‘Endai Mukalonge Bana ba Bwanga’

“Lupusa lonsololo napebwa’lo lwa mūlu ne panopantanda pene. Endai nanshi mukafundijei mizo yonso ya bantu nabo ke bāna-babwanga.”—MATEO 28:18, 19.

1, 2. (a) Yesu wāpele balondi bandi mwingilo’ka? (b) I bipangujo’ka bitala pa misoñanya ya Yesu byotusa kubandaula?

 DYĀDI difuku dimo dya ku muketeko wa 33 K.K. mu Isalela, bana ba bwanga ba Yesu bāungwila ku lūlu lwa Ngadilea. Mfumwabo musanguke wādi kasa kukanda mūlu, ino dibajinji bidi wādi na mwanda wa mvubu wa kwibalombola. Eyo, Yesu wādi na mwingilo wa kwibapa. Le wādi mwingilo’ka? Lelo bana bandi ba bwanga bālongele’po namani? Ne uno mwingilo witutala netu dyalelo namani?

² Byobya byānene Yesu i bisonekwe mu Mateo 28:18-20 amba: “Lupusa lonsololo napebwa’lo lwa mūlu ne panopantanda pene. Endai nanshi mukafundijei mizo yonso ya bantu nabo ke bāna-babwanga, kwibabatyija mu dijina dya Tata, ne dya Mwana, ne dya [m]ushipiditu [s]andu. Kadi ne kwibalombola balaminine byonso byo nemulaīle ami mwine. Ebiya, ami nami kadi, ngidi nenu mafuku onso nyeke, ne kumfulo kwine kwa panopantanda.” Yesu wātelele “lupusa lonsololo,” “mizo yonso,” “byonso byo nemulaīle,” ne “mafuku onso nyeke.” Ino misoñanya yandi ya bintu biná biselele myanda mivule itufikija ku kwiipangula bipangujo bikatampe, bikokeja kunenwa mu kīpi namino amba, mwanda waka? i kwepi? i bika? ne i kitatyi’ka? Shi ke pano, tubandaulei kipangujo kimo ne kimo. *

“Lupusa Lonsololo Napebwa’lo”

3. Mwanda waka tufwaninwe kukōkela ku musoñanya wa kulonga bana ba bwanga?

³ Dibajinji, mwanda waka tufwaninwe kukōkela ku lubila lwa kulonga bana ba bwanga? Yesu wānene’mba: “Lupusa lonsololo napebwa’lo lwa mūlu ne panopantanda pene. Endai nanshi mukafundijei mizo yonso ya bantu nabo ke bāna-babwanga.” Kishima “nanshi” kifunkila pa buluji bwine botufwaninwe kukōkelela ku uno musoñanya. Mwanda Yesu mwine uletele uno musoñanya udi na “lupusa lonsololo.” Le lupusa lwandi i lukatampe namani?

4. (a) Lelo lupusa lwa Yesu i lukatampe namani? (b) Kwivwanija lupusa lwa Yesu kufwaninwe kwalamuna namani mumweno otumona musoñanya wandi wa kulonga bana ba bwanga?

⁴ Yesu udi na lupusa pa kipwilo kyandi, kadi tamba mu 1914 upelwe lupusa pa Bulopwe bwa Leza bukishimikwashimikwa. (Kolose 1:13; Kusokwelwa 11:15) Pano ke mwikeulu mukatampe mwine udi na lupusa lwa kusomanya kibumbo kya tutwa twa midiyo twa bamwikeulu ba mūlu. (1 Tesalonika 4:16; 1 Petelo 3:22; Kusokwelwa 19:14-16) I mupebwe lupusa na Shandi lwa kukavutakanya “bulopwe bonso, ne lupusa lonso, ne bukomo bonso” bulwa na misoñanya myoloke. (1 Kodinda 15:24-26; Efisesa 1:20-23) Lupusa lwa Yesu keludipo enka pa bōmi. Ino kadi i “Mutyibi wa bōmi ne bafu bēne” kadi upelwe na Leza lupusa lwa kusangula boba bonso bafwile. (Bilongwa 10:42; Yoano 5:26-28) Bine, musoñanya uletelwe na Muntu uvwikilwe lupusa lwa uno muswelo ufwaninwe kumonwa bu wa mvubu kutabuka. O mwanda i biyampe kukōkela na bulēme ne na mutyima tō ku musoñanya wa Kidishitu wa ‘kwenda kulonga bana ba bwanga.’

5. (a) Petelo wākōkele namani ku binenwa bya Yesu? (b) Kikōkeji kya Petelo ku misoñanya ya Yesu kyāletele byabuyabuya’ka?

⁵ Yesu pa kushilula mwingilo wandi, wāfundije bandi bana ba bwanga mu muswelo utulumukwa amba kwitabija lupusa lwandi ne kukōkela ku misoñanya yandi kuletanga byabuyabuya. Wānene dyuba dimo Petelo, kiluwe wa mwita, amba: “Shindwila pa mema malampe, katei makonde enu, mwita upyemo.” Petelo wādi uyukile amba i patupu ne mwita mwine, o mwanda wānene Yesu amba: “Mfumwami bufuku bonso tubēbīkabīkako kwabulako nansha umo mpika.” Ino kupwa Petelo wētyepeja’mba: “Nanshi pa kinenwa kyobe nkaté bukonde.” Petelo upwile’tu kulonda musoñanya wa Kidishitu, wākwata “mwita mungi mungi.” Pa kubozokelwa, Petelo “waponene pa manwi a Yesu’mba: Bamfunduke abe Mfumwami ke-ne-muntu ami ne kipya-mambo!” Ino Yesu wāmulondolola’mba: “Kokikwatwa moyo, kushilwila pano ukēkalanga kuloba bantu.” (Luka 5:1-10; Mateo 4:18) I ñeni’ka yotwaboila ku ino nsekununi?

6. (a) Nsekununi ya kukwata mwita mu kingelengele ilombola amba i kikōkeji kya muswelo’ka kisaka Yesu? (b) Le netu twiulanga Yesu muswelo’ka?

⁶ Yesu wāpele Petelo, Andele, ne batumibwa bakwabo mwingilo wa “bu-biluwe bya bantu,” ke kumesopo kwa kukwata mwita wēbatulumwije, ino i pa kupwa kwiukwata. (Mako 1:16, 17) I kimweke patōka amba Yesu kasakilepo kikōkeji kya bupofu. Wāpele bano bana-balume buluji bukulupilwa bobafwaninwe kumukōkelela. Monka mwāyudile makonde abo pa kukōkela ku musoñanya wa Yesu, mo monka ne musoñanya wa “kuloba bantu” nao ukaleta byabuyabuya bikatampe. Batumibwa bāitabile na lwitabijo lukunkane. Nsekununi ifula’mba: “Nabo pa kushika māto kuntanda kadi, balekele tonso ke bamulonda.” (Luka 5:11) Dyalelo netu twiulanga Yesu potukankamika bakwetu bengile mwingilo wa kulonga bana ba bwanga. Ketusakangapo’tu amba bantu balonge byotwibalombola, ino twibapanga bubinga bushikate bwa kukōkelela musoñanya wa Kidishitu.

Bubinga Bukulupija ne Kukanina Kuyampe kwa Mutyima

7, 8. (a) Le i bubinga’ka bumobumo bwa mu Bisonekwa botusapwila Bulopwe ne kulonga bana ba bwanga? (b) I kisonekwa’ka kikutonona nakampata wendelele na kusapula? (Tala kunshi kwa dyani.)

⁷ Netu twingilanga mwingilo wa kusapula Bulopwe ne wa kulonga bana ba bwanga mwanda twitabije lupusa lwa Kidishitu. Ino le i bubinga’ka bukwabo bwa mu Bisonekwa botwingidila uno mwingilo botukokeja kupa boba botusaka kusombela ku mingilo milumbuluke? Ivwana bidi myanda ilonda’ko īsambile Batumoni babala-banga ba kikōkeji ba mu matanda meshileshile, kadi tadija muswelo obatela bisonekwa bimanine’po bushintuludi bwabo.

