Enda ku bidi'mo

Enda ku kifunka

Dyumukai “Diwi dya Bēni”

Dyumukai “Diwi dya Bēni”

Dyumukai “Diwi dya Bēni”

“Shi mwēni keīmulondapo, mhm, īkamunyema, mwanda ayo keīyūkile diwi dya bēni, ehe.”—YOANO 10:5.

1, 2. (a) Madia waitaba namani pamwita Yesu pa dijina, ne i bika byanene Yesu mafuku kunyuma bibingija uno mwanda? (b) I bika bitukwasha twikale nyeke kubwipi na Yesu?

 YESU musanguke au utala mwana-mukaji wimene pabwipi na kibundu kyandi, mutupu muntu. Umuyukile biyampe. I Madia Madaleni. Wamulupwile mudemona waadi nandi kintu kya myaka ibidi kunyuma. Tamba’nka penepa, Madia wadi wenda nandi ñendo, pamo ne batumibwa, wenda wibengedila mingilo ya difuku ne difuku. (Luka 8:1-3) Ino dyalelo, Madia au udila, mutyima i mumufite fututu, ke-muntu wamwene pafwile Yesu, ino pano ne umbidi mwine ubajimina mu kibundu! Ino Yesu wamwipangula’mba: “Abe mwana-mukaji, le bika kyōdila? i ani le ōkimba?” Madia walanga amba i kalama wa budimi, kamulondolola’mba: “Mfumwami, shi i abe wamutekuna nankyo unombole ko wakamutūla nkamushikuneko.” Ebiya Yesu wamunena’mba: “Abe Madia!” Ponka’po wajingulula mwaadi umwityilanga nyeke, wamwitaba na nsangaji amba: “Mufundiji.” Kupwa kakamupambe bipa.—Yoano 20:11-18.

2 Ino nsekununi ilombola mu muswelo utenga mutyima byanene Yesu mafuku kunyuma. Wedingakenye aye mwine na mukumbi ne balondi bandi nabo na mikōko, wanena amba mukumbi witanga mikōko yandi pa dijina, nayo yayuka diwi dyandi. (Yoano 10:3, 4, 14, 27, 28) Bine, monka muyukilanga mukōko mukumbi wandi, mo monka mwāyukile ne Madia Mukumbi wandi Kidishitu. Ne balondi ba Yesu ba dyalelo nabo mo monka. (Yoano 10:16) Kutwi kusansanya mawi kwa mukōko kumukwashanga ekale kubwipi na mukumbi wandi, ne kusansanya kwetu kwa ku mushipiditu nako monka na monka, kwitukwashanga tulonde kamo ne kamo mu mayo a Yesu Kidishitu, wetu Mukumbi Muyampe.—Yoano 13:15; 1 Yoano 2:6; 5:20.

3. I bipangujo’ka bimobimo biipangulwa pangala pa kyelekejo kya Yesu kya luombe lwa mikōko?

3 Inoko, kukwatañana na kino kyelekejo kimo kyonka, nangu ya mukōko ya kujiula mawi a bantu imukwashanga kuyuka, ke’nkapo mulunda nao kete, mhm, ino i balwana nao. Kino kidi na mvubu mpata mwanda netu tudi na balwana betufyamine. Lelo abo bene i bāni? Baloñanga bintu namani? Ne i muswelo’ka otukekinga kobadi? Pa kuyuka bino, tujokelei ku myanda mikwabo inene Yesu mu kyelekejo kya luombe lwa mikōko.

