“Fwenai Kudi Leza”
“Fwenai Kudi Leza”
“Fwenai kudi Leza, nandi ukemufwena.”—YAKOBA 4:8.
1, 2. (a) Divule bantu betelanga amba badi na bika? (b) I musoñanya’ka wāpēne Yakoba, ne mwanda waka wādi mufwaninwe?
“LEZA udi netu.” Bino binenwa bilembwanga pa byelekejo bya matanda, pakwabo’nka ne pa mansukutu a basola. “Mudi Leza ye motukulupile”; bino nabyo i binenwa bidi pa lupeto luvule lwa bityele ne lwa mapapye lwa mu ino myaka. Bantu bavule betelanga amba i bapwane bininge na Leza. Ino mwene nobe uyukile amba kwikala na kino kipwano na Leza ke enkapo’tu kwitemba’kyo mu kanwa bitupu nansha kwikisoneka amba bakwetu bamone’kyo?
2 Eyo, Bible ulombola shandi amba bibwanika kupwana na Leza. Inoko bilomba kwielela’ko. Nansha ke bene Kidishitu bashingwe māni ba mu myaka katwa kabajinji nabo bādi basakilwa kuningisha kipwano kyabo na Yehova Leza. Yakoba mutadi mwine Kidishitu wādyumwine bamo bādi na milangwe ya bungitu, bājimije butōki bwa ku mushipiditu. Mu ano madingi andi, wāpēne’mo uno musoñanya’mba: “Fwenai kudi Leza, nandi ukemufwena.” (Yakoba 4:1-12) Le Yakoba wādi ukimba kunena bika na kishima ‘kufwena’?
3, 4. (a) Batangi ba mukanda wa Yakoba ba mu myaka katwa kabajinji kebābudilwepo kuvulujibwa bika na kishima “fwenai kudi Leza”? (b) Mwanda waka tukulupile amba kufwena kudi Leza i kintu kibwanika?
3 Yakoba wānene kishima kyādi kiyukilwe na batangi bavule ba mukanda wandi. Bijila bya Mosesa byādi bipe babitobo bulombodi bupotoloke bwa mwa ‘kufwenena’ kudi Yehova, pangala pa bantu bandi. (Divilu 19:22) Batangi ba mukanda wa Yakoba kebābudilwepo kuvuluka amba kufwena kudi Yehova ke mwandapo wa kukwatyila ku nsongo ya minwe. Yehova ye mfumu mwine mukatakata wa diulu ne ntanda.
4 Ku mutamba mukwabo, “uno musoñanya [udi mu Yakoba 4:8] witusokwela mumweno muyampe’po kashā,” ye mulombwela mufundi umo wa Bible. Yakoba wādi uyukile amba Yehova witanga nyeke bantu bakubulwa kubwaninina bafwene Kwadi. (2 Bilongwa 15:2) Kitapwa kya Yesu i kishitule dishinda dya kufwena kudi Yehova byabinebine. (Efisesa 3:11, 12) Bine, dyalelo dishinda dya kufwena kudi Leza i dishitwilwe midiyo ne midiyo ya bantu! Ino tukokeja namani kumwena bininge mu uno mukenga wa kutendelwa? Tusa kubandaula mu kīpi miswelo isatu itukwasha tufwene kudi Yehova Leza.
Endelelai na ‘Kwikala na Buyuki’ bwa Leza
5, 6. Lelo kifwa kya nkasampe Samwele kilombola namani byobya bilombwa mu ‘kwikala na buyuki’ bwa Leza?
5 Yesu wānene, mu Yoano 17:3 (NW), amba: “Buno namino bo būmi bwa nyeke, bekale na buyuki bwa abe Leza umo kete wabine, ne bwa yewa owātumine, Yesu Kidishitu.” Malamuni mavule a uno vese i meshile bityetye na Bwalamuni bwa Ntanda Impya (Angele). Ao atūdile kyubwa ‘kuyuka’ Leza pa kyaba kya kunena amba “bekale na buyuki” bwa Leza. Inoko bafundi bavule banena amba buluji bwa kishima kyāingidijibwe mu Kingidiki kibajinjibajinji bufunkila pa kintu kipite pa kuyuka konkakonka, i kilongwa kyendelela, kibwanya kutwala ku kipwano kya kwiyuka na muntu mukwabo kwa kupwana nandi.
