Umbikalo wa Bulopwe bwa Leza Mwanda Mumweke Dyalelo

“Lelo matanda mavule uno muswelo, a bibidiji bishileshile ne endelela kumeso mu muswelo mwishile, abwanya namani kwiivwana? Banenanga’mba enka kutambwa bulwi na umbuo mukwabo ko kukakutyila muzo wa muntu umbumo.”—The Age, julunale wa mu Ostrali.

KUTAMBWA bulwi na umbuo mukwabo? Eyo, kuno kutambwa bulwi kubwanya kulunga mizo ya ntanda umbumo nansha kutunya kulunga’yo, inoko bupolofeto bwa mu Bible bulombola patōka kinkumbulu kisa kukutyila umbumo mizo yonso ya ntanda. Kadi kino kinkumbulu kikaletwa na bibumbo bya bukomo bitamba dingi, ke pano pa ntandapo.

Davida, Mulopwe wa kala wa Isalela wēsambīle mu bupolofeto pa ino ngikadilo ya ntanda. Wālembele ku bukomo bwa mushipiditu amba: “Balopwe ba panopantanda bamwimanine midindi ībidi, ne bambikavu nabo bamukutyila kitumba Yehova ne mushingwe-mani wandi mwine’mba: Tutyibe bikutwa byabo, kadi ne myonji yabo twiyele kulampe na ko tudi.” (Mitōto 2:2, 3; Bilongwa 4:25, 26) Tala, i banene pano amba balopwe bakemanina Yehova, Umpangi wa diulu ne ntanda midindi ibidi, pamo ne mushingwe māni wandi, ke Yesu Kidishitu kadi, Mulopwe watongele. Lelo bikalongeka namani?

Buno bupolofeto i bufikidile tamba mu 1914, kitatyi kyashimikilwe Bulopwe bwa Leza momwa mūlu, bābikika Yesu Kidishitu bu Mulopwe. *  Mu kine kitatyi’kya mizo ya ntanda yākwete mulangwe umo. Pa kyaba kya kukōkela ku bubikadi bwa Bulopwe bwa Leza bukibutulwabutulwa, abo bēkuja mu bulwi bwa kufwila lupusa—ke Divita Dikatampe kadi, Divita I dya Ntanda.

Lelo Yehova Leza umonanga namani uno mulongelo wa balopwe ba pano pa ntanda? “Yewa ushikete mūlu ukasepanga: Yehova ukebapunika. Ebiya ukebanena na bukalabale bwandi, ne kwibamwesha malwa mu bukalabale bwandi bukatampe byamwiko.” Kupwa Yehova ukanena wandi Mwana, Mulopwe mushingwe māni wa Bulopwe amba: “Nombe bidi, nkupe mizo yakupyana yobe, ne mfulo ya panopantanda mīne ke ya bupeta bobe. Ukebalela ku mukombo wa kilonda; kadi ukebakulakenya, kulankula! bwa kintu kya mumba.”—Mitōto 2:4, 5, 8, 9.

Kuno kukulakanibwa kwa mfulo kwa mizo yalwana na mukombo wa kilonda kukafikidila ku Amakedona nansha Halamakedona. Kusokwelwa, mukanda wa mfulo wa mu Bible, utela kino kinkumbulu kya kanketenkete bu “divita dya difuku dikatakata dya Leza, Mwinebukomobonso,” dikakongakanya “balopwe ba panopantanda ponsololo.” (Kusokwelwa 16:14, 16) Mizo ya ntanda, yendejibwa na bukomo bwa bibanda īkelunga pamo na kitungo kimo kyonka: kulwa Leza Mwinē Bukomo Bonso divita.

Kitatyi kikemanina bantu bubikadi bwa Leza midindi ibidi kyendanga kifwena lubilo lonka. Ino i kya bumvu, mwanda “bumo” bwabo kebudipo na kiyampe kyobukebaletela. Ino kilongwa kyabo ko kashilushilu ka ndoe ya bantu bonso yadi ikimbwa tamba kalā. Namani? Mu bwine bulwi bwa mfulo’bo, Bulopwe bwa Leza “bukatyumuna bipindibipindi ne kukubija malopwe ano’a [a ntanda] onsololo, kadi bukemananga nyeke.” (Danyele 2:44) Bulopwe bwa Leza o umbikalo ukafikidija ndoe ya ntanda yabila bantu bonso, ke bulongolodipo kampanda bwa bantu.

Mfumu Muludiki wa Umbikalo wa Bulopwe

Buno Bulopwe bo abo bulombanga bantu bavule ba mityima myoloke amba: “Bulopwe bobe bufike. Kiswamutyima kyobe kilongeke pano panshi enka mo kikadile mulu.” (Mateo 6:10, Myanda Miyampe ku Bonso) Bulopwe bwa Leza ke ngikadilopo ya mutyima keimweka, mhm, i umbikalo mumweke ulonga bilongwa bya kutendelwa tamba kasha ushimikwa mūlu mu 1914. Leka tubandaule bintu bimo bikatampe bilombola amba Bulopwe bwa Leza i kintu kya bine kimweke ne kingila dyalelo.

