“Leza I Buswe”

“Yewa kaswangene po, kayukile po Leza, ku mwanda Leza i buswe.”​—1 YOANO 4:8, BB.

1-3. (a) I kintu’ka kinena Bible pa ngikadilo ya Yehova ya buswe, ne mwanda waka kuno kunena i kwishile na kukwabo? (b) I kika kinenena Bible amba “Leza i buswe”?

 NGIKADILO ya Yehova yonso i milumbuluke, mibwaninine, kadi itukoka. Ino mu ngikadilo yonso ya Yehova mine mitabuke kunengela i buswe. Kekudipo kintu kikwabo kitufwenya bininge kudi Yehova pamo bwa buswe. Kadi i kya nsangaji mwanda buswe yo ngikadilo yandi itādile yonso. Le tuyukile’kyo namani?

² Bible i munene kintu kimo pa buswe kyakanene kashā pa ngikadilo mikwabo mikatampe ya Yehova. Bisonekwa kebinenepo amba Leza i bukomo, Leza i boloke nansha amba Leza i tunangu. Eyo, udi na ino ngikadilo, kadi ye nsulo ya yonso isatu mfulo ne ngalwilo. Inoko pa buswe padi kintu kya mushike kinenenwe’po mu 1 Yoano 4:8 (BB), amba: “Leza i buswe.” I amo, buswe bwa Yehova i bwa mushike mukatampe. O mwikadilo wandi mwinemwine, munda ne panja. Kunena kuluji, tubwanya kulanga namino: Bukomo bwa Yehova bo bumulengejanga kulonga bintu. Boloke bwandi ne tunangu twandi byo biludika muswelo walonga’byo. Ino buswe bo bumutononanga alonge’byo. Kadi buswe bwandi bumwekanga nyeke mu muswelo waingidija ngikadilo yandi mikwabo.

³ Divule bantu banenanga amba Yehova i kifwa kīsokwele kya buswe. O mwanda shi tusaka kwifunda buswe, tufwaninwe kwifunda kuyuka Yehova. Shi ke pano, tubandaulei miswelo imoimo ya buswe bukatakata bwa Yehova.

Kilongwa Kikatakata kya Buswe

4, 5. (a) I kilongwa’ka kikatakata buswe mu mānga yonso? (b) I kika kinenenwa amba Yehova ne wandi Mwana i bekute mu bumo mu kijimba kya buswe kikomo kupita byonso?

⁴ Yehova ulombolanga buswe mu miswelo mivule, ino kudi umo utabukile yonso. Le i muswelo’ka? I kutuma kwaātumine wandi Mwana kwiya kususuka ne kufwa pa mwanda wetu. Tudi na buluji bwa kunenena amba kino kyo kilongwa  kikatakata kya buswe mu mānga yonso. Mwanda waka tunena namino?

⁵ Bible utela Yesu amba i “umbedi wa byonso byakupangibwa.” (Kolose 1:15) Langa’po​—Mwanā Yehova wādi’ko kumeso kwa diulu ne ntanda kwikala’ko. Le ba Shandi ne Mwana bādi pamo mu bula bwa myaka inga? Befundi bamo bafwatakanya amba diulu ne ntanda ke bilāle myaka midiyala 13. Nansha shi kuno kufwatakanya kwikale kwabine, ino kekusenselelapo nansha kubwipi kwine na myaka ke milāle Mwana umbedi wa Yehova! Le wādi ulonga bika mu bula bwa ino myaka yonso? Wādi wingila na nsangaji bu “sendwe mwine mukata” wa Shandi. (Nkindi 8:30; Yoano 1:3) Yehova ne wandi Mwana bāingile pamo mwanda wa kwikadija’ko bintu byonso. Bine, i kitatyi kya nsangaji ne maloa kyobāpityije pamo! Le i ani motudi ukevwanija bukomo bwa kijimba kibalungile pamo mu ino myaka yonso kapwila? I kimweke patōka amba Yehova Leza ne wandi Mwana i bekute mu bumo mu kijimba kya buswe kikomo kupita byonso.

