“Ingila Mwingilo Obe wa bu Musapudi”
“Ingila Mwingilo Obe wa bu Musapudi”
“Wilame abe mwine senene mu byonso. . . . Ingila mwingilo obe wa bu musapudi wa Myanda Miyampe.”—2 TEMOTE 4:5, MB.
1. Le i mwingilo’ka wāpēne Yesu ku balondi bandi?
DIJINA dya Yehova ne mpango yandi bisapulwanga ntanda yonsololo. Mwanda bengidi ba Leza bepāne batele mutyima ku mwingilo wāpēne Yesu Kidishitu ku balondi bandi paānene amba: “Endai . . . mukafundijei mizo yonso ya bantu nabo ke bāna-babwanga, kwibabatyija mu dijina dya Tata, ne dya Mwana, ne dya [m]ushipiditu [s]andu. Kadi ne kwibalombola balaminine byonso byo nemulaīle ami mwine.”—Mateo 28:19, 20.
2. Mutadi Temote wāpelwe musoñanya’ka, ne i muswelo’ka umo ufikidija batadi bene Kidishitu mwingilo wabo?
2 Bana ba bwanga ba Yesu ba mu myaka katwa kabajinji bādi bengila uno mwingilo na kusumininwa. Kimfwa, mutumibwa Polo wāsoñenye Temote, mutadi nandi mwine Kidishitu, amba: “Ingila mwingilo obe wa bu musapudi wa Myanda Miyampe kadi fikijija biyampe mwingilo obe.” (2 Temote 4:5, MB) Dyalelo, muswelo umo ukokeja kuvuija mutadi mwingilo wandi i na kwikala musapudi mupyasakane wa Bulopwe, muntu utambila kitatyi ne kitatyi mu mwingilo wa budimi. Kimfwa, mutadi wa Kifundwa kya Kitabo kya pa Kipwilo udi na madyese a kutangidila mwingilo wa busapudi ne kufundija’o bakwabo. Polo wāvuije kiselwa kyandi na kusapula myanda miyampe ne na kufundija bakwabo nabo bengile uno mwingilo.—Bilongwa 20:20; 1 Kodinda 9:16, 17.
Basapudi Bapyasakane ba pa Kala
3, 4. I bintu’ka byālongele Fidipa musapudi wa myanda miyampe?
3 Bene Kidishitu babajinji bādi bayukene bu basapudi bapyasakene. Tala kimfwa kya musapudi Fidipa. Wādi umo wa mu “bāna-balume basamba-babidi balumbuluke . . . bayūlwe [m]ushipiditu ne ñeni kumo” bātongelwe kwabanya bidibwa difuku ne difuku pambulwa mboloji umbukata mwa bakaji ba bishala bene Kidishitu besamba Kingidiki ne besamba Kihebelu mu Yelusalema. (Bilongwa 6:1-6) Uno mwingilo wa pa bula pa kupwa, kupangwapangwa kwapalankanya bonso, poso’nka batumibwa, penepo Fidipa wāenda ku Samadia. Kwine’kwa wāsapula myanda miyampe ne kupebwa bukomo bwa mushipiditu sandu bwa kupanga bademona ne kubelula ba bulema ne babela bulebe. Bene Samadia bavule bāitabija musapu wa Bulopwe ne kubatyijibwa bābatyijibwa. Batumibwa mu Yelusalema pa kwivwana kino, bātuma ba mutumibwa Petelo ne Yoano ku Samadia mwanda wa bapya babatyijibwa batambule nabo mushipiditu sandu.—Bilongwa 8:4-17.