6 Kuyuka Leza kwa kupwana nandi kewādipo mulangwe mupya mu myaka yādi’ko Yesu. Kifwa mu Bisonekwa bya Kihebelu, tutanga’mo amba Samwele paādi ukidi mwanuke, “wakidi kamuyukilepo Yehova.” (1 Samwele 3:7) Lelo kino kishintulula amba Samwele kādipo uyukile bivule padi Leza wandi? Mhm. Bambutwile bandi ne babitobo kebābudilwepo kumufundija bivule. Inoko, kishima kya Kihebelu kingidijibwe mu uno vese kikokeja, mungya mulombwela mufundi umo, “kufunkila pa kwiyuka kwa kupwana kipwano kya mpwaninine.” Samwele wādi kayukile Yehova bya kupwana nandi, na mwaāmuyukile paāikele ke musedi wandi wa myanda. Samwele pa kwenda utama, wāyuka Yehova binebine, wāpwana nandi kipwano kyakubulwa ungi wipatyika pa bukata bwabo.—1 Samwele 3:19, 20.
7, 8. (a) Mwanda waka ketufwaninwepo kutuyuka bufundiji bwa mushike bwa mu Bible? (b) I bubinebine’ka bwa mushike budi mu Kinenwa kya Leza botufwaninwe kwifunda?
7 Lelo nobe utambulanga buyuki bwa Yehova amba wikale kwiyuka nandi ne kupwana nandi? Pa kusaka amba wikale nabo, ufwaninwe “kwabila” bidibwa bya ku mushipiditu bipāna Leza. (1 Petelo 2:2) Kokikadikila’nka pa bufundiji bwa kyalwilo kete, mhm. Ino longa bukomo bwa kuyukila’ko bufundiji kampanda bwa mushike bwa mu Bible. (Bahebelu 5:12-14) Le buno bufundiji bukutuyulanga, wamona amba i bukomo bininge? Shi bukutuyulanga, vuluka amba Yehova i “Mufundiji Mukatakata.” (Isaya 30:20, NW) I muyuke mwa kutwejeja bubinebine bwa mushike mu mityima ya bantu bakubulwa kubwaninina. Kadi kakabulwepo kukwesela mu bukomo bolonga na mutyima umo bwa kwivwanija byakufundija.—Mitōto 25:4.
8 Lelo wabulwa’po kwibandawila abe mwine bintu bimobimo ‘bya mushike bya Leza’? (1 Kodinda 2:10) Abyo bino ke myandapo ipungijañana bwa yoya īpatanya bafundi ba teoloji ne bendeji ba bipwilo. I mfundijo myūmi ipāna bujinguludi buyampe bwa kuyuka mwikadile mutyima ne milangwe ya Tata wetu wa buswe. Kifwa, kikūlwa, ‘kifibwe kikola,’ ne bipwano bishileshile bingidije Yehova mwanda wa kwesela bantu bandi madyese ne kufikidija mpango yandi—ino myanda ne mikwabo ya uno muswelo i bintu bisangaja, bimwenwanga’mo mpalo mu bukimbi ne mu kwifunda kwa kasuku.—1 Kodinda 2:7.
9, 10. (a) Mwanda waka mitatulo idi kyaka, ne i bika biketukwasha twiyepuke? (b) Pa mwanda utala buyuki bwa Yehova, i kika kinenenwa amba tufwaninwe kwityepeja?