6. Yesu pa kubatyijibwa, Yehova wālombwele namani malango andi pa wandi Mwana?

⁶ Inoko, Yehova wātumine wandi Mwana pano panshi abutulwe bu mwana wa lukeke. Ko kunena amba mu makumi a myaka, Yehova wādi wa kubulwa kipwano kyaādi upwene na wandi Mwana muswedibwe momwa mūlu. O mwanda paāshele mūlu, wādi wela meso na katentekeji utala mutamina Yesu bu muntu mubwaninine. Yesu pa kubwanya kintu kya myaka 30, wābatyijibwa. Pano po apo pānene Shandi aye mwine momwa mūlu amba: “Uno nandi i wami Mwana wakuswedibwa o ntōkelwe pa mutyima.” (Mateo 3:17) Bine Shandi wāloelelwe mpata pa kumona Yesu ulonga na kikōkeji byonso byālailwe mu bupolofeto, ulonga byonso byaādi usaka kwadi!​—Yoano 5:36; 17:4.

7, 8. I bintu’ka byātyumwinine Yesu umanwi mu difuku dya 14 Nisane 33 K.K., ne Shandi wa mūlu wēivwene namani ku mutyima? (b) Mwanda waka Yehova wālekele wandi Mwana ususuka ne kufwa wāfwa?

⁷ Ino le Yehova wēivwene namani mu difuku dya 14 Nisane 33 K.K., pobāabile Yesu wākwatwa na bibumbo bya bantu bakalabale? Pa kumona bamupunika, bamupelela mata ne kumupila bikoni? Popa pobādi bamunyakula nsonde, bamushamuna  bilonda pa muongo ponso? Pa kumona bamupope ku makasa ne ku maulu, ku kikomo kya mutyi, bāmushiya uyela konka koku bantu bamutuka? Lelo Tata wēivwene namani pa kuteja Mwana wandi muswe umwabija pa kwikonda na lufu? Le Yehova wēivwene namani patūdile Yesu umpuya wandi wa mfulo, pa kumona Mwana wandi muswedibwe kakidi’kopo, musunsa wandi umbajinji kumubulwa tamba ku ngalwilo kwa bupangi bonso?​—Mateo 26:14-16, 46, 47, 56, 59, 67; 27:26, 38-44, 46; Yoano 19:1.

⁸ Yehova byadi na malango, nanshi kutapa kwaātapilwe ku mutyima pa kumona wandi Mwana ususuka, wāfwa ne kufwa, i kintu kikomo’nka ne mwa kunenena’kyo. Kintu kyotubwanya kunena i kino kyālengeje Yehova aleke byonso’bya bilongeke. Mwanda waka Tata wāitabije kwisanshija mutyima namino? Yehova witusokwela kintu kya kutendelwa mu Yoano 3:16 (NW)​—vese wa mu Bible wa bulēme bukatampe mpata bumwityilwa ne bu Evanjile mityetye. Unena’mba: “Leza wāswele ntanda mpata, o mwanda wāpēne wandi Mwana wa bunka, amba muntu ye-yense ulombola lwitabijo mudi aye kakonakanibwapo, ehe, ino ukekala na būmi bwa nyeke.” Nanshi, kintu kyāfikije Leza ku bino byonso i buswe. Kekudipo buswe bukwabo bupityile buno.

Mwitukulupijijanga Yehova Buswe Bwandi

9. Lelo Satana usakanga tulange amba Yehova witumwene namani, ino Yehova witukulupija bika?

⁹ Inoko, kudi kipangujo kya kamweno kiipangulwa: Le Leza unswele ami uno? Bamo bayukile biyampe amba bine Leza uswele bantu bonso, pamo na munenena Yoano 3:16. Ino abo koku kadi balanga’mba: ‘Leza kanswelepo ami’wa uno.’ Mwanda udi pano i uno, Satana witusakilanga tulange amba Yehova ketuswelepo, ne amba ketudipo na mvubu ku meso Andi. Ino ku mutamba mukwabo, nansha shi twimonanga amba kebetuswelepo, nansha amba ketudipo na mvubu, Yehova aye witukulupija amba umo ne umo mu bengidi bandi ba kikōkeji udi na mvubu kwadi.

