Kwasha Bakwabo Nabo Betabije Musapu wa Bulopwe

“Akidipa wamulondolola Polo amba: I patyetye’tu po wasaka kunkōkeja ke ndi mwine Kidishitu!”​—BILONGWA 26:28.

1, 2. Mutumibwa Polo wāfikile namani ku kwimuka ku meso a Mbikavu Fetuse ne a Mulopwe Heloda Akidipa II?

 MBIKAVU Pokyusa Fetuse mwine Loma wāpempwilwe na Mulopwe Heloda Akidipa II ne nkasandi mwana-mukaji Benishi mu Kesalea mu 58 K.K. Bāile mwanda bādi betwe na Mbikavu Fetuse. Abo bukya ke kesha, ‘bēumbika bya bulopwe bikatakata’ “bakatwela monka mwakwivwanina myanda ne bamudyavita bakatampe, ne bantu ba buleme ba mu kibundi bēne kumo.” Ebiya Fetuse pa kwityija Polo mutumibwa mwine Kidishitu, bāmuleta ku meso abo. Le i bika byālengeje uno mulondi wa Yesu Kidishitu emane kumeso kwa lupona lwa butyibi lwa Mbikavu Fetuse?​—Bilongwa 25:13-23.

² Byobya byālombwele Fetuse betwa bandi bitupa malondololo a kino kipangujo. Wānene amba: “Abe mulopwe Akidipa, ne bantu bonso bo tudi nabo muno, ye muntu uno o mwamona uno wakaponenwe ne kibumbo kyonso kya [Bayuda] ko ndi ne ku Yelusalema, ne muno ke bēla ñanji’mba: Uno kafwaninwepo kwikala ne muya pano. Ne byo namwene ami kalongelepo nansha kimo kyakufwaninwa lufu, mhm, ino byāloba mulopwe mwine nsa kumutuma ēnde konka. Ino padi uno nkidipopo ne mwanda mwine o nkamusonekela mfumwami po pa mwanda o namulupwila pano po mudi, ne kudi abewa mulopwe Akidipa, ko kwine, ino shi ubapu ku mwipanguja . . . padi nsa kumonapo kyakumusonekelapo. Ke-ne-muntu ami ku mutyima na’mba pa kutuma mukutwe wampikwa ne kyōlombola kyakumujingulula nakyo kekyendelepo mu ñeni, ehe.”​—Bilongwa 25:24-27.

3. Mwanda waka bendeji ba bipwilo bākutyile Polo bubela?

³ Binenwa bya Fetuse bilombola’mba bākutyile Polo bubela bukatampe amba utombolanga bantu​—bubi bulomba kwipaibwa. (Bilongwa 25:11) Inoko Polo aye wādi utōka wa bene. Buno bubela bobāmutwikile wādi’tu mukao wa bendeji ba bipwilo ba mu Yelusalema. Bādi balwa na mwingilo wa Polo wa bu musapudi wa Bulopwe ne kumufityilwa bya binebine amba walamunanga bantu ke balondi ba Yesu Kidishitu. O mwanda Polo wāselelwe tamba ku Yelusalema na balami belumbile bya bulwi kufika ne ku Kesalea, kwaālombele kukemuka ku meso a Kesala. Kuno ko kobāmuselele kaendwa nabo ku Loma.

4. Le i binenwa’ka bitulumuja byānene Mulopwe Akidipa?

⁴ Fwatakanya pano Polo mu ndaku ya mbikavu ku meso a kibumbo kya bantu ne baludiki bakatampe ba mu Umbikalo wa bene Loma nabo monka. Mulopwe Akidipa waalamukila kudi Polo kanena’mba: “Ubapebwa lupusa winenene.” Polo pa kwendelela na kunena, kubaikala kintu kitulumukwa. Binenwa bya Polo bibashilula kutenga mulopwe. Mulopwe Akidipa wafule ku kunena’mba: “I patyetye’tu po wasaka kunkōkeja ke ndi mwine Kidishitu!”​—Bilongwa 26:1-28.

5. Mwanda waka binenwa bya Polo kudi Akidipa byādi bifike’po?

⁵ Langa’po bidi! Buntenda mambo bwa Polo bubafikija muludiki ku kutengwa na bukomo busaba bwa Kinenwa kya Leza. (Bahebelu 4:12) Lelo i binenwa’ka byēbingije nabyo Polo byādi bifike’po? Ne i ñeni’ka yotukokeja kuboila kudi Polo iketukwasha netu mu mwingilo wetu wa kulonga bana ba bwanga? Shi tubandaule kwibingija kwandi, tukamona patōka myanda ibidi mikatampe: (1) Polo wādi unena na kunekenya. (2) Wādi wingidija buyuki bwa Kinenwa kya Leza na bwino pamo bwa sendwe wingidija kingidilwa mu muswelo mufike’po.

 Ikala na Bwino bwa Kunekenya

6, 7. (a) Kishima “kunekenya” kingidijibwe mu Bible kishintulula bika? (b) Le bwino bwa kunekenya budi na mwingilo’ka mu kukwasha muntu etabije bufundiji bwa mu Bible?

⁶ Mu mukanda wa Bilongwa, kishima kya Kingidiki kyalamwinwe bu kunekenya i kitelwe divule mu busapudi bwa Polo. Lelo kidi na buluji’ka mu mwingilo wetu wa kulonga bana ba bwanga?

⁷ Mu ludimi lubajinjibajinji lwa Bisonekwa bya Kingidiki bya Bwine Kidishitu, “kunekenya” kushintulula amba “kubwina” nansha kufikija ku “kushinta ñeni na lupusa lwa kulanga nansha na milangwe mijalale,” mo munenena dibuku dimo dya Vine. (Expository Dictionary of New Testament Words) Wivwane tubandaule buluji bwa kyalwilo nabya tukayukila’ko myanda mikwabo. Kino kishima kidi na mulangwe wa kikulupiji. O mwanda shi ubanekenya muntu waitabija bufundiji bwa mu Bible, ubabwina kikulupiji kyandi, ne kumufikija ku kwitabija bubinebine bwa byobya byomufundija. I bimweke amba kulombola muntu binena Bible mwanda wa akulupile’byo kadi alonge mobinenena kekubwenepo. Ino mwivwaniki obe​—ekale mwana, mulondakani, mwingidi nobe, mwifundi nobe, nansha mubutule obe​—ufwaninwe kuyuka na kusumininwa amba byonena’bya i bya bine.​—2 Temote 3:14, 15.

8. Le kukulupija muntu bubinebine bwa mu Bisonekwa kulomba bika ne bika?

⁸ Le ukokeja kukulupija namani muntu osapwila amba Kinenwa kya Leza bo bubinebine? Polo wālongele bukomo bwa kushinta milangwe ya bantu baādi wisamba nabo pa kwingidija mulangulukilo muluji, bubinga bwendele’mo, ne bishima bya kuzenza. * Ne abe nobe mo monka, kokanena’tu amba uno mwanda i wa bine, ino leta bukamoni bobatondwa bubingija byonena. Le ukebuleta namani? Jingulula biyampe shi binenwa byobe bimanine nakampata pa Kinenwa kya Leza, ke pa mulangilo obepo. Ne kadi bweja’ko bukamoni bubingija binenwa byonena na mutyima umo bilupuka mu Bisonekwa. (Nkindi 16:23, NW) Kifwa, shi ubatela amba bantu ba kikōkeji bakekala na būmi mu paladisa pano panshi, bingija byowanena na Bisonekwa kampanda, pamo bwa Luka 23:43 ne Isaya 65:21-25. Le ukatuntwila bubinga’ka bukwabo ku uno mulangwe wa mu Bisonekwa? Ukokeja kwingidija bifwa biyukilwe na mwimvwaniki obe. Ubwanya kumuvuluja nsangaji keije kusokola, ya ku bitupu, ilupuka ku kubandila buya bwa kupona kwa dyuba, mwenye muyampe wa diluba, butobaji bwa kipa, nansha nsangaji ya kutala koni kadisha twana twako. Mukwashe amone ino nsangaji bu bukamoni bulombola amba Umpangi witusakila tuloelelwe būmi pano panshi.​—Musapudi 3:11, 12.