‘Yewa Katwelelapo pa Kibelo’

4. Kukwatañana na kyelekejo kya luombe lwa mikōko, mikōko ilondanga ani, ne i ani okeilondangapo?

4 Yesu unena’mba: “Yewa utwelelanga ponka pa kibelo nankyo ye mwine mukumbi wa mikōko. Kalama ye wakumushitwila aye, ne mikōko nayo yamwivwana diwi dyandi, kaitemo mikōko ya aye mwine pa dijina, pa dijina, weībadikidila panja. Ebiya byāpwa kwitambija mikōko ya aye mwine weītangidila kumeso, ne mikōko ke īmulonda, ke-mintu yadi ke mimuyūke kala diwi dyandi. Shi mwēni keīmulondapo, mhm, īkamunyema, mwanda ayo keīyūkile diwi dya bēni, ehe.” (Yoano 10:2-5) Ubamone, Yesu watela pano kishima “diwi” misunsa isatu mituntulu. Watela diwi dya mukumbi misunsa ibidi, ne musunsa wa busatu wesambila pa “diwi dya bēni.” Lelo i mweni’ka utelwa na Yesu pano?

5. Mwanda waka ketutundailangapo mweni utelelwe mu Yoano shapita wa 10?

5 Yesu kesambilangapo pa mweni otukimba kutundaila na kizaji—kishima kishintulula amba “buswe bwa kuswa beni,” mungya ludimi lubajinjibajinji lwa Bible. (Bahebelu 13:2) Mu kyelekejo kya Yesu, mweni uno ke mwitwapo. Mwanda ‘katwelelepo pa kibelo kya kipombo kya mikōko, ino i mukandile pangi.’ O mwanda “i ngivi, kadi i kabwalāla.” (Yoano 10:1) Le ngivi ne kabwalāla umbajinji kutelwa mu Kinenwa kya Leza i ani? I Satana Dyabola. Tutana uno mwanda mu mukanda wa Ngalwilo.

Pāivwenwe Diwi dya Mweni Musunsa Umbajinji

6, 7. Mwanda waka i kyendele’mo kwita Satana bu mweni ne bu ngivi?

6 Ngalwilo 3:1-5 witulombola mwāivwaninwe musunsa umbajinji diwi dya mweni pano pa ntanda. Nsekununi ilombola amba Satana wāfwenene Eva, mwana-mukaji umbajinji, kupityila kudi nyoka, kamunena bya bongojani. Shako, mu ino nsekununi Satana katelelwepo bu “mweni.” Inoko, bilongwa byandi pavule byobilombola amba udi pamo bwa mweni utelelwe na Yesu mu kyelekejo kyandi kisonekelwe mu Yoano shapita wa 10. Ivwana kwiifwana kumo kumo kudi’po.

7 Yesu wanena amba mweni ufwenanga mikōko ya mu luombe na kwijoja dya kufula. Ne Satana nandi wāfwenene Eva na kufyafyakana, na kufyamina mudi nyoka. Satana pa kwiya mu bufyafya namino wēlombwele mwine mwaikadile—ke bu ndalandala kadi. Pakwabo kadi, mweni wiya mu luombe ufwilanga kwiba kyepelo kya mwinē mikōko. Bine, i mubi kutabuka ne ngivi mwine, mwanda kafwilangapo enka kwiba, ino i “ne kwipaya, ne konakanya.” (Yoano 10:10) Ne Satana nandi mo monka i ngivi. Wāongwele Eva, wāiba lulamato lwālamete kudi Leza. Ne kadi Satana ye wāpapamwinine bantu lufu. O mwanda i ntapani.

8. Le Satana wānyengakenye namani binenwa ne mutyima wa Yehova?

8 Budimbidimbi bwa Satana i bumweke kadi ne mu kunyengakanya binenwa ne mutyima muyampe wa Yehova. Wāipangwile Eva amba: “Lelo i nankyo nanshi Leza wanene’mba: Kemukadyako ku mityi yonso, shi mityi ka, shi mityi ka”? Satana wēmwekeje bu muntu utulumuka’mba: ‘Leka, Leza wapityija’byo kipimo namani nankyo?’ O mwanda wābwejeje’ko amba: “Leza uyukile’mba difuku dyo mukadyako ponkapo meso akemuputuka.” Ubaivwana mwaānenene, amba: “Leza uyukile.” Satana wādi pamo bwa aye unena’mba: ‘Ami ngyukile biyukile Leza. Ngyukile mutyima wandi, i mubi.’ (Ngalwilo 2:16, 17; 3:1, 5) Ino i bya bulanda, ba Eva ne Adama bāleka kuvundamina diwi dya uno mweni. Ino balonda’dyo ne kwiobolwela bēobolwela bya malwa abo bene ne lutundu lwabo lwine kumo.—Loma 5:12, 14.