9 Poenda utama mu buyuki bwa bubinebine bwa ku mushipiditu bwa mushike, dyumuka kyaka kīyanga na buyuki—mitatulo. (1 Kodinda 8:1, MB) Mitatulo idi kyaka, mwanda ipalulanga muntu kudi Leza. (Nkindi 16:5; Yakoba 4:6) Kadi vuluka amba i kutupu muntu udi na bubinga bwa kwianinya buyuki bwandi. Tulete kifwa, ivwana bino binenwa bya ntwelelo bya dibuku ditendela kwendelela kumeso kwa bantu mu myanda ya sianse mu ino myaka: “Mu kwenda kuyuka bivule, mo mu kwenda kujingulula amba kekudipo ne bivule bine byotuyukile. . . . Byonso byoketudi bafunde i patupu kintu shi twibidingakanye na byobya byoketwafundile.” Bine, kwityepeja kwa uno muswelo i kuyampe’po kashā. Abu shi buyuki bwine bukatakata—buyuki bwa Yehova Leza—bo bwine botufwaninwe kwityepejeja bininge. Mwanda waka?
10 Teja myanda imo idi mu Bible īsambila padi Yehova. “Mifwatakanyo yobe i milampe.” (Mitōto 92:5) “Ñeni [ya Yehova i] yaendaenda’tu.” (Mitōto 147:5) “Kutupu wa kusokola kwivwanija” kwa Yehova. (Isaya 40:28) “E! E! E! E! munshi bulamo bwa bupeta bwa ñeni ne kuyūkidija kwa Leza!” (Loma 11:33) I kimweke patōka amba ketudipo mwa kuyukila byonso bifwaninwe kuyuka padi Yehova. (Musapudi 3:11) Eyo, ke mwitufundije bintu bivule bya kutendelwa, ino tukekala nyeke na buyuki kebudi mpwilo bwa kwifunda. Mwene kino i kintu kisangaja kadi kyotufwaninwe kwityepejeja? Nanshi shi ketufunde, twingidijei nyeke buyuki bwetu bu kyalwilo kya kwitufwenya kudi Yehova ne kukwasha bakwetu nabo bamufwene—ke kitatwilopo kya kwizunzwila peulu pa bakwetu.—Mateo 23:12; Luka 9:48.
Lombola Buswe Boswele Yehova
11, 12. (a) Le buyuki botufunda kuyuka Yehova bufwaninwe kwitutenga namani? (b) I bika biyukanya amba buswe budi na muntu kampanda padi Yehova i buswe bwabine na bine?
11 Mutumibwa Polo wākwatañenye monka mobyendele buyuki ne buswe. Wāsoneka’mba: ‘Kino kyo kyonombela nyeke, na’mba buswe bwenu bwende buvula ne kuvula na buyuki bwabinebine ne kusansanya konsololo.’ (Fidipai 1:9) Pa kyaba kya kwitatwila bubinebine bo-bonso bulēme botufunda kuyuka Yehova ne mpango yandi, abo bo bufwaninwe kwitubweja’ko buswe botuswele Tata wetu wa mūlu.
12 Bantu bavule betela amba baswele Leza kebamuswelepo binebine. Bakokeja padi kwiivwana na bubine uno muswelo mu mityima yabo. Eyo, kwiivwana namino i kuyampe, kutendelwa’nka ne kutendelwa, shi i kukwatañane na buyuki bwabinebine. Ino munda mwabo i mutupu buswe bwabinebine bwa kuswa Leza. Mwanda waka tunena namino? Ivwana Kinenwa kya Leza mokishintulwila buswe: “Buno namino bo buswe bwa Leza, amba tulame mbila yandi; kadi mbila yandi ke ilēmapo.” (1 Yoano 5:3, NW) Buswe bwa kuswa Yehova i bwabine na bine enka shi bulombolwa na bilongwa bya kikōkeji.