⁸ Roy, wābatyijibwe mu 1951 unena’mba: “Ponepēne kudi Yehova, namulaile kumwingidila nyeke. Nsaka kulama mulao wami.” (Mitōto 50:14; Mateo 5:37) Heather, wābatyijibwe mu 1962 unena’mba: “Ponañanga byonso binongēle Yehova, nkimbanga kumufwija’ko na kumwingidila na kikōkeji.” (Mitōto 9:1, 9-11; Kolose 3:15) Hannelore, wābatyijibwe mu 1954 unena’mba: “Kitatyi kyonso kyotudi mu mwingilo, tukwatakanibwanga na bamwikeulu—bine ano i  madyese a kashā!” (Bilongwa 10:30-33; Kusokwelwa 14:6, 7) Honor, wābatyijibwe mu 1969 unena’mba: “Shi kitatyi kya butyibi bwa Yehova kibafika, nkisakilepo mulondakani nansha umo amone pa kutopekela Yehova ne Batumoni bandi amba, ‘Kashā, kekudipo wandyumwine!’” (Ezekyele 2:5; 3:17-19; Loma 10:16, 18) Claudio, wābatyijibwe mu 1974 unena’mba: “Potusapula, tudi ‘ku meso a Leza’ kadi ‘tudi pamo na Kidishitu.’ Langa’po! Ko kunena amba shi tudi mu mwingilo, twendanga pamo na Balunda bayampe kutabuka.”—2 Kodinda 2:17. *

9. (a) Le nsekununi ya kuloba mwita ya Petelo ne batumibwa bakwabo isokola bika pa kukanina kwa mutyima kuyampe pa kukōkela Kidishitu? (b) Lelo i kukanina’ka kuyampe kwa mutyima wa kukōkela Leza ne Kidishitu dyalelo, ne mwanda waka?

⁹ Nsekununi ya kukwata kwākwetwe mwita muvule ilombola kadi mvubu ya kwikadila na kukanina kuyampe kwa mutyima potukōkela Kidishitu—ke buswe kadi. Pānene Petelo amba “Bamfunduke abe Mfumwami ke-ne-muntu ami ne kipya-mambo,” Yesu kāmufundukilepo, nansha kumutopeka amba udi na bubi kampanda. (Luka 5:8) Kadi Yesu kāfutulwilepo Petelo pa kulomba kwaāmulombele amba amufunduke’ko. Ino aye wāmulondolwele na kanye amba: “Kokikwatwa moyo.” Moyo wa bituputupu uletanga kukanina kubi kwa mutyima wa kukōkela Kidishitu. O mwanda Yesu wāsapwidile Petelo amba aye ne bapwani nandi bakekala babiluwe bayampe ba bantu. Ne dyalelo nadyo mo monka, ketukwatyijangapo bakwetu moyo nansha kwibapa malango mabi, kimfwa a kwitopeka nansha bumvu, mwanda wa kwibaningila bakōkele Kidishitu. Kikōkeji kya na mutyima onso, kimanine pa kuswa Leza ne Kidishitu kyo kimo kete kisangaja mutyima wa Yehova.—Mateo 22:37.

‘Longai Mizo Yonso ya Bantu ke Bana ba Bwanga’

10. (a) Le i mwanda’ka mukwabo wa mu musoñanya wa Yesu wa kulonga bana ba bwanga wāletēle bana ba bwanga kikoleja kikatampe? (b) Le bana ba bwanga bāitabile namani ku musoñanya wa Yesu?

¹⁰ Kipangujo kya bubidi kipangulwa pangala  pa musoñanya wa Kidishitu i kino: I kwepi kufwaninwe kwingilwa mwingilo wa kulonga bana ba bwanga? Yesu wānene balondi bandi amba: “Mukafundijei mizo yonso ya bantu nabo ke bāna-babwanga.” Kumeso kwa Yesu kushilula mwingilo wandi, bantu ba mizo yonso bādi batundailwa enka shi abaiya mu Isalela kwingidila Yehova. (1 Balopwe 8:41-43) Ne Yesu mwine wādi usapwila divule dine Bayuda ba ku mashi, inoko pano wānena balondi bandi bende ku bantu ba mizo yonso. Ino na bubine, kalui ka kupoya’mo, nansha mwaba wa kusapula’mo bana ba bwanga, wādi pamo bwa “kajiba” katyetye kete—ka Bayuda ba ku ngitu kete—ino pano kadi ka kwikala ke “dijiba” dituntulu dya muzo onso wa muntu. Eyo, kino kyādi kikoleja ku bana ba bwanga, ino bāitabije lubilo lonka musoñanya wa Yesu. Mu myaka 30 kete, kupwa kwa lufu lwa Yesu, mutumibwa Polo wāsonekele amba myanda miyampe isapulwanga, ke enkapo ku Bayuda, ino i “mu bipangibwa byonso bya muno munshi.”—Kolose 1:23.

11. I kutandabuka’ka kutandabukile ngui ya ‘kupoya’mo mwita’ tamba ku ñanjilo kwa myaka katwa ka 20?

¹¹ Mu myaka ya panopano, mwaba wa kusapula’mo waikele kutandabuka uno muswelo. Ku ñanjilo ya myaka ya katwa ka 20, ngui ya ‘kupoya’mo mwita’ yādi enka mu matanda matyetye kete. Ino balondi ba Kidishitu ba mu kine kitatyi’kya bāiwile kimfwa kya bene Kidishitu ba mu myaka katwa kabajinji ne kutandabula na kipyupyu mwaba wa kusapula’mo. (Loma 15:20) Ku ngalwilo kwa myaka ya 1930, bādi ke balonga bana ba bwanga mu kintu kya matanda katwa. Didi kūlu dino, ngui ya ‘kupoya’mo mwita’ ke mivule, ke mifike mu matanda 235.—Mako 13:10.

“Ba mu Ndimi Yonsololo”

12. I kikoleja’ka kilombwelwe patōka mu bupolofeto bwa Zekadia 8:23?

¹² Kulonga bana ba bwanga mu mizo yonso i kikoleja, ke enkapo pa kusokola ntanda, ino i ne kuyuka buvule bwa ndimi. Yehova wālaile kupityila kudi mupolofeto Zekadia amba: “Kikafika enka nenki, mu oa mafuku’a bantu dikumi ba mu ndimi yonsololo ya mizo’ya, bakakwata, eyo, bakashipila ku kisandi kya yewa udi bumwine Yudea [“Muyuda,” NW] amba: Batwe tukenda nenu, mwanda tubaivwana’mba Leza udi nenu pamo.” (Zekadia 8:23) Mu kufikidila kukatampe kwa buno bupolofeto, ‘yewa Muyuda’ welekeja bene Kidishitu bashingwe māni, ino “bantu dikumi” i “kibumbo kikatampe.” * (Kusokwelwa 7:9, 10; Ngalatea 6:16) Kino kibumbo kikatampe kya bana ba bwanga ba Kidishitu kinenwe kutanwa mu mizo mivule, kunena ndimi mivulevule, pamo na mwikilombwela Zekadia. Le mānga ya dyalelo ya bantu ba Leza ilombola amba kudi bana ba bwanga ba uno muswelo? Eyo, ilombola’mba badi’ko.

13. (a) Lelo i kutandabuka’ka kwa ndimi kutandabukile mu bantu ba Leza mu ino myaka? (b) Kabumbo ka umpika wa binebine i kalonge bika mwa kuvuijija bisakibwa bya bidibwa bya ku mushipiditu mu ndimi mishileshile? (Tweja’mo ne kapango kanena’mba “Mabuku a Bampofu.”)

