Mwa Kwikadila na Mumweno Mujalale wa Kaji

MU INO ntanda ya dyalelo ipeka bantu mu bya busunga, mu kwitaka kwa lufu, ne mu kulotola bintu kapwila, bavule kebakidipo na nsangaji ya kwenda ku kaji mobukila mobukila. Ino na bubine tufwaninwe kusangela kaji kotwingila. Mwanda waka? Mwanda twāpangilwe mu kifwa kya Leza​—aye Leza uloelelwanga mu kaji kandi. Kifwa, Ngalwilo 1:31 unena amba Leza pa kutala mingilo yonso yaāingile mu “mafuku” asamba a bupangi, ko kunena amba mu bitatyi bilampe, wāmwene “byonso byālongele, kabidi monaipo bidi byadi biyampe’tu byamwiko.”

Na bubine, kuswa kuswele Yehova kaji ko kwine kulengeje katelwa amba i “Leza wa nsangaji.” (1 Temote 1:11, NW) Mwene nanshi i kyendele’mo kumona ponso potwenda tumwiula, nsangaji yetu nayo yenda ivudila’ko? Pa kino Solomone, Mulopwe wa Isalela wa kala, mūbaki ne mulongolodi wa kashā, wāsonekele amba: “Muntu ense adye ne kutoma, ne kusanswa biyampe bya mwingilo wandi, i kyabuntu kya Leza.”​—Musapudi 3:13.

Mu mingilo ya dyalelo ishintashinta, kwikala na mumweno mujalale ne muyampe wa kaji i bulwi. Ino Yehova Leza weselanga boba balonda buludiki bwandi bwa buswe. (Mitōto 119:99, 100) Bano bantu bekalanga bengidi banibwa, bakulupilwa, o-mwanda kebavudilepo kujimija twabo twaji. Kadi i befunde kumona būmi bwabo ne kaji kabo na mumweno wa ku mushipiditu, ke wa ku ngitupo, ehe. Kino kyo kibapa muswelo wa kukwata butyibi bululuji mu būmi bwabo ne kuyuka amba nsangaji ne mutyima-ntenke wabo kebimaninepo pa kaji kabo nansha pa bya busunga kebikulupilwa. (Mateo 6:31-33; 1 Kodinda 2:14, 15) Kino kibakwashanga bekale na milangwe myoloke pa mwanda utala kaji.

Ikala na Milangwe ya Leza pa Mwanda Utala Kaji

Bantu bamo i betobwe kaji kashā, batangidija kaji kabo kumeso kwa byonso. Bakwabo nabo belaijanga mfulo ya difuku dya kaji na kipyupyu, mobafwila nsaa ibwane bajokele ku njibo. Penepo mumweno mujalale i wepi? Bible ulondolola’mba: “Dikasa diyule kutalaja dipityile būya makasa abidi mayule mwingilo ne kupanga luvula.” (Musapudi 4:6) Kwikonda na mingilo nansha kwingila nshikije-dyuba kekudipo na kiluji kyokulonga​—i “kupanga luvula” bitupu. Mwanda waka tunena namino? Mwanda tukokeja pakwabo kōna ne bintu bine bituletelanga nsangaji mikatampe: kipwano kyetu na kisaka ne na balunda, būmi bwetu bwa ku mushipiditu, bukomo bwetu bwa ngitu, pakwabo twafwa’tu tukidi babishibabishi. (1 Temote 6:9, 10) Mumweno mujalale i uno: I biyampe kuloelelwa tutyetye totambula koku ulamine biyampe ndoe, kupita’ko kutyintyidilwa na mulwi wa bimingilo bikomokomo, aku ye lupotopoto ne bumonya-malwa ponka.

Eyo, Bible ukankamikanga uno mumweno mujalale, ino ketabijepo bukope. (Nkindi 20:4) Bukope bupēlwijanga muntu, kadi bumuvūla ne bulēme bwaadi wa kulēmekwa na bakwabo. Ino kadi kibi kutabuka, bonakanyanga ne kipwano kyotupwene na Leza kine. Bible unena pakubulwa kafinda amba muntu upela kwingila kafwaninwepo kudīla pa mutwe wa bakwabo. (2 Tesalonika 3:10) Ino ufwaninwe kushinta mashinda andi, aputumine mu mingilo, namino ukesasaketa aye mwine bya bulēme ne kusasaketa boba balelele. Shi aputumine mu kaji, nabya ukakwasha ne boba bafudilwe byabinebine​—kintu kikankamika Kinenwa kya Leza.​—Nkindi 21:25, 26; Efisesa 4:28.

Bafundijibwe Kulēmeka Kaji Tamba ku Bwanuke

Bibidiji biyampe bya kaji kebiilangapo na mu kilotwa; bifundwanga tamba ku bwanuke. O mwanda Bible usoñanya bambutwile amba: “Tamija mwana mu dishinda dimufwaninwe, kadi nansha mu bununu kakasasukamopo, ehe.” (Nkindi 22:6) Bambutwile ba tunangu bashilulanga kufundija babo bana banuke na kwibapa  twaji twa pa lubanza mungya myaka yabo, koku abo bene bebapa kifwa kyabo kiyampe kya bu bengidi. Eyo, bana bakokeja kwikala na bujundu bwa kwingila mingilo imoimo, inoko bakemona amba nabo badi na mvubu mu kisaka​—nakampata shi ba lolo ne tata bebānya popa pobengile kaji biyampe. Ino i kya bulanda, mwanda bambutwile bamo betwikanga mingilo yonso ya lutundu lwabo, padi balañanga amba ko kulombola kanye ku bana. Bambutwile badi namino bafwaninwe kulanguluka pa Nkindi 29:21 (BB), utangwa’mba: “Yewa ulelemuna wandi mwingidi [nansha mwana] kwalula ku bunkasa, ukamulonga ke nkope.”

Kadi bambutwile bayukile biselwa byabo batanga mutyima ku masomo afunda babo bana, bebakankamika kwifunda ne kwiningisha byabinebine ku masomo. Kino kikwashanga bana bakamwene mu kaji kobakengila mu myaka ya kumeso.

Ikala na Tunangu pa Kutonga Kaji

Bible ketulombwelepo i kaji ka muswelo’ka kotufwaninwe kwingila, ino witupele madingi malumbuluke kutyina amba kwetu kwendelela ku mushipiditu, mwingilo otwingidila Leza, ne biselwa bikwabo bya kamweno byakasupaila. Kifwa, mutumibwa Polo wāsonekele amba: “Mwaka ubaī, ke kumfulo pano, ne kumeso boba . . . bakumwenapo byakumwena panopantanda, nabo [bekale] pamo’nka bwa bampikwa kutabuka mu byakumona; ke-muntu mwikadilo wa panopantanda upityidilanga.” (1 Kodinda 7:29-31) Kekudipo kintu kya lonso ne kimanije nshinkidingi mu ino ngikadilo ya bintu. Kwipeneneka na mingilo ne kujimija kitatyi kyonso mu ayo kudi pamo bwa kubikija lupeto ne bituntwa mu njibo myubakwe mu musanza mulobelanga mema. Bine, kuno i kubīka lupeto bya bulembakane’po kashā!

Malamuni makwabo a Bible alamwine musemwa “nabo pamo’nka bwa bampikwa kutabuka mu byakumona” amba “kwakubulwa kwikuja’mo” ne amba “bampikwa kupipidila’byo bininge.” (Bible de Jérusalem; Today’s English Version) Bantu ba tunangu kebedilwepo amba kitatyi ‘kibai, ke ku mfulo’ kwa ino ngikadilo ne amba “kwikuja” ne “kupipidila” bino bintu kutwala’nka ku kufwa nkondo bitupu ne ku kwialakanya.​—1 Yoano 2:15-17.

‘Leza Kakakulekelelapo Nansha Patyetye Pene’

Yehova uyukile bitusakila kutabuka ne motwiyukile’byo batwe bene. Kadi uyukile i pepi poketudi mu kufikidila kwa mpango yandi. O mwanda wituvuluja’mba: “Monso mo mwikadila kusanswa kwa bupeta keko; loelelwai mu byonka bintu byo mudi nabyo; ke-muntu [Leza] aye mwine wanena’mba: Ami nkikakuzobololapo nansha patyetye pene, nansha kukulekelela mpika.” (Bahebelu 13:5) Bine, bino i binenwa bisenga pa mutyima kashā! Yesu, pa kwiula mutyima wa Leza wa kuta bantu bandi mutyima na buswe, wāshile’ko kipindi kikatampe kya Busapudi bwandi bwa ku Lūlu butumbile pi na pi mwanda’tu wa kufundija bandi bana ba bwanga mumweno moloke wa kaji ne bupeta bwa bintu bya ku ngitu.​—Mateo 6:19-33.

Batumoni ba Yehova bekankilanga’ko kulonda buno bufundiji. Kifwa, mwingidilwa umo wānene Kamoni sendwe wa mudilo wa nshinga amba anza kwingila kitatyi ne kitatyi mansaa mapite pa otwitungile, ino mwingidi wapela. Mwanda waka wapelele? Mwanda kasakilepo kaji kandi kamuyate kitatyi kya kushikata na kisaka kyandi ne kyaetūngile kulonga bintu bya ku mushipiditu. Ino byaadi mwingidi utendelwa kadi mukulupilwe, mwingidilwa walēmeka byasaka. Eyo, ke ponsopo  pobikalanga uno muswelo, pakwabo kudi palombanga kukimba kaji kakwabo mwa kushikatyila’ko na būmi bwenzankane senene. Inoko boba bakulupile na mutyima onso mudi Yehova kebabulwangapo kusangelwa na bengidilwa babo mwanda badi na mwiendelejo ne milangwe miyampe mu myanda itala kaji.​—Nkindi 3:5, 6.

Kitatyi Kikamwenwa Mpalo mu Twaji Tonso

Dyalelo’ko bidi, mu ino ngikadilo ya bintu yakubulwa kubwaninina, twaji ne kwine kwa kusokola’to kebikabulwepo nansha dimo makambakano ne kuyayata. Bine, bintu bikokeja’nka ne kubipila’ko kupita pano, mwanda ntanda idi pa katele bulenda, bya busunga nabyo bilumbakana, pakwabo bisupaididila. Inoko byonso bino i bya lupito. Panopano ponka kekukekalapo mulofwa ubudilwe kaji. Kupityidila, kaji ko-konso kakekala katobala, kamwenwa’mo mpalo. Le bikabwanika muswelo’ka? I bika bikalengeja kuno kwalamuka?

Yehova, kupityila kudi mupolofeto wandi Isaya wālaile kino kitatyi amba: “Talapo bidi, byo mpanga madiulu mapya ne ntanda mipya, kabidi bintu bya kala kebikavulukwapo, nansha kwikalapo ku-mutyima kwine mpika.” (Isaya 65:17) Pano wādi wisambila pa umbikalo umpya wākatūla’ko, mukekala kisaka kipya kya bantu beshile kulampe na ba dyalelo.​—Danyele 2:44.

Bupolofeto bulombola monka mukekadila bantu ne mingilo yabo amba: “Bakōbaka mobo ne kwikala monka; kadi bakadima madimi a mañanza ne kudya bipa byayo. Kebakōbakapo amba ungi ekalemo, ehe; kadi kebakadimapo amba ungi adyeko, ehe; mwanda mwendele mafuku a mityi [mo] monka mukekadila mafuku a bantu bami, ne batongwe bami bakalēpejeja biyampe mingilo ya makasa abo. Kebakengilapo bitupubitupu, nansha kubutulapo babimona malwa; mwanda i lukunwa lwa badyese ba Yehova, ne bukunge bwabo pamo nabo.”​—Isaya 65:21-23.

Bine ntanda impya ikaletwa na Leza ikālamuna bintu bivule kashā! Mwene nobe wabilanga kwikala mu ntanda ya uno muswelo, momwa ‘mokukengilapo bitupubitupu,’ ino mokelemena ne pa mfulo “bipa” bya mingilo yobe? Ino ivwana i bāni bakapebwa ano madyese: “I lukunwa lwa badyese ba Yehova.” Nobe ubwanya kubadilwa mu bano “badyese” shi wifunde myanda itala Yehova ne kubwanya bisakibwa byandi. Yesu wānene amba: “Buno namino bo būmi bwa nyeke, bekale na buyuki bwa kukuyuka abe Leza umo kete wabine, ne yewa owātumine, Yesu Kidishitu.” (Yoano 17:3, NW) Batumoni ba Yehova bakasepelela kukukwasha wikale na buno buyuki bupāna būmi na kwifunda nobe Bible, Kinenwa kya Leza mu matabula matabula.

[Kapango pa paje 4]

“BAKIMBWA’NKA KUKIMBWA”

“Umbyonso byo mulonga, mwikale kwibīngila ne mutyima onso monka, pamo bwa kudi Mfumwetu, kekudi bantupo, mhm,” mo munenena Bible. (Kolose 3:23) I kimweke patōka amba yewa udi na mwingidilo uludikwa na uno musoñanya mulumbuluke kadipo mwa kubudilwa kwikala mwingidi ufwilwa. Pa kino, Luna, mu dibuku dyandi Mwa Kwikadila Mufyame (Angele), udingila boba basaka kwikala bengidilwa kukakimba ba mu bisumpi kampanda bya mitōtelo, ino ubweja’ko amba: “Kunena na bubine tunyemenanga pavule pene’nka ku Batumoni [ba Yehova].” Mu buluji bwaletele, mudi buno bwa kunena amba abo bo bayukene bininge pa mwanda wa kubulwa budimbidimbi kwabo, o mwanda “bakimbwa’nka kukimbwa” mu twaji twishileshile.

[Bifwatulo pa paje 5]

Kwenzankanya biyampe kaji na mingilo ya ku mushipiditu ne kwipwija mukose kuletanga kuloelelwa