13. Le kwakamwa Leza kuketukwasha namani tulombole buswe botuswele Yehova?
13 Kwakamwa Leza kuketukwasha tukōkele Yehova. Luno luzakalo ne bulēme bwa mushike bwa kulēmeka Yehova bilupukanga ku kwikala na buyuki bwa kumuyuka aye, bwa kwifunda buujila, ntumbo, bukomo, boloke, tunangu ne buswe bwandi byampikwa mfulo. Kuno kwakamwa ko kwa mvubu mu kumufwena. I bine, ivwana munenena Mitōto 25:14: “Bupwani bwa Yehova budi ku boba bamwakaminwe.” Nanshi shi tudi na kwakamwa kuyampe kwa kupela kufityija mutyima wa Tata wetu muswe wa mūlu, ketukabulwepo kufwena kwadi. Kwakamwa Leza kuketukwasha tulonde madingi a tunangu asonekelwe mu Nkindi 3:6 amba: “Mu mashinda obe onso muyuke, kadi aye ukōlolanga tushinda tobe.” Le kino kishintulula namani?
14, 15. (a) I butyibi’ka bumobumo botukwatanga difuku ne difuku? (b) Le tubwanya namani kukwata butyibi mu muswelo ulombola amba twakaminwe Leza?
14 Difuku ne difuku ukwatanga butyibi, bukatampe ne butyetye. Kifwa, i mīsambo ya muswelo’ka yokesamba na bengidi nobe, na bakwenu ba ku masomo, nansha na balondakani nobe? (Luka 6:45) Le usangelanga kwingila na kininga mingilo ikupelwe’ni, nansha ukimbanga muswelo wa kwingila’yo na kinkosela? (Kolose 3:23) Lelo ukelunga ku boba kebalombolapo buswe bukatampe kudi Yehova’ni, nansha ukakimba kuningisha kipwano kyobe na bantu baswele bintu bya ku mushipiditu? (Nkindi 13:20) I bintu’ka byokalonga, nansha bityepele namani, bya kutuntwila ku tumweno twa Bulopwe bwa Leza? (Mateo 6:33) Wivwane misoñanya ya mu Bisonekwa pamo bwa ino yatelwa iludikanga butyibi bobe bwa difuku ne difuku, nankyo bine uyukile kubanga Yehova “mu mashinda obe onso.”
15 Na bubine, mu butyibi bo-bonso botukwata, tufwaninwe kuludikwa na uno mulangwe: ‘Lelo Yehova unsakila nonge bika? Le i mwiendelejo’ka ukamusangaja kutabuka?’ (Nkindi 27:11) Kwikala na kwakamwa Leza kwa uno muswelo dyo dishinda diyampe dya kulombola buswe botuswele Yehova. Kwakamwa Leza kuketutonona kadi twikale batōka—ku mushipiditu, mu mwikadilo, ne ku ngitu. Vuluka amba mu vese umo yenka munene Yakoba bene Kidishitu ‘kufwena kudi Leza,’ usoñanya’mo kadi amba: “Oījai maboko enu bānwe babipya-mambo; mutōkeje ne mityima yenu bānwe ba mityima ībidi.”—Yakoba 4:8.
16. Nansha shi kudi byotupa Yehova, i bika byoketubwanyapo kulonga, ino i kika kyotukokeja kulombola kitatyi kyonso kyotumupa’byo?
16 Eyo, kulombola buswe botuswele Yehova kulomba bivule, ke kwijibapo ku bibi konkakonka. Buswe bwitutonwenanga ne ku kulonga biyampe. Kifwa, tuloñanga bika pa buntu buvule bwa Yehova? Yakoba wāsonekele amba: “Byonso byakupanwa bilumbuluke, ne byabuntu bibwa[nini]ne, bilupukanga mūlu, bitūkanga kudi Shandya bitōkeji.” (Yakoba 1:17) I bine, ponso potupa Yehova bintu byotudi nabyo, ketumupetejangapo. Aye ye mwinē bintu byonso ne bya bupeta bine. (Mitōto 50:12) Ne kadi shi tupa Yehova kitatyi kyetu ne bukomo bwetu, ketumulongelangapo kintu kyatunya kulonga aye mwine, mhm. Nansha shi tupele kusapula myanda miyampe ya Bulopwe bwa Leza, ukokeja kunena mabwe aela lubila! Penepo kyotupēla Yehova bupeta, kitatyi ne bukomo bwetu i kika? Kikatampe kine, i mwanda tukimba kulombola buswe botumuswele na mutyima wetu onso, na muya wetu onso, na ñeni yetu yonso, ne na bukomo bwetu bonso.—Mako 12:29, 30.
