“Wisangaje Mudi Yehova”

“Wisangaje mudi Yehova; nandi ukakupanga bisakasaka mutyima obe.”​—MITŌTO 37:4.

1, 2. Lelo Nsulo ya nsangaji ya bine i ani, ne Mulopwe Davida wākokele milangwe ya bantu pa uno mwanda namani?

 ‘KEBO ba nsangaji shabo boba beyukile bisakibwa byabo bya ku mushipiditu, . . . kebo ba nsangaji boba ba lusa, . . . kebo ba nsangaji ba kupwanya.’ Bino binenwa, pamo ne binenwa bikwabo bisamba bitala pa bantu badi na nsangaji, yo ntwelelo itenga mityima ishilula nayo Busapudi bwa Yesu bwa kasekuseku bwa ku Lūlu, busonekelwe na Mateo mulembi wa Evanjile. (Mateo 5:3-11) Bino binenwa bya Yesu bitupa kikulupiji amba netu tubwanya kwikala na nsangaji.

² Lwimbo lujila lwālembelwe na Davida Mulopwe wa Isalela wa kala lukokelanga milangwe yetu kudi Yehova, Nsulo ya nsangaji ya bine. Davida wānene amba: “Wisangaje mudi Yehova; nandi ukakupanga bisakasaka mutyima obe.” (Mitōto 37:4) Ino i bika bilengeja kuyuka Yehova ne myanda pala pala ya bumuntu bwandi kwikale ke ‘nsangaji’ mikatampe? Lelo kubandaula byalongele ne byakalonga pa kufikidija mpango yandi kukupanga namani kyepelo kya kutambula “bisakasaka mutyima obe”? Kubandaula na mushike Mitōto 37, vese 1 kutūla ku wa 11, kuketupa malondololo.

‘Kokabila’

3, 4. Pamo na mokisonekelwe mu Mitōto 37:1, i kidyumu’ka kidyumuna Davida, ne i kika kinenenwa amba i biyampe kulonda’kyo dyalelo?

³ Tudi mu “myaka ya malwa,” kadi bibi po pene byenda bivudila’ko. Twimwenanga kufikidila kwa byobya byānene mutumibwa Polo amba: “Babi, ne banzazangi, basa kwenda bavula ne kuvula ku kubipa, ne kongojana, ne kwiongola abo bene.” (2 Temote 3:1, 13) Bine, i bipēla bininge kukokwa na kubwina kwa ku meso bitupu ne na ntundubuko ya babi! Bino byonso bikokeja kwitulabika twatunya kubambila meso etu a ku mushipiditu pamo. Ivwana mwitudyumwina binenwa bya ñanjilo bya Mitōto 37 ku kino kyaka kitubenza, amba: “Kokijingwa mutyima pa mwanda wa balonga bibibibi, nansha kwibābila balonga bikondame.”

⁴ Bisanji bya myanda bitulotomwenanga difuku ne difuku bintu bivulevule bya bukondame. Bansunga ba budimbidimbi basunga mu bya manyengenyenge. Bañonaona balonga bibi pa mitwe ya boba bapēla kongola. Bantapani nabo kasha bafyama, kupebwa mfuto mpika. Bino bifwa byonso binyengakanya boloke bikokeja kwitupa nsungu ne kuvutakanya ndoe yetu ya mutyima. Kubwina kwa ku meso bitupu kwa banonga-bibi kukokeja’nka ne kulangula mutyima wa kwabila. Ino le kufitwa mutyima kwetu ko kukalumbulula bintu? Lelo kwabila byabuyabuya bya ku meso bitupu bitombojoka nabyo babi ko kwalamuna bintu bikebafikila kumeso? Nansha dimo! O mwanda ketudipo ‘kyotujingilwa mutyima.’ Mwanda waka?

