“Vwalai Panopele Yonso ya Leza”

“Vwalai panopele yonso ya Leza, amba muyūke kwimanija mu byakyongo bya dyabola.”—EFISESA 6:11.

1, 2. Mu bishima byobe abe mwine, lombola mwikadile panopele ya ku mushipiditu ifwaninwe kuvwala bene Kidishitu.

 LOMA wāfikile pa kanketenkete ka lupusa lwandi mu myaka katwa kabajinji K.K. Bukomo bwa ba bulwi ba Loma bwākweshe kino kibundi kiludike kipindi kikatampe kya ntanda yādi iyukene mu myaka’ya. Mulembi umo wa mānga usāsula kino kibumbo kya ba bulwi amba “bwādi bulongolodi bwa basola banekenya kupita bonso mu mānga yonso.” Kibumbo kyendelele kya bene Loma kyādi kibundwe na basola bafundijibwe bufundiji bukomokomo, inoko kunekenya kwabo mu bulwi kwādi kwimanine ne pa panopele ya bya bulwi byabo. Mutumibwa Polo wāingidije bivwalwa bya bulwi bya sola mwine Loma pa kulombola bivwalwa bya ku mushipiditu bifwaninwe kuvwala mwine Kidishitu pa kusaka kukomena Dyabola.

² Tutana bushintuludi bwa ino panopele ya ku mushipiditu mu Efisesa 6:14-17. Polo wāsonekele amba: “Imanijai pa kupwa kuvwala mu munda binebine, ne pa kupwa kuvwala kilama-kyadi kya boloke, ne pa kupwa kuvwala ku maulu bilato bya mutyima wa kupyasakana ku busapudi bwa myanda-miyampe ya ndoe. Ebiya kadi bwejejaiko ku bino byonso bino’bi ngabo ya kwitabija, ya kumona nayo mwakubudila miketo yonso ya mudilo ya yewa mubi. Mutekunei ne kilama-mutwe kya lupandilo, ne lupete lwa Mushipiditu, o mwanda mwine mwine wa Leza.” Mungya mumweno wa ku ngitu, panopele itela Polo pano yādi ilama sola mwine Loma bikatampe. Kadi ubimbija lupete lwandi, mwanda kyo kyādi kya bulwi kinekine kya kulwa nakyo.

3. Mwanda waka tufwaninwe kukōkela bulombodi bwa Yesu Kidishitu ne kulonda kimfwa kyandi?

³ Kunekenya kwa basola bene Loma kwādi kwimanine ne pa kukōkela kalombwe wabo, shi tutalule’mo bidi bivwalwa ne kufunda kwabo. Ne bene Kidishitu nabo bafwaninwe kukōkela Yesu Kidishitu, utelwa na Bible bu “wakusomanya bantu.” (Isaya 55:4) Kadi ye aye “mutwe wa kipwilo.” (Efisesa 5:23) Yesu witupanga buludiki bwa mwa kwilamina ku mushipiditu kadi witupanga ne kimfwa kibwaninine kya mwa kuvwadila panopele ya ku mushipiditu. (1 Petelo 2:21) Bumuntu bwiifwene na bwa Kidishitu bukwatañene bininge na panopele ya ku mushipiditu, o mwanda Bisonekwa bitudyumuna ‘tuvwale’ mutyima na  owa wādi na Kidishitu. (1 Petelo 4:1) Potubandaula kyabulwi ne kyabulwi kya panopele yetu ya ku mushipiditu, tutadijei kimfwa kya Yesu mokilombwela mvubu ne kufwaninwa kwakyo.