9. Mwanda waka tufwaninwe kuyuka amba diwi dya beni divwanwanga ne dyalelo dino?

9 Satana wingidijanga manwa amo onka pa kongola bantu ba Leza dyalelo. (Kusokwelwa 12:9) I ‘shandya bubela,’ kadi bonso bakimba kongola bengidi ba Leza pamo bwa aye i bandi bana. (Yoano 8:44) Tutalei miswelo imoimo ivwanwanga diwi dya bano beni dyalelo.

Mwivwaninwanga Diwi dya Beni Dyalelo

10. I muswelo’ka umo wivwanwanga diwi dya beni?

10 Milangilo ya bongojani. Mutumibwa Polo unena’mba: “Kemukilubijibwai na mfundijo myenyi ya miswelo ne miswelo.” (Bahebelu 13:9MB) Lelo i mfundijo’ka? Byoidi mfundijo ibwanya ‘kwitulubija,’ nanshi Polo wisambilanga pa mfundijo ibwanya kona būmi bwetu bwa ku mushipiditu. Le i bāni bafundijanga ino mfundijo myeni? Polo wālombwele kisumpi kya bakulumpe bene Kidishitu amba: “Ne umbukata mwenu mwine namo mukasokoka bantu bamo bakaalamuna lufundijo luno’mba bakoke bana ba bwanga ke bebalonda.” (Bilongwa 20:30MB) Bine, pamo bwa mu myaka ya ba Polo, ne dyalelo kudi bantu badi bidi mu kipwilo kya bwine Kidishitu, ino pano baloñanga bukomo bwa kukokela mikōko panja na ‘kwalamuna lufundijo’—kunena bya bine ne bya bubela’mo, pakwabo bubela’tu bwa mu meso fututu. Mutumibwa Petelo aye unena’mba, bakesamba “myanda ya bubela bubela”—iifwene na bubine ino ayo’ko yampikwa mvubu pamo’nka bwa lupeto lwa bubela.—2 Petelo 2:3.

11. Binenwa bitanwa mu 2 Petelo 2:1, 3 bisokola namani manwa ne kine kifwila batupondo?

11 Petelo ulombola monka manwa engidija batupondo amba bo “bakukaletamo kufulakufula byakwitolola bya konakanya bakonakanya.” (2 Petelo 2:1, 3) Bano batupondo bayānga kotudi bya bwivi, pamo’nka bwa yewa ngivi wa mu kyelekejo kya Yesu kya luombe lwa mikōko ‘katwelelapo pa kibelo, ino ukandila pangi.’ (Ngalatea 2:4; Yude 4) Kyobafwila i kika? Petelo ubweja’ko amba: “Bakemudilamo byakwimudila.” Bine, nansha shi batupondo banene bya muswelo’ka, bano bandalandala kyobafwila kinekine “i konka kwiba, ne kwipaya, ne konakanya.” (Yoano 10:10) Bine, tudyumukei bano beni!

12. (a) Lelo bakwetu ba kisense bakokeja kwitwivwanija namani diwi dya beni? (b) Bunwanwa bwa Satana bwiifwene namani na bwa beni ba dyalelo?

