Lelo Yesu Kidishitu Ufwaninwe Kuvulukwa Namani?

Yesu Kidishitu “ye mwine wa kasha ne kashele wa binebine mu bantu bājininye ntanda.”—“The World Book Encyclopedia.”

BANTU ba ntumbo bavulukwanga pangala pa byobālongele. Ino mwanda waka bavule bavulukanga kubutulwa kwa Yesu ino kuvuluka bilongwa byandi mpika? Mu Bipwilo byonso bya Kine Kidishitu, bantu bavule bakokeja kusekununa byālongekele pa kubutulwa kwandi. Ino le i banga bavulukanga ne kwielela’ko kulonda bufundiji bwandi bwa kutendelwa, kimfwa bobwa butanwa mu Busapudi bwa ku Lūlu?

Shako, kubutulwa kwa Yesu i mwanda mukatampe, ino bandi bana ba bwanga babajinji bāmwene amba byaālongele ne byaāfundije  byo bya mvubu kutabuka. Bine, Leza kādipo usakile kubutulwa kwa Kidishitu kujimankanye būmi bwandi bwa ku butame. Ino na bubine, Noele i mivunde bumuntu bwa Kidishitu mu ntoto ya mfumo ne bisela bitala pa Kubutulwa kwandi.

Mwanda mukwabo uvutakanya i owa utala masobo mene a Noele. Shi kwadi amba Yesu usa kujokela dyalelo pano panshi, le wadi wa kulanga namani pa busunga bumwekelele bwimanine’po Noele? Myaka tununu tubidi kunyuma, Yesu wāpempwile tempelo mu Yelusalema. Pa kumona bantu bashintula lupeto ne bampotyi bamwena mu masobo a mutōtelo wa Bayuda, wāaka bulobo. Kānena’mba: “Fundulai’bo muno kekulengeja īno njibo ya Tata ke ya kikwe kya lupoto.” (Yoano 2:13-16) Bine, Yesu kādipo witabije kukuja busunga mu butōtyi.

Bene Katolika bavule bambulwa budimbidimbi ba mu Eshipanye batompolanga pangala pa busunga butubuluka busungwa pa Noele. Ino yō, kekudipo mwa kulekela kusunga, shi tutale nsulo mine kusulukile bisela bivule bya Noele. Mulembi Juan Arias unena’mba: “Boba badi mu bwine Kidishitu batopeka Noele moyenda īkujija mutwe mu bya ‘bwine ntanda’ ne kwipāna mu bya kwisangaja ne mu busunga kupita’ko mu butōtyi, divule dine kebayukilepo amba nansha ke nsulo mine ya masobo a Kubutulwa . . . yāselele kala bisela bivule bya masobo a bujentaila a bwine Loma [a kutōta dyuba].”—El País, 24 Kweji 12, 2001.

Mu ino myaka, balembi bavule bene Eshipanye ne mabuku makata mavule i bisambile pa nsulo ya bujentaila ya bisela bya masobo a Noele, pamo ne myanda yabyo ya busunga. Dibuku Enciclopedia de la Religión Católica dinena na bubine pa mwanda utala difuku dya masobo a Noele amba: “Buluji bwine bwātongēle Kipwilo kya Loma dino difuku dya masobo kumweka bu kwadi kukimba’tu kupingakanya masobo a bujentaila na a bwine Kidishitu. . . . Tuyukile amba kine kitatyi’kya mu Loma, bajentaila bādi batūle mafuku 25 a Kweji 12 bu masobo a natalis invicti, kubutulwa kwa ‘dyuba kedishindwe.’”

Dibuku Enciclopedia Hispánica nadyo dinena’mba: “Difuku dya 25 dya Kweji 12 disobwa masobo a Noele kedimaninepo pa kubala kwa binebine kwa kuyuka difuku dya kubutulwa, ino, na bubine, i pa kusobakanya kwa bwine Kidishitu na masobo a kitatyi kimwekanga dyuba mu buyo bwa mashika ādi asobwa mu Loma.” Le bene Loma bādi basoba namani masobo a kutamba kwa dyuba mu diulu dya buyo bwa mashika? I na kudya, ne kutoma, ne kwipa byabuntu. Bakulu ba kipwilo byobādi bekaka kufundula’ko ano masobo ādi matumbe, bāsakile “kwiakuja mu bwine Kidishitu” na kwiatela bu kubutulwa kwa Yesu pa kyaba kya kubutulwa kwa dyuba.