5. Mwanda waka banonga-bibi badi pamo bwa biyombo?

⁵ Mulembi wa mitōto ulondolola’mba: “Patyetye ponka bakatukunwa bwa biyombo, ne kufumba bwa māni mabishi.” (Mitōto 37:2) Biyombo bibishi bikimenamena bimwekanga biyampe ku meso, ino mani abyo keeje afumba ne kūma tē. Ne banonga-bibi nabo mo monka. Ntundubuko yabo yotumona’i i ya lupito. Shi abafu, tumweno tonso bwa budimbidimbi ketusapo kadi kwibakwasha. Papo boloke bufikila bantu bonso umo ne umo. Polo wāsonekele amba: “Mpalo ya bubi i lufu.” (Loma 6:23) Banonga-bibi ne bakubulwa koloka bonso bakafula ku kutambula’nka “mpalo” yabo kete kubapu. Buno shabo bo būmi bwampikwa kamweno kashā!​—Mitōto 37:35, 36; 49:16, 17.

6. I ñeni’ka yotuboila ku Mitōto 37:1, 2?

⁶ Penepo lelo tufwaninwe kulabikwa na ntundubuko  ya lupito ya banonga-bibi? Ñeni iboilwa ku mavese abidi mabajinji a Mitōto 37 i ino: Kokolwa kuleka kubwina kwabo kukusasukije mu dishinda dyotongele dya kwingidila Yehova. Ino bambila meso obe pa madyese ne bitungo bya ku mushipiditu.​—Nkindi 23:17.

“Kulupila Mudi Yehova, ne Kulonga Biyampe”

7. Mwanda waka tufwaninwe kukulupila mudi Yehova?

⁷ “Kulupila mudi Yehova, ne kulonga biyampe,” mo mwitukankamikila mulembi wa mitōto. (Mitōto 37:3a) Shi tubaponenwa na kuzumbazumba kwa mutyima nansha kwalakanaalakana, tufwaninwe kuningisha kikulupiji kyotukulupile mudi Yehova. Ye Aye umo kete upāna mutyima-ntenke mukunkane wa ku mushipiditu. O mwanda Mosesa wāsonekele amba: “Wikalanga pafīta pa Mwinemukatakatamwine, ukēkalanga mu mujiñi[ni]nya wa Mwinebukomobonso.” (Mitōto 91:1) Shi tufitwa mutyima pangala pa kujilula kwa bijila kuvudila’ko mu ino ngikadilo ya bintu, nankyo po pene tufwaninwe kwiubija mudi Yehova. Shi tubepenyemuna kampo, tusangalanga shi mulunda wetulunga’ko kuboko. Ne pa kunanga mu kikōkeji napo mo monka, tusakilwa’nka kukwatakanibwa na Yehova.​—Isaya 50:10.

8. Le kutambila mu mwingilo wa bwine Kidishitu kukokeja namani kwitwepukija kujondwa mutyima bya bitupu pangala pa ntundubuko ya babi?

⁸ Bwanga bumo bwa kupwija kujondwa mutyima kwetu pangala pa ntundubuko ya babi i kuputumina mu mwingilo wa kukimba bantu badingakene na mikōko ne kwibakwasha bafike ku kwikala na buyuki bwa binebine bwa mpango ya Yehova. Pano penda pelundila’ko bibi po pene potufwaninwe netu kupyasakena mu kukwasha bakwetu. Mutumibwa Polo wānene amba: “Kulonga biyampe ne kupana byakupana kemukivulaminwapo, mwanda aye Leza uloelelwe bitapwa bidi namino.” “Biyampe” bipityile byonso byotukokeja kulonga i kusapwila bakwetu myanda miyampe ya ntumbo ya Bulopwe bwa Leza. Na bubine, busapudi botusapwila bantu bonso i ‘kitapwa kya lutendelo.’​—Bahebelu 13:15, 16; Ngalatea 6:10.

