Myanda Mikatampe ya mu Mukanda wa Bene Levi
Mwanda wa Yehova I Mūmi
Myanda Mikatampe ya mu Mukanda wa Bene Levi
MWAKA umo kewapwile tamba kasha bene Isalela banyongololwa mu bupika bwa Edipito. Pano abalongololwa bu muzo umpya, kebenda mu ntanda ya Kenani. Mpango ya Yehova i uno muzo ujila ukekale’mo. Inoko, mwikadilo wa umbūmi wa bene Kenani ne bilongwa byabo bya mutōtelo ke bibole mpata. O mwanda Leza wa bine wape kipwilo kya Isalela misoñanya ya kwikitūla pa bula mwa kumwingidila mwingilo wandi. Ino yonso i misonekwe mu mukanda wa bene Levi. I musonekwe na mupolofeto Mosesa mu ntanda mutuputupu ya Shinai, kubwipi kwa mu mwaka wa 1512 K.K.K., kadi udi na mānga ilongekele mu kintu kya kweji umo kete. (Divilu 40:17; Umbadilo 1:1-3) Yehova wasoñanya misunsa ne misunsa batōtyi bandi bekale bajila.—Levi 11:44; 19:2; 20:7, 26.
Dyalelo, Batumoni ba Yehova kebakidipo munshi mwa Bijila byāpelwe Mosesa na Leza. Mwanda lufu lwa Yesu Kidishitu lwāfudije Mukanda wa Bijila. (Loma 6:14; Efisesa 2:11-16) Inoko, misoñanya idi mu bene Levi idi na kamweno kotudi, itufundija bivule pa mutōtelo wa Yehova Leza wetu.
BYAKWELA BIKOLA—BYA NA MUTYIMA TŌ NE BYA KUTUNGILWA
Byakwela ne bitapwa bimo bya mu Bijila byādi bipānwa na mutyima tō, ino bikwabo byādi bibatungilwa. Kimfwa, byakwela bisōkwe byādi bipānwa na mutyima tō. Byādi byelwa byonso bituntulu kudi Leza, monka mwāelele Yesu Kidishitu būmi bwandi bonso na mutyima tō bu kitapwa kya kikūlwa. Kyakwela kisōkwe kya kipwano kyādi kiabilwa na bakwabo. Kipindi kimo kyādi kyelwa kudi Leza pa madabahu, kikwabo kyādi kidya kitobo, ne kishele kyādi kya mwinē welele kitapwa. Mo monka ne bene Kidishitu bashingwe māni, Kivulukilo kya lufu lwa Kidishitu i bidibwa bya kipwano kobadi.—1 Kodinda 10:16-22.
Byakwela bya bubi ne bya kujilula byādi bitungwa kala. Byakwela bya bubi byādi bipūta bubi bulongelwe kuyuka uyukile, nansha pambulwa kusaka. Byakwela bya kujilula byādi bipebwa Leza shi lubila kampanda lubajilulwa, nansha mwanda wa kwaluja byepelo kampanda bibudilwe nonga-bibi—nansha byonso bibidi pamo. Kadi kwādi ne byakwela bya miseke bya kufwija’ko Yehova pangala pa buntu bwandi. Bino byakwela byonso i bya kamweno kotudi mwanda bitapwa bya mu Bijila byādi bifunkila padi Yesu Kidishitu ne pa kitapwa kyandi ne tumweno totumwena’ko.—Bahebelu 8:3-6; 9:9-14; 10:5-10.
Bipangujo bya mu Bisonekwa Bilondolwelwe:
2:11, 12—Mwanda waka Yehova kādipo witabija buki bu “kyakwela kyelwe na mudilo”? Buki butelelwe pano ke bunopo bwa nyuki. Mwanda nansha buki byobwādi bupelwa bu “kyakwela kyelwe na mudilo,” ino bwādi bubadilwa mu “bya mulakisho . . . ne wa byantundubuko byonso bya budimi.” (2 Bilongwa 31:5) Buno buki mobumwekela i busuku bwa bipa. Abo bwādi bukokeja kuyuja mukama, o mwanda bwādi bujidikwe kwibwingidija mu byakwela bya pa madabahu.
2:13—Mwanda waka mwepo wādi utobwa mu ‘byakwela byonso’? Ke mwandapo wa kutobaja bitapwa, mhm. Ntanda yonso ingidijanga mwepo mwanda wa kulama bintu. Mobimwekela bādi batoba’o mu byakwela kutyina amba byakabola ne koneka.
Ñeni Yotuboila’ko:
3:17. Māni byoādi amonwa bu kipindi kya mvubu ne kilumbuluke kutabuka, kupeleja kudya’o kwādi kupa bene Isalela milangwe ya kuyuka amba Yehova ufwaninwe kupebwa kipindi kilumbuluke kutabuka byonso. (Ngalwilo 45:18) Kino kituvuluja amba netu tufwaninwe kupa Yehova kyokya kilumbuluke kutabuka.—Nkindi 3:9, 10; Kolose 3:23, 24.
3:17; 7:26, 27. Bene Isalela kebādipo badya mashi. Mungya mumweno wa Leza, mashi bo būmi bwine. “Mwanda bumi bwa ngitu budi mu mashi,” mo munenena Levi 17:11. Kwijiba mashi i musoñanya ukishele ulondwa ne na batōtyi ba bine ba dyalelo.—Bilongwa 15:28, 29.
BUTOBO BUBASHIMIKWA
Le i bāni bobāpele kiselwa kya kwingila mingilo ya byakwela ne bitapwa? Ino mingilo yāpelwe babitobo. Mosesa pa kuludikwa na Leza, wāendeje mwingilo wa kutūla mungya bisela Alone bu kitobo mukatampe, ne bana bandi baná bana-balume bu babitobo batyebatye. Mobimwekela bino bisela byāijije mafuku asamba-abidi, kupwa butobo bwāshilula kwingila difuku dyālondele’po.
Bipangujo bya mu Bisonekwa Bilondolwelwe:
9:9—Le kumwanga mashi pa kitako kya madabahu ne kushinga’o ku bintu pala pala kudi na buluji’ka? Kino kilombola amba Yehova wāitabija mashi mwanda wa kupūta mambo. Mpangiko yonso ya kupwanya yādi imanine pa mashi. “Kubwipi ne byonso tu byatokejibwe na mashi mwendele Mukanda wa bijila,” mo mwāsonekele mutumibwa Polo, “mwanda kwakubulwa kumwangika kwa mashi i kutupu kulekelwa kwa bubi.”—Bahebelu 9:22, MB.
10:1, 2—Lelo i bubi’ka padi bwālongele ba Nadaba ne Abihu bana ba Alone? Bukidi bonka kala ba Nadaba ne Abihu bāpelula mingilo yabo ya butobo, mwanda Yehova wājidikile babitobo kutoma mvinyu nansha bitomibwa bikolwañana pobengila mu tabenakulo. (Levi 10:9) Kino kilombola amba bana babidi ba Alone bādi bakolwe mu kino kitatyi kisambilwe’po pano. Inoko, bubinga bwine bobafwidile i kwela kobāelele “mudilo ungi’tu ku meso a Yehova, wa kebasoñenyepo, mhm.”
Ñeni Yotuboila’ko:
10:1, 2. Bengidi ba Yehova badi na biselwa dyalelo bafwaninwe kulonda byasaka. Kadi kebafwaninwepo kwikala na mwididi wa kwitatula pobengila mingilo yabo.
10:9. Ketufwaninwepo kwingila mingilo itupele Leza shi twibatenge’mo twalwa.
BUTŌTYI BUJILA BULOMBA KWIKALA BATŌKA
Bijila bitala pa banyema bambulwa disubi ba kudya ne ba disubi ba kuleka kudya byādi na kamweno ku bene Isalela mu miswelo ibidi. Bino bijila byādi bibakinga ku kusambukilwa na mba itamba ku bishi bibi kadi byādi biningisha mukalañano wibashiyañanya na bantu ba mizo yādi ibajokolokele. Bijila bikwabo byādi bitala pa disubi dya kwisubija na imbidi mifwe, pa kusubuka kwa mwana-mukaji ubutwile, pa myanda ya makopo, ne pa disubi dya ngitu ya mwana-mulume ne mwana-mukaji udi na bimusūma. Babitobo bo bādi na kiselwa kya kutala ino myanda ya bilongwa bya disubi bya muntu ne muntu.