12 Kisense kibi. Diwi dya beni divwanwanga ne kupityila ku boba botwenda nabo kisense. Kisense kibi kiletanga kyaka nakampata ku bansongwa. (1 Kodinda 15:33) Vuluka, Satana wāsakile kwenda kudi Eva—mwanuke ne kilumbilumbi pa bantu babidi babajinji. Wāmunekenya amba Yehova i mupityije’byo kukadila bwanapabo bobe mikalo, ino na bubine mikalo’ya yadi miyampe. Yehova wādi uswele bantu bapangile kadi wādi wibasasaketa. (Isaya 48:17) Ne dyalelo nadyo mo monka, beni bakimbanga kwimongola banwe bankasampe amba bambutwile benu bene Kidishitu bakadilanga bwanapabo bwenu mikalo mipite kipimo. Le bano beni babwanya kwimongola namani? Nsongwakaji umo mwine Kidishitu unena’mba: “Mu kakitatyi kampanda lwitabijo lwami lwazozele’ko pangala pa bakwetu ba ku masomo. Badi banena’nka kunena amba kipwilo kyetu kidi na bijila bya bujidikejidike bipite’byo kipimo.” Ino, yuka amba bambutwile benu bemuswele. Wivwane balunda nenu ba ku masomo bemongola muleke kukulupila bambutwile benu, kemwakyongolwai pamo bwa Eva.

13. I mwiendelejo’ka muyampe wādi na Davida, ne i muswelo’ka umo otukokeja kumwiula?

13 Davida mulembi wa mitōto wisambila pa kisense kibi amba: “Nkishiketepo ne bantu ba bitubitupu, mhm, nansha kukēkala na banzazangi.” (Mitōto 26:4) Le ubamone pano napo kayukeno ka kuyukila’po beni? I banzazangi bafya mwine mobekadile—monka mwēfidile Satana kunyuma kwa nyoka. Dyalelo, babusekese bamo bafyanga mobekadile ne byobalanga na kwingidija Entelenete. Mu bikwe bya misambo ya ku Entelenete, bamakoji boneke betelanga bu bansongwa mwa kukukwatyila mu dikinga. Bine, banwe bansongwa, dyumukai mpata kutyina mwakafwa ku mushipiditu.—Mitōto 119:101; Nkindi 22:3.

14. Le bisanji bya mīsambo bilupulanga kyaba kimo diwi dya beni namani?

14 Kubepelwa bubela. Eyo, malapolo amo anenenanga Batumoni ba Yehova biyampe, ino kyaba kimo bisanji bya mīsambo bisambakanyanga diwi dya beni dya mboloji. Kimfwa, mu ntanda imo misapu yalombwele bya bubela amba Batumoni bāitabile bulopwe bwa Hitler mu Divita II dya Ntanda Yonso. Mu ntanda mikwabo namo babepela Batumoni amba bonanga bipwilo bya bene. Mu matanda makwabo mavule, bisanji bya mīsambo byabepele Batumoni amba bapelejanga babo bana kundapibwa ne amba batalanga kilomo-nyeka bubi bukatampe bulonga ba mu kyabo kipwilo. (Mateo 10:22) Nansha namino, bantu ba mityima miyampe bayukanga na bubine amba ano matope i a bubela.

15. Mwanda waka ke kya ñenipo kwitabija bintu byo-byonso bīsambwa ku bisanji bya mīsambo?

15 Le tukalonga bika shi batwe bo balambikilwe buno bubela bobazambalaja kudi diwi dya bano beni? Tufwaninwe kulama madingi adi mu Nkindi 14:15 anena’mba: “Mwendalale witabija binenwa byonso: Ino muntu mukosoke aye utadija biyampe matabula andi.” Ke kya ñenipo kwitabija bintu byo-byonso bīsambwa ku bisanji bya mīsambo. Nansha byoketupelangapo misapu yonso ya bene ntanda, ino tuyukile amba “panopantanda ponsololo pēne palēle mudi yewa umbi.”—1 Yoano 5:19.

‘Tompai Binenwa bya ku Mushipiditu’

16. (a) Mwikadila wa mikōko ubingija namani bubinebine bwa binenwa bya Yesu bidi mu Yoano 10:4? (b) Bible witukankamika kulonga bika?