4 Kupwa mushipiditu wa Leza wātwala Fidipa ku dishinda dyenda ku Ngaza kuketana na ntungu mwine Efiopya. Fidipa pa kupwa kumushintulwila senene bupolofeto bwa Isaya, uno mwana-mulume “mupebwe lupusa lukatampe kudi Kandase, mulopwe mwana-mukaji, wa bene Efiopya” wāitabija mudi Yesu Kidishitu ne kubatyijibwa. (Bilongwa 8:26-38) Kutamba papo Fidipa wāenda ku Azotusa (Ashedoda), ne ku Kesalea, “wenda upita monka mu kusapwila myanda-miyampe mu bibundi byonso.” (Bilongwa 8:39, 40) Bine wāshile kimfwa kilumbuluke mu kwingila mwingilo wa bu musapudi wa myanda miyampe!
5. Bana bana-bakaji ba Fidipa bādi bayukilwe nakampata ku bika?
5 Fidipa wādi wingila nyeke mwingilo mu Kesalea kintu kya myaka 20 kupita’po. Pāile ba Polo ne Luka kushikata kwandi, “wadi ne bāna bandi baná, bāna-bakaji bankungakaji, bafumika myanda.” (Bilongwa 21:8-10) I kimweke patōka amba bana bāfundijibwe biyampe ku mushipiditu, kadi bādi bapyasakane mu mwingilo, o mwanda bādi na madyese a kunena bupolofeto. Bupyasakane bwa bambutwile mu mwingilo bukokeja kwikala na lupusa lulumbuluke pa bana bana-balume ne bana-bakaji dyalelo, bwibatonona nabo basapule myanda miyampe na bupyasakane mu būmi bwabo bonso.
Basapudi Bapyasakane Dyalelo
6. Basapudi ba myanda miyampe ba mu myaka katwa kabajinji bānekenye namani?
6 Yesu Kidishitu wānene mu bupolofeto bwandi bukatampe butala pa ano mafuku ne pa kitatyi kya ku mfulo amba: “Myanda-miyampe īsaka kubadikila kusapwilwa ku mizo yonso ya bantu.” (Mako 13:10) Mfulo ikafika poso’nka shi myanda miyampe ibasapwilwa “panopantanda ponso.” (Mateo 24:14) Ponso pādi pasapula ba Polo ne basapudi bakwabo myanda miyampe mu myaka katwa kabajinji, bavule bāitabije, bipwilo byāshimikwa mu bifuko bivule mu umbikalo onso wa bene Loma. Bakulumpe bātongelwe kwingila mu bino bipwilo bādi bengila na banababo bana-balume ne bana-bakaji mu mwingilo wa kusapula myanda miyampe ne kutandabula’o konso konso pi na pi. Mwanda wa Yehova wādi wenda utama ne kunekenya mu mene mafuku’a, monka mo utamina dyalelo mwanda Batumoni ba Yehova midiyo ne midiyo bengilanga mwingilo wa bu basapudi ba myanda miyampe. (Bilongwa 19:20) Le nobe kodi mwikupe ku mulongo wa bano batendedi ba nsangaji ba Yehova?
7. Le i bika bilonga basapudi ba Bulopwe dyalelo?
7 Basapudi bavule ba Bulopwe ba dyalelo bakwatakanyanga mikenga ya kutandabula mwingilo wabo wa kusapula myanda miyampe. Kudi bantu tununu ne tununu batwela mu mwingilo wa bu mishonele, ne tutwa twa tununu nabo bengila mwingilo wa kusapula kitatyi kyonso bu bapania mukwashi ne wa lonso. Bine, kudi mwingilo mulumbuluke kashā wingila bana-balume, bana-bakaji, ne bana bu basapudi ba Bulopwe bapyasakane! I bine, bantu ba Yehova bonsololo beselwanga madyese makatampe mpata ponso pobamwingidila na mutyima umo bu basapudi bene Kidishitu.—Zefenia 3:9.
8. I mwingilo’ka wa kutūla biyukeno wingilwa pano, ne i bāni bengila’o?
8 Leza i mupe balondi ba Yesu bashingwe māni kiselwa kya kusapula myanda miyampe ntanda yonso. Kadi kibalwa kyenda kilundila’ko kya “mikōko mikwabo” ya Kidishitu i kikupe ku wabo mutamba mu uno mwingilo wa busapudi. (Yoano 10:16) Uno mwingilo upandija būmi udingakanibwe mu bupolofeto na kutūla kiyukeno pa mapala a boba babinza ne kudila pangala pa bya munyanji bilongeka dyalelo. Panopano ponka, babi bakonakanibwa. Inoko pano tukidi bidi na madyese makatampe a kusapula bubinebine bupandija būmi ku bekadi ba ino ntanda!—Ezekyele 9:4-6, 11.
9. Le bapya bakakwashibwa muswelo’ka mu mwingilo?
9 Shi twingilanga uno mwingilo wa busapudi kepadi myaka, nabya ketukabulwepo kulonga kintu kampanda kya kukwasha bapya mu kipwilo. Kyaba kimo, tukokeja kwenda nabo mu mwingilo. Boba bengila bu bakulumpe bakalonga buninge bwa kūbaka banababo betabije ku mushipiditu. Bukomo bulumbuluke bulonga batadi ba kwityepeja kebukabulwepo kukwasha bakwabo bekale basapudi ba myanda miyampe bapyasakane ne bapa bipa.—2 Petelo 1:5-8.
Kusapula Bukamoni ku Njibo ne Njibo
10. Kidishitu ne balondi bandi babajinji bāshile kimfwa’ka mu mwingilo?
10 Yesu Kidishitu wāshidile balondi bandi kimfwa kilumbuluke kya bu musapudi wa myanda miyampe. Kinenwa kya Leza kinena pa mwingilo wa Kidishitu ne wa batumibwa bandi amba: “Aye wadi wenda upitapita monso mu bibundi bikata ne bityetye, kufundija ne kulombola myanda-miyampe ya bulopwe bwa Leza, kadi badikumi ne babidi badi nandi pamo.” (Luka 8:1) Le batumibwa nabo le? Pa kupwa kupungulwilwa mushipiditu sandu mu dya Pentekosa wa mu 33 K.K., “difuku ne difuku, badi bendelela kumeso na kufundija ne kusapula Myanda Miyampe ya Yesu Meshia.”—Bilongwa 5:42, MB.
11. Kukwatañana na Bilongwa 20:20, 21, i bika byālongele mutumibwa Polo mu mwingilo?
11 Bupyasakane bwa mutumibwa Polo mu mwingilo wa busapudi bwāmulengeje asapwile bakulumpe bene Kidishitu ba mu Efisesa amba: “Ne byo nkyatyinine kwimusapwila nansha kimo kya kwimuloelelwa ku mityima, mhm. Nadi nemufundijija pa kitango kya bantu, ne ku mōbo ku mōbo.” Lelo kufundija kwādi ‘kufundija Polo ku njibo ne njibo’ i kupempula batōtyi nandi ba Yehova ku mobo, nansha kupempula betabije bupempudi bwa bukumbi? Mhm, aye mwine ushintulula kadi amba: “Nadi nēsamba ne [Bayuda] ne baNgidiki bēne kumo kwalamuka ku mutyima kudi Leza ne lwitabijo kudi Mfumwetu Yesu Kidishitu.” (Bilongwa 20:20, 21) Na bubine, bavule bēpēne kala kudi Yehova kebādipo kadi basakilwa bufundiji bwa “kwalamuka ku mutyima kudi Leza ne lwitabijo kudi Mfumwetu Yesu Kidishitu.” Ino Polo wāfundije bakulumpe ba mu Efisesa mwingilo wa ku njibo ne njibo kitatyi kyaādi ufundija bampikwa kwitabija kwalamuka pa mutyima ne lwitabijo. Namino, Polo wāiwile musapwilo wāshile Yesu.