Bipangujo bya mu Bisonekwa Bilondolwelwe:
12:2, 5—Mwanda waka kubutula kwādi kulengeja mwana-mukaji ke wa “disubi”? Bikunki bya kubutula byālongelwe mwanda wa kusambulula būmi bubwaninine. Ino, byokudi bipa bilupuka ku bubi bwa kupyana, bana basambulwilwanga būmi bwakubulwa kubwaninina, bwa bupya-mambo. Kitatyi kya ‘disubi’ kyādi kilamwa kupwa kubutulwa kwa mwana, pamo ne myanda mikwabo, kimfwa bufyame bwa mwana-mukaji ne kutamba kwa lukunwa lwa mwana-mulume, byādi bivuluja buno bubi bwa kupyana. (Levi 15:16-24; Mitōto 51:5; Loma 5:12) Misoñanya ya disubi yādi ilondwa yādi ivwanija bene Isalela amba basakilwa kitapwa kya kikūlwa kya kupūta bubi bwa bantu ne kwibalwija bubwaninine bwabo. O mwanda Bijila byādi pamo bwa ‘mufundiji utwala kudi Kidishitu.’—Ngalatea 3:24.
15:16-18—Lelo “lukunwa lwa kwiyuka” lutelelwe mu ano mavese i bika? Mobimwekela luno lukunwa i mema a bwana-bulume atambanga bufuku ne pa kusambakena pamo kwa ba mulume ne mukaji.
Ñeni Yotuboila’ko:
11:45. Yehova Leza i ujila kadi usaka ne boba bamwingidila mingilo ikola nabo bekale bajila. Bafwaninwe kwikala nyeke bajila ne kulama butōki bwa ku ngitu ne ku mushipiditu.—2 Kodinda 7:1; 1 Petelo 1:15, 16.
12:8. Yehova wānene mulanda ekale kulambula toni pa kyaba kya mukōko ulomba lupeto luvule bu kyakwela kya bubi. Nanshi ulangilanga balanda.
BUUJILA BUFWANINWE KULAMWA
Bitapwa bya mvubu mpata byādi byelwa ku mwaka ku mwaka mu Difuku dya Kipwanyo. Ñombe mulume wādi welwa pa mwanda wa babitobo ne bene Levi. Mbuji nandi wādi welwa bu kitapwa pangala pa bisaka ke bya babitobopo. Mbuji mukwabo wādi ulundwilwa mūmi mu ntanda mutuputupu pa kupwa kumutwika bubi bwa bantu. Bano bambuji babidi bādi bamonwa bu byakwela bya bubi. Byonso bino byādi bilombola amba Yesu Kidishitu ukelwa bu kitapwa ne amba ukafundwila kulampe bubi bwa bantu.
Bijila bitala pa mwita wa kudya ne pa myanda mikwabo nabyo bikomenejanga motudi mvubu ya kwikala bajila pa kutōta Yehova. Kyādi kyendele’mo babitobo bekale bajila. Masobo asatu a ku mwaka ne mwaka byādi bitatyi bya nsangaji mikatampe ne bya kufwija’ko Umpangi. Kadi Yehova wāpele bantu bandi bijila bya kuleka kwingidija bibi dijina dyandi dikola, bya kulama Masabado ne Mwaka wa Dyese, ne bya mwa kwikadila na balanda ne na bapika. Madyese ādi atamba ku kukōkela Leza ādi meshile kulampe na mafingo ādi alupuka ku kubulwa kukōkela. Ne kadi kwādi bijila bitala pa byakwela bya yewa upikile mpiko, pa bilalanda bya banyema, ne pa bya kujikija bu dikumi byādi bimonwa bu “bijila kudi Yehova.”
Bipangujo bya mu Bisonekwa Bilondolwelwe:
16:29—Bene Isalela bādi ‘basusula myuya yabo’ namani? Uno mulongelo, wādi ulongwa kupwa’tu kwa Difuku dya Kipwanyo, wādi ukwatañene na kulomba kulekelwa kwa bubi. Kujikilwa na nzala mu kino kitatyi kwādi kulombola patōka amba abaitabija bubi. Nanshi bimwekanga amba ‘kususula muya’ kwādi kufunkila pa kijila-nzala.