9. Shintulula binenwa bya Davida bitukankamika ‘kwikala mu kibundi.’

⁹ Davida ubweja’ko amba: “Ikala mu kibundi ne kulonda byabinebine.” (Mitōto 37:3) “Kibundi” kya mu mafuku a Davida i mwaba wāikele Yehova kupāna kudi Isalela, ke Ntanda ya Mulao kadi. Mu bulopwe bwa Solomone, mikalo yayo yātandabukile tamba ku Dani kungala kutūla ne ku Bela-Sheba kunshi. Kino kyonso kyādi kibundi kya Isalela. (1 Balopwe 4:25) Dyalelo, nansha shi tudi kwepi, tutengele kitatyi kikekala umbuo onso ke paladisa mu ntanda impya ya boloke. Shi pano’ko bidi, twikele mu mutyima-ntenke wa ku mushipiditu.​—Isaya 65:13, 14.

10. I bipa’ka bikalupuka’ko shi twikale “kulonda byabinebine”?

¹⁰ Lelo i bipa’ka bikalupuka’ko shi twikale “kulonda byabinebine”? Lukindi lwa ku bukomo bwa mushipiditu lwituvuluja’mba: “Muntu wa binebine ukavudijibwa ne madyese.” (Nkindi 28:20) Kutakamana kotutakamene bya binebine mu kusapula myanda miyampe konso kotudi kadi ku muntu ye-yense kekukabulwepo kwituletela madyese atamba kudi Yehova. Tulete kifwa, Frank ne wandi mukaji Rose bātuminwe bu ba pania pano ke padi myaka 40 mituntulu mu kibundi kimo kya mu Ekose wa kungala. Bantu bādi basangedile bubinebine bādi kebeje kala na mulungu. Ino pampikwa kupungila, bano ba mulume ne mukaji  bapania bāshilula mwingilo wa busapudi ne wa kulonga bana ba bwanga. Pano mu kino kibundi mudi kipwilo kyenda kitanta. Bine, bano ba mulume ne mukaji baeselwe madyese na Yehova pangala pa bubinebine bwabo. Frank unena na kwityepeja’mba: “Madyese makata mpata otweselwe i ano a kwikala kotukikele nyeke mu bubinebine, tukingidijibwa na Yehova.” I amo, wivwane twikale “kulonda byabinebine,” tukatambula madyese mavule ne kwiasangela.

“Wisangaje Mudi Yehova”

11, 12. (a) Tukokeja ‘kwisangaja mudi Yehova’ namani? (b) I bitungo’ka byokokeja kwitungila mu kifundwa kya kasuku, ne i bipa’ka bibwanya kulupuka’ko?

¹¹ Pa kuningisha kipwano kyotupwene na Yehova ne kulama kikulupiji kyetu mwadi, tufwaninwe ‘kwisangaja mudi Yehova.’ (Mitōto 37:4a) Lelo tukesangaja mwadi namani? I na kubambila meso padi Yehova kupita’ko kuselasela mutyima kūlu pangala pa ngikadilo yotudi’mo, nansha ikomene namani. Muswelo umo wa kulonga namino i kwitūdila’ko kitatyi kya kutanga Kinenwa kyandi. (Mitōto 1:1, 2) Lelo butangi bobe bwa Bible bukusangajanga? Bukakusangaja shi utanga na kitungo kya kusaka kuyukila’ko myanda itala padi Yehova. Ubulwe’po kutanga kapindi kampanda, kupwa wetūkija kowiipangula’mba: ‘Lelo bino byonatanga bibamfundija bika padi Yehova?’ Padi ukamona amba i biyampe kwikala na kaye nansha papye pabwipi kitatyi kyotanga Bible. Ponso poimana kolanguluka pa buluji bwa byowatanga, lemba tumyanda tukuvuluja ngikadilo imo ya Leza yakutenga ku mutyima. Davida wāimbile mu mutōto mukwabo amba: “Myanda ya kyakanwa kyami, ne mifwatakanyo ya mutyima wami, ītabijibwe [“ikale kuloelelwa,” NW] kudi abe mu kifuko kyobe, Abe Yehova, kidibwe kyami, ne mukūdi wami.” (Mitōto 19:14) Kuno kukunkamana kotukunkamana pa Kinenwa kya Leza i “kuloelelwa” kudi Yehova ne nsangaji kotudi.

