyikilanga ku Ziona tamba mu myaka ya 1930. Balupuka mu “kalunga-kamema” ka muzo wa muntu ubombokele kudi Leza, kadi bo abo belekejibwe na bupeta bwa mizo. Bo abo betwa ne bu “bintu bisaka mityima bya mizo yonso.” (Hakai 2:7; Isaya 57:20) Shi ubajingulula biyampe, kekudipo wa mu bino “bintu bisaka mityima” wiya kwingidila Yehova mu muswelo wandi aye mwine, mhm. Ino babwejanga abo bonso ku buya bwa Ziona pa kwiya kutōta pamo na banababo bashingwe-māni, abo bonso ke “luombe lumo, ne mukumbi aye umo.”—Yoano 10:16.

Bansunga, Bakumbi, ne Bapotoloji Bāya ku Ziona

11, 12. (a) Lombola mwikadile bibumbo byāmwenwe bīya ku Ziona.

¹¹ Bipa bilupukile ku kukongakanibwa kwalailwe i kwilundila’ko kukatampe kwa batendedi ba Yehova. Kino kyo kyalailwe mu binenwa bya bupolofeto bilonda’ko. Wimone bwa abe wimene pa Lūlu lwa Ziona na uno mwana-mukaji wa mu bupolofeto. Tala kutunduka, le ubamone’ko bika? “Bangamedia ba ntanda ne ntanda bakakupūta, ne bangamedia bakilwila kutama ba Midyana ne ba Efa; bonsololo bakāya ku Sheba; bakaleta nsahabu ne binunkabiyampe, ne kukela lubila lwa mitendelo ya Yehova.” (Isaya 60:6) Bibumbo bya bansunga byendeja misululu yabo ya bangamedia bīya bipungulukila ku Yelusalema. Bine bangamedia i bavule pamo bwa malobe apūta ntanda! Bapotoloji nabo baselele byabuntu bya bulēme, “nsahabu ne binunkabiyampe.” Nanshi bano bapotoloji bāyanga ku mwinya wa Leza mwanda wa kumutendela ku meso a bantu bonso, ‘kwela lubila lwa mitendelo ya Yehova.’

¹² Kekudipo enka bapotoloji kete bāya. Bakumbi nabo batutyikilanga ku Ziona. Bupolofeto bubweja’ko amba: “Ñombe yonsololo ya Kedala ikakongakanibwa pamo kodi,  mikōko-milume ya Nebayota ikakwingidila.” (Isaya 60:7a) Bisaka bya babimunye nabyo bīyanga’nka kwiya ku Ziona kulambula kudi Yehova bitabukile kunengela mu luombe lwabyo. Bipāna ne abyo bine mu kwingidila Ziona! Lelo Yehova utundailanga namani bano beni? Leza mwine ulondolola’mba: “Ikakanda ne kwitabijibwa ku madabahu ami, kabidi nkatumbija njibo ya ntumbo yami.” (Isaya 60:7b) Yehova witabijanga na mutyima tō byakwela bya bano beni ne mwingilo wabo mwine kumo. Kwiya kwabo kuneñenyanga tempelo yandi.

13, 14. Lelo i bika byamonwa bitamba dya kushika?

¹³ Pano kupwila mutwe ku kālaba, utale dya kushika. Lelo ubamone’ko bika? Kulampe kwine kumweka kintu kidi bwa dikumbi ditōka diale pa kalunga ka mema. Yehova waipangula’mba: “Lelo bene bano’ba i bāni balelemba bwa dikumbi, ne bwa bankutyi ku bipombo byabo, a?” (Isaya 60:8) Kupwa, Yehova welondolola aye mwine amba: “Binebine bisanga bikankungila, ne mato a Talashishi abadikile kuleta bāna bobe bana-balume kulampe, ndalama yabo ne nsahabu yabo pamo nabo, mwanda wa dijina dya Yehova Leza obe, ne wa Mwine Ujila wa Isalela’wa, ke-muntu waku[neñeny]a.”—Isaya 60:9.

¹⁴ Lelo ubamone biyampe kino kintu? Dikumbi ditōka’dya pano dibafwena, kedimweka bu kisansa kya tuntu tutōka twiya lubilo dya kushika. Didi pamo bwa toni twenda kitanda tulelemba pa mabimbi. Ino pa kufwena’to, ubamone amba yō, i mato adi na mbwija mikutwe’ko yenda ibinda mwela. Bine, i byombo bivulevule bīya ku Yelusalema luntenteke, ulanga amba i kitānda kya bankutyi. Bino byombo bitamba mu makula a kulampe, biselele  batōtyi bepangila kwiya ku Yelusalema kutōta Yehova.

Bulongolodi bwa Yehova Bubatandabuka

15. (a) Le binenwa bitanwa mu Isaya 60:4-9 bilaile kwilundila’ko’ka? (b) Bene Kidishitu babine balombolanga mushipiditu wa muswelo’ka?

¹⁵ Bine, bupolofeto bwa kyanga busekunwinwe mu vese 4 ku 9, bufunkila pa kutandabuka kutandabukile ntanda yonso tamba mu 1919! Mwanda waka Yehova i mwesele Ziona na kuno kwilundila’ko? Mwanda tamba mu 1919, Isalela wa Leza i mukōkele ku lubila lwa kweñenya mwinya wa Yehova. Mwene ubamone amba bonso bapya bāya, na munenene vese wa 7, ‘bakandanga ku madabahu a Leza’? Madabahu i pantu pelelwanga bitapwa, kadi kino kipindi kya bupolofeto kituvuluja amba mwingilo wa Yehova ulomba kwela kitapwa. Mutumibwa Polo wāsonekele amba: “Nemwisashilapo, . . . mwipane ngitu yenu, ke kitapwa kyumi, kikola, kya kuloelelwa Leza, ko kutōta kwenu kwine kwine kwa mutyima.” (Loma 12:1) Kukwatañana na binenwa bya Polo, bene Kidishitu babine kebaloelelwangapo’tu kutanwa ku kupwila musunsa umo kete ku yenga, mhm. Abo bapānanga kitatyi kyabo, bukomo bwabo, ne misokwe yabo, mwanda wa kwendeleja kumeso mutōtelo utōka. Mwene kwikala’ko kwa batōtyi bepāne uno muswelo ko kuneñenyanga njibo ya Yehova? Mo mwānenene bupolofeto bwa Isaya. Tukulupile amba bano batōtyi bapyasakane nabo i baneñene ku meso a Yehova.

16. I bāni bāelele kuboko ku mwingilo wa kubakulula mu myaka ya kala, ne i bāni bela’ko kuboko mu ino myaka?

¹⁶ I amo, bapya bonso bāya basakanga kwingila. Bupolofeto bunena’mba: “Beni bakashimika masakwa obe, ne balopwe babo bakakwingidila.” (Isaya 60:10) Mu kufikidila kubajinji kwa bino binenwa mu myaka yājokele Isalela mu bupika bwa Babiloni, balopwe ne bantu ba mizo bakweshe na bubine ku kubakulula kwa tempelo ne kibundi kya Yelusalema. (Ezela 3:7; Nehemia 3:26) Mu kufikidila kwa mu ino myaka, kibumbo kikatampe kyelanga’ko bashele ku bashingwe-māni kuboko ku mwingilo wa kushimatyija mutōtelo wabine. Kibakwasha’ko ku kushimatyija bipwilo bya bwine Kidishitu, na kukomeja “masakwa” a bulongolodi bwa Yehova budi pamo bwa kibundi. Kadi kingilanga ne mu lūbako lwa Mobo a Bulopwe, lwa Mobo a Kubungakena’mo, ne lwa Mobo a Mabetele. Mu ino miswelo yonso, kikwatakanyanga banababo bashingwe-māni na kuleta bintu bisakilwa bulongolodi bwa Yehova bwenda butandabukila’ko!

17. I muswelo’ka umo uneñenye Yehova bantu bandi?

¹⁷ Bine, binenwa bya mfulo bya Isaya 60:10 bikankamikanga! Yehova unena’mba: “mu bukalabale bwami nakukupile ino nanshi mu buyampe bwami nakusokwela lusa.” Eyo, mu 1918 ne 1919, Yehova wādingile bantu bandi. Ino ke bipite kala. Kino ke kitatyi kya Yehova kulombola bengidi bandi bashingwe-māni ne bapwani nabo mikōko mikwabo lusa. Bukamoni i bumweke mu kwilundila’ko kwa kutendelwa kwaebapele, ke ‘kwibaneñenya’ kadi.

18, 19. (a) I mulao’ka ulaile Yehova pangala pa bapya bāya mu bulongolodi bwandi? (b) Le mavese ashele’ko a Isaya 60 etulombola bika?

¹⁸ Mwaka ne mwaka, “beni” bapya tutwa twa tununu ne tununu beluñanga ku bulongolodi bwa Yehova, kadi kibelo kikidi pululu mwa kutwelela’mo bavule bene. Yehova unena Ziona  amba: “Bibelo byobe nabyo bikekala pululu nyeke; kebikashitwepo dyuba nansha bufuku bwine; amba bantu bakuletele bupeta bwa mizo, ne balopwe babo bene pa mulongo wabo.” (Isaya 60:11) Bakinkwa bamo bakimbanga kushita bino “bibelo,” ino monka motuyukile kala, kebabwanyapo. Yehova aye mwine i munene’kyo kala, amba bibelo bikekala pululu nyeke. Kwilundila’ko kukendelela nyeke.

¹⁹ Ino Yehova weselanga bantu bandi mu miswelo mikwabo mivule, yonso ino ibaneñenyanga mu ano mafuku a mfulo. Mavese ashala’ko a Isaya 60 asokwela ino miswelo patōka mu bupolofeto.

Le Ukokeja Kushintulula?

• “Mwana-mukaji” wa Leza i ani, ne i bāni bamwimanine pano panshi?

• I kitatyi’ka kyālele bana ba Ziona mu luvumbi, ebiya i kitatyi’ka, ne muswelo’ka ‘obāimene’?

• Yehova wālaile namani kwilundila’ko kwa basapudi ba Bulopwe dyalelo, na kwingidila bifwa pala pala?

• I muswelo’ka ulengeje Yehova mwinya wandi weñenye pa bantu bandi?

[Bipangujo bya Kifundwa]

[Kifwatulo pa paje 20]

“Mwana-mukaji” wa Yehova i musoñanibwe kwimana

[Kifwatulo pa paje 22]

Māto mavule amweka pamo bwa bankutyi bāya pa kālaba