Ku ñanjilo, mu myaka ya katwa ka buná ne ka butano, byādi bikomo kulamuka ku butōtyi bwa dyuba ne ku bibidiji byabo. O mwanda Augustin “Musanto” mwine Katolika (354-430 K.K.) wāfikile pa kwisāshila banababo betabije baleke kusoba mafuku 25 a Kweji 12 mwādi mwiasobela bajentaila mwanda wa kutumbija leza dyuba. Ne didi kūlu dino, masobo a bwine Loma bwa kala akidi’nka na lupusa.

 Masobo Mafwaninwe a Kudya ne Kwitomonya ne Kusunga

Mu bula bwa tutwa twa myaka, kudi bintu bivule bifikije Noele ku kwikala bu masobo a bantu ne a mizo mivule, mafwaninwe a kudya ne kwitomonya ne kusunga. Kadi bibidiji bikwabo bya masobo a mu buyo bwa mashika, nakampata oa ādi asobwa mu Bulaya bwa kungala, byādi byenda bitwejibwa bityebitye mu masobo a bwine Loma. * Kufika mu myaka ya katwa 20, basūmbiji ne basendwe mu bya busunga basangela kutandabula bibidiji byo-byonso byobakokeja kumwena’mo kamweno katyikukwa.

Lelo i bifule kwepi? Masobo a kubutulwa kwa Kidishitu, pa kyaba kya kwimanina pa buluji bwao, ino pano ao mene o keadi na mvubu kupita onso. Divule dine, bantu kebakitelangapo ne Kidishitu mwine pa masobo a Noele. “[Noele] i masobo a ntanda, a kisaka, kadi muntu ne muntu usobanga’o monso mwasakila,” mo munenene julunale wa Eshipanye El País.

Kunena uno muswelo kulombola milangwe yenda itādila bavule mu Eshipanye ne mu matanda makwabo, pi na pi. Bine, masobo a Noele endanga pano atumba, inoko buyuki bwa kuyuka Kidishitu abo bwenda butyepa. Na bubine, masobo a Noele ke majokele bininge ku ngalwilo yao ya mu myaka ya Loma—kudya ne kutoma, ne kwipa byabuntu.

Mwana I Mwitubutwilwe

Shi Noele ibidile bavule keikwatañenepo bininge na Kidishitu, lelo bene Kidishitu ba bine bafwaninwe kuvuluka namani kubutulwa ne būmi bwa Kidishitu? Myaka tutwa tusamba-tubidi kumeso kwa Yesu kubutulwa, Isaya wālaile amba: “Mwana i mwitubutwilwe, mwana mwana-mulume i mwitupebwe po tudi; penepa buledi bwa ntanda bukekalanga pa kipuji kyandi.” (Isaya 9:6) Mwanda waka Isaya wānene amba kubutulwa ne mwingilo wādi wa kwingila Yesu bikekala na mvubu? Mwanda Yesu  wādi wa kwikala mulopwe mukomo. Wādi wa kutelwa bu Mwanā Mulopwe wa Ndoe, kadi ndoe ne bubikadi bwandi kebyādipo bya kwikala na mfulo. Pakwabo kadi, buludiki bwa Yesu bwādi bunenwe kwimanina pa ‘ndudi ne boloke.’—Isaya 9:7.

Mwikeulu Ngabudyele wākumwine ku binenwa bya Isaya pa kusapwila Madia kubutulwa kwa Yesu. Amba: “Aye nanshi ukēkalanga mukatampe, ukatelwa dya bu-Mwana Wamūlumwine, ne Yehova Leza ukamupako kipōna kya shandi Davida kadi. Ebiya ukabikadila mu njibo ya Yakoba nyeke, kadi bwandi bulopwe bukabulwa mfulo.” (Luka 1:32, 33) I kimweke patōka amba buluji bwine bwa kubutulwa kwa Yesu Kidishitu bwimanine pa mwingilo waādi wa kwingila bu Mulopwe mutongwe wa Bulopwe bwa Leza. Bantu bonso bakokeja kumwena mu buludiki bwa Kidishitu; nobe ne baswe bobe mukokeja kumwena’mo. O mwanda bamwikeulu bālombwele amba kubutulwa kwa Yesu kukaleta “pano panshi ndoe, ya ku mutamba wa bantu mo mwatokelwa she-e, aye [Leza].”—Luka 2:14.

Le i ani kasakilepo kwikala mu ntanda ya ndoe ne boloke? Ino pa kumona ndoe ikaleta buludiki bwa Kidishitu, tufwaninwe kusangaja Leza ne kupwana nandi kipwano kiyampe. Yesu wānene amba ditabula dibajinji ditwala ku kino kipwano i kwifunda kuyuka Leza ne Kidishitu. Amba: “Bakuyūke, abe Leza enka wa binebine, ne Yesu Kidishitu o watumine nankyo bo būmi ne būmi bwine bwