Endelelai na Kulonga Bintu Byomufunda

“Byobya bintu byo mwafundijibwa ne kutambulabyo, kadi byo mwaivwene ne kumona’byo mudi ami, longai’byo bino’bi; ne Leza wa ndoe nandi ukēkalanga nenu.”—FIDIPAI 4:9.

1, 2. Lelo pavule Bible udi na lupusa pa būmi bwa bantu bētela bu bene Leza? Shintulula.

 “MUTŌTELO Wendanga Utāla, Ino Mikadilo Miyampe Yenda Ijimina.” Uno mutwe wa mwanda wa mu julunale umo (Emerging Trends) ulombola mu kīpi bwipangudi bwalongelwe mu ntanda yonso ya États-Unis. Mobimwekela, ino ntanda yendanga ivudija kibalwa kya bantu bakapwila mu bipwilo banena amba mutōtelo udi na mvubu mpata mu būmi bwabo. Inoko lapolo unena’mba: “Nansha bibalwa byobidi bikatampe namino, bene Amerika bavule batatananga lupusa ludi na lwitabijo lwa myanda ya Leza pa būmi bwa muntu ne muntu ne bwa muzo onso mutuntulu.”

² Uno mwanda keudipo’nka mu ntanda imo kete. Kujokoloka ntanda yonso, bantu bavule banena amba betabije Bible, betela ne kwitela bu bene Leza, ino kebasakangapo kuleka Bisonekwa bikale na lupusa lwabinebine mu būmi bwabo. (2 Temote 3:5) “Tukikwete Bible na mutyika mukatampe,” ye munenena mwendeji umo wa kisumpi kya bukimbi, “inoko myanda ya kupityija kitatyi kya kumutanga, kwifunda’ye ne kulonda byanena—kyakyo ke kintu kipite kala.”

3. (a) Lelo Bible udi na lupusa’ka pa boba bekala bene Kidishitu babine? (b) Balondi ba Yesu balondanga namani madingi a Polo asonekelwe mu Fidipai 4:9?

 ³ Ino bintu bidi muswelo mukwabo ku bene Kidishitu babine. Kulonda madingi a mu Kinenwa kya Leza i kushinte bintu bivule mu mulangilo ne mwiendelejo wabo. Kadi bumuntu bupya bobalombola bumwekanga lubilo lonka ku bakwabo. (Kolose 3:5-10) Ku balondi ba Yesu, Bible ke dibukupo dyambulwa kupūtulwa, dikutukilwa luvumbi mu kabatyi. Ino abo balondanga byānene mutumibwa Polo ku bene Kidishitu ba mu Fidipai amba: “Byobya bintu byo mwafundijibwa ne kutambulabyo, kadi byo mwaivwene ne kumona’byo mudi ami, longai’byo bino’bi; ne Leza wa ndoe nandi ukēkalanga nenu.” (Fidipai 4:9) Bene Kidishitu kebetabijangapo’tu bubinebine bwa Kinenwa kya Leza kete. Ino baloñanga bintu byobefunda, balonda nyeke madingi a Bible—mu kisaka, ku kaji, mu kipwilo, ne mu myanda mikwabo ya umbūmi.

4. I kika kinenenwa amba kulonga binena bijila bya Leza ke kunekenepo?

⁴ Kulonga binena bijila ne misoñanya ya Leza ke kunekenepo. Tudi mu ntanda yendejibwa na Satana Dyabola, utelwa na Bible bu “leza wa ino ngikadilo ya bintu.” (2 Kodinda 4:4, NW; 1 Yoano 5:19) O mwanda tufwaninwe kwijiba ku kintu kyo-kyonso kibwanya kwitubudija kulondalonda bululame bwetu ku meso a Yehova Leza. Ino i muswelo’ka otukokeja kulama bululame?

Londa mu ‘Kyelekejo kya Myanda ya Bukomo’

5. Binenwa bya Yesu bya amba ‘anonde nyeke’ bilomba kulonga bika ne bika?

⁵ Muswelo umo wa kulonga bintu byotwifunda i kulamata na dikōkeji ku mutōtelo wabine, nansha shi tulondwalondwa na bampikwa kwitabija. Bine, kūminina kulombanga kininga. Yesu wānene’mba: ‘Shi muntu usaka kunonda, nankyo ēpele aye mwine kadi atekune mutyi wa masusu wandi anonde nyeke.’ (Mateo 16:24) Yesu kānenepo amba tufwaninwe kumulonda’nka mu yenga umo, mu kweji umo, nansha mu mwaka umo kete, ehe. Ino wānene amba: ‘Anonde nyeke.’ Bino byandi binenwa bilombola amba bumwanā-bwanga ke bwa kyabapo kimo kete, nansha kwipāna kwa lupito, kwa dyalelo ne kesha kwapwa. Kulamata na dikōkeji ku mutōtelo wabine i kwendelela na kūminina na kikōkeji mu lwendo lotutongele kwenda, nansha shi tubatanwa na myanda’ka. I muswelo’ka otubwanya kulonga kino?

6. Kyelekejo kya myanda ya bukomo kyāfundile bene Kidishitu ba mu myaka katwa kabajinji kudi Polo i kyelekejo’ka?

⁶ Polo wāsoñenye mwingidi nandi Temote amba: “Londa mu kyelekejo kya myanda [ya bu]komo, yo waivwene kudi ami, mu kwitabija, ne [buswe bikwatañene na] Kidishitu Yesu.” (2 Temote 1:13) Polo wādi usaka kunena bika? Kishima kya Kingidiki kyalamwinwe pano bu “kyelekejo” kifunkila pa bute pa bute pa kifwatulo kya sendwe. Nansha kino kifwatulo byokekikalangapo na bintu pala pala, ino kikalanga na mishinko ilombola mikalo mipotoloke ibwanya kukwasha muntu utadija biyampe amone mwikadile kifwatulo kyonso. Ne kyelekejo kya bubinebine Polo kyaāfundije Temote ne bakwabo nakyo monka na monka, kekyādipo kileta malondololo ku kipangujo kyo-kyonso kibwanya kwipangulwa. Inoko buno bufundiji bufikile bwādi buleta buludiki bubwane—pamo bwa mwadijo—amba bantu ba mityima myoloke bamone byobya bilomba Yehova kobadi. O mwanda pa kusaka kusangaja Leza, bādi bafwaninwe kulonda kino kyelekejo kya bubinebine na kulonga mwendele byobya byobefunda.

7. Le bene Kidishitu balamete namani ku kyelekejo kya myanda ya bukomo?

⁷ Mu myaka katwa kabajinji, bantu pamo bwa Himeneusa, Alekesande ne Filetusa bādi babingija milangwe keikwatañenepo na “kyelekejo kya myanda [ya bu]komo.” (1 Temote 1:18-20; 2 Temote 2:16, 17) Lelo bene Kidishitu babajinji bādi ba kwepuka namani kubombolwa na batupondo? I na kwifunda byabinebine bilembwa bya ku bukomo bwa mushipiditu ne kulonda’byo mu būmi bwabo. Boba bādi banangila mungya kifwa kya ba Polo ne bantu bakwabo bakikōkeji bādi babwanya kunañuna ne kusumbula kintu kyo-kyonso kyambulwa kukwatañana na kyelekejo kya bubinebine bobāfundijibwe. (Fidipai 3:17; Bahebelu 5:14) O mwanda bādi bendelela kumeso mu lwendo lwabo luyampe lwa bwine Leza, kupita’ko kwikuja mu “kusakasaka kubi’nka kwa lupata lo bapatena bishima.” (1 Temote 6:3-6, MB) Netu tukendelela  kumeso shi tulonga nyeke bintu mungya bubinebine botufundile. I kintu kikankamika lwitabijo mpata pa kumona bantu midiyo ne midiyo bengidila Yehova kujokoloka ntanda yonso balonda kamo ne kamo mu kyelekejo kya bubinebine bwa mu Bible bobafundijibwe.—1 Tesalonika 1:2-5.

Pela “Mfumo ya Bitupubitupu”

8. (a) I muswelo’ka ukimba Satana kona lwitabijo lwetu dyalelo? (b) I kidyumu’ka kidyumwine Polo mu 2 Temote 4:3, 4?

⁸ Satana utompanga kupomona bululame bwetu na kukuna motudi mutyima wa kwalakana byobya byotufundijibwa. Dyalelo, batupondo ne bantu bakwabo bakimbanga kona lwitabijo lwa boba bakubulwa mwanda, pamo’nka bwa mu myaka katwa kabajinji. (Ngalatea 2:4; 5:7, 8) Kyaba kimo bengidijanga bisanji bya mīsambo mwanda wa kusambakanya myanda minyengakane, nansha kubepa bubela bumwekelele mwanda wa kufutulula manwa ne kukanina kwa mutyima kwa bantu ba Yehova. Polo wādyumwine amba bamobamo bakasāsuka ku bubinebine. Amba: “Myaka ikeya’ko, bantu kebakasakepo kumvwana lufundijo lwa binebine, anha, bakalonda musakila milangwe yabo. Bakeungwijija bibumbo bya bafundiji bakebasapwila byo basenswe kumvwana. Kebakomvwanapo bubinebine, enhe, bakavundamuka ke batale’nka ku bya mfumo ya bitupubitupu.”—2 Temote 4:3, 4, MB.

9. Le i bika padi byādi byela’ko Polo milafwe pa kutela “mfumo ya bitupubitupu”?

⁹ Bantu bamo bādi bongolwa na “mfumo ya bitupubitupu” pa kyaba kya kulonda kyelekejo kya binenwa bya bukomo. Lelo ino mfumo mine yādi mfumo’ka? Kepabulwe padi Polo wādi wela milafwe ku nsekununi ya bubela, pamo bwa yoya itanwa mu Tobi, mukanda wampikwa kwitabijibwa mu Bisonekwa bijila. * Pakwabo mfumo ya bitupubitupu yādi padi ifunkila pa miuningo ya kufwikila, yelwa’mo mwepo. Ne kadi bamo nabo—pa kulonda “musakila milangwe yabo”—bādi bongolwa mu mulangilo wabo na boba bādi na mumweno wa kilomo-nyeka mu kulonda misoñanya ya Leza nansha na boba bādi bafutulula bengidi bādi batangidile kumeso mu kipwilo. (3 Yoano 9, 10; Yude 4) Nansha byādi bibakoleja bikukaja, shi bika shi bika, ino bimweka amba bavule bādi basangela bubela pa kyaba kya bubinebine bwa mu Kinenwa kya Leza. Ne kwija kwine mpika, bāleka kulonda myanda yobāfundile, mfulo mfulo bēobolwela byamalwa ku mushipiditu.—2 Petelo 3:15, 16.

10. I mfumo’ka ya bitupubitupu idi’ko dyalelo, ne Yoano wānene ukoma namani amba tufwaninwe kudyumuka?

¹⁰ Dyalelo tukokeja kwepuka kukokwa na mfumo ya bitupubitupu shi tubandaula ne kusañuna bintu byotwivwana ne byotutanga. Kifwa, bisanji bya mīsambo divule bitembaulanga myanda  ya busekese. Bantu bavule bakankamikanga lufundijo lwa kwalakana nansha kupelelela’tu amba Leza kadi’kopo. Babandaudi bafutululanga kwitela kwitela Bible amba wāsonekelwe ku bukomo bwa mushipiditu. Batupondo ba dyalelo nabo batompanga nyeke kukuna mu bantu nkunwa ya kwalakana mwanda wa kona lwitabijo lwa bene Kidishitu. Kyaka kya uno muswelo kyāletelwe ne na bapolofeto ba bubela ba mu myaka katwa kabajinji, o mwanda mutumibwa Yoano wādyumwine amba: “Banwe baswe, kemukītabijai [binenwa bya mishipiditu byo-byonso, mhm, nanshi tompai binenwa bya mishipiditu, shi bya] kwa Leza; ke-bantu bapolofeto ba bubela bavule bene balupukile panopantanda.” (1 Yoano 4:1) Bine tufwaninwe kudyumuka.

11. I muswelo’ka umo wa kwibandaula ne kumona shi tukidi mu lwitabijo?

¹¹ Pa uno mwanda Polo wāsonekele amba: “Mwiband[a]ulei bānwe bene, shi mudi monka mu lwitabijo.” (2 Kodinda 13:5) Mutumibwa witusoñanya twikale kwibandaula nyeke mwa kuyukila shi tulamete ku nkulupilo yonso mituntulu ya bwine Kidishitu. Ekale matwi etu keadi na lūo lwa kuteja bamfika netu, nabya tufwaninwe kwibandaula ne milombelo ponka. (Mitōto 139:23, 24) Le tudi na mutyima wa kukimba kuboyaboya bantu ba Yehova bilubo? Shi tudi nao, i mwanda waka? Lelo kudi binenwa nansha bilongwa bya muntu kampanda bitutapile ku mutyima? Shi bidi’ko, le twi bajingulule myanda yonso moikadile? Malwa onso otumweshibwa mu ino ngikadilo ya bintu i a lupito. (2 Kodinda 4:17) Nansha shi tubatanwa na matompo kampanda mu kipwilo, kyotulekela kwingidila Leza i kika? Shi tubafitwa pangala pa kintu kampanda, mwene i kipite buya kukimba muswelo wa kupwija mwanda ne kutūla’o mu makasa a Yehova?—Mitōto 4:4; Nkindi 3:5, 6; Efisesa 4:26.

12. Le bene Belea bētushidile kifwa’ka kilumbuluke?

¹² Tulamei mumweno wetu muyampe wa bintu bya ku mushipiditu kitatyi kyotwifunda myanda mu kifundwa kya kasuku ne ku kupwila, ke biyampepo kwikala na mutyima wa kafutululo. (1 Kodinda 2:14, 15) Bine, i kya tunangu kwikala bwa bene Belea ba mu myaka katwa kabajinji bādi babandaula Bisonekwa na katentekeji, kupita’ko kwalakana Kinenwa kya Leza! (Bilongwa 17:10, 11) Shi ke pano, tulongei bintu kukwatañana na byobya byotwifunda, tulamatei ku bubinebine na kupela mfumo ya bitupubitupu.

13. I muswelo’ka otubwanya kusalaja mfumo ya bitupubitupu batwe kuyuka mpika?

¹³ Kudi kadi muswelo mukwabo wa mfumo ya bitupubitupu yotufwaninwe kwilama’ko. Kudi minenakanya mivule yelwa’mo mwepo ijokoloka koku ne koku, divule mu mikanda ya Entelenete. I kipite buya kudyumuka ino minenakanya, nakampata shi ketuyukilepo kutamba misapu’ya. Nansha shi lusango nansha nsekununi’ya ituminwe na mwine Kidishitu mukulupilwe, padi nandi kayukilepo biyampe mwanda mwine mowikadile. O mwanda i kya kamweno kudyumuka kumeso kwa kupituluka nansha kusambulwila bakwetu misapu yoketupotolwele. Na bubine ketusakangapo kupituluka mu “mibotakanya” nansha ‘mfumo ya bubela ijilula byobya bijila.’ (1 Temote 4:7, BB) Tudi na kiselwa kya kwilombola’nka  byabine batwe bene na bene, o mwanda i kya tunangu shi twepuka kintu kyo-kyonso kibwanya kwitufikija ku kusalaja bubela, nansha batwe kuyuka mpika.—Efisesa 4:25.

Bipa Biyampe Bitamba ku Kulonga Binena Bubinebine

14. I byabuyabuya’ka bimwenwa mu kulonga bintu byotwifunda mu Kinenwa kya Leza?

¹⁴ Kulonga byobya byotwifunda mu kifundwa kya kasuku kya Bible ne ku kupwila kwa bwine Kidishitu kuletanga byabuyabuya bivule. Kifwa, tukokeja kumona amba kipwano kyetu na boba badi mu kipango kya kwitabija kibalumbuluka. (Ngalatea 6:10) Mwikadilo wa mutyima wetu nao ukalumbuluka shi tulonda misoñanya ya mu Bible. (Mitōto 19:8) Kadi ponso potulonga mwendele bintu byotwifunda, ‘tunengejanga senene lufundijo lwa Leza,’ ne kukokela bakwetu ku mutōtelo wabine.—Tetusa 2:6-10.

15. (a) Nsongwakaji umo waikele namani na bukankamane bwa kupāna bukamoni ku masomo? (b) I ñeni’ka yowaboila ku uno mwanda mumweke?

¹⁵ Umbukata mwa Batumoni ba Yehova mudi bansongwanzele bavule balonga mungya byobya byobefunda mu kifundwa kya kasuku kya Bible ne mabuku a bwine Kidishitu, ne mu kutanwa kobatanwa kitatyi ne kitatyi ku kupwila kwa pa kipwilo. Mwiendelejo wabo mulumbuluke i bukamoni bukatampe ku badimu babo ne ku bana ba masomo bakwabo. (1 Petelo 2:12) Tala bidi kifwa kya Leslie, nsongwakaji wa myaka 13 mu États-Unis. Unena amba wadi nyeke ukomenwa kulombola bana ba masomo bakwabo myanda ya lwitabijo lwandi, ino difuku dimo bintu byashinta. “Kalasa kadi kesambila pa muswelo upotejanga bantu bintu. Nsongwakaji umo waela kuboko mūlu, watela Batumoni ba Yehova.” Byaadi Kamoni, Leslie walonga’po bika? Unena’mba: “Nabingije lwitabijo lwami, ne bonso batulumuka mwanda ngikalanga nyeke talala nyā mu masomo.” I bipa’ka byalupukile ku kubulwa moyo kwa Leslie? Leslie unena’po amba: “Napele mwanā masomo’wa boloshile ne trakte, mwanda wadi na bipangujo bikwabo.” Bine, Yehova kabulwangapo kusangala pamona bansongwanzele balongela mungya bintu byobefunda, bekala na kininga kya kupāna bukamoni ku masomo!—Nkindi 27:11; Bahebelu 6:10.

16. Nsongwakaji umo Kamoni wāmwenine namani mu Masomo a Mwingilo wa Kiteokratike?

¹⁶ Kifwa kikwabo i kya Elizabeth. Tamba paakidi na myaka isamba-ibidi ne mu myaka yonso yapityije ku masomo a pilimele, uno nkasampe mwana-mukaji wadi wita badimu bandi bāye ku Njibo ya Bulopwe ponso paadi upebwa kipindi ku Masomo a Mwingilo wa Kiteokratike. Shi mwadimu kailepo, Elizabeth wadi ushala shi masomo abapu, kupwa wapityija dipya kipindi kyandi ku meso a mwadimu. Mu mwaka wandi wa mfulo ku sekondele, waandikile lapolo wa mapaje dikumi ulombola byabuyabuya bimwenwa mu Masomo a Mwingilo wa Kiteokratike, wanena’yo ne kunena ku meso a badimu baná batuntulu. Kupwa bamunena kulombola mupityijibwanga kipindi ku Masomo a Mwingilo wa Kiteokratike, nandi watonga mutwe wa mwanda unena amba, “Mwanda Waka Leza Ukilekele Bubi?” Bine, Elizabeth umwenanga byabuyabuya mu mpangiko ya bufundiji ilondwa na Batumoni ba Yehova ku Masomo a Mwingilo wa Kiteokratike. Elizabeth i umo wa mu bansongwanzele bene Kidishitu bavule batendela Yehova na kulonga bintu byobafundile mu Kinenwa Kyandi.

17, 18. (a) Bible uleta madingi’ka pa mwanda utala kubulwa budimbidimbi? (b) Mwana-mulume umo watengelwe namani na mwiendelejo wampikwa budimbidimbi wa Kamoni wa Yehova umo?

¹⁷ Bible usoñanya bene Kidishitu beendeje  pampikwa budimbidimbi mu byonso. (Bahebelu 13:18) Budimbidimbi bōnanga kipwano kyotupwene na bakwetu, kutabukidila na Yehova mwine. (Nkindi 12:22) Mwiendelejo wetu ukulupilwa i bukamoni bulombola amba tuloñanga bintu byotufunda, kadi ufikijanga bavule ku kupa Batumoni ba Yehova bulēme bukatampe.

¹⁸ Ivwana mwanda mumweke wa sola umo utelwa dya bu Phillip. Wajimije sheke yandi yampikwa kudingwa, ayo’ko mishinye’po shinyantyile; ino waiya kuyuka ke mungya kala pa kwiimona myaluje mu mukanda. Sheke’ya yaboilwe na Kamoni wa Yehova, walamika’ko ne kakanda kanena amba mwine wasokola’yo wakwalwija’yo pangala pa nkulupilo yandi. Phillip weela mūlu. Kanena’mba: “Badi bakunkolopa madolala ami onso 9 000!” Ino dikwabo wafityilwe mutyima mpata mwanda bamwibile kitebo kyandi mu shikola. Mobimwekela wamwibile’kyo i muntu muyukane, inoko muntu wakayukile wamwalwija sheke yandi ya tununu twa madolala! Bine bene Kidishitu bakubulwa budimbidimbi bapejanga Yehova Leza bulēme!

Endelelai na Kulonga Byobya Byomufunda

19, 20. I muswelo’ka otukamwena mu kulonga bintu mwendele myanda ya mu Bisonekwa yotufunda?

¹⁹ Boba balonga byobya byobafunda mu Kinenwa kya Leza bangulanga byabuyabuya bya ntanda ne miseke. Mwanā-bwanga Yakoba wāsonekele amba: “Wakutadija, talē, monka mu kijila kibwane kya bu-mwana-pabo ukeselwako dyese dya pa bilongwa byandi, ke-muntu aye kadipo wakwivwana wavulaminwa, mhm, [ino i mulongi wa mwingilo, ukekala na nsangaji mu kulonga’o, NW].” (Yakoba 1:25) I amo, shi tulonga mungya byobya byotufunda mu Bisonekwa, tukekala na nsangaji yabinebine, kadi tukabwanya kulwa senene na mitabakano ya umbūmi. Kupityidila, tukeselwa madyese na Yehova ne kupebwa kyepelo kya kukamona būmi bwa nyeke!—Nkindi 10:22; 1 Temote 6:6.

²⁰ Shi ke pano nanshi, twendelelei na kwipāna mu kwifunda Kinenwa kya Leza. Tukongakenei nyeke pamo na batōtyi ba Yehova, ne kuta mutyima ku myanda īsambwa ku kupwila kwa bwine Kidishitu. Londai byobya byomufunda ne kulonga’byo nyeke, nabya “Leza wa ndoe nandi ukēkalanga nenu.”—Fidipai 4:9.

[Kunshi kwa dyani]

Lelo Ubavuluka?

• ‘Kyelekejo kya myanda ya bukomo’ i kyelekejo’ka, ne i muswelo’ka otukokeja kwikilonda?

• “Mfumo ya bitupubitupu” yotufwaninwe kwijiba’ko i mfumo’ka?

• I byabuyabuya’ka byotumwena mu kulonga bintu byotufunda mu Kinenwa kya Leza?

[Bipangujo bya Kifundwa]

[Kifwatulo pa paje 15]

I muswelo’ka wādi ubwanya bene Kidishitu babajinji kwepuka kubombolwa na batupondo?

[Bifwatulo pa paje 16]

Nkunwa ya kutatana ibwanya kukunwa na bisanji bya mīsambo, na Entelenete, ne na batupondo ba dyalelo

[Kifwatulo pa paje 17]

Kusambakanya misapu yoketupotolwele biyampe i kubulwa tunangu

[Bifwatulo pa paje 18]

Batumoni ba Yehova balondanga myanda yobatanga mu Kinenwa kya Leza pobadi ku kaji, ku masomo ne konso konso