16 Shi ke pano, tukayuka namani amba uno i mulunda, yewa ye walwana? Yesu unena’mba mikōko ilondanga mukumbi mwanda “ke mimuyūke kala diwi dyandi.” (Yoano 10:4) Ke mumwekelopo wa mukumbi ulengeje mikōko umulonde; ino i diwi dyandi. Dibuku disambila pa ntanda isekunwinwe mu Bible dilombola mupempudi umo wānene amba mikōko iyukanga mukumbi wayo ku muvwadilo, ke ku diwipo. Ino mukumbi wāmulondolola amba i ku diwi. Pa kupwa lupata, beshinta bivwalwa na mweni’wa. Mweni pa kuvwala mbwija ya mukumbi, wāshilula kwita mikōko, ino ayo kumulonda mpika. Mwanda keyadipo iyukile diwi dyandi. Ino mukumbi pa kwiita, nansha byaādi uvwele mbwija ingi, mikōko yamulondelela lubilo. Nanshi, nansha muntu weinanya bu mukumbi, mikōko keikamwitabapo amba ye aye mukumbi. Ayo mikōko itompanga diwi dya mwine wiita, ne kwididingakanya na dya mukumbi wayo. Kinenwa kya Leza kitulombola kulonga uno muswelo—“tompai mishipiditu [“binenwa bya ku mushipiditu,” NW], shi ya kwa Leza.” (1 Yoano 4:1; 2 Temote 1:13) I bika biketukwasha twibitompe?

17. (a) I muswelo’ka otukeibidija diwi dya Yehova? (b) Kuyuka Yehova kuketukwasha tulonge bika?

17 Nanshi, mu kwenda kujingulula biyampe diwi dya Yehova, nansha musapu wandi, mo mu kwenda kujiula lubilo lonka diwi dya mweni. Bible witulombola mwa kutamijija buno buyuki. Unena’mba: “Matwi obe akevwana kinenwa kunyuma amba: Dine dino’di dyo dishinda, nangaimo.” (Isaya 30:21) Kino “kinenwa” kyotwivwana kunyuma i Kinenwa kya Leza. Ponso potutanga Kinenwa kya Leza, tudi pamo bwa batwe bevwana diwi dya Yehova Mukumbi wetu Mukatampe. (Mitōto 23:1) O mwanda shi twifunda Bible kyaba ne kyaba, nabya tukebidila diwi dya Leza senene. Buno buyuki bushikate buketukwasha tujiule diwi dya beni enka potukidivwana’pa.—Ngalatea 1:8.

18. (a) Kuyuka diwi dya Yehova i ne kulonga bika? (b) Mungya Mateo 17:5, mwanda waka tufwaninwe kukōkela diwi dya Yesu?

18 Le kuyuka diwi dya Yehova i ne kulonga bika bikwabo? Ke kwivwana’dyopo bitupu, mhm, bilomba ne kukōkela. Tala monka Isaya 30:21. Kinenwa kya Leza kinena’mba: “Dine dino’di dyo dishinda.” I amo, twivwananga buludiki bwa Yehova kupityila ku kifundwa kya Bible. Kupwa, witusoñanya’mba: “Nangaimo.” Yehova usaka nanshi tulonge byotwivwana’bya. Nanshi kulonga byobya byotwifunda ko kulombola amba ketwivwanangapo bitupu diwi dya Yehova, ino twidikōkele. (Kupituluka 28:1) Kukōkela diwi dya Yehova i ne kukōkela diwi dya Yesu, mwanda mo mwitulombwela Yehova mwine. (Mateo 17:5) Le Yesu Mukumbi Muyampe witulombola kulonga bika? Witufundija tulonge bana ba bwanga ne kukulupila “umpika wa binebine, udi na manwa.” (Mateo 24:45; 28:18-20) Kukōkela diwi dyandi bo būmi bwetu bwa nyeke.—Bilongwa 3:23.