9. Le tukokeja kulanguluka na bantu namani mu busapudi?

⁹ Shi ukimba kunekenya muntu etabije bufundiji kampanda bwa mu Bible, ta mutyima ku buzanzamuke bobe kutyina amba byakamweka bwa abe umuningila myanda, shi bitupu ukajika ñeni ne mutyima wa mwimvwaniki obe. Dibuku École du ministère ditudyumuna’mba: “Binenwa biyayate abyo’ko bya bine, bya kusaka kuponeja lukulupilo lwitemba muntu mukwabo, nansha shi i bikwatakanibwe na myanda kapwila ya mu Bisonekwa, kebikamonwepo divule senene. Kifwa, shi tutela’tu mafetyi ebidile kufeta bantu amba i matambe ku mfundijo ya bujentaila, kino kekikashintapo mumweno wabo pa mafetyi’a. Ino divule, kulanguluka nabo ko kukalupula bipa biyampe.” Mwanda waka i biyampe twikankile’ko kulanguluka na bantu? Dibuku dinena’mba: “Kulanguluka na bantu kusonshilanga mīsambo, kupa bantu kintu kya kushala balanga’po, ne kusebela mīsambo ikalonda’po dishinda. Kukokeja ne kunekenya na bukomo bukatampe.”​—Kolose 4:6.

Bwino bwa Kunekenya Butenga ku Mutyima

10. I muswelo’ka wāshilwile Polo kwibingija kwandi ku meso a Akidipa?

¹⁰ Pano tutalei bidi binenwa bya kwibingija bya Polo bidi mu Bilongwa shapita wa 26. Tala mwaāshilwidile mwisambo wandi. Polo wāshilwile mwisambo wandi na kwala kyalwilo kyendele’mo kya kutendelela’po Akidipa, nansha  uno mulopwe byaādi na kipwano kya munyanji na nkasandi Benishi. Polo wānene amba: “Abe mulopwe Akidipa, ami dyalelo dino’di ku mutyima na’mba, ne wa dyese, byo nēsambila ku meso obe, mwendele byobya byo najingululwa nabyo kudi [Bayuda]. Ke-wi-muntu abe udi na ñeni mikatampe ya mu miswelo yonso, ne mu myanda īdi mu [Bayuda]. Po ponka po nakwisashilapo, abe mfumwami, bantūkaninye mutyima kungivwana.”​—Bilongwa 26:2, 3.

11. Binenwa bya Polo kudi Akidipa bilombola namani bulēme, ne i kamweno’ka kobyālupwile?

¹¹ Mwene ubamone amba Polo wāyukile kitenta kya Akidipa pa kumutela bu Mulopwe? Polo wālēmekele Akidipa na bino bishima bya bulēme, bisañunwe senene. (1 Petelo 2:17) Mutumibwa wāitabije kadi amba Akidipa udi na ñeni mikatampe mu miswelo ne bijila bikutakane bya babikalwa bandi Bayuda; ne amba aye udi na nsangaji ya kwibingija ku meso a uno muludiki upotolwele myanda biyampe. Polo, mwine Kidishitu, kēmwekejepo bu muntu utabukile Akidipa bukatampe, mwanda’po’tu kādipo mwine Kidishitu. (Fidipai 2:3) Ino Polo wēsashīle mulopwe amutūkijije mutyima. Pa kino Polo wātūdile’ko ngikadilo yādi ya kufikija Akidipa, ne bemvwaniki bakwabo bene kumo, ku kwitabija byaādi usaka kunena. Polo wāadile kyalwilo, wānena myanda yobetabije abo bonso, mwa kushimikila’po bubinga bwandi.

12. Mu mwingilo wa kusapula Bulopwe, i muswelo’ka otukatenga mityima ya bemvwaniki betu?

¹² Ne batwe netu mo monka, tamba ku ntwelelo kutūla ne ku mvuyo ya musapu wetu wa Bulopwe, tufwaninwe kutenga mityima ya bantu mwātengele Polo mutyima wa Akidipa. Tukalonga namino shi tupa mwine otusapwila’wa bulēme bwambulwa budimbidimbi ne shi tuta mutyima bya binebine ku bibidiji ne milangwe yandi.​—1 Kodinda 9:20-23.

Ingidija Kinenwa kya Leza na Bwino

13. I muswelo’ka obwanya kukoka bemvwaniki bobe mwēbakokele Polo?

¹³ Polo wādi usaka kukoka bemvwaniki bandi  balonge munenena myanda miyampe. (1 Tesalonika 1:5-7) O mwanda wādi utenga mityima yabo ya kyelekejo, kité kya malango. Tujokele monka ku kwibingija kwa Polo ku meso a Akidipa, usa kumona amba ‘wāingidije kinenwa kya bubinebine monka mokyolokele’ pa kutela bintu byānene Mosesa ne bapolofeto.​—2 Temote 2:15, NW.

14. Shintulula mwāingidijije Polo bwino bwa kunekenya ku meso a Akidipa.

¹⁴ Polo wādi uyukile amba Akidipa wādi Muyuda wa dijina bitupu. O mwanda wālangulukile na Akidipa pa bintu byāyukile kala mu mutōtelo wa Bayuda, amba na bubine busapudi bwandi ‘ke kingipo i kyonka kyānenene bapolofeto ne Mosesa amba kikafikanga’ pa kufwa ne kusanguka kwa Meshiasa. (Bilongwa 26:22, 23) Kupwa Polo wāipangwididila Akidipa amba: “Abe mulopwe Akidipa, le ubaitabija bapolofeto’ni, a?” Akidipa mulume nobe wāfudilwa. Mwanda shi wānene amba nkitabijepo bapolofeto, nabya ntumbo ya bu Muyuda mwitabije yādi yakumupwa. Kadi shi wāitabije mulangilo wa Polo, nabya wādi wa kukūkila mutumibwa ku meso a bonso, ne kino kyādi kya kumufikija ku kwitwa bu mwine Kidishitu. Penepo Polo wālondolola aye mwine na tunangu kipangujo kyandi amba: “Nayūka byo wapwa kwibētabija.” Le pano mutyima wa Akidipa wāmusolokele namani? Eyo, wālondolwele amba: “I patyetye’tu po wasaka kunkōkeja ke ndi mwine Kidishitu!” (Bilongwa 26:27, 28) Nansha Akidipa byākaikelepo mwine Kidishitu, ino Polo wātengele mutyima wandi mu ludingo kampanda na musapu wandi.​—Bahebelu 4:12.

15. Polo wābwenye namani kushilula kipwilo mu Tesalonika?

¹⁵ Mwene ubajingulula amba musapwilo wa Polo wa myanda miyampe kwadi i kunena ne kwingidija bwino bwa kunekenya? Polo pa kwingidija uno musapwilo, wāingidije “kinenwa kya Leza monka mokyolokele,” enka ne bamo mu bādi bamuteja bāalamuka ke betabije, kebākidipo kadi bemvwaniki bitupu. Ne mu Tesalonika namo mo monka, bantu bāitabije kitatyi kyākimbile Polo Bayuda ne Bajentaila bakaminwe Leza mu shinakoka yabo. Nsekununi ya Bilongwa 17:2-4 inena’mba: “Polo monka mwadi mwendele muswelo wandi wakebatwelela monka mafuku asatu a mu dya Sabado. Wipatanya  [“ulanguluka,” NW] nabo mu bisonekwa kwibishintulula ne kwibalombola mo kyadi kisakile Kidishitu amone byamalwa, ebiya asanguke mu lufu . . . Penepo bamo bamo bakwabo baitabije.” Na bubine Polo wādi na bwino bwa kunekenya. Wādi ulanguluka, ushintulula, ne kuleta bubinga na Bisonekwa amba Yesu wādi Meshiasa wālailwe tamba kalā. Byāfula namani? Kipwilo kya betabije kyāshimikwa.

16. I muswelo’ka okokeja nobe kumona nsangaji mikatampe mu kusapula Bulopwe?

¹⁶ Mwene nobe ubwanya kutuntwila’ko bwino bwa kunekenya bantu poshintulula Kinenwa kya Leza? Shi utuntwile’ko nankyo ukemwena maloa ne nsangaji mu mwingilo obe wa kusapula ne kufundija bantu Bulopwe bwa Leza. Kino kekifikile basapudi bavule ba myanda miyampe kitatyi kyobalondanga madingi a kwingidija kyaba kivule Bible mu mwingilo wa busapudi.

17. Leta’ko myanda yowimwenine, nansha mulangwe mukatampe unenena’po uno musango, ulombola kamweno kadi mu kwingidija Bible mu mwingilo wetu.

¹⁷ Kifwa mutadi umo wendakana wa Batumoni ba Yehova wasonekele amba: “Batutu ne bakaka babala-banga pano kebaselanga Bible ku makasa pobasapula bukamoni ku njibo ne njibo. Kino kifikijanga basapudi ku kutangila bantu bavule kisonekwa ponso pobetana nabo. Bine, i kintu kikwasha mwinē njibo ne musapudi mwine bamone amba mwingilo wetu ukwatañene nanshi na Bible, ke na mapepalapo nansha na mabuku kete.” Eyo, kwikala nansha kuleka kwikala na Bible mumweke patōka potwenda mu mwingilo wa busapudi i kintu kimanine pa bintu bivule, kubadila’mo ne bibidiji bya kwetu. Inoko, tufwaninwe kuyukibwa bu bantu badi na bwino bwa kwingidija Kinenwa kya Leza mwanda wa kunekenya bakwetu betabije musapu wa Bulopwe.

Mona Mwingilo Mwiumwena Leza

18, 19. (a) Lelo Leza umwene namani mwingilo wetu, ne mwanda waka tufwaninwe kutamija mumweno wandi? (b) I bika biketukwasha tulupule bipa mu kujokela’mo kupya? (Tala kapango kanena amba “Mwa Kulongela Kujokela’mo Kupya Kulupula Bipa,” pa paje 14.)

¹⁸ Kintu kikwabo kiketukwasha tutenge mityima ya bemvwaniki i kumona mwingilo mwiumwena Leza ne kwikala na kitūkijetyima. Kiswa-mutyima kya Leza i bantu bonso “bafike ne pa kuyūkidija kwa [bu]binebine.” (1 Temote 2:3, 4) Le netu kyo kyotusaka? Kadi Yehova utūkije mutyima, ne kitūkijetyima kyandi kipanga bavule mukenga wa kufikila pa kwalamuka pa mutyima. (2 Petelo 3:9) O mwanda, shi tubatana muntu udi na kutwi kwa nteja ku musapu wa Bulopwe, i kipite buya kumupempula kyaba ne kyaba mwa kutamijija mutyima wandi wa kusangela musapu. Kino kilomba kitatyi ne kitūkijetyima pa kumona kutama kwa nkunwa ya bubinebine. (1 Kodinda 3:6) Kapango kadi mu kino kishinte, kanena’mba “Mwa Kulongela Kujokela’mo Kupya Kulupula Bipa” kaleta madingi a mwa kutamijija uno mutyima wa kusangela musapu. Vuluka amba būmi bwa bantu​—makambakano ne ngikadilo yabo​—bishintanga kyaba ne kyaba. Padi kikakulomba kuselakena ku njibo pa kwibatana’ko, ino bukomo bobe budi na kafwila-midimo. Kyotusaka i kwibapa mukenga wa kuteja musapu wa Leza wa lupandilo. Nanshi lombela kudi Yehova Leza akupe tunangu twa kutamija bwino bwa kunekenya mu mwingilo oingila wa kukwasha bakwenu betabije musapu wa Bulopwe.

¹⁹ Le shi kubatanwa muntu usaka kwivwanina’ko musapu wa Bulopwe, i bika bikwabo byotukokeja kulonga’po batwe bengidi bene Kidishitu? Kishinte kilonda’ko kisa kuleta’po bukwashi.

[Kunshi kwa dyani]

Le Ukivulukile?

• Le i bika byālengeje kwibingija kwa Polo ku meso a Mulopwe Akidipa kwikale kufike’po?

• Musapu wetu ukokeja kutenga mityima ya bantu namani?

• I bika biketukwasha twingidije Kinenwa kya Leza senene mwa kutengela mityima ya bantu?

• Le tukokeja namani kumona mwingilo mwiumwena Leza?

[Bipangujo bya Kifundwa]

[Kapango/Bifwatulo pa paje 14]

Mwa Kulongela Kujokela’mo Kupya Kulupula Bipa

• Ta bantu mutyima bya binebine.

• Sañuna mwanda usangaja wa kwisambila’po mu Bible.

• Ala kyalwilo kya kwiya kujokela’po dikwabo.

• Endelela na kulangulukila pa muntu pa kupwa kwishiya nandi.

• Jokela’ko bukidi, padi kupwa kwa difuku dimo nansha abidi, mwa kushinsakenya kusangela kwandi.

• Lama mu ñeni kitungo kyobe kya kushilula kifundwa kya Bible kya ku njibo.

• Lombela kudi Yehova atamije kusangela kwa muntu.

[Kifwatulo pa paje 15]

Polo wānene na bwino bwa kunekenya ku meso a Mbikavu Fetuse ne Mulopwe Akidipa