17. I bika biketutonona tupe Yehova na mutyima tō?
17 Shi ketupe Yehova byabuntu, tufwaninwe kumupa’byo na nsangaji, mwanda “Leza uswele wakupana ne mutyima, tō.” (2 Kodinda 9:7) Musoñanya udi mu Kupituluka 16:17 ukokeja kwitukwasha tuyuke kupāna na mutyima tō: “Ense muntu ukapana monka mwaikadila nabyo, mwendele dyese dya Yehova Leza obe mwakupela.” Shi tutale buntu budi na Yehova kotudi, tukamona amba netu tufwaninwe kumupa pampikwa kakama. Kumupa uno muswelo ko kusangajanga mutyima wandi, pamo’nka na musangelanga mutyima wa mbutwile pa kyabuntu kimupa mwanandi muswe, nansha kityepele namani. Kulombola buswe bwetu mu uno muswelo nako kuketufwenya kudi Yehova.
Tamija Bupwani Kupityila ku Milombelo
18. I kika kinenenwa amba i biyampe kubandaula muswelo otukokeja kulumbulula buya bwa milombelo yetu?
18 Bitatyi bya milombelo ya pa bunka bitupanga mikenga ya mvubu; i byaba bya kumusapwila myanda ya bupwani, mifyame yotusabila Tata wetu wa mūlu. (Fidipai 4:6) Milombelo o muswelo wa kamweno kakatampe mpata wa kufwena kudi Leza, o mwanda i biyampe kwitūja ne kubandaula buyampe bwa milombelo yetu. Ke kunenapo amba ifwaninwe kwikala ya kukimba binenwa bikatakata, ehe, ifwaninwe kwikala myanda itamba ku mutyima, yampikwa budimbidimbi. I muswelo’ka otubwanya kulumbulula buya bwa milombelo yetu?
19, 20. Mwanda waka i biyampe kulanguluka kumeso kwa kulombela, ne i myanda’ka imoimo myendele’mo yotukokeja kulanguluka’po?
19 Tukokeja kulanguluka kumeso kwa kulombela. Shi twalwila’ko kulanguluka, milombelo yetu ikekala mipotoloke kadi ya mvubu, ne tukepuka kisela kya kupituluka mu binenwa byotwibidile, bitwiya bukidibukidi mu ñeni. (Nkindi 15:28, 29) Padi kulanguluka pa myanda imoimo yātelelwe na Yesu mu lulombelo lwandi lwa kifwa ne kubandaula moikwatañenine na ngikadilo yotudi’mo bibwanya kwitukwasha. (Mateo 6:9-13) Kifwa, tubwanya kwiipangula batwe bene muswelo otubwanya kwela kuboko ku mingilo ya kulonga kiswa-mutyima kya Yehova pano panshi. Mwene tukokeja kulaija Yehova mutyima wetu wa kusaka kwingidijibwa na aye ne kumulomba etukwashe twingile mingilo yo-yonso yaitupa? Le tulēmenenwe na makambakano a bufudile bwa ku ngitu? Lelo kudi bubi bwitusakilwa kufwilwa lusa, nansha kudi muntu otufwaninwe netu kulekela? I matompo’ka otulwa nao, ne le tumona amba tusakilwa kukingwa bininge na Yehova ku ao?
20 Ne kadi, tukokeja kulangila bantu botuyukile amba bafwaninwe kukwashibwa na Yehova bukwashi bwa pa bula. (2 Kodinda 1:11) Kintu kikwabo kekifwaninwepo kwilwa i kufwija’ko. Shi tukunkumana pa ino myanda, bine, ketukabulwepo kusokola buluji bwa kufwijija’ko Yehova ne kumutendela difuku ne difuku pa buyampe bwandi bwa ntanda ne miseke. (Kupituluka 8:10; Luka 10:21) Kulonga namino kwitulotwelanga byabuyabuya bivulevule, ne kadi kwitukwashanga tumone būmi na mumweno muyampe, wa mutyima wa kufwija’ko.