10, 11. Le kyelekejo kya Yesu kya misolwe kilombola namani amba tudi na mvubu ku meso a Yehova?

¹⁰ Kifwa, tala binenwa bya Yesu bidi mu Mateo 10:29-31 (MB). Yesu wālombwele mwikadile bandi bana-babwanga na bulēme, amba: “Lelo kebapotangapo misolwe ibidi ku kalupeto katyetye kamo? Ino nanshi kekudipo nansha umo wa ayo uponanga panshi Shenu kuyuka mpika. Ino banwe, enka ne nywene ya ku mitwe yenu mine i mibalwe yonso. Kemukikwatwai moyo, banwe mutabukile misolwe mingimingi buleme!” Ivwana buluji bwa bino binenwa bya Yesu ku bemvwaniki bandi ba mu myaka katwa kabajinji.

¹¹ Mu mafuku a Yesu, musolwe ko koni kādi na lupoto lutyetye mu toni tonso twādi tudibwa. Mwanda kakityele kamo ka lupeto ka bulēme butyetye kādi kapotwa nako misolwe ibidi. Ino kukwatañana na Luka 12:6, 7 (MB), Yesu wānene monka amba na tubityele tubidi, muntu wādi ukokeja kupota misolwe itano, pa kyaba kya iná. Koni ka ngelo kādi kabwejibwa’po amba mwanda kekadipo ne na mvubu mine. Padi tuno toni ketwādipo na bulēme ku meso a bantu, ino le Umpangi wādi umona’to namani? Yesu wānene amba: “Aye Leza kavulaminwepo nansha kamo,” nansha ke ka ngelo kene. Pano tubashilula kwivwanija mulangwe wa Yesu. Shi Yehova upele bulēme bwa uno muswelo ku kamusolwe kamo, lelo ku muntu ke pepi! I amo, Yehova uyukile kamwanda konso ketutala, pamo’nka na mwānenene Yesu. Bine, ne nywene mine ya ku mitwe yetu i mibalwe!

12. I kika kinenenwa amba Yesu kapityije’byopo kipimo pa kunena amba nywene ya ku mitwe yetu i mibalwe?

 ¹² Bamo padi babwanya kulanga amba pano’ko Yesu wāpityije’byo kipimo. Ino langa’po’tu bidi lusangukilo. Bine, Yehova i mwituyuke’nka ne pa mfulo, o mwanda ubwanya kwitupangulula dipya! Witukwete na bulēme mpata, ke-pantu uvulukanga kantu ko-konso ketutala, enka ne nkungilo ya nsange yetu mine, ne myanda yonso yotulamine ne yotwimwenine mu bula bwa myaka yonso ya būmi bwetu. Shi tudingakanye kino na kubala nywene yetu​—nansha shi ivudile kufika ne ku 100 000​—kubala nywene i mwanda upēla mpata. Bine, binenwa bya Yesu bitukulupija biyampe amba Yehova utele umo ne umo wa motudi mutyima!

13. Mwanda wa Mulopwe Yehoshafata ulombola namani amba Yehova utalanga biyampe bidi motudi nansha byotudi bampikwa kubwaninina?

¹³ Bible witusokwela kintu kikwabo kitukulupija buswe bwa Yehova. Aye utalanga ne kukwata na mutyika biyampe bidi motudi. Tukwate kifwa kya Yehoshafata Mulopwe muyampe. Paālongele kilongwa kya bulembakane, mupolofeto wa Yehova wāmusapwidile amba: “Pa mwanda wa kino kintu kino’ki bukalabale bo bobe ku meso a Yehova.” Uno i mulangwe ulanguluja kashā! Ino musapu wa Yehova kewāfudilepo pene’pa. Wānene monka’mba: “Inoko nanshi mudi bintu bilumbuluke byatenwe mōdi.” (2 Bilongwa 19:1-3) Bine, bukalabale boloke bwa Yehova kebwāmubudijepo kumona “bilumbuluke” byādi mudi Yehoshafata. Mwene kino kitukankamika pa kuyuka amba Leza utalanga biyampe bidi motudi nansha byotudi bampikwa kubwaninina?

Leza Udi na “Mutyima wa Lubilo wa Kulekela”

14. Shi tubalonga bubi, twiivwananga namani, ino tukokeja namani kulekelwa na Yehova?

¹⁴ Shi tubalonga bubi, kwityepelwa, bumvu, ne kwitopeka bikokeja kwitufikija ku kwimona amba ketukifwaninwepo kwingidila Yehova. Ino vuluka amba Yehova udi na “mutyima wa lubilo wa kulekela.” (Mitōto 86:5) I amo, shi tubesāsa bubi bwetu ne kulonga buninge bwa kuleka kujokela’mo, tukalekelwa na Yehova. Ivwana Bible mwalombwela uno muswelo wa kutendelwa wa buswe bwa Yehova.

15. Le Yehova ukusanga bubi bwetu kulampe namani?

¹⁵ Davida mulembi wa mitōto wingidije binenwa bikomo kwilwa bilombola mwikadile lulekelo lwa Yehova, amba: “Monka mulepele kutunduka na kushika, e monka mwatundulwila ne kujilula kwetu ko tudi.” (Mitōto 103:12) Lelo kutunduka ne kushika i kwisubwile pa bula’ka? Na bubine, kutunduka i kwisubwile kulampe kwine kekupeteka na kushika; kebiketanapo nansha dimo. Mwifundi umo unena’mba uno muneneno ushintulula “kulakula kwine; kulampe koketulangila.” Binenwa bya Davida bya ku bukomo bwa  mushipiditu bitulombola amba shi Yehova wetulekela, ukusanga bubi bwetu kulampe mpata na kotudi byoketukokejapo ne kulanga kwine.

16. Shi Yehova wetulekela bubi bwetu, mwanda waka tukulupile amba uketumona bu batōka tō?

¹⁶ Lelo kodi mutompe kufundula kiko ku mbwija ya musombelo utōka? Padi kodi mulonge bukomo bobe, ino dikeme kasha dimweka. Ivwana Yehova mwalombwela bukomo bwandi bwa kulekela bantu: “Nansha byabubi byenu bidi’nka bwa bityididila pya, bikatōka to-o bwa mpemba; nansha bikele bityila bikundakane, bikekala’nka bwa butonge to-o.” (Isaya 1:18) Kishima “bityididila pya” kifunkila pa musombelo utyila pyū. * “Bityila bikundakane” i musombelo mutyite mwino utyilakana. Na bukomo bwetu batwe bene, ketukokejapo kufundula biko bya bubi. Ino Yehova aye ukokeja kukenda bubi butyididila pyā ne butyila bukundakane ke budi tō bwa mpemba ne butonge. Nanshi shi Yehova wetulekela bubi bwetu, ketwakilangai amba tukishele na kiko kya bubi’bwa mu būmi bwetu.

17. Yehova welanga bubi bwetu kunyuma kwandi namani?

¹⁷ Hezekia wāimbile lwimbo lukunka ku mutyima lwa kufwija’ko Yehova pa kupwa kupandijibwa ku luba lwāswile kumupitula, amba: “Ubaela bubi bwami bonsololo kunyuma kobe.” (Isaya 38:17) Pano Yehova udi bwa aye uyata bubi bwa nonga-bibi wisāsa kupwa webwela kunyuma kwandi kwakamone’bopo dikwabo nansha kwibuta mutyima kwine. Mungya dibuku dimo, mulangwe udi pano ubwanya kunenwa ne namino amba: “Ubalonga [bubi bwami] pamo bwa abo kebwalongelwe kashā.” Mwene kino kitusenga ku mutyima byabinebine?

18. Mupolofeto Mika ulombola namani amba shi Yehova wetulekela ufundwididilanga bubi bwetu lonsololo?

¹⁸ Mupolofeto Mika, mu mulao wa kujokejibwa, wālombwele kikulupiji kyaādi ukulupile amba Yehova ukalekela bantu bandi besāsa. Wānena’mba: “Lelo ani Leza wifwene abe, . . . [u]pita pa kijilula kwa basheleshele ba bupyani bwandi, a? . . . Ukela bubi bwabo bonsololo mu mushike wa kalunga-kamema.” (Mika 7:18, 19) Langa bidi buluji bwādi na bino binenwa ku bantu ba mu myaka isekunwinwe mu Bible. Le kudi ubwanya kwabula kintu kipwile kala kwelwa “mu mushike wa kalunga-kamema”? Bine, binenwa bya Mika bilombola amba Yehova shi wetulekela, ufundwididilanga bubi bwetu lonsololo.