¹³ Mu 1950, ludimi lwa kubutwilwa ña lwa Batumoni  3 pa 5 kujokoloka ntanda yonso yādi Angele. Mu 1980, kibalwa kyatyepa ke Batumoni 2 pa 5, ino dyalelo i umo pa 5 banena Angele bu ludimi lwabo. Lelo umpika wa binebine ne wa manwa i mulonge bika pa kuno kutanta kwa ndimi? Ulupulanga bidibwa bya ku mushipiditu mu ndimi mivule. (Mateo 24:45) Kimfwa, mu 1950 mabuku etu ādi alupulwa mu ndimi 90, ino dyalelo kino kibalwa kibakanda ke kintu kya ndimi 400. Lelo kuta mutyima ku bantu banena ndimi mishileshile i kulupule bipa? Eyo! Bantu balumba ku 5 000 ‘ba mu ndimi yonsololo’ bekalanga bana ba bwanga ba Kidishitu ku yenga ne yenga wa mu mwaka! (Kusokwelwa 7:9) Kadi kuno kwilundila’ko kukyendelela. Mu matanda amo “makonde” apyanga’mo mwita mungi mungi!—Luka 5:6; Yoano 21:6.

Mwingilo Uleta Mpalo—Mwene Nobe Ukengila’o?

14. Le tukokeja namani kukwasha boba banena ludimi lweni mu wetu mwaba? (Tweja’mo ne kapango kanena’mba “Ludimi lwa Batumama ne Kulonga Bana ba Bwanga.”)

¹⁴ Mu matanda mavule a Kupona, beni bavilukila’mo i balete bikoleja pa kulonga bana ba bwanga batambile mu ‘ndimi yonso,’ ino bekele mu ntanda imo yonka. (Kusokwelwa 14:6) Le tukakwasha namani boba badi mu mwaba wetu banena ludimi lungi? (1 Temote 2:4) Tukokeja kwingidija bukonde bwa meso mafwaninwe. Kimfwa tukokeja kupa bano bantu mabuku a mu ludimi lobanena. Shi bikokejika, ukokeja kukimba Kamoni wisamba ludimi lwabo āye ebapempule. (Bilongwa 22:2) Kukwata ino mpangiko pano ke kupēla, mwanda Batumoni bavule befundanga kunena ndimi myeni mwa kukwashisha beni nabo bekale bana ba bwanga ba Kidishitu. Malapolo alombola amba kukwasha uno muswelo kuletanga mpalo ya binebine.

15, 16. (a) Leta bimfwa bilombola amba kukwasha boba banena ludimi lweni i mwingilo uleta mpalo? (b) Le i bipangujo’ka bitala pa mwingilo wa budimi wa mu ludimi lweni byotufwaninwe kubandaula?

¹⁵ Ivwana bidi bimfwa bibidi bya mu Pays-Bas, musapulwa busapudi bwa Bulopwe mu ndimi 35 mishileshile. Ba mulume ne mukaji Batumoni batongele kukalonga bana ba bwanga mu beni banena Kipoloné. Bantu baitaba mpata ku bukomo bobadi balonga, byafikija ne mulume ku kutyepeja mafuku aingilanga kaji  amba ekale na difuku dimo mu yenga dya kwifunda Bible na boba basangela musapu. Kepejije, ba mulume ne mukaji bashilula kwendeja bifundwa 20 bya Bible yenga ne yenga. Banena’mba: “Mwingilo wetu i mwitupe nsangaji mpata.” Boba balonga bana ba bwanga bamonanga nsangaji nakampata shi boba bevwana bubinebine bwa mu Bible mu ludimi lwabo abaikala na mutyima wa kufwija’ko. Kimfwa, ku kupwila kwalongelwe mu Kivietname, mununu umo waimene kalombe lupusa lwa kunena. Koku impolo imusuma, wanena Batumoni amba: “Nemufwija’ko bininge na bukomo bomulonga bwa kwifunda ludimi lwetu lukola ne pa kunena. Bine, nafwija’ko pa kwifunda bintu bivule bya kutendelwa mu Bible nansha byokendi mununu.”

¹⁶ Nanshi ke kya kutulumukapo shi boba bengila mu myaba ya bipwilo binena ndimi ingi bamwena’mo mpalo mikatampe. Ba mulume ne mukaji ba mu Beletanye banene amba: “Kwingila mu budimi bwa bantu banena ludimi lweni i kintu kisangaja mpata kyotwimwenine mu bula bwa myaka 40 ya mwingilo wa Bulopwe.” Lelo nobe ubulwe’po kusendulula ngikadilo yobe mwa kwingidila na bengila mu uno mwingilo usangaja? Shi ukifunda masomo, ubulwe’po kwifunda ludimi lweni mwa kukengidila mwingilo wa busapudi wa uno muswelo? Kino kikakushitwila kibelo kya kwikala na būmi bwa maloa, buyule madyese bā. (Nkindi 10:22) Mwene ubwanya kwisamba kino na bobe bambutwile?

Kushiyañanya Misapwilo

17. I muswelo’ka otukokeja kusokola bantu bavule mu mwaba wa kyetu kipwilo?

¹⁷ Na bubine, kudi ngikadilo ikankajanga bavule motudi kukata “makonde” mu myaba ya banena ndimi myeni. Inoko, tukokeja batwe bonso kusokola bantu bavule kutabuka boba botwitana nabo mu mwaba wa kyetu kipwilo. Namani? I na kushiyañanya misapwilo, ino musapu umo onka. Mu bifuko bivule, bantu bangi pano bashikatanga mu mobo alamwa na balungu. Bakwabo bavule bene kebatanwangapo kwabo kitatyi kyotusapula ku njibo ne njibo. Penepa i biyampe nanshi twanze kuta “makonde” etu mu bitatyi ne bifuko bishileshile. Namino tukeula Yesu. Wādi ukimba miswelo ya kwisamba ne bantu mu byaba pala pala.—Mateo 9:9; Luka 19:1-10; Yoano 4:6-15.

18. Lelo kusapula mu bifuko bishileshile kwitabanga namani? (Tweja’mo ne kapango kanena’mba “Kulonga bana ba bwanga mu Bantu Bengila Mingilo.”)

¹⁸ Mu bipindi bimo bya ntanda, kusapula konso kutanwa bantu o musapwilo witaba pa kulonga bana ba bwanga. Balongi ba bwino ba bana ba bwanga batanga mutyima ku kusapula mu bifuko bishileshile. Kutentekela pa busapudi bwa ku njibo ne njibo, basapudi pano basapulanga mu biwanza bya maamviyo, mu mabilo, mu mangajini, mu byāno, mu bishīko bya myotoka, mu bipito, mu manza, mu byabu, ne konsokonso pi na pi. Batumoni bavule babatyijibwe panopano mu Hawaii basokwelwe mu bifuko bya uno muswelo. Kushiyañanya misapwilo kwitukwashanga tulonde ne pa mfulo musoñanya wa Yesu wa kulonga bana ba bwanga.—1 Kodinda 9:22, 23.

19. I bintu’ka bitala pa mwingilo wāletele Yesu byotusa kubandaula mu kishinte kilonda’ko?

¹⁹ Mwingilo wāletele Yesu wa kulonga bana ba bwanga keutalepo’nka kuyuka mwanda waka ne i kwepi kotufwaninwe kwingila’o, ino i ne bika byotufwaninwe kusapula ne tukendelela kufika ne kitatyi’ka. Bino bintu bibidi bitala mwingilo wētupele Yesu bisa kubandaulwa mu kishinte kilonda’ko.

[Kunshi kwa dyani]

Lelo Ukivulukile?

• I bubinga’ka ne i kukanina’ka kwa mutyima kwitutonona tusapule Bulopwe ne kulonga bana ba bwanga?