21. I kwifunda bifwa’ka bya mu Bisonekwa kukokeja kwitukwasha kitatyi kyotufwena kudi Yehova mu milombelo?
21 Kifundwa nakyo kikwashanga ku milombelo yetu. Kudi milombelo ya kutendelwa yālombele bana-balume ne bana-bakaji bakikōkeji isonekelwe mu Kinenwa kya Leza. Kifwa, shi kudi makambakano otwikonda nao, etuletela njia kampanda, pakwabo ne moyo wa bibwanya kwitufikila batwe ne baswe betu, tukokeja kutanga lulombelo lwa Yakoba lwaālombele pa kwiya kwitana na Esau, mwanabo wādi ukanina kumulubwila kinongo. (Ngalwilo 32:9-12) Nansha kwifunda lulombelo lwālombele Mulopwe Asa pātambilwe bantu ba Leza na kibumbo kya bene Efiopya kisenselela ku bantu mudiyo. (2 Bilongwa 14:11, 12) Wivwane kudi kamwanda kampanda kabwanya kupunikija dijina diyampe dya Yehova ketuvutakanya mutyima, nankyo lulombelo lwa Ediya ku meso a batōtyi ba Bala ku Lūlu lwa Kalamela lukekala luyampe kubandaula, nansha lulombelo lwa Nehemia lwa mitompwe yaādi utompwela ngikadilo ya bulanda yādi’mo Yelusalema. (1 Balopwe 18:36, 37; Nehemia 1:4-11) Kutanga ne kulanguluka pa milombelo ya uno muswelo kukaningisha lwitabijo lwetu ne kwitupa milangwe ya mwa kufwenena biyampe kudi Yehova na bikoleja bitulēmena.
22. Kisonekwa kya mwaka wa 2003 i kisonekwa’ka, ne i bika byotukeipangula kyaba ne kyaba mu bula bwa mwaka?
22 I kimweke patōka amba kekudipo bulēme bukatampe nansha kitungo kikatampe kipityile kulonda madingi a Yakoba a ‘kufwena kudi Leza.’ (Yakoba 4:8) Nanshi tufwenei kudi Leza na kwendelela kumeso mu buyuki butala padi aye, mu kumulombola nyeke buswe botumuswele, ne na kutamija bupwani bwetu nandi mu milombelo. Mu mwaka onso wa 2003, tukalama mu ñeni kisonekwa kya mwaka kya Yakoba 4:8, na kwibandaula nyeke shi tufwenanga byabinebine kudi Yehova. Le tukanena kika pa kipindi kya binenwa bya uno vese kilonda’po? Lelo Yehova ‘uketufwena’ mu buluji’ka, ne kuno kwitufwena kuketuletela madyese’ka? Kishinte kilonda’ko kikabandaula uno mwanda.
Lelo Ukivulukile?
• I kika kinenenwa amba kufwena kudi Yehova i mwanda wa kukwata na kusumininwa?
• I bitungo’ka bimobimo byotufwaninwe kwitungila mu kwikala na buyuki bwa Yehova?
• I muswelo’ka otubwanya kulombola amba tuswele Yehova byabinebine?
• I mu miswelo’ka motukokeja kutamija bupwani bukatampe na Yehova mu milombelo?
[Bipangujo bya Kifundwa]
[Bushintuludi pa paje 12]
Kisonekwa kya mwaka wa 2003 i kino: “Fwenai kudi Leza, nandi ukemufwena.”—Yakoba 4:8.
[Kifwatulo pa paje 9]
Samwele pa kutama wāyukile Yehova wāpwana ne nandi
[Kifwatulo pa paje 12]
Lulombelo lwālombele Ediya ku Lūlu lwa Kalamela i kifwa kiyampe kotudi