Dibajinji bidi, budi na bwendeji bwa bukomo bufikidija butyibi, bwimaninwe na Yesu Kidishitu, Mulopwe mubikikwe. Mu 33 K.K., Yehova wātūdile Yesu Kidishitu ke Mutwe wa kipwilo kya bwine Kidishitu. (Efisesa 1:22) Tamba penepa, Yesu wingidijanga bumutwe bwandi senene, na kulombola amba udi na bwino bwa kuludika. Kimfwa, kipupo kya nzala kyāponene mu Yudea mu myaka katwa kabajinji, penepa kipwilo kya bwine Kidishitu kyākwata’po bukidi bonka mulangwe wa kukwasha bana ba kipwilo. Mwingilo wa kukūkila bantu wāteakanibwa, kadi Banabasa ne Solo bātumwa tamba ku Antyioka bakengile mwingilo wa bwangudi.—Bilongwa 11:27-30.

Nanshi pano po pene, Yesu Kidishitu ubwanya kulonga kino, pano paludika umbikalo wandi wa Bulopwe. Shi bimpengele byonso, kimfwa bintenshi, bipupo bya nzala, malobe, bimpumpu, mvula wa bivula nansha kusabika  kwa ngulu ilasa mudilo, bibaponena bantu, kipwilo kya bwine Kidishitu kya Batumoni ba Yehova kipēlakananga kukwasha banababo betabije, enka ne bantu bakwabo badi mu kipindi’kya. Kimfwa, kitatyi kyalongekele bintenshi bya kyonakanya mu Salvador mu Kweji 1 ne wa 2, 2001, mwingilo wa kukwasha bantu wateakanibwe mu bipindi byonso bya ntanda, kadi bisumpi bya Batumoni ba Yehova ba mu Kanada, mu Guatemala, ne ba mu États-Unis byaile kukwasha. Mobo asatu a kutōtela’mo, pamo ne mobo 500 a kushikata’mo aubakulwilwe mu kitatyi kityetye’tu.

Babikalwa ba Umbikalo wa Bulopwe bwa Leza

Bulopwe bwa Leza bwa mūlu, tamba’tu kushimikwa kwabo mu 1914, bukongakanyanga ne kulongolola babikalwa babo mu bantu ba ntanda yonso. Kuno i kufikidila kukatampe kwa bupolofeto bwāsonekelwe na Isaya amba: “Kikafikanga mu mafuku a kumfulo’kwa, amba lūlu lwa njibo ya Yehova [mutōtelo wandi wa bine muzunzulwe] lukakomejibwa mu nsongo ya ngulu; . . . penepo mizo yonsololo ikepungulwila ponka pālo.” Bupolofeto bulombola amba “bantu bangibangi” bakakanda ku lwine lūlu’lo ne kwitabija bufundiji ne bijila bya Yehova.—Isaya 2:2, 3.

Uno mwingilo i mulupule kitango kikatampe mu ino yetu myaka—ko kunena’mba kisaka kya bu bana na bana bwa ntanda yonso kya bene Kidishitu 6 000 000 ne kupita mu matanda 230 ne musubu. Ku bitango bya matanda bya Batumoni ba Yehova, bantu babandila divule batulumukanga pa kumona buswe, ndoe, ne bumo budi na bantu bavulevule namino, pambulwa kubanga tubila, misaka, ne ndimi. (Bilongwa 10:34, 35) Mwene nobe uyukile’tu amba umbikalo ubwanya kulunga umbumo tutwa na tutwa twa tubila mu ndoe ne kipwano ufwaninwe kwikala umbikalo wingila, mushimatyije—ne mumweke?

Bulopwe bwa Leza ne Bufundiji

Umbikalo o-onso udi na misoñanya ifwaninwe kulondwa na bekadi bao, kadi muntu yense usaka kwikala mu umbikalo’wa ufwaninwe kufikila pa mine misoñanya’ya. Mo monka ne Bulopwe bwa Leza, nabo budi na misoñanya ifwaninwe kulondwa na bonso basaka kwikala babikalwa babo. Inoko, pa kusaka bantu bavule ba bibidiji bishile kulampe betabije ne kulonda misoñanya ya muswelo umo i mwingilo ulomba kupampa byanga. Tala kintu kikwabo kilombola patōka amba Bulopwe bwa Leza budi’ko—ke mpangiko yabo ya bufundiji bwingila kadi, bufundiji butenga ne kwalamuna, ke enkapo ñeni ya bantu kete, mhm, ino i ne mityima yabo mine kumo.