• Bengidi ba Yehova bavuijanga namani dyalelo mwingilo wēbapele Yesu wa kulonga bantu ba mizo yonso ke bana ba bwanga?

• I muswelo’ka otukokeja kushiyañanya ‘mupoilo wetu,’ ne mwanda waka tufwaninwe kushiyañanya’o?

[Bipangujo bya Kifundwa]

[Kapango/Kifwatulo pa paje 21]

Mabuku a Bampofu

Albert i mukulumpe mwine Kidishitu, mwingidi wa kitatyi kyonso wa mu États-Unis. I mpofu. Kutanga mabuku esambila pa Bible malembwe mu Braille kumukwashanga senene mu mwingilo wandi, enka ne mu mwingilo wandi wa bu mutadi wa mingilo. Le wingilanga namani mwingilo wandi mu kipwilo?

“Ketwaikele kashā na mutadi wa mingilo wa bwino pamo bwa tutu Albert,” ye James, mutadi mwimaniji unena. Albert i umo wa mu bampofu 5 000 ba mu États-Unis batambulanga mabuku esambila pa Bible a mu Braille ya mu Angele ne mu Kiespanyola mwaka onso mutuntulu. Tamba mu 1912 ne kuya kumeso, kabumbo ka umpika ke kalupule mabuku katwa ne kupita meshileshile mu Braille. Pano bitampilo bya Batumoni ba Yehova bingidijanga busendwe bwa panopano mwanda wa kulupula midiyo ne midiyo ya bilembwa bya mu ndimi dikumi mwaka ne mwaka ne kwabanya’byo mu matanda 70 ne kupita. Lelo nobe uyukile muntu ukokeja kumwena mu bino bitabo bilembelwa bampofu?

[Kapango/Kifwatulo pa paje 22]

Ludimi lwa Batumama ne Kulonga Bana ba Bwanga

Batumoni ba Yehova tununu ne tununu kujokoloka ntanda, enka ne bankasampe bapyasakane kumo, befundanga ludimi lwa batumama mwa kwibakwashisha bekale bana ba bwanga ba Kidishitu. Pa kino, mu Brezile kete, babitwi 63 babatyijibwe mu myaka yapityile’i ne Batumoni 35 babitwi bengidilanga’mo pano bu bengidi ba kitatyi kyonso. Ntanda yonso kudi kintu kya bipwilo ne bisumpi 1 200 bya ndimi ya batumama. Kipindi kituntulu kya bipwilo bya batumama mu Rusi kyo kipindi kikatampe ntanda yonso, kiselele Rusi yense mutuntulu!

[Kapango pa paje 23]

Kulonga Bana ba Bwanga mu Bantu Bengila Mingilo

Kitatyi kyadi kipempula Kamoni umo bantu bengila mu mabilo a mingilo yabo, mu Hawaii, wetene na mwimaniji wa kompani ya kusela bintu. Nansha byaadi na kaji kavule, uno mwana-mulume waitabije kwifunda Bible mu minite 30 ku yenga mu bilo yandi. Dya Busatu ne Dya Busatu lubanga, wadi ulombola bengidi baleke kumwita ku telefone mwa kutela mutyima mpata ku kifundwa. Kamoni mukwabo mu Hawaii wifundanga Bible dimo ku yenga na mwinē kaji ka kulongolola bilato. Kifundwa kifundilwanga pa kontwala. Shi bantu abaiya, Kamoni wikokelanga dya kufula. Ino shi abaenda, penepa bashilula kadi monka kifundwa.

Bano bakelenge babidi, mwimaniji ne mwinē kaji ka kulongolola bilato betene na Batumoni mwanda Batumoni badi na mutyima wa kuta “makonde” abo mu bifuko bishileshile. Lelo ubulwe’po nobe kulanga i mu bifuko’ka mu mwaba wa kyenu kipwilo mokokeja kutana bantu bakomo kusokola ku mobo abo?

[Kifwatulo pa paje 23]

Ubulwe’po kukengila mu mwaba wa bantu banena ludimi lweni?