“Tengelai”!

“Kyokya kyo nena nenu, nekinena ne ku bonso’mba: Tengelai.”​—MAKO 13:37.

1, 2. (a) I ñeni’ka yaboile mukelenge umo pa mwanda utala kulamakanya bintu byandi? (b) Le i ñeni’ka ya kwikala nyeke balanguke yotwaboila ku lukindi lwa ngivi lwāelele Yesu?

 JUAN wadi ulamine byabulēme byandi mu njibo. Kasha ungwija’byo munshi mwa butanda​—mwaadi ulangila amba po pantu pafyame kupita ponso mu njibo yandi. Inoko, bufuku bumo, aye ne mukajandi papo balēle, ngivi watwela mu kyumba mobadi balēle. Mobimwekela, ngivi’wa wadi muyuke kala pene pa kutala. Watwela talala nyā wandi, waolola byabulēme byonso munshi mwa butanda, watenteka’po ne lupeto lwashile Juan mu tilwala ya kameza ka kubwipi na butanda. Pa kukya’bo lubanga, Juan weela mūlu, bamukombe tonso. Mulume nobe ukashala nyeke uvuluka ñeni yaaboile pa uno mwanda: Amba muntu ulēle tulo kabwanyapo kulama bintu byandi.

² Ne ku mushipiditu nako bidi muswelo umo onka. Ketukokejapo kulamakanya lukulupilo ne lwitabijo lwetu shi twi baponene mu tulo. O mwanda Polo wāsoñenye amba: ‘Ketukilālai kasha tulāla pamo na mulādile bamo, ino twikalei nyeke balanguke, kadi balame byumvwanino byetu.’ (1 Tesalonika 5:6) Yesu pa kulombola mvubu ya kukesha, wāelele lukindi lwa ngivi. Wālombola binkumenkume bikafikija ku kwiya’ye bu Mutyibi, kupwa wādyumuna’mba: “Tengelai bidi nanshi, ke-mwi-bantu kemuyūkile dyuba dikafika Mfumwenu, shi dyuba ka, kadi shi dyuba pi? Yūkaipo bidi kino nakyo, shi mwine njibo wayūkile pa kīlo kisaka kumwīla ngivi, longa nankyo wamutengele kekulekelela njibo yandi amba īsabwe ne lupata, ehe. Po pa mwanda ne mwanda bānwe mwiadijei kala kutengela, mwanda mu difuku dya kubulwa nansha kutáko mutyima aye Mwanā muntu wafika kala.” (Mateo 24:42-44) Ngivi kalayangapo kumeso kwa kitatyi amba yao ngiya. Ukulupile amba pasa kwiya i kutupu nansha umo umutengele. Ne mfulo ya ino ngikadilo nayo mo monka moikafikila, ikāya pa nsaa yotwikele pampikwa ‘nansha kuta’ko mutyima,’ pamo na mwānenene Yesu.

‘Ikalai’nka Nankyo Balanguke, Imanijai Nshinkidingi mu Lwitabijo’

3. Le Yesu wālombwele namani mvubu ya kwikala nyeke balanguke mu lukindi lwandi lwa bapika bādi batengele mfumwabo wādi usa kujoka ku butundaile?

³ Mu binenwa bya mu Evanjile ya Luka, Yesu wādingakenye bene Kidishitu na bapika bādi batengele mfumwabo wādi usa kujoka ku butundaile kwaādi wendele. Bādi bafwaninwe kwikala nyeke batala amba aye pa kufika ebatane kasha balanguka, batengele kumutundaila. Ne Yesu nandi muswelo umo onka, wānene amba: “Mwanda Mwanā muntu wiya pampikwa ne kumutá mutyima.” (Luka 12:40) Bamo ke bengidile Yehova myaka mivule bakokeja padi kujimija mutyima wabo wa kupēlakana kwa bino bitatyi byotudi’mo. Babwanya padi’nka ne kulanga amba mfulo ikidi kulampe bininge. Ino kulanga namino kukokeja kwitutwala ku kuleka kuta mutyima ku bintu bya ku mushipiditu, twaalamukila’ko ku bitungo bya ku ngitu. Bino i bilabi bibwanya kwitukunukija ku mushipiditu.​—Luka 8:14; 21:34, 35.