12, 13. Kukwatañana na Fidipai 1:7, i bika bilongele bantu ba Yehova pangala pa mbila yabo ya kusapula?
12 Mwingilo wa ku njibo ne njibo ukokeja kwikala kikoleja. Kimfwa, bamo bafitwanga potwibafikilanga ku bibelo byabo na musapu wa mu Bible. Batwe ketusakangapo kufityija bantu mityima. Ino mwingilo wa ku njibo ne njibo i muletwe mu Bisonekwa, kadi buswe bwa kuswa Leza ne muntu netu bwitutononanga tusapule bukamoni mu uno muswelo. (Mako 12:28-31) Tufikijanga myanda ku bidye, enka ne ku Kidye Kikatampe kya États-Unis kine, mwanda’tu wa ‘kulwila ne kwimika’ mungya bijila mbila yetu ya kusapula ku njibo ne njibo. (Fidipai 1:7, MB) Divule dine kino kidye kitubingijanga. Kimfwa kimo i ino mbila ilonda’ko:
13 “Kwabanya matrakte a bwine Leza i muswelo wa tamba kala wa busapudi bwa bamishonele—waanzile tamba kasha mānga ya bitampilo ishilula. I bukomo bukatampe bwingidijibwa mu bitango pala pala bya mitōtelo mu bula bwa myaka. Uno muswelo wa kusapula wingidijibwanga ne dyalelo, mu ludingo lukatampe na tutangotango twa mitōtelo tudi na basapudi batwala Evanjile ku tununu ne tununu twa mobo ne kupempula muntu ne muntu mobasaka ekale wa mu lwabo lwitabijo. . . . Mwingilo ya mitōtelo wa uno muswelo wayukilwe na kitango kikatampe mu Bisambo Bibajinji [mungya Bijila bya États-Unis] amba udi pamo na butōtyi butōta bipwilo ne busapudi bwa ku lukala.”—Murdock v. Pennsylvania, 1943.
Mwanda Waka Twendelela na Kusapula?
14. Le i bipa’ka bikokeja kumweka mwenda mafuku mu mwingilo wetu wa busapudi?
14 Kudi bubinga buvule bwa kusapwila ku njibo ne njibo. Kitatyi kyonso kyotutana mwinē njibo, tutompanga kukuna nkunwa ya bubinebine bwa mu Bisonekwa. Twasangila’yo mema na kulonga kujokela’mo kupya. Ne kino kikokeja mwenda mafuku kulupula bipa bilumbuluke monka mwēkisonekele Polo amba: “Ami nakunine, Apolosa nandi wasangilepo mema, nanshi i Leza mwine watamija’yo.” (1 Kodinda 3:6) Shi ke pano, twendelelei na ‘kukuna ne kusangila’ koku tukulupile amba Yehova ‘ukatamija’byo.’
15, 16. Mwanda waka tujokelanga divule ku mobo a bantu?
15 Twingilanga mwingilo wa kusapula mwanda būmi bwa bantu budi pa katele-bulenda. Potusapula twipandijanga batwe bene ne kupandija boba betwivwana. (1 Temote 4:16) Shi tuyukile amba būmi bwa muntu budi mu kyaka, le tukanza kukimba kumukwasha na mulele? Nansha dimo! O mwanda tujokelanga divule dine ku mobo a bantu ke-pantu i mwanda uleta lupandilo. Ngikadilo nayo ishintanga’nka kushinta. Muntu upela kwituteja mwanda i muvudilwe bya kulonga ukokeja kyaba kikwabo kusaka kwivwana musapu wa mu Bible. Muntu mukwabo wa mu kisaka ubwanya kwiya kwitaba ku kibelo, ponka’po twashilula mīsambo milumbuluke ya mu Bisonekwa.
