Enda ku bidi'mo

Enda ku kifunka

Bipangujo bya Batangi

Bipangujo bya Batangi

Bipangujo bya Batangi

Le i bibi kuta bubale nansha shi i bwa kwidya lupeto lutyelutye?

Kinenwa kya Leza kekisambilepo kamwanda kamo ne kamo katala pa bubale, inoko byokinena bilombola patōka amba ano makayo keakwatañenepo na misoñanya ya Bible. * Kifwa, i kiyukane konso konso amba bubale kebo kupa bantu lwiso. Kino’tu bidi i mwanda mukatampe ku bene Kidishitu, mwanda Bible unena amba “balwiso” kebakapyanapo Bulopwe bwa Leza, kadi ubadila makomwa-meso mu butōtyi bwa bilezaleza.—1 Kodinda 6:9, 10MB; Kolose 3:5.

Bubale bupanga bantu mwino ne mushipiditu umbi wa kwitāka, kilokoloko kya kusaka kubwina. Mutumibwa Polo wādyumwine bino bintu paāsonekele amba: “Ketukīkalapo ba ntumbo ya bitubitupu, ya kwikolomona [“kwitāka,” NW] bātwe bene, ne ya kwiabidila bātwe bene na bene, mhm.” (Ngalatea 5:26) Kadi bubale bukankamikanga kabutyibutyi ka kukulupila mu masele nansha dyese. Bakayi batamijanga miswelo ne miswelo ya tubutyibutyi, mobafwila kwikala na dyese. Kino kituvuluja bene Isalela bampikwa kikōkeji bānenwe amba “bāla mesa [kudi leza wa] dyese, ne bakuyuja vinyu misobakane [kudi leza wa] Butongwe.”—Isaya 65:11.

Bakwabo bakokeja kulanga amba kwipakila kwidya kalupeto katyekatye pomuta mu biyampe kalata nansha kisolo na balongo nansha na balunda i kwipwija’tu mukose, kekudi kibi kidi’po. Eyo, muntu udya kalupeto katyekatye pa makayo kabwanyapo padi kwimona amba udi na lwiso, na mwino, na mushipiditu wa kwitāka, nansha na kabutyibutyi. Ino i milangwe’ka ikekala na boba bāta nabo bubale? Batei bavule batumbīle bubale bashilulanga na kwidya tubintu twa bituputupu twa ‘kwipwija’tu mukose.’ (Luka 16:10) Ino makayo amweka ku meso bitupu bu ampikwa mwanda alamukanga ke kyaka kikatampe kobadi.

Uno mwanda i wabine, nakampata ku banuke. Banuke bavule bekalanga na mutyima wa kubwina na kudya tuntu tutyetutye bafulanga ku kukimba kudya bakwabo lupeto luvulevule. (1 Temote 6:10) Bwifundi bumo bwa myaka mivule, bwalongelwe na Kitango kya Arizona mu États-Unis pa mwanda utala Kumunwa na Bubale, bwalombwele amba bavule babikelwe na ano makayo bashilwile bakidi banuke “kwidya lupeto lutyelutye pobakaya makayo nansha pobata kalata na balunda ne na balongo.” Lapolo mukwabo unena amba “banuke bashilulanga kuta bubale ku njibo, divule na kuta kalata na ba kisaka ne na balunda.” Lapolo umo yenka ubweja’ko amba “banuke makumi asatu pa katwa bata bubale baanjile kuta’bo kumeso kwa kubwanya myaka dikumi ne umo.” Batei bankasampe bavule bamonanga lupeto lwa kuta nalo bubale mu bupolapola ne mu busekese, mo munenena bwifundi bumo (Why Do People Gamble Too Much—Pathological and Problem Gambling). Bine, kino i kipa kilula kilupuka ku kintu kimweka dibajinji bu kyampikwa mwanda!

Byotudi kala mu ntanda iyudile makinga ne bitompibwa bya miswelo ne miswelo, kyotwiobolwela bitompibwa bikwabo i kika? (Nkindi 27:12) Kutēla bubale—padi banuke nansha abo patupu, kwa lupeto lutyelutye nansha luvule—i kyaka ku mushipiditu, bine i kufwaninwe kwepukwa. I biyampe bene Kidishitu bata kisolo nansha kalata ka kwipwija mukose bekale kulemba bitupu bibulu byobetapa nansha kukaya’tu bya kwisangaja pampikwa kulama bibulu. Bene Kidishitu batunangu bata mutyima ku būmi bwabo bwa ku mushipiditu, ku bwa balunda nabo ne bwa bisaka byabo bepukanga kuta bubale—nansha’tu bwa lupeto lutyelutye.

[Kunshi kwa dyani]

^ Dibuku dimo (World Book Encyclopedia) dishintulula bubale amba i “kwipakila pa bisa kulupuka ku makayo, ku kinkumenkume, nansha ku masele kampanda.” Kupwa dibweja’ko amba “divule batei nansha bakayi bepakilanga kwidya lupeto pa . . . ano makayo a masele mu tombola, mu kalata, ne mu kisolo.”