¹² Ino i muswelo’ka otukokeja kwangula nsangaji mu kwifunda ne kulanguluka kwetu? I na kwitungila kitungo kya kwifunda myanda yonso yotubwanya kwifunda padi Yehova ne mashinda andi. Mabuku pamo bwa Muntu Mukatakata wa Kasha ne Kashele ne Approchez-vous de Jéhovah * etulombolanga myanda mivule yotukokeja kulangulukila’po na mutyima wa kufwija’ko. Ne kadi, Davida ukulupija moloke amba Yehova “ukakupa bisakasaka mutyima obe.” (Mitōto 37:4) Kikulupiji kya uno muswelo kyo kyāfikije mutumibwa Yoano ku kulemba’mba: “Buno namino bo bukankamane [“kikulupiji,” NW] bo tudi nabo mudi aye, twa’mba wivwane tulombe kintu, shi kika, shi kika, monka muswidile mutyima wandi, nankyo witwivwana. Kadi shi tuyūkile’mba, witwivwananga ne byonso byo tulomba, nankyo tubayūka’mba ke tudi kala nabyo byakulomba byo twamulombele.”​—1 Yoano 5:14, 15.

13. Mu myaka ya panopano, i kutandabuka’ka kwa mwingilo wa kusapula Bulopwe kwamwekele mu matanda mavule?

¹³ Byotudi bantu balamine bululame, nsangaji yetu mikatampe i kumona kubingijibwa kwa bubikadi bwa Yehova. (Nkindi 27:11) Mwene mityima yetu iyulanga nsangaji potwivwana myanda ya mwingilo mukatakata wa busapudi wingila banabetu mu matanda ādi ekele mu mabikavu a kaninga-mpo ne a kasusu? Kadi tutengele na kipyupyu kumona bwanapabo bukwabo bukokeja kupebwa banabetu kumeso kwa ino ngikadilo kufula’yo. Bengidi bavule ba Yehova bekele mu matanda a kushika basapwilanga na kininga befundi, bapando, ne bantu bakwabo bashikata bya lupito mu ano matanda, bantu badi na bwanapabo bwa kutōta mobasakila. Kitatyi kijokela bano bantu kwabo, tusaka na mutyima umo bendelele kumunika mwinya wa bubinebine mu mfindi imweka bu mikomo kumunika’mo.—Mateo 5:14-16.

“Fikija Dishinda Dyobe Kudi Yehova”

14. I bubinga’ka budi’ko bwitulombola amba tufwaninwe kukulupila mudi Yehova?

¹⁴ Tusengibwanga pa mutyima mpata pa kuyuka amba malangalanga etu ne byobya bitumwekela bu bitundu bitulēmena bulēmi tetele bikokeja kufundulwa! Namani? “Fikija dishinda dyobe kudi Yehova; umukulupile,” ye Davida unena, ubweja’ko amba, “nandi ukekifikijanga.”  (Mitōto 37:5) Mu bipwilo byetu twimwenanga bubinga buvule bulombola amba Yehova i kipanda ukulupilwa. (Mitōto 55:22) Boba badi mu mwingilo wa kitatyi kyonso, kifwa bapania, batadi bendakana, bamishonele, ne bengidi ba kwituma bengidila ku Betele, bonso baletanga bukamoni bulombola amba Yehova ye wa kilelo ukulupilwa. Wabulwa’po kwisamba’ko na boba boyukile ne kwibepangula bakulombole mwibakwashishanga Yehova? Bine, ukevwana myanda mivule ilombola amba kuboko kwa Yehova ke kwīpipo, nansha ke mu bitatyi bikomo mwine. Aye upānanga nyeke bisakibwa bya umbūmi.—Mitōto 37:25; Mateo 6:25-34.