Lelo umbikalo wa Bulopwe uvuijanga namani uno mwingilo mukomo? I na kulonda muswelo wāshile batumibwa wa kusapula ku ‘njibo ne njibo’ ne kufundija Kinenwa kya Leza ku muntu ne muntu. (Bilongwa 5:42; 20:20) Le uno muswelo wa kufundija wendekanga namani? Jacques Johnson, mumpe wa Katolika, wasonekele mu julunale wa mu Kanada bukomo bwaadi ulonga mwanda wa kukankaja  mwana-mukaji umo aleke kwifunda na Batumoni ba Yehova. “Neelele mūlu ne kuyuka amba nadi ndwa bulwi bonkibwanyapo kunekenya,” ye aye unena. “Kupwa namona amba mu bula bwa myeji ibala-inga balolo Batumoni ba Yehova badi ke bapwe kupwana na uno lolo nsongwakaji ushikete kijabanda mu njibo. Belungile nandi mwanda badi bamukwasha, bamunangila, ne kukomeja kipwano kiyampe mu mutyima. Ne kwija mpika waikala ke umo wa mu kyabo kipwilo, nakomenwa ne kya kulonga pa kusaka kumukankaja.” Mityima ya bavule iteñwanga ntanda yonso monka mwātengelwe mutyima wa uno lolo wadi mwine Katolika na musapu wa mu Bible wamufundije Batumoni ba Yehova ne na mwiendelejo wabo wa bwine Kidishitu.—Yelemia 31:33.

Buno bufundiji—bufundiji bwa Bulopwe—bwimanine pa Bible, kadi bulonda misoñanya ne buludiki bwaleta mu mwikadilo. Bufundijibwanga bantu baswe ne kulēmeka bantu nabo pampikwa kubanga kobatambile. (Yoano 13:34, 35) Kadi bukwashanga bantu balonde kino kidyumu kinena’mba: “Kemukīkala kudingakanibwa na bapanopantanda; nanshi mwikale kupalukako ponka pa kwisambula mityima yenu, amba mutompe kiswa-mutyima wa Leza, ne mwikadile bulumbuluke, kuloelelwa, ne bu-bwaninine monka.” (Loma 12:2) Bantu bavule, pa kupwa kuleka būmi bwabo bwa pa kala, abaitabija na nsangaji kulonda bijila ne misoñanya ya umbikalo wa Bulopwe, i basokole ndoe ne maloa dyalelo ne kwikala na lukulupilo lulumbuluke lwa mu mafuku āya kumeso.—Kolose 3:9-11.

Kingidilwa kikatampe kilengeja kwikale buno bumo ntanda yonso i dino dipepala Kiteba kya Mulami. I kutūlwe miswelo milongololwe ya bwalamuni ne bingidilwa bya kulupula bilembwa mu ndimi mivule, o mwanda bishinte bikatampe bya Kiteba kya Mulami bilupulwanga pa kimo mu ndimi 133, kadi batangi 95 pa katwa ba dino dipepala kujokoloka ntanda yonso bakokeja kwifunda myanda idi’mo kitatyi kimo kyonka, bantu ne bantu mu lwabo ludimi.

Mulembi wa kipwilo kya Mormon wasonekele mulongo wa bintu bikata bilongele bamishonele ba bipwilo bingi. Watela Kiteba kya Mulami ne Réveillez-vous !, mapepala alupulwa na Batumoni ba Yehova, bu mapepala mapite onso mu kwingila mwingilo wa busapudi, wabweja’ko ne kubweja’mba: “Kekudipo ubwanya kunena amba Kiteba kya Mulami ne Réveillez-vous ! biletanga kalengwa—ino abyo, byo bileta kidyumu kyonkyatene kashā mu mabuku makwabo a bipwilo. Kiteba kya Mulami ne Réveillez-vous ! i mapepala atūkija mityima na myanda yao ya bine, ikimbilwe bya binebine, inena bintu bya bine bya panopano.”

Bukamoni i buvule bulombola amba Bulopwe bwa Leza i kintu kimweke, kadi bwingilanga bya binebine. Batumoni ba Yehova basapulanga na nsangaji ne na bukomo “īno myanda-miyampe ya buno bulopwe” ku bakwabo, bebeta nabo bekale babikalwa ba bulopwe’bu. (Mateo 24:14) Lelo kino kibakusangaja? Ukokeja nobe kweselwa madyese amwenwa mu kwilunga na boba bafunda misoñanya ya buno Bulopwe ne kulonga buninge bwa kulonda’yo. Ne kupityidila, ukokeja kwikala na lukulupilo lwa kushikata mu buludiki bwa buno Bulopwe mu ntanda impya ilailwe amba ‘mo mukekalanga boloke.’—2 Petelo 3:13.

[Kunshi kwa dyani]

[Kifwatulo pa paje 5]

Mu 1914 mizo yēkujije mu divita dya ntanda

[Kifwatulo pa paje 6]

Mwingilo mulongololwe wa kukwasha bantu i kilomboji kya buswe bwa bwine Kidishitu bwingila

[Kifwatulo pa paje 7]

Batumoni ba Yehova ntanda yonso bamwenanga mu bufundiji bumo bonka yenga ne yenga