Kulama Kifuka, Kyadi, ne Maulu

4. Lelo kikaya kidi na mwingilo’ka mu panopele ya sola, ne kyelekeja bika?

⁴ Kikaya kikute mu kifuka na bubinebine. Mu myaka isekunwinwe mu Bible, basola bādi bavwala mushipi wa kiseba nansha kikaya kikatampe kya masantimetele atano kutūla ku dikumi ne atano. Balamuni bamo balanga amba uno vese ufwaninwe kutangwa amba “na bubinebine budi bwa kikaya kikute mu munda.” Kikaya kya sola kyādi kikinga nda yandi, kadi ko kwaādi ukutyila lupete. Shi sola wapu kwikuta kikaya mu munda, papo kubapu, katengele enka bulwi. Polo wāingidije kikaya kya sola mwanda wa kulombola bubinebine bwa mu Bisonekwa mobufwaninwe kwikadila na lupusa mu būmi bwetu. Tufwaninwe kwikuta bubinebine nkē pamo bwa kikaya mwa kwibulondela mu būmi bwetu ne kwibulwila kitatyi kyo-kyonso. (Mitōto 43:3; 1 Petelo 3:15) O mwanda tufwaninwe kwifunda Bible na kininga ne kulangulukila pa myanda idi’mo. Yesu aye wādi musoneke mukanda wa bijila wa Leza ‘umutyima’ wandi. (Mitōto 40:8) Kitatyi kyādi kimutompa bakinkwa nandi na bipangujo, wādi wibalondolola na kupituluka mu binenwa bya Bisonekwa pa mpala.—Mateo 19:3-6; 22:23-32.

5. Shintulula madingi a mu Bisonekwa moetukwashishanga mu matompo nansha mu byongo.

⁵ Netu shi twitabije kuludikwa na bubinebine bwa mu Bible, nabya buketulama ku milangwe mifwe ne kwitukwasha pa kutyiba butyibi buyampe. Mu matompo nansha mu byongo, misoñanya ya mu Bible iketukomeja tusumininwe kulonga byoloke. Bine, tukamona Yehova, Mufundiji wetu Mukatakata ne kuteja diwi ditulombola kunyuma’mba: “Dine dino’di dyo dishinda, nangaimo.”—Isaya 30:20, 21.

6. Mwanda waka tufwaninwe kulama mutyima wetu, ne boloke buketukwasha namani twiulame senene?

⁶ Kilama kyadi kya boloke. Kilama kyadi kya sola kilamanga kikunki kya mvubu mpata, mukunka nansha mutyima. Mutyima wetu wa kyelekejo—muntu wetu wa munda—ye ufwaninwe kulamwa bininge mwanda ao ulēmenene’nka ku bibi. (Ngalwilo 8:21) Nanshi tufwaninwe kwifunda kuswa misoñanya myoloke ya Yehova. (Mitōto 119:97, 105) Buswe botuswele boloke bo bwitufundwija milangilo ya ino ntanda ipela nansha ipēleka misoñanya ya Yehova mimweke patōka. Kadi, shi tuswele byoloke ne kushikwa bibi, tukepuka kulondalonda mwiendelejo ukokeja kona būmi bwetu. (Mitōto 119:99-101; Amose 5:15) Pa kino Yesu wētushidile kimfwa kiyampe, mwanda Bisonekwa binenena padi aye amba: “Ubasanswa boloke ubashikwe bubi.”—Bahebelu 1:9. *

7. Mwanda waka Sola mwine Loma wādi ufwaninwe kuvwala bikwabilo biyampe, ne byelekeja bika?

⁷ Maulu avwele bilato bya myanda miyampe ya ndoe. Basola bene Loma bādi banenwe kuvwala bilato bikomo nansha bikwabilo bininge, mwanda mu mavita abo bādi benda divule makilometele 30 ku difuku koku bavwele nansha kusela panopele (bya bulwi)  ne bingidilwa bikwabo bya makilo 27. Polo wāingidije senene bikwabilo pa kwelekeja kipyupyu kyetu kya kusapwila yense usaka kwitwivwana musapu wa Bulopwe. Kino i kintu kya mvubu mwanda bantu bakayuka Yehova namani shi ketudipo na kipyupyu ne mutyima wa kusapula?—Loma 10:13-15.

8. Le tukeula namani kimfwa kya Yesu kya kusapula myanda miyampe?

⁸ Le mwingilo mukatampe mpata mu būmi bwa Yesu wādi mwingilo’ka? Aye mwine wālombwele Pontyusa Pilato, Mbikavu mwine Loma amba: ‘Naiya pano pa ntanda mwanda wa kusapula bubinebine.’ Yesu wāsapwile konso ponso paādi umona muntu wa kumuteja, kadi wādi uswele mwingilo wandi bya binebine, wiutangidija ne kumeso kwa bisakibwa byandi bya ku ngitu. (Yoano 4:5-34; 18:37) Shi netu tudi na mutyima wa kusapula myanda miyampe pamo bwa Yesu, ketukabulwepo mikenga ya kusapwila’yo bakwetu. Kadi kwipāna mu mwingilo wetu kuketukomeja nyeke ku mushipiditu.—Bilongwa 18:5.