“Mutyima wa Lusa lwa Leza Wetu”

19, 20. (a) Le kyubwa kya Kihebelu kyalamunwa bu “kulombola lusa” ne “kwivwanina lusa” kishintulula namani? (b) Bible wingidije namani malango ekalanga na inamwana pa wandi mwana wa lukeke mwanda wa kwitufundija lusa lwa Yehova?

¹⁹ Lusa i muswelo mukwabo wa buswe bwa Yehova. Le lusa i bika? Mu Bible, kufwila lusa ne kukwatyilwa lusa i bikwatañane pamo. Bishima bivule bya Kihebelu ne bya Kingidiki biselele mulangwe wa mutyima wa lusa. Kifwa, kyubwa kya Kihebelu ra·chamʹ kyalamunwanga divule bu “kulombola lusa” ne bu “kwivwanina lusa.” Kino kishima kya Kihebelu kingidije Yehova padi aye mwine, kityibila ku kishima “ndá” ya mwana-mukaji kadi kikokeja kwisambila pa “lusa lwa inabana.”

²⁰ Bible wingidije malango ekalanga na inamwana pa mwana wandi wa lukeke mwanda wa kwitufundija lusa lwa Yehova. Isaya 49:15 unena’mba: “Lelo mwana-mukaji i namani avulaminwe wandi mwana wāmusha amba: Nkikasokolapo lusa [ra·chamʹ] pa kipa kya nda yami, a? eyo, bene bano’ba padi bakavulaminwa, nanshi ami nkikavulaminwapo abe, ehe.” I bikomo lolo mbutwile kuvulaminwa kudisha ne kulela mwana ukyamwa. Bine, mwana wa ku kyadi kabwanyapo kwikinga; mwinya ne bufuku i enka inandi wa  kumuta mutyima. Ino i kya bulanda pa kwivwana amba kudi bana-bakaji bambutwile basūla babo bana, nakampata mu ino “myaka ya malwa.” (2 Temote 3:1, 3) “Nanshi,” i Yehova unena, “ami nkikavulaminwapo abe.” Lusa lwa kinyenye kya Yehova pa bengidi bandi i lupite kulampe kwine kanye ko-konso ka kibutwila kotufwatakanya amba ko kakatampe—kifwa lusa lwa inamwana pa wandi mwana wa lukeke.

21, 22. Lelo bene Isalela bātenwe na bika mu Edipito wa kala, ne Yehova wāitabile ku kudila kwabo namani?

²¹ Lelo Yehova ulombolanga lusa pamo bwa mbutwile wa buswe muswelo’ka? Ino ngikadilo i mimweke patōka mu byaālongēle Isalela wa kala. Ku mfulo kwa myaka katwa ka 16 K.K.K, bene Isalela midiyo ne midiyo bāmuninwe bupika mu Edipito, mobādi bebasusula byamalwa. (Divilu 1:11, 14) Pa kususuka’bo namino, bāabija Yehova. Lelo Leza wa lusa wālongele’po namani?

²² Yehova wātengelwe ku mutyima. Wānena’mba: “Binebine namone disusu dya bantu bami badi mu Edipito, kabidi naivwana madilo abo . . . ino ngyukile misongo ya mityima yabo.” (Divilu 3:7) Yehova kādipo wa kumona disusu dya bantu bandi nansha kwivwana kudila kwabo shi kādipo witūla pa kyabo kyaba. Yehova i Leza ulangila bakwabo. Kulangila bakwabo​—bwino bwa kujingulula masusu adi na bakwenu​—i kukwatañane mpata na lusa. Ino Yehova kāivwaninepo’tu bantu bandi lusa kubapu; ino wālongele’po ne kintu kya kwibakwasha. Isaya 63:9 unena’mba: ‘Mu buswe bwandi ne mu lusa lwandi wēbakūla.’ Kadi na “dikasa dikomokomo” wānyongolola Isalela mu Edipito. (Kupituluka 4:34) Kupwa wēbadisha ne bidibwa bya mu kingelengele ne kwibatweja wēbatweja mu ntanda ya bipa ke yabo ya bu kishi.

23. (a) Le binenwa bya mulembi wa mitōto bitukulupija namani amba Yehova witutele batwe bonso umo ne umo mutyima? (b) Yehova witukwashanga mu mashinda’ka?

²³ Yehova kakwatyilwangapo bantu bandi lusa enka shi badi kikonge, mhm. Ino Leza wetu wa buswe utele muntu ne muntu mutyima. Uyukile biyampe masusu o-onso otususuka. Mulembi wa mitōto wānene amba: “Meso a Yehova adi pa boloke, kadi matwi andi nao i majikuke ku lwito lwabo. Yehova udi pa bwipi na boba ba mutyima mutyumuke, kadi upandijanga bano namino ba mushipiditu” musonsakane. (Mitōto 34:15, 18) Le Yehova witukwashanga batwe bonso umo ne umo namani? Eyo, kafundulangapo shandi kine kilengeja masusu otususuka, mhm. Ino i mukwate’ko mpangiko mivule ya kukwasha boba bamwabija. Kinenwa kyandi kitupa madingi mafike’po abwanya kwitukwasha. Utūdile mu kipwilo batadi ba bwino, bekankila’ko kulombola lusa lwandi mu kukwasha bakwabo. (Yakoba 5:14, 15) Kadi Yehova i ‘Mwivwaniki wa milombelo,’ upānanga ‘mushipiditu sandu ku bamulomba’o.’ (Mitōto 65:2; Luka 11:13) Ino mpangiko yonso i kilomboji kya “mutyima wa lusa lwa Leza wetu.”​—Luka 1:78.

24. Lelo uketaba namani ku buswe bwa Yehova?

²⁴ Mwene i kintu kisangaja mpata pa kumona buswe bwa Tata wetu wa mūlu? Mu kishinte kibadikile, twadi tubavulujibwa amba Yehova umwekejanga bukomo, boloke, ne tunangu twandi na buswe pa mwanda wa kamweno ketu. Kadi mu kino kishinte namo tubamone amba Yehova umwekejanga buswe bwandi ku bantu​—ku umo ne umo​—mu muswelo wa kutendelwa. Shi ke pano, umo ne umo wa motudi ufwaninwe kwiipangula’mba, ‘Lelo nketaba namani ku buswe bwa Yehova?’ Itaba’ko na kumuswa na mutyima, ñeni, muya, ne bukomo bobe bonso. (Mako 12:29, 30) I biyampe būmi bobe bwa difuku ne difuku bulombole amba usakanga na mutyima obe onso kufwena mpata kudi Yehova. Tulomba Yehova, Leza wa buswe, ekale nandi kufwena mpata kodi—nyeke ne nyekeke!​—Yakoba 4:8.

[Kunshi kwa dyani]

Lelo Ukivulukile?

• Le tuyukile namani amba buswe yo ngikadilo ya Yehova itādile yonso?

• I kika kinenenwa amba kutuma kwātumine Yehova wandi Mwanda asusuke, afwe ne kufwa i kilongwa kikatakata kya buswe kebwalombwelwe kashā?

• Lelo Yehova witukulupija namani amba wituswele batwe bonso umo ne umo?

• I muswelo’ka mukomo kwilwa ulombola Bible lulekelo lwa Yehova?

[Bipangujo bya Kifundwa]

[Kifwatulo pa paje 24]

“Leza . . . wāpēne wandi Mwana wa bunka”

[Kifwatulo pa paje 25]

“Mutabukile misolwe mingimingi buleme”

[Kutambile Kifwatulo]

© J. Heidecker/VIREO

[Kifwatulo pa paje 26]

Malango a inabana pa wandi mwana wa lukeke etufundijanga lusa lwa Yehova