19:27—Lubila lwa kuleka kutenda “kinjokoloja kituntu pa bukata” ne kuleka ‘kusesa mwevu’ lwādi na buluji’ka? Kino kijila kimweka bu kyāpelwe Bayuda mwanda wa kwibakankaja kutyina amba bakadyangula mwevu nansha nywene na kwiula bibidiji bimobimo bya bajentaila. (Yelemia 9:25, 26; 25:23; 49:32) Inoko, lubila lwa Leza kelwādipo lukankaja Bayuda kukundula mwevu nansha nywene, mhm.—2 Samwele 19:24.
25:35-37—Lelo kyādi nyeke kibi ku bene Isalela kwapuja pa mwanda wa kumwena’mo? Shi lupeto lwādi lwapulwa mwanda wa kwisungulula, papo mwapudi wādi ubwanya kulomba kamweno. Inoko Bijila byāpelele kulomba kamweno shi wapuja mwanda wa kunyongolola mwanenu mu bulanda. Kukimba kupetela pa mutwe wa mukwenu mwanda’po’tu waponena mu bufudile kyādi kintu kibi kutabuka.—Divilu 22:25.
26:19—I muswelo’ka wāikele ‘diulu pamo bwa kilonda ne ntanda pamo bwa mukuba’? Shi kubaikala mulanga, diulu dya ntanda ya Kenani dyādi dya kumweka bu dikomo, bwa kilonda kekisumijapo mema. Ntanda nayo, pa kubulwa’yo mvula, yādi ya kwikala na musombelo pamo bwa mukuba, ne kukelema’nka bwa kyuma.
26:26—Bishintulula namani ‘bana-bakaji dikumi kosha mukate mu kibudyu’ nansha fūlu umo? Mokyendele, mwana-mukaji ne mwana-mukaji ufwaninwe kwikala na fūlu wandi. Ino kunena namino kushintulula amba kusakana kwa bidibwa kwādi kwa kulengeja fūlu umo abwane’mo mikate isokwa na bana-bakaji dikumi. Kino kyādi kilaija bipa bilula byādi bya kutamba ku kubulwa buujila.
Ñeni Yotuboila’ko:
20:9. Mushikwa ne mutyima umbi i bibi pamo’nka bwa butapani ku meso a Yehova. O mwanda yewa utuka bambutwile wādi upebwa mfuto imo yonka na muntu wipaile bambutwile bandi. Mwene kino netu kifwaninwe kwitutonona tuswe banabetu betabije?—1 Yoano 3:14, 15.
22:32; 24:10-16, 23. Dijina dya Yehova kedifwaninwepo kufutululwa. Ino tufwaninwe kutumbija dino dijina ne kulomba dikale dijila.—Mitōto 7:17; Mateo 6:9.
Bene Levi Udi na Mvubu mu Butōtyi Bwetu
Batumoni ba Yehova dyalelo kebadipo munshi mwa Bijila. (Ngalatea 3:23-25) Inoko byobya binenwe mu bene Levi bitupanga mumweno wa Yehova pa myanda mishileshile, o mwanda bene Levi udi na mvubu mu butōtyi bwetu.
Ponso potanga butangi bwa Bible bwa ku yenga pa kuteakanya Masomo a Mwingilo wa Kiteokratike, bine, kukabulwepo kujingulula amba Leza wetu ulombanga bengidi bandi buujila. Uno mukanda wa mu Bible ukokeja ne kukutonona upe Mwine Mukatakata Mwine byobya bilumbuluke kutabuka, ne kulama nyeke buujila pa mwanda wa ntumbo yandi.
[Kifwatulo pa paje 19]
Bitapwa bya mu Bijila byādi bifunkila padi Yesu Kidishitu ne pa kitapwa kyandi
[Kifwatulo pa paje 20]
Masobo a Mikate Yampikwa Kiyujo byādi bitatyi bya nsangaji
[Kifwatulo pa paje 21]
Masobo a ku mwaka ne mwaka, kimfwa Masobo a Bitanda, byādi bitatyi bya kufwija’ko Yehova