Ngabo, Kilama-Mutwe, ne Kipete

9. Ngabo mikatampe yādi ilama namani sola mwine Loma?

⁹ Ngabo mikatampe ya lwitabijo. Kishima kya Kingidiki kyalamwinwe bu ‘ngabo mikatampe’ kifunkila pa ngabo yādi ibwanya kuputa ngitu yonsololo. Yādi ikokeja kulama muntu ku ‘miketo ya mudilo’ itelelwe mu Efisesa 6:16. Mu myaka isekunwinwe mu Bible, basola bādi bengidija miketo ya mabungu ādi na kakyuma kabokotole mobādi bela mani atēma mudilo. Mufundi umo ushintulula ino miketo amba “byādi bibadilwa mu bya bulwi bileta kyaka kikatampe mu mavita a pa kala.” Shi sola kādipo na ngabo mikatampe ya kumulama ku ino miketo, wādi utēma bibi, pakwabo ufwididila.

10, 11. (a) Le ‘miketo ya mudilo’ ya Satana ibwanya kuzozeja lwitabijo lwetu i miketo’ka? (b) Kimfwa kya Yesu kilombola namani mvubu idi na lwitabijo mu bitatyi bya matompo?

 ¹⁰ Lelo ‘miketo ya mudilo’ itwasa Satana mwanda wa kuzozeja lwitabijo lwetu i miketo’ka? Padi witukolomwenanga kupangwapangwa nansha lwana mu kisaka, ku kaji, ne ku masomo. Pakwabo i kilokoloko kya kusaka bintu bya ku ngitu bivulevule, nansha kyongo kya busekese kyona bamobamo ku mushipiditu. Pa kwikinga batwe bene ku byaka, nankyo pa ‘bino byonso bino’bi tutekunei ngabo ya kwitabija.’ Lwitabijo lutambanga ku kwifunda kuyuka Yehova, ku kwisamba nandi kitatyi kyonso mu milombelo, ne ku kujingulula muswelo waitukinga ne kwitwesela.—Yoshua 23:14; Luka 17:5; Loma 10:17.

¹¹ Yesu paādi pano panshi, wālombwele mvubu ya kwikala na lwitabijo lukomo mu bitatyi bya malwa. Wākulupile na mutyima onso mu mbila yadi ikwata Shandi ne kuloelelwa mu kulonga kiswa-mutyima kya Leza. (Mateo 26:42, 53, 54; Yoano 6:38) Nansha ke paādi na njia mikatampe mu budimi bwa Ngesemani, aye wānene Shandi amba: “Kemonswidile ami, poso monka mōswidile abe mwine.” (Mateo 26:39) Yesu kāidilwepo nansha dimo kulama bululame ne kusangaja mutyima wa Shandi. (Nkindi 27:11) Shi netu twikale na kikulupiji kya uno muswelo mudi Yehova, ketukalekapo kafutululo nansha lwana bizozeja lwitabijo lwetu. Ino lwitabijo lwetu lukaninga shi twiubija mudi Leza, tumuswa ne kulama mbila yandi. (Mitōto 19:7-11; 1 Yoano 5:3) Kekudipo byabuyabuya bimwenwa mu bituntwa nansha mu bya kwisangaja bibwanya kudingakanibwa na madyese abikilwe boba bamuswele.—Nkindi 10:22.

12. I kipindi’ka kya mvubu kikingwa na kilama-mutwe kyetu kya kyelekejo, ne mwanda waka i kya kamweno?

 ¹² Kilama-mutwe kya lupandilo. Kilama-mutwe kyādi kilama mutwe wa sola ne bongolo bwandi—kīkalo kya nangu. Lukulupilo lwa batwe bene Kidishitu i ludingakanibwe na kilama-mutwe mwanda lulamanga ñeni yetu. (1 Tesalonika 5:8) Nansha ñeni yetu byoyalamunwa dipya na buyuki bwa binebine bwa Kinenwa kya Leza, ino tukidi nyeke bakōkekōke, bampikwa kubwaninina. Ñeni yetu ikokeja kōnwa lubilo lonka. Bitungo bya ino ngikadilo ya bintu bikokeja kwitudya kavudi pakwabo ne kutādila lukulupilo lwitupele Leza. (Loma 7:18; 12:2) Dyabola wātompele kudya Yesu kavudi na kumupa “malopwe onso a panopantanda ne ntumbo yao,” ino wātunya. (Mateo 4:8) Yesu wāpelele na kusumininwa kino kyabuntu, o mwanda Polo wānenene padi aye amba: “Aye wakankamene ne [mutyi wa masusu] ne kubanga bumvu kwine mpika, pa mwanda wa tusepo twadi tumutūdilwe kumeso, ino pano washikata ku lundyo lwa lupona lwa Leza.”—Bahebelu 12:2.