15. Boloke bwa bantu ba Leza bweñenyanga namani?

¹⁵ Wivwane tukulupile mudi Yehova ne kwiubija mwadi na mutyima umo, nabya ketukabulwepo kwimwena bintu bikwabo byānene mulembi wa mitōto amba: “Ukalupulanga boloke bobe bwa mwinya, kadi ne kutyiba-mambo kobe bwa dyuba mu mitwe.” (Mitōto 37:6) Divule tunenenwanga bibi mwanda’po’tu twi Batumoni ba Yehova. Ino Yehova upūtulanga meso a bantu ba mityima miyampe mwanda wa bayuke amba buswe botuswele Yehova ne bantu netu bo bwitutonona tusapule ku meso a bantu bonso. Ne kadi, mwiendelejo wetu moloke keubwanyapo kufyama, nansha byoumonwa bibi na bavule. Yehova witukwatakanyanga mu kulondwalondwa ne kupangwapangwa kwa miswelo yonso. Ku mfulo, boloke bwa bantu ba Leza bweñenyanga pamo bwa dyuba mu mitwe.​—1 Petelo 2:12.

“Olokwa . . . Umutengele ne Mutyima Utukije”

16, 17. Kukwatañana na Mitōto 37:7, kino i kitatyi kya kulonga bika, ne mwanda waka?

¹⁶ Mulembi wa mitōto unena monka’mba: “Olokwa mudi Yehova; umutengele ne mutyima utūkije; kokijingwa mutyima pa mwanda wa yewa umona katōkwe mu dishinda dyandi, nansha pa mwanda wa muntu wa kufikija monka mwākadila ñeni imbi imbi.” (Mitōto 37:7) Pano Davida unena ukoma mvubu ya kutengela na kitūkijetyima Yehova mwine alonge’po kintu. Eyo, mfulo ya ino ngikadilo keyaile shayo, ino buno ke bulujipo bwa kutompwela. Mwene ketudi’tu bemwene amba lusa lwa Yehova ne kitūkijetyima kyandi i bikatampe mpata kupita motwadi tulangila dibajinji? Tubulwe’po kwilombola amba netu tutengele na kitūkijetyima na kuputumina mu mwingilo wa kusapula myanda miyampe kepafikile mfulo pano? (Mako 13:10) Kino kyo kitatyi kya kwepuka bilongwa  bya kiyukuyuku bikokeja kwitujimijija nsangaji ne mutyima-ntenke wa ku mushipiditu. Kino kyo kitatyi kya kukomena na bukomo bonso lupusa lubi lwa ntanda ya Satana. Kadi kyo kitatyi kya kulama butōki bwa mu mwikadilo ne kuleka kutūla mu kyaka mwimanino wetu moloke ku meso a Yehova. Twijibei nyeke milangwe ya busekese ne kwepuka bilongwa byakubulwa kwendela’mo na bantu ba ngitu ingi, nansha ke na ba ngitu imo bene.​—Kolose 3:5.

¹⁷ Davida witudingila’mba: “Leka bulobo, wele bukalabale; kokijingwa mutyima, kujingwa mutyima kuleta kulonga bibibibi. Mwanda bakulonga bibi bakatyibwako; ino boba batengele Yehova, abo bakapyana ntanda.” (Mitōto 37:8, 9) I amo, tufwaninwe kutengela na kikulupiji kitatyi​—kyafwena’ki​—kikatukija Yehova bubole bonso ne boba bebuleta bene kumo.

“Kukidi Bidi Kitatyi Kityetye”

18, 19. I kukankamikwa’ka kowakankamikwa mu Mitōto 37:10?

¹⁸ “Kukidi bidi kitatyi kityetye, ne mubi ukēkala kutupu’ye; eyo i binebine, ukafwatakanya biyampe pantu pandi, ukēkalanga kutupu’ye.” (Mitōto 37:10) Bine bino binenwa bitukankamika kashā pano potwenda tufwena ku mfulo ya ino ngikadilo ne ya kunana kunanine bwanapabo bubibubi bwa kutombokela Yehova! Imbikalo ne mpusa ya miswelo yo-yonso iletele’ko bantu ibakomenwa komenwē. Ino pano tufwenanga’nka kufwena ku kitatyi kya kujoka kwa buludiki bwa Leza, teokrasi ya bine, Bulopwe bwa Yehova buludikwa na Yesu Kidishitu. Abo bukaludika bintu byonso mu ino ntanda ne kufundula bantu balwa Bulopwe bwa Leza.​—Danyele 2:44.