4. I kusumininwa’ka kuketutonona twikale kutengela, ne Yesu wālombwele kino namani?

⁴ Tukokeja kuboila ñeni mikwabo ku lukindi lwa Yesu. Bano bapika, nansha byokebādipo bayukile nsaa ikafika mfumwabo, bimweka bu bādi bayukile i bufuku’ka bwafika. Shi bādi amba bayukile amba mfumwabo wiya bufuku bungi, longa kebādipo ba kukambakana na kukesha bufuku bonso’bwa. Ino kebādipo bedilwe, bādi bayukile bufuku bwaiya, kino kyo kyēbapele nkankamo ya kwikala nyeke batala. Ne bupolofeto bwa mu Bible nabo monka na monka, bwitusokwela patōka amba tudi mu kitatyi kya ku mfulo; ino kebwitulombwelepo difuku nansha nsaa mine yoikafika. (Mateo 24:36) Kukulupila kotukulupile  amba mfulo īyanga kwitukwasha twikale nyeke balanguke, ino shi tusumininwe amba difuku dya Yehova didi pabwipi binebine, nankyo po pene tukekadidila na mutyima wa kutengela.​—Zefenia 1:14.

5. Tukokeja namani kwitaba ku musoñanya wa Polo wānene amba ‘ikalai nyeke balanguke’?

⁵ Polo wānene ukoma mu mukanda waātumine kudi bene Kodinda amba: ‘Ikalai’nka nankyo balanguke, imanijai nshinkidingi mu lwitabijo.’ (1 Kodinda 16:13) I amo, kwikala nyeke balanguke i kukwatañane na kwimanija nshinkidingi mu lwitabijo lwa bwine Kidishitu. Le tubwanya namani kwikala nyeke balanguke? I na kutambula buyuki bwa mushike bwa Kinenwa kya Leza. (2 Temote 3:14, 15) Bibidiji biyampe bya kwifunda kwa kasuku ne kutanwa kitatyi ne kitatyi ku kupwila biningishanga lwitabijo lwetu, kadi kulama difuku dya Yehova mu ñeni nako i kintu bwa pala kya mvubu mu lwitabijo lwetu. O mwanda kwetu kupituluka kyaba ne kyaba mu bilomboji bya mu Bisonekwa bilombola amba ketudi ku kyoyampepo kya ino ngikadilo kuketukwasha tuleke kwilwa bubinebine bwa kamweno bwa kwiya kwa ino mfulo. * I biyampe kadi ne kunañuna bimbidikita bya ntanda bimweke patōka bifikidija bupolofeto bwa Bible. Mwanetu umo wa mu Alemanye wasonekele amba: “Kitatyi kyonso kyontalanga misapu isapulwa​—mavita, bintenshi, bupolapola, ne koneka kwa umbuo wetu​—bimvulujanga amba mfulo keidi pabwipi.”