13. Tukalama namani kikulupiji kyetu mu lukulupilo lwa bintu bīya kumeso?

¹³ Kikulupiji kyādi na Yesu kekyeidilepo akyo kine, mhm. Shi tudinge mu ñeni yetu bilotwa ne bitungo bya ino ngikadilo ya bintu pa kyaba kya kudinga’mo lukulupilo lwitutengele kumeso, nankyo lwitabijo lwetu mu milao ya Leza lukazoza. Mwenda mafuku, tukafula ku kujimija ne lukulupilo lwetu lonso. Ino shi tulangulukile nyeke pa milao ya Leza, nabya tukendelela na kusepelela monka mu lukulupilo lwa bintu bīya kumeso.—Loma 12:12.

14, 15. (a) Lelo lupete lwetu lwa kyelekejo i lupete’ka, ne tukengidija’lo namani? (b) Leta kimfwa kilombola muswelo witukwasha lupete lwa mushipiditu mu kukomena matompo.

¹⁴ Lupete lwa mushipiditu. Mwanda wa Leza, kinenwa nansha musapu wandi musonekwe mu Bible udi na bukomo pamo bwa lupanga lwa bui kubidi lukokeja kuketa bubela bwa mitōtelo ne kukwasha bantu ba mityima myoloke kusokola bwanapabo bwa ku mushipiditu. (Yoano 8:32; Bahebelu 4:12) Luno lupete lwa mushipiditu lo lotwilwijanga nalo kitatyi kyonso kyotuponenwa na bitompibwa nansha na batupondo bakimba kona lwitabijo lwetu. (2 Kodinda 10:4, 5) Bine, tufwijanga’ko pangala pa ‘Bisonekwa byonsololo bisonekeja Leza bitulongolola biyampe mu mingilo yonso milumbuluke’!—2 Temote 3:16, 17.

¹⁵ Kitatyi kyātompelwe Yesu na Satana mu ntanda mutuputupu, aye wāingidije lupete lwa mushipiditu pa kupengulula milangwe ya bubela ne matompo a budyumuku. Yesu wālondolwele ku ditompo ne ditompo dya Satana amba: “Kisonekelwe’mba.” (Mateo 4:1-11) David, Kamoni wa Yehova wa mu Espanye nandi unena amba Bisonekwa byamukweshe mu kunekenya matompo. Paākidi na myaka 19, nsongwakaji umo mupopoke obadi bengila nandi mu kompani imo ya bukundwe wāmwendele amba “wiye twipwije mukose pamo.” David wāpela kuno kumusaka ne kulomba kapita wabo wa mingilo amutume ku kifuko kikwabo kutyina amba wakashilula monka. “Nādi mvuluka kimfwa kya Yosefa,” ye David unena. “Wāpelele kulonga makoji ne kunyema wānyema ponka na ponka. Nami nālongēle monka.”—Ngalwilo 39:10-12.

16. Shintulula kine kyotusakilwa kwiibidija mwa ‘kwingidijija kinenwa kya bubinebine monka mokyolokele.’

¹⁶ Yesu wāingidije kadi lupete lwa mushipiditu mwanda wa kukwasha bakwabo nabo  banyeme lupusa lwa Satana. Wānene amba: “Kufundija ko ndi nako kuno kekwamipo, nanshi i kwa mwine wāntumine.” (Yoano 7:16) Pa kwiula manwa a kufundija a Yesu, tufwaninwe netu kufunda. Tala mwāsonekele Jozefu mulembi wa mānga Muyuda pangala pa basola bene Loma amba: “Sola ne sola wādi wibidijibwa difuku ne difuku, ne na kininga kikatampe, ulanga amba udi mu kitatyi kya bulwi o mwanda bādi batyumwina umanwi bukōke bwa mu bulwi pampikwa kukolelwa.” Mu bulwi bwetu bwa ku mushipiditu nabo, tufwaninwe kwingidija Bible. Kadi ‘tufwaninwe kupyasakana tumone kwitabijibwa kudi Leza pamo bwa sendwe wampikwa ne kyafwijibwa bumvu, wingidija kinenwa kya bubinebine monka mokyolokele.’ (2 Temote 2:15) Bine, twivwananga maloa makatampe ponso potwingidija Bisonekwa pa kulondolola kipangujo kya muntu wa mutyima muyampe usangela musapu!

Kulombela Kitatyi Kyonso

17, 18. (a) Milombelo idi na mwingilo’ka mu kukomena Satana? (b) Leta kimfwa kilombola mvubu ya milombelo.

¹⁷ Polo pa kupwa kubandaula panopele yonso ya ku mushipiditu, i mubweje’ko madingi makwabo a mvubu mikatampe. Pa kukomena Satana, bene Kidishitu bafwaninwe kwipāna mu “kulombela konso, ne kwisashila ponka.” Misunsa inga? ‘Myaka yonso nyeke, mu mushipiditu,’ mo mwāsonekele Polo. (Efisesa 6:18) Ponso potutanwa na matompo nansha kupungila pa mutyima, milombelo ikokeja kwitukomeja bikatampe. (Mateo 26:41) Yesu wāikele “kupana milombelo, ne kwisasa ponka ne kuyoyokota miyoa, ne impolo ponka, kudi yewa uyūkile kumupandija monka mu lufu, ne kwivwanibwa pa kwakamwa kwandi kwa bu-Leza.”—Bahebelu 5:7.

¹⁸ Milagros, ulelele wandi mulume kabole wabelabela mu bula bwa myaka 15 ne kupita, unena’mba: “Shi naivwana mutyima kutyumuka nyemenanga kudi Yehova mu milombelo. I kutupu ukokeja kunkwasha pamo bwa aye. Bine, kudi bitatyi byonadi mona amba kubapu, nkikibwanyapo kadi monka. Ino misunsa yonso ponadi nomba Yehova, nadi ñivwana bukomo bunjokela ne kwiteleka senene.”

19, 20. Tunenwe kulonga bika shi tusaka kunekenya bulwi botulwa na Satana?

¹⁹ Dyabola uyukile amba kubamushadila kitatyi kityetye, o mwanda ulongela’ko bukomo bwa kwitushinda. (Kusokwelwa 12:12, 17) Tufwaninwe kukomena uno walwana mukomo ne kulwa “divita dilumbuluke dya mukwitabija.” (1 Temote 6:12) Kino kilomba bukomo bupityile botwikalanga nabo. (2 Kodinda 4:7) Ne kadi tusakilwa bukwashi bwa mushipiditu wa Leza, o mwanda tufwaninwe kumulomba’o. Yesu wanene amba: “Ino bānweko babi, muyūkile kupa bāna benu byakwibapa biyampe, lelo Shenu wa mūlu ke pepi, keye mwine ukakija kupana Mushipiditu Sandu ku bakumulomba?”—Luka 11:13.

²⁰ Bine, i kipite buya tuvwale panopele yonso itupele Leza. Kuvwala bino bya bulwi bya ku mushipiditu kulomba tutamije ngikadilo ya bwine Leza, kimfwa lwitabijo ne boloke. Kitulomba kuswa bubinebine pamo bwa kikaya kyotuvwele mu kifuka, ne kwikala na kipyupyu kya kusambakanya myanda miyampe kitatyi kyo-kyonso, koku tulamine mu ñeni lukulupilo lwa bintu bīya kumeso. Tufwaninwe ne kwifunda kubimbija lupete lwa mushipiditu na bwino. Shi twilumbile panopele yonso ya Leza uno muswelo, nankyo tukanekenya bulwi bwa kwikwata na bibumbo bya bushipiditu bya bubi ne kupeja dijina dikola dya Yehova ntumbo.—Loma 8:37-39.

[Kunshi kwa dyani]

Usa Kulondolola Namani?

• I ani witupele kimfwa kilumbuluke kya kuvwala panopele ya ku mushipiditu, ne mwanda waka tufwaninwe kulonda kimfwa kyandi na katentekeji?

• Tukalama namani ñeni ne mutyima wetu wa kyelekejo?

• Tukekala namani basendwe mu kwingidija lupete lwa mushipiditu?

• Mwanda waka tufwaninwe kwipāna mu milombelo kitatyi kyonso?

[Bipangujo bya Kifundwa]

[Bifwatulo pa paje 19]

Kwifunda Bible na kininga kuketutonona tusapule myanda miyampe kitatyi kyonso

[Bifwatulo pa paje 20]

Lukulupilo lwetu luninge lwitukwashanga tukomene matompo

[Bifwatulo pa paje 21]

Le wingidijanga “lupete lwa Mushipiditu” mu busapudi?