¹⁹ Mu ntanda impya ikaludikwa na Bulopwe bwa Leza kukamone’mopo “mubi,” nansha umukimba bwa lushinge. Bine, muntu yense ukatombokela Yehova mu kine kitatyi’kya ukafundulwa bukidi bonka. Kemukekalapo kadi muntu utamba bubikadi bwa Leza bulwi nansha upela kukōkela ku lupusa lwandi. Balondakani nobe bonso bakekala na milangwe imo ya kusaka kusangaja Yehova. Bine, kino kikaleta mutyima-ntenke wa binebine​—kutupu kadi maloko, kutupu mpango, kutupu kintu kyo-kyonso kitubudija kikulupiji ne nsangaji bikunkane!​—Isaya 65:20; Mika 4:4; 2 Petelo 3:13.

20, 21. (a) Lelo “bakikōkeji” batelelwe mu Mitōto 37:11 i bāni, ne i kwepi kobatana “bungi bwa ndoe”? (b) I madyese’ka otukeselwa shi twiule Davida Mukatampe?

²⁰ Kupwa, “bakikōkeji bakapyananga ntanda.” (Mitōto 37:11a) Lelo bano “bakikōkeji” i bāni? Kishima kyalamwinwe pano bu “bakikōkeji” kitamba ku kishima kibajinjibajinji kishintulula amba “batūkije, betyepeje, beikije.” Bine, “bakikōkeji” i boba belaija Yehova na kwityepeja amba olole mboloji yonso yobebamwesha nayo malwa. Bo abo “bakēsangaja mu bungi bwa ndoe.” (Mitōto 37:11b) Nansha ke pano tudi mu bungi bwa ndoe mu paladisa ya ku mushipiditu ikwatañene pamo na kipwilo kya bine kya bwine Kidishitu.

²¹ Eyo, ketwaopwelwe shetu mu malwa, inoko twikwatakanyanga batwe bene na bene ne kusenga boba ba mityima ipepa. O mwanda kuloelelwa kwa bine kwa mu mutyima kwikele nyeke kushinsakane mu bantu ba Yehova. Batutu batongelwe bu bakumbi bengilanga na buswe mwa kuvuijija bisakibwa byetu bya ku mushipiditu​—pakwabo ne bya ku ngitu​—bitukwasha tūminine mu malwa pa mwanda’tu wa boloke. (1 Tesalonika 2:7, 11; 1 Petelo 5:2, 3) Bine, ino ndoe i kituntwa kilēme kashā! Kadi tudi na lukulupilo lwa būmi bwa nyeke mu Paladisa ya ndoe yafwena’i. Shi ke pano, twiulei Kidishitu Yesu, Davida Mukatampe, wādi na bupyasakane bwāmutonwene kwingidila Yehova na kikōkeji kufika ne ku mfulo. (1 Petelo 2:21) Shi tumwiule, tukekala na nsangaji nyeke, tutendela mwine otwisangaja’mo, ke Yehova Leza wetu kadi.

[Kunshi kwa dyani]

Le Ubwanya Kulondolola?

• I ñeni’ka yowaboila ku Mitōto 37:1, 2?

• Ukokeja ‘kwisangaja mudi Yehova’ namani?

• I bubinga’ka budi’ko bulombola amba tufwaninwe kukulupila mudi Yehova?

[Bipangujo bya Kifundwa]

[Kifwatulo pa paje 23]

“Kulupila mudi Yehova, ne kulonga biyampe”

[Kifwatulo pa paje 25]

“Bakikōkeji bakapyananga ntanda”