“Īkamunyema”

19. Le tukalonga bika shi tubaivwana diwi dya beni?

19 Penepa tukalonga namani shi tubaivwana diwi dya mweni? Tukalonga mulongelanga mikōko. Yesu unena’mba: “Shi mwēni keīmulondapo, mhm, īkamunyema.” (Yoano 10:5) Tukalonga bintu bibidi. Kibajinji, ‘ketukalondapo’ mweni. Bine, tukapela pelēe kulonda mweni. Mu Kingidiki kya mu Bible, kishima “mhm” i bwalamuni bwa kishima kya kupela pelēe kulonga kintu’kya. (Mateo 24:35; Bahebelu 13:5) Kya bubidi, ‘tukamunyema,’ nansha kuleka kumulonda. Uno o muswelo muyampe kete wa kulonga ku boba bonso bafundija bintu kebikwatañene na diwi dya Mukumbi Muyampe.

20. Lelo tukalonga bika shi tubaivwana diwi dya (a) bongojani bwa batupondo, (b) dya ba kisense kibi, ne (c) dya misapu ya bubela ya bisanji bya mīsambo?

20 Nanshi shi tubaivwana diwi ditumbija milangwe ya tupondo, tukalonga byobya binene Kinenwa kya Leza amba: “Mutadija boba bakulengeja kukalañanya, ne byakukalankanya, byampikwa kwendela monka mu kufundija ko mwafundijibwa, mwibavundaminei.”(Loma 16:17; Tetusa 3:10) Ne bene Kidishitu bansongwa nabo, ponso pobatanwa na kyaka kitamba ku kisense kibi banenwe kulonda madingi a Polo aādingile nsongwalume Temote amba: “Nyema byakusakasaka bibi bya busongwalume.” Ne ponso potutwikwa myanda ya bubela mu bisanji bya mīsambo napo, tuvulukei madingi makwabo obādingile Temote kudi Polo amba: “[Boba bateja diwi dya beni] bakavundamuka ke batale’nka ku bya mfumo ya bitupubitupu. Ino abe wilame abe mwine senene mu byonso.” (2 Temote 2:22; 4:3-5MB) Nansha shi diwi dya beni dikale bya lushiñanya namani, tufwaninwe kunyema bonso bakokeja kutyumuna lwitabijo lwetu.—Mitōto 26:5; Nkindi 7:5, 21; Kusokwelwa 18:2, 4.

21. I mpalo’ka ikapalwa boba bapela kulonda diwi dya beni?

21 Bene Kidishitu bashingwe māni bapelanga diwi dya beni, ino betabanga ku binenwa bya Mukumbi wabo Muyampe bidi mu Luka 12:32. Yesu wibanena’mo amba: “Bānwe kaluombe katyetye! Kemukikwatwa moyo, mwanda Shenu i mutōkwe pa mutyima kwimupa bulopwe.” Ne “mikōko mikwabo” nayo itengele kwivwana diwi dya Yesu diinena’mba: “Iyai kuno bānwe bakweselwa dyese kudi Tata, mupyanei bulopwe bwimulongolwele kala pa ngalwilo ya pano pantanda.” (Yoano 10:16; Mateo 25:34) Bine, tukapalwa mpalo miyampe kashā shi tupele kulonda “diwi dya bēni”!

Lelo Ukivulukile?

• Mwanda waka binenwa bya mu kyelekejo kya Yesu kya luombe lwa mikōko i bikwatañane na Satana?

• Diwi dya beni divwanwanga namani dyalelo?

• Tukajiula namani diwi dya beni?

• Tukalonga bika shi tubaivwana diwi dya beni?

[Bipangujo bya Kifundwa]

[Kifwatulo pa paje 32]

Lelo tuloñanga namani shi tubaivwana diwi dya beni?