16 Ke enkapo ngikadilo ishintanga ino i ne mulangilo wa benē mobo nao ushintanga. Kimfwa, kufwilwa muswe kukokeja kufikija muntu ku kuteja musapu wa Bulopwe. Tukasaka kusenga muntu’wa ne kumulombola amba usakilwa bukwashi bwa ku mushipiditu ne muswelo wakokeja kwibumona.—Mateo 5:3, 4.
17. Le i bubinga’ka bupityile bonso botwingidila mwingilo wa busapudi?
17 Bubinga bupityile bonso botusapwilanga ku njibo ne njibo ne kwingila mingilo mikwabo ya bwine Kidishitu i kusaka kotusaka kuyukanya na bayukanya dijina dya Yehova. (Divilu 9:16; Mitōto 83:18) Bine, i mpalo mikatampe shi mwingilo wetu wa kusapula ubakwasha boba baswele bubinebine ne boloke bekale ke batendedi ba Yehova! Kaimba wa mitōto wāimbile amba: “Ne balumyana ne bakajana bene kumo; ne bana-balume banunu ne bankasampe. Batendele dijina dya Yehova; ke-dintu dijina dyandi dyo dyonka ditumbijibwa; ntumbo yandi īdi peulu pa ntanda ne diulu dīne kumo.”—Mitōto 148:12, 13.
Busapudi Buletelanga Umo ne Umo Byabuyabuya
18. I muswelo’ka otumwenanga mu kwingila mwingilo wa busapudi?
18 Kwingila mwingilo wa busapudi kwituletelanga batwe bonso umo ne umo byabuyabuya mu miswelo pala pala. Kusapula myanda miyampe ku njibo ne njibo kwitukwashanga tutamije kwityepeja, nakampata shi bapela kwitutambula na kanye. Pa kwikala musapudi wa myanda miyampe mufwaninwe tufwaninwe kwikala pamo bwa Polo, ‘waikele bintu byonso ku bantu ba miswelo yonso amba apandije’mo bamo.’ (1 Kodinda 9:19-23) Bintu byotwimwena mu busapudi bitukwashanga twikale na bunwa. Shi tukulupile mudi Yehova ne kutonga bishima biyampe bya kwisamba, tukalonda madingi a Polo anena’mba: “Mīsambo yenu īkale nyeke ne buntu bwa mwepo wa kwelwamo, amba muyūke mo kimufwaninwe kulondolola bonso, ku muntu, ku muntu.”—Kolose 4:6.
19. Basapudi ba myanda miyampe bakwashibwanga namani na mushipiditu sandu?
19 Kadi mwingilo wa busapudi witutononanga twiubije mu mushipiditu sandu wa Leza. (Zekadia 4:6) Ku mfulo kipa kyao—“buswe, nsangaji, ndoe, kitūkijetyima, kanye, buyampe, lwitabijo, kutalala, kwīfula”—kyashilula kumweka patōka mu mwingilo wetu. (Ngalatea 5:22, 23, NW) Kino nakyo kitwikadijanga biyampe na bantu, mwanda kukōkela bwendeji bwa mushipiditu kutamijanga buswe bwetu, twaikala bantu ba nsangaji ne ndoe, ba kutūkija mutyima ne kanye, bantu badi na buyampe ne lwitabijo, ne kumwekeja kutalala ne kwīfula ponso potusapula myanda miyampe.
20, 21. I madyese’ka ne byabuyabuya’ka bimwenwa mu kwikala basapudi bavudilwe bya kulonga?
20 Madyese makwabo amwenwa mu kwikala basapudi ba myanda miyampe i ano a kwikala muntu ulangila bakwabo. Bantu pobetulombola makambakano abo—misongo, bulofwa, matompo a ku njibo—ketwikalangapo pamo bwa badingidi, ino twibakankamikanga ne kwibasenga na bisonekwa. Twivwaninanga bulanda bantu basabwe meso a mushipiditu inoko bakimweka amba baswele boloke. (2 Kodinda 4:4) Bine, tudi na madyese makatampe a kukwasha ku mushipiditu bano bantu ‘badi mu ngikadilo mifwaninwe būmi bwa nyeke’!—Bilongwa 13:48.
21 Kutambila kitatyi ne kitatyi mu mwingilo wa busapudi kwitujadikijanga ñeni yetu pa bintu bya ku mushipiditu. (Luka 11:34) Kano nako i kamweno, shi bitupu longa twi baponene mu matompo a kuswa bya bupeta bitumbile mu ino ntanda. Mutumibwa Yoano wāsoñenye bene Kidishitu amba: “Kemukisanswa panopantanda, nansha byapanopantanda bīne. Shi muntu usenswe panopantanda, nankyo lusa lwa Tata keludipo mudi aye, mhm. Ke-bintu byonsololo bidi panopantanda, kilokoloko kya ngitu, ne kilokoloko kya meso, ne ntumbo ya kwitatula ya būmi, kebidipo bya Tata, mhm, i bya panopantanda. Ino panopantanda papitanga, ne kilokoloko kyapo kīne kumo; nanshi yewa ulonga kiswa-mutyima wa Leza aye wikele nyeke.” (1 Yoano 2:15-17) Kwikala basapudi bavudilwe bya kulonga mu mwingilo wa Mfumwetu kwitukwashanga tuleke kuswa ino ntanda.—1 Kodinda 15:58.
Wibikile Lupeto Lulēme Mūlu
22, 23. (a) I bya bulēme’ka bībikila basapudi bene Kidishitu? (b) Le kishinte kilonda’ko kiketukwasha namani?
22 Mwingilo wa kusapula Bulopwe na bupyasakane uletanga tumweno twa nyeke. Yesu wānene kino amba: “Kemukīkala kwibīkila lupeto luleme panopantanda, mhm, padi ne mpemvu ne ndyabilonda byakudya’lo. Nanshi mukēbīkila lupeto luleme momwa mūlu mwampikwa mpemvu, nansha ndyabilonda mīne byakwiludya, nansha bangivi bakukola basabilamo kwiba’lo, mutupu. Ke-kuntu kokwa kōbīkile lupeto lobe luleme ne mutyima ōbe ukēkala konka.”—Mateo 6:19-21.
23 Shi ke pano, twibikilei nyeke bya bulēme mūlu, mwanda kekudipo kadi madyese makata apityile ano a kwimanina Yehova Mfumu Mubikadi bu Batumoni bandi. (Isaya 43:10-12) Pano potwingila mwingilo bu bengidi ba Leza, twimonei pamo bwa uno mwana-mukaji mwine Kidishitu wa myaka 90 wanene namino pa mwingilo wandi waingidile Leza myaka mivule amba: “Na uno mwingilo, mfwija’ko bikatampe Yehova pa kuntūkijija mutyima mu ino myaka yonso, kadi nombela na kininga amba ukekala nyeke Tata wami wa buswe.” Shi netu tuswele namino kipwano kyotupwene na Leza, bine tukekala na mutyima wa kwingila mwingilo wa bu basapudi ne pa mfulo. Kishinte kilonda’ko kiketukwasha tuyuke mwa kufikijija biyampe mwingilo wetu.
Usa Kulondolola Namani?
• Mwanda waka tufwaninwe kwingila mwingilo wa bu musapudi?
• Ukanena bika pa mwingilo wa basapudi ba pa kala ne ba dyalelo?
• I bika bine byotusapwila ku njibo ne njibo?
• I muswelo’ka omwena nobe mu kwingila mwingilo wa bu musapudi?
[Bipangujo bya Kifundwa]
[Bifwatulo pa paje 12]
Basapudi pamo bwa Fidipa ne bandi bana bana-bakaji bādi na bantu ba nsangaji bebefwene mu ano mafuku
[Kifwatulo pa paje 16]
Le i muswelo’ka omwena kasuku kobe mu kusapwila bakwenu myanda miyampe?