6. Le Yesu wāelekeje muswelo’ka kyaka kya kujimija kutala ku mushipiditu penda papita kitatyi?

⁶ Mu Mako shapita wa 13, tutana’mo nsekununi mikwabo ya musoñanya wa Yesu kudi balondi bandi wa amba bafwaninwe kwikala nyeke balanguke. Mungya mulombwela uno shapita, Yesu wādingakenye ngikadilo yabo na mulami wa kibelo wādi ukungila mfumwandi wendele lwendo lulampe usa kujoka. Mulami kādipo uyukile nsaa ikajoka mfumwandi. Ino wādi ufwaninwe’nka kutengela. Yesu wātelele bilo biná byādi bikokeja kufika’mo mfumwandi. Kilo kya buná kyādi kishilula na nsaa ya busatu ku lubanga kufika’nka ne bitamba dyuba. Pa kino kilo kya mfulo, kukunuka kwādi kukokeja kulēmenena bininge mulami wa kibelo. Mungya malapolo, basola bamonanga nsaa ilumba ku nkya amba yo mine miyampe kukwata balwana nabo pobakilabile’pa. Ne dyalelo nadyo mo monka, mu buno bufuku ke bwende palampe, bulēle ino ntanda itujokolokele tulo twa ku mushipiditu bukū, mo motufwaninwe kulwa byabinebine mwa kwikadila nyeke balanguke. (Loma 13:11, 12) O mwanda Yesu mu lukindi lwandi unena ukoma divule amba: “Dyumukaipo mwikale kutengela, . . . Ino nanshi tengelai . . . Kyokya kyo nena nenu, nekinena ne ku bonso’mba: Tengelai.”​—Mako 13:32-37.

7. I kyaka’ka kyabinebine kidi’ko, ne pa kino i kukankamikwa’ka kotutana potutanga Bible kyaba ne kyaba?

 ⁷ Yesu wānene ukoma misunsa mivule mu mwingilo wandi ne pa kupwa kusanguka’ye amba tufwaninwe kutadija. I bine, ponso pesambila Bisonekwa pa mfulo ya ino ngikadilo ya bintu, ketubulwepo kutana’po kidyumu kya amba tufwaninwe kwikala nyeke balanguke, batengele kasha tutengela. * (Luka 12:38, 40; Kusokwelwa 3:2; 16:14-16) I kimweke patōka amba kukunuka kwa ku mushipiditu i kyaka kyabinebine. Bine, batwe bonso tusakilwa kudyumunwa bino bidyumu!​—1 Kodinda 10:12; 1 Tesalonika 5:2, 6.

Batumibwa Basatu Bākomenwe Kukesha

8. Batumibwa basatu ba Yesu bālongele namani pēbanene Yesu kukesha nandi mu budimi bwa Ngesemani?

⁸ Kwendelela na kukesha kulomba bivule, motumwena mu kifwa kya ba Petelo, Yakoba, ne Yoano, ke kwikalapo na mutyima wa kulonga biyampe konkakonka. Bano i bana-balume basatu bapye ku mushipiditu bālondele Yesu na dikōkeji ne kumusanswa mpata. Inoko, mu bufuku bwa mafuku 14 Kweji wa Nisane, 33 K.K., bākomenwe kukesha. Bano batumibwa basatu, bāpwile’tu kutamba mu kyumba kya peulu mobādi badya masobo a Pashika, bāendelela pamo na Yesu mu budimi bwa Ngesemani. Mwine’mo, Yesu wēbanena’mba: “Mutyima wami ubamfīta ne kumfīta pakatampe pene, i lufu lonka. Ikalai bidi pano mutengele nāmi.” (Mateo 26:38) Yesu wākalombela na kininga kudi Shandi wa mūlu misunsa isatu mituntulu, kadi misunsa yonso isatu wādi ujokela kudi balunda nandi, ino wibatana’nka balēle.​—Mateo 26:40, 43, 45.

9. Mobimwekela i kika kyālengeje kukunuka kwa batumibwa?

⁹ Mwanda waka bano bana-balume ba kikōkeji bākomenwe kukesha na Yesu bwine bufuku’bwa? Bukōke bwa ngitu kyo kintu kyālengeje byonso’bya. Bufuku bwādi ke bupite, pakwabo bwādi ke bupite ne pa kankatyi ka bufuku pene, “meso abo adi mebalemenene” tulo. (Mateo 26:43) Ino, Yesu wānena’mba: “Tengelai ne kulombela kutyina’mba mwakatwela mu kutompibwa, mwanda mutyimako, uteleko ino mubidi i wa buzoze.”​—Mateo 26:41.

10, 11. (a) Yesu, nansha byaādi mukōke, i bika byāmukweshe ekale kutengela mu budimi bwa Ngesemani? (b) I ñeni’ka yotubwanya kuboila ku byāfikile batumibwa basatu pēbanene Yesu amba tengelai?

¹⁰ Eyo, Yesu nandi wākōkele mu bobwa bufuku bwa malwa. Inoko pa kyaba kya kupona mu tulo bukū, aye wāpityija byobya bitatyi bya mfulo byaādi na bwanapabo mu kulombela na kininga. Aye papo, mafuku matyetye kunyuma, wādi ke musoñanye kala balondi bandi kulombela’mba: “[Tengelai] mafuku onso, ne kulombela’mba mukafwaninwa kupanda ku byobya bisa kufika, kadi mukēmana ku meso a Mwanā muntu.” (Luka 21:36; Efisesa 6:18) Shi tulonde madingi a Yesu ne kulonda kifwa kyandi kilumbuluke mu myanda ya kulombela, nabya kwisāsa kotwisāshila Yehova na mutyima umo kuketukwasha twikale nyeke balanguke ku mushipiditu.

¹¹ I bine, Yesu wāyukile​—bintu kebyādipo biyukile bandi bana ba bwanga mu kitatyi’kya​—amba usa kukutwa ne kutyibilwa nsambu ya lufu. Matompo andi ādi a kukafika pa kunana kwao pa kulwa na lufu pa mutyi wa masusu. Yesu wādyumwine batumibwa bandi ku bino bintu, ino abo kwivwanija byaādi unena mpika. Bāpona mu tulo kebalēle aye papo mulanguke, ulombela’nka kulombela. (Mako 14:27-31; Luka 22:15-18) Ngitu yetu i mikōke, kadi kudi bintu byoketwayukile ne pano, monka mwādi mwikadile batumibwa. Ino shi tujimije mumweno wa kupēlakana kwa bitatyi byotudi’mo nankyo tubalāla tulo ku mushipiditu. Poso enka twikale tutala nankyo tubaikala balanguke.

Ngikadilo Isatu ya Kamweno Kakatampe Mpata

12. I ngikadilo’ka isatu yākwatañenye Polo na kulama byumvwanino byetu?

¹² I muswelo’ka otukokeja kulama mutyima wa kupēlakana? Tubapu kala kumona mvubu ya milombelo ne kine kitusakilwa kufwenya pabwipi mu ñeni yetu difuku dya Yehova. Ino pa bino, Polo ubweja’po ngikadilo isatu ya kamweno kakatampe mpata yotufwaninwe kutamija. Amba:  “Batwe twi ba mu mwinya, twikale [kulama byumvwanino byetu]. Tuvwalei lwitabijo lwetu ne [buswe]’nka bwa kilama-kyadi kya mvita, kadi twikalei ne lukulupilo lwa kupanda kwetu’nka bwa bavwele kilama-mutwe.” (1 Tesalonika 5:8, MB) Tubandaulei bityetye mwingilo udi na lwitabijo, lukulupilo, ne buswe mu kukesha kwetu ku mushipiditu.

13. I mwingilo’ka wingila lwitabijo mu kwikala batengele kwetu?

¹³ Tufwaninwe kwikala na lwitabijo lukomo amba Yehova udi’ko kadi “upala mpalo boba bamukimba ne mikeketo.” (Bahebelu 11:6) Kufikidila kubajinji kwa bupolofeto bwa Yesu bulombola mfulo mu myaka katwa kabajinji kukomejanga lwitabijo lwetu mu kufikidila kwabo kukatampe mu kino kyetu kitatyi. Kadi lwitabijo lwetu lwitukwashanga twikale kutengela bininge difuku dya Yehova, koku tukulupile amba “[kimonwa kya bupolofeto] kikāya binebine, kekikejepo, mhm.”​—Habakuka 2:3.

14. I kamweno’ka kadi na lukulupilo shi tukimba kukesha?

¹⁴ Lukulupilo lwetu lusumininwe ludi pamo bwa ‘kikwatyijo kya muya’ kitupa bukomo bwa kūminina bikoleja nansha shi bitulomba kwilaija  kufikidila kwa milao kampanda ya Leza. (Bahebelu 6:18, 19) Kaka Margaret, mushingwe māni a mushipiditu wa myaka 90 ne bya pangala wābatyijibwe myaka 70 kunyuma, witabija’mba: “Pādi palwa mulumyami na lufu lwa dyaya mu 1963, mutyima munda wānjondele na’mba shi mfulo yaididile’tu longa bibapwididila’mo. Ino pano namone amba nādi nanga bininge tumweno twa ami mwine. Ketwādipo tulanga mu kine kitatyi’kya mukabaila mwingilo ne kutandabuka’o ntanda yonso. Nansha ke pano, kukidi mu bifuko mukishitulwashitulwa mwingilo. O mwanda nsangele Yehova pa kwikala na kitūkijetyima.” Mutumibwa Polo witukulupija’mba: “Kūminina [kuletanga] ngikadilo itabijibwe; ngikadilo itabijibwe nayo, lukulupilo, ebiya lukulupilo nalo kelutwalangapo ku kufwijibwa bumvu.”​—Loma 5:3-5, NW.

15. Lelo buswe buketukunka namani nansha shi bimweka amba tubaije kitatyi kilampe tukungila’nka kukungila?

¹⁵ Buswe bwa bwine Kidishitu i ngikadilo ya kutendelwa mwanda kyo kintu kine kitukunka tulonge kintu kyo-kyonso kyotulonga. Twingidilanga Yehova pampikwa kubanga bitatyi byandi byatungile, mwanda tumuswele. Buswe botuswele bantu netu bo bwitutononanga tusapule myanda miyampe ya Bulopwe, nansha shi Leza uswile tusapule’yo mu bula bwa myaka inga, nansha shi tufwaninwe kujokela ku mobo amo onka misunsa kapwila. Monka musonekele’kyo Polo, “kudi lwitabijo, lukulupilo, ne buswe, bino bisatu’bi; ino pa bino kikatampe’po kupita byonso i buswe.” (1 Kodinda 13:13, NW) Buswe bwitupanga kininga, kadi bo bwitukwashanga twikale nyeke balanguke. “[Buswe] bukulupilanga byonso, būmininanga byonso. Buswe kebukankalwangapo.”​—1 Kodinda 13:7, 8, NW.

“Uminina ku Kino Kyōdi Nakyo”

16. I ngikadilo’ka yotufwaninwe kutamija pa kyaba kya kuzozeja makasa?

¹⁶ Tudi mu bitatyi bikomo, mwituvuluja bimbidikita bya ntanda kitatyi kyonso amba tudi ku kyoyampepo kya mafuku a mfulo. (2 Temote 3:1-5) Kino ke kitatyipo kya kuzobolola makasa, ino kyo kitatyi kya ‘kūminina ku kyotudi nakyo.’ (Kusokwelwa 3:11) Wivwane tute ‘mityima ku milombelo’ ne ku kutamija lwitabijo, lukulupilo, ne buswe, i bine nankyo tubaikala beteakanye ku kitatyi kya matompo. (1 Petelo 4:7) Tudi na bivule bya kulonga mu mwingilo wa Mfumwetu. Kuputumina mu mingilo ya lulamato lwa kudi Leza kuketukwasha twikale kukesha nkelenkele panshi tō.​—2 Petelo 3:11.

17. (a) Mwanda waka kukunguka kwa mu byaba bimobimo kekufwaninwepo kwituzozeja? (Tala kapango pa paje wa 31.) (b) Tukokeja namani kwiula Yehova, ne i madyese’ka akeselwa boba bamwiula?

¹⁷ “Yehova i kyepelo kyami,” mo mwāsonekele Yelemia, “po pa mwanda o nkulupidile mudi aye. Yehova i muyampe kudi boba bamukungila, kudi mūya umukimba. I biyampe muntu ukulupila ne kukungila talala nya-a lupandilo lwa Yehova.” (Madilo 3:24-26) Bamo umbukata mwetu kebaijije mu kukungila. Bakwabo ke bakungile myaka mivule, batengele kumona lupandilo lwa Yehova. Ino kuno kukungila i kwīpi’po kashā shi twikudingakanye na būmi bwa nyeke bwitutengele kumeso’ku! (2 Kodinda 4:16-18) Nanshi pano potukikungila kitatyi kifwaninwe kya Yehova, tutamijei ngikadilo ya bwine Kidishitu ya kamweno kakatampe ne kukwasha bakwetu nabo bamwene mu kitūkijetyima kya Yehova, nabo betabije bubinebine. Ino shi ke pano, batwe bonso twendelelei na kutengela. Twiulei Yehova ne kwikala na kitūkijetyima, tumufwija’ko ne kumufwija pangala pa lukulupilo lwaetupele. Kadi byotutengele na kikōkeji, twendelelei na kūminina pototo pō ku lukulupilo lwa būmi bwa nyeke. Ye po pakafikidila potudi ino milao ya bupolofeto ya amba: “[Yehova] ukakutululanga kupyana ntanda; po bakatyibwako babi, nobe ukēmwenangapo.”​—Mitōto 37:34.

[Kunshi kwa dyani]

Usa Kulondolola Namani?

• I muswelo’ka otukokeja kuningisha kikulupiji kyetu kyotukulupile amba mfulo ya ino ngikadilo ya bintu ibafwena?

• I ñeni’ka yotukokeja kuboila ku bifwa bya ba Petelo, Yakoba, ne Yoano?

• I ngikadilo’ka isatu iketukwasha twikale nyeke tutala ku mushipiditu?

• I kika kinenenwa amba kino kyo kitatyi kya ‘kūminina ku kyotudi nakyo’?

[Bipangujo bya Kifundwa]

[Kapango/Kifwatulo pa paje 31]

“Wakatōkwe I Yewa Ukuñanga.”​—Danyele 12:12

Fwatakanya bidi, mulami umo wamone amba kudi ngivi usaka kwiba mu mobo alama. Bufuku pa kwila, mulami ukatebeka kutwi ku musalakato o-onso ulombola amba ngivi watwela. Nsaa ne nsaa matwi kasha utebeka ne meso kasha utonona. I kipēla kumumona wienga’nka ne misalakato ya bitupu​—kupukuma kwa luvula lujinya mityi nansha pushi ukalakasa ku kintu kampanda.​—Luka 12:39, 40.

Kintu kya uno muswelo kikokeja kufikila ne boba bakungila “kusokoka kwa Mfumwetu Yesu Kidishitu.” (1 Kodinda 1:7) Batumibwa bālangile amba Yesu usa ‘kujokeja bulopwe bwa Isalela’ kinondanonda na kusanguka kwandi. (Bilongwa 1:6) Mwenda myaka, bene Kidishitu ba mu Tesalonika nabo bāvulujibwa amba kwikala’po kwa Yesu kukidi kwa mu kitatyi kya kumeso. (2 Tesalonika 2:3, 8) Nansha namino, kuno kwienga misalakato bitupu pa difuku dya Yehova kekwālekejepo balondi babajinji ba Yesu kulonda dishinda ditwala ku būmi.​—Mateo 7:13.

Ne mu ano etu mafuku namo monka na monka, kukunguka pa mwanda wa kwiya kwa mfulo ya ino ngikadilo ya bintu imonwa bu ibaije kufika’yo mpika kekufwaninwepo kwitulabika tuleke kutengela. Mulami utengele ubwanya kwienga misalakato bitupu, ino aye mutengele kasha utengela! O wandi mwingilo. Ne bene Kidishitu nabo mo monka.

[Bifwatulo pa paje 29]

Kupwila, milombelo, ne bibidiji biyampe bya kwifunda biketwikadija batengele nyeke