Imanai Talala Nyā Mumone Lupandilo lwa Yehova!

‘Lamai mwimanino wenu, imanai talala nyā, mumone lupandilo lwa Yehova po mudi.’​—2 BILONGWA 20:17.

1, 2. I kika kinenenwa amba kutambañana kwa “Koka, wa ntanda ya Makoka” kukalupula bipa bilula kutabuka kyaka kya butumbula bwa ntanda yonso?

 BUTUMBULA bushintululwanga na bamo amba i kutambwa kwa bekadi ba ntanda, nansha kwa ntundubuko minemine ya muzo. Eyo, kino kyaka kifwaninwe kutebwa’ko mutyima. Inoko, kudi kutambwa kukwabo kukalupula bipa bilula mpata kutelwe mutyima bityetye na bekadi ba ntanda, pakwabo ne kutebwa mutyima mpika. Le i kutambwa’ka?

² I kutamba kukatambañana “Koka, wa ntanda ya Makoka,” kutelelwe mu Bible mu Ezekyele shapita wa 38. Lelo kunena amba kuno  kutambwa kukalupula bipa bilula kutabuka kyaka kya butumbula bwa ntanda yonso i kupityija’byo kipimo? Nansha dimo, mwanda kutambañana kwa Koka i kupite kwa imbikalo ya bantu. Ke-kuntu kukatamba umbikalo wa Leza wa mūlu bulwi! Inoko, Umpangi i mwishile na bantu bakokeja kunekenya bityetye byonka bulwi bobebalwa, mwanda aye udi na bukomo bwa mfulo ne ngalwilo bwa kunekenya kukatambañana kunane kwa Koka.

Kutambwa kwa Umbikalo wa Leza

3. Balopwe ba ino ntanda i basapwilwe kulonga bika tamba mu 1914, ne i balondolole’po namani?

³ Bulwi busa kulwa Mulopwe ubikikilwe na Leza na ngikadilo imbi ya Satana i bushilule tamba kasha Bulopwe bwa Leza bushimikwa momwa mūlu mu 1914. Mu kine kitatyi’kya, balopwe bāsapwidilwe kukōkela Mulopwe utongelwe na Leza. Ino abo bapela kumukōkela enka na mokyālailwe kala amba: “Balopwe ba panopantanda bamwimanine midindi ībidi, ne bambikavu nabo bamukutyila kitumba Yehova ne mushingwe-mani wandi mwine’mba: Tutyibe bikutwa byabo, kadi ne myonji yabo twiyele kulampe na ko tudi.” (Mitōto 2:1-3) Kuno kupela kobakapela kubikalwa na Bulopwe kukanana bimwekelele pakatambañana Koka wa Makoka.

4, 5. Le bantu bakokeja namani kulwa na umbikalo wa mūlu keumweka?

⁴ Padi tubwanya kwiipangula amba bantu bakokeja namani kulwa na umbikalo wa mūlu keumweka. Bible witusokwela amba uno umbikalo ubundilwe na bantu “tununu katwa ne makumi aná ne tuná, boba bakūdilwe panopanshi,” pamo ne “Kāna-kamukōko,” Kidishitu Yesu. (Kusokwelwa 14:1, 3; Yoano 1:29) Uno umbikalo umpya byoudi wa mūlu, utelwanga bu “madiulu mapya,” o mwanda i kyendele’mo babikalwa bao ba pano panshi batelwe bu “ntanda mipya.”  (Isaya 65:17; 2 Petelo 3:13) Ino bavule mu balopwe 144 000 bakabikala pamo na Kidishitu ke bavuye kala lwendo lwabo lwa pano panshi na kikōkeji. Mu uno muswelo i balombole kufwaninwa kobafwaninwe kwingila mingilo yabo impya momwa mūlu.

⁵ Enka bashele’ko batyetye mu ba 144 000 bo bakidi pano panshi. Mu buvule bwa bantu 15 000 000 ne kupita batenwe ku kivulukilo kya Bidibwa bya Kyolwa bya Mfumwetu mu 2002, enka bantu 8 760 kete bo balombwele lukulupilo lwabo lwa kutongwa kukengidila mūlu. Yense usomonwa kutamba bulwi bano bashele’ko babadilwa mu bakabikala Bulopwe, na bubine i Bulopwe bwa Leza bwatamba bulwi.​—Kusokwelwa 12:17.

Mulopwe Wakonkeja Bushindañani Bwandi

6. Lelo ba Yehova ne Yesu bamonanga namani kulondwalondwa kwa bantu ba Leza?

⁶ Muswelo ukalondolola Yehova ku bulwi bulwibwa Bulopwe bwashimikile wālailwe amba: “Yewa ushikete mūlu ukasepanga: Yehova ukebapunika. Ebiya ukebanena na bukalabale bwandi, ne kwibamwesha malwa mu bukalabale bwandi bukatampe byamwiko: Nanshi ami nabikika mulopwe wami pa lūlu lwami lukola lwa Ziona.” (Mitōto 2:4-6) Bine, kitatyi pano kibafika kya Kidishitu, uludikwa na Yehova, “kukonkeja bushindañani bwandi.” (Kusokwelwa 6:2, NW) Lelo Yehova umona namani kulondwalondwa kobalondalonda bantu bandi mu kitatyi kya bushindañani bwa mfulo? Wikumonanga pamo bwa bamulondalonda’ko aye ne Mulopwe wabikikile. Yehova unena’mba: “Yewa wimutenga uteñanga nkishi wa mu dīso dyandi.” (Zekadia 2:8) Kadi Yesu wānene ukoma amba umonanga byobya bantu byobalongela banababo bashingwe māni nansha byobapela kwibalongela bu i aye obalongela’byo nansha obapela kulongela’byo.​—Mateo 25:40, 45.

7. Mwanda waka boba badi mu “kibumbo kikatampe,” kitelelwe mu Kusokwelwa 7:9, bakakalabelwa na Koka?

⁷ Bine, boba bakwatakanya bashele’ko bashingwe māni nabo bakakalabelwa na Koka. Bonso babadilwa mu “ntanda impya” ya Leza kyo “kibumbo kikatampe” kityilwe “mu mizo yonso, ne mu bisaka byonso ne mu bantu, ne mu ndimi.” (Kusokwelwa 7:9) Batelwa amba “bēmene mu kifuko kya lupona, ne kya Kāna-ka-mukōko, bavwele bivwalwa bitōka.” O mwanda bemene betabijibwe ku meso a Leza ne a Kidishitu Yesu. Byobakwete “tunkindu ku maboko abo,” ko kunena amba belelanga Yehova tubobo amba ye Mubikadi mwine ufwaninwe kubikala mūlu ne panshi, mwinē bubikadi bubikelwe na Mulopwe wabikikile, Yesu Kidishitu, “Mwan[ā] mukoko wa Leza.”​—Yoano 1:29, 36.

8. Kutambañana kwa Koka kukalengeja Kidishitu alonge bika ne bikafula namani?

⁸ Kutambañana kwa Koka ko kukalengeja Mulopwe ubikikilwe na Leza alwe divita dya Amakedona. (Kusokwelwa 16:14, 16) Boba bonso bapela kwitabija bubikadi bwa Yehova bakonakanibwa. Ino boba bōminina matompo a dikōkeji dyobakōkele ku Bulopwe bwa Leza bakanyongololwa lonso. Mutumibwa Polo wāsonekele pa kino  amba: “Nakyo [kino] ke kiyūkeno, kya patōkelela, tō, kya kuyūkanya molokele kutyibamambo kwa Leza; mwanda wa kunena’mba, mutelwe bu-bafwaninwe ba umbulopwe bwa Leza, e bonka bo mususukila; ebiya kadi, shi padi kintu kimolokele Leza kulubwila byamalwa kudi boba bakwimumwesha’o, ino kudi bānwe bakumona’o malwa, mukōlolokejibwa, ne bātwe bene kumo, ponka pa kusokoka kwa Mfumwetu Yesu momwa mūlu, ne bamwikeulu ba bulobo bwandi, mu mudilo wa lubimbi pyā, kwibalubwila kinongo boba bampikwa kuyūka Leza, ne ku boba bampikwa kukōkela myanda-miyampe ya Mfumwetu Yesu.”​—2 Tesalonika 1:5-8.

9, 10. (a) Yehova wāpele Yuda bushindañani bwa muswelo’ka pa balwana nabo bavule? (b) Bene Kidishitu ba dyalelo bafwaninwe kwendelela na kulonga bika?

⁹ Mu bula bwa kyamalwa kibūke kīya kumeso’ki, kikanana pa Amakedona, Kidishitu ukalwa divita na bibi byonso. Ino balondi bandi kebadipo ne kyobakasakilwa kulwa, mwanda kino kekyādipo na mvubu nansha ke ku bekadi ba bulopwe bwa Yuda bwa bisaka bibidi myaka tununu kunyuma. Bulwi bwādi bwa Yehova, ye wēbapele bushindañani. Nsekununi itangwa’mba: “Yehova watūla nkalo pa bāna ba Amona, ne Moabu, ne kalūlu ka Seila, batamba padi Yuda; ino batapwa. Mwanda bāna ba Amona ne Moabu baimanine padi bekadi ba kalūlu ka Seila kwibepaya, ne kwibonakanya fututu; ebiya pa kupwa ne bekadi ba Seila, bonsololo bekwasha kwionakanya bene na bene. Penepa kadi Yuda pa kwiya pa mutenta wa pangala wa muntanda mutuputupu batala pa kibumbo’kya; ino talapo bidi, bādi ngitu mifwe mipone panshi, kadi kekwadipo bapande nansha umo mwine.”​—2 Bilongwa 20:22-24.

¹⁰ Kyālongekele monka mwālaile’kyo Yehova amba: “Kemukasakapo kulwa bulwi buno’bu, ehe.” (2 Bilongwa 20:17) Bine, kino i kifwa kilondwa na bene Kidishitu pano ‘pakonkeja Yesu Kidishitu bushindañani bwandi.’ Pano’ko bidi, bakyendelela na kulwa na bibi, ke na bya bulwipo bya ku ngitu, ino i na bya bulwi bya ku mushipiditu. Bakyendelela na ‘kushinda bibi na bilumbuluke.’​—Loma 6:13; 12:17-21; 13:12; 2 Kodinda 10:3-5.

I Ani Ukemanina Kutambañana kwa Koka?

11. (a) I bitango’ka bikengidija Koka pa kutambañana bulwi? (b) Lelo kutala kwa ku mushipiditu kushintulula bika ne bika?

¹¹ Koka wa Makoka i Satana Dyabola tamba wikijibwa pa kyepelo kyandi mu 1914. Byadi kipangwa kya ku mushipiditu, kakokejapo kutambañana kimpwididi, ino ukengidija bitango bya bantu mwanda wa kufikidija bilongwa byandi. Le bino bitango bya bantu i bitango’ka? Bible ketulombwelepo kanda kamo ne kamo, inoko witupa bilomboji bimobimo bitukwasha tujingulule  i bitango’ka. Mu kwenda tumona myanda ya ntanda ifikidija bupolofeto bwa Bible, mo mu kwenda netu kwivwanija myanda bityebitye. Bantu ba Yehova kebaswelepo kufwikila, ino i batale ku mushipiditu, bajingulula bimbidikita bya mitōtelo ne bya kipolitike mobikwatañenine na kufikidila kwa bupolofeto bwa mu Bible.

12, 13. Lelo mupolofeto Danyele wālaile namani kutamba kwa mfulo kukatambwa bantu ba Leza bulwi?

¹² Mupolofeto Danyele uleta kitōkeji pa kuno kutambwa kwa mfulo kwa bantu ba Leza pa kusoneka’mba: “[Mulopwe wa kungala] ukatamba na bulobo budyendyemuka byamalwa, kōnakanya ne kufundula fututu bangibangi. Ebiyampe ukatūla mapema a ndaku yandi [pa bukata] bwa kalunga-kamema ne lūlu luyampe lukola.”​—Danyele 11:44, 45.

¹³ Mu bitatyi byāsonekelwe Bible, “kalunga-kamema” i Dijiba Dikatampe, Kalunga ka Meditelanea, ne ‘lūlu lukola’ nalo i Ziona, wānenenwe’po na Yehova amba: “Ami nabikika mulopwe wami pa lūlu lwami lukola lwa Ziona.” (Mitōto 2:6; Yoshua 1:4) Nanshi, mu buluji bwa ku mushipiditu, ntanda idi pa ‘bukata bwa kalunga-kamema ne lūlu luyampe lukola’ yelekeja ngikadilo ya ntundubuko ya ku mushipiditu idi’mo bene Kidishitu bashingwe māni. Kebakisobapo kadi monka na kalunga ka mema ka bantu babomboke kudi Leza, abo batengele’nka kubikala pamo na Kidishitu Yesu mu Bulopwe bwa mūlu. I kimweke patōka amba bengidi bashingwe māni ba Leza ne bapwani nabo ba dikōkeji ba mu kibumbo kikatampe bakapwilwa mpumpu na mulopwe wa kungala pakapampamuna bulwi busansa mutyima bukafikidija bupolofeto bwa Danyele.​—Isaya 57:20; Bahebelu 12:22; Kusokwelwa 14:1.

Bengidi ba Leza Bakalonga’po Bika?

14. Le i bintu’ka bisatu bikalonga bantu ba Leza pobakatambwa bulwi?

¹⁴ Le bengidi ba Leza bonso batengele kulonga bika pobakatambwa bulwi? Pano napo bakalonda kifwa kya muzo wa kala wa Leza mu mafuku a Yehoshafata. Yuka amba bana ba kibundi basoñanibwe kulonga bino bintu bisatu: (1) Kulama mwimanino wabo, (2) kwimana talala nyā, ne (3) kumona lupandilo lwa Yehova. Lelo bantu ba Leza ba dyalelo bakalonga namani kukwatañana na bino binenwa?​—2 Bilongwa 20:17.

15. Le kulama mwimanino kishintulula bika ku bantu ba Yehova?

¹⁵ Kulama mwimanino wabo: Bantu ba Leza  bakendelela kulama mwimanino wabo wa kukwatakanya Bulopwe bwa Leza pampikwa kutelententa. Bakendelela kulama mwimanino wabo wa bwine Kidishitu wa kupela kwikuja mu bya ntanda. Bakashala ‘bemanije, ne kujina kwine mpika’ mu mwingilo wabo wa dikōkeji obengidila Yehova ne kwendelela na kumutendela ku meso a bonso pa mwanda wa kanye kandi ka buswe. (1 Kodinda 15:58; Mitōto 118:28, 29) Mitabakano ya dyalelo nansha ya mu mafuku āya kumeso keikebatenkanyapo mu mwimanino wabo wa kwitabijibwa na Leza.

16. Bengidi ba Yehova bakemana talala nyā mu muswelo’ka?

¹⁶ Kwimana talala nyā: Bengidi ba Yehova kebakatompapo kwipandija abo bene ino bakakulupila ne mutyima wabo onso mudi Yehova. Mwanda aye ye ubwanya kunyongolola bengidi bandi mu tuvutakanya twa ntanda, ne i mulaye kala kwibanyongolola. (Isaya 43:10, 11; 54:15; Madilo 3:26) Bine, kukulupila mudi Yehova i ne kukulupila mu dishinda dimweka na meso dyaingidija dyalelo pano ke makumi a myaka mwanda wa kuvuija mpango yandi. Pano po pene pafwaninwe bene Kidishitu babine kukulupila mu batōtyi nabo bapelwe na Yehova ne na Mulopwe wabikikile lupusa lwa kuludika. Bano bana-balume ba kikōkeji bo abo bakendeja bantu ba Leza. Kupumpunya bwendeji bwabo i kwikolomwena musala.​—Mateo 24:45-47; Bahebelu 13:7, 17.

17. Mwanda waka bengidi bakikōkeji ba Leza bakamona lupandilo lwa Yehova?

¹⁷ Kumona lupandilo lwa Yehova: Lupandilo yo mpalo ikapalwa boba bonso balamine mwimanino wabo wa bululame bwa bwine Kidishitu, bakulupile mudi Yehova wa kwibanyongolola. Bakasapula kufika ne pa mfulo​—ne pangya mukenga ne bukomo bwabo​—kwiya kwa difuku dya butyibi dya Yehova. Bipangwa byonso bikayuka amba Yehova ye Leza wabine ne amba udi na bengidi ba kikōkeji pano pa ntanda. Kekukekalapo kadi dikwabo kwikokanya kwa endaenda pa mbila idi na Yehova ya kubikala.​—Ezekyele 33:33; 36:23.

18, 19. (a) Lwimbo lwa mu Divilu shapita 15 lulombola namani mukeivwanina boba bakapanda ku kutambañana kwa Koka? (b) I bika bifwaninwe kulonga bantu ba Leza mu kino kitatyi?

¹⁸ Bantu ba Leza bakatwela mu ntanda impya na bukomo bupya, ne na mēlu a kwimba lwimbo lwa bushindañani, monka mwāimbile’lo Isalela wa kala pa kupwa kunyongololwa pa Kalunga Katyila. Abo bonso, ne muntu ne muntu pa bula, bakafwija’ko nyeke Yehova pa bulami bwandi kadi bakapituluka mu binenwa byānenwe pa kala amba: “Nkembila kudi Yehova, mwanda wezunzwile kulakula kwine. . . . Yehova i muntu wa bulwi, Yehova dyo dijina dyandi. . . . A! Yehova! kuboko kobe kwa lundyo i kutumbikwe kwa bukomokomo. A! Yehova! [na] kuboko kobe kwa lundyo uvingakanya tutyetutye balwana’ba. Kabidi mu bukatakata bwa bobe butabukemo ubafulamika boba bakwimaninapo; utuma bukalabale bobe bwibaloteja bwa bityakuku. . . . Monka mu lusa lobe ubakunkuja bantu bano, ubebapandija, ubebalombola mu bukomo bobe kutūla ne ku kikalo kyobe kijila. . . . Ukebatweja monka, ne kwibajadika mu lūlu lwa bupyani bobe, A Yehova, pantu po welongolwela abe mwine kwikalamo; A Mfumwami kipandulwamo kyashimikile pototo maboko obe. Yehova ukabikalanga nyeke ne nyeke-ke.”​—Divilu 15:1-19.

¹⁹ Bine, pano pamona bengidi ba Leza kyepelo kya būmi bwa nyeke patōka kutabuka myaka yonso, po pene pa kitatyi kya kulombola lulamato lwabo kudi Yehova ne kubweja dipya kusumininwa kobasumininwe kwingidila Mulopwe wabo wa nyeke ne nyekeke!​—1 Bilongwa 29:11-13.

Le Ukokeja Kushintulula?

• Mwanda waka Koka ukatamba bashingwe māni ne mikōko mikwabo bulwi?

• Bantu ba Leza bakalama mwimanino wabo muswelo’ka?

• Kwimana talala nyā kushintulula bika?

• I muswelo’ka ukamona bantu ba Leza lupandilo lwa Yehova?

[Bipangujo bya Kifundwa]

[Kifwatulo pa paje 28]

Yehova wāpele Yehoshafata ne bantu bandi bushindañani, kwampikilwa abo kulwa bulwi

[Kifwatulo pa paje 30]

Bashingwe māni ne mikōko mikwabo bakwatakanyanga bubikadi bwa Yehova

[Kifwatulo pa paje 31]

Bantu ba Leza basa kwimba lwimbo lwa bushindañani pamo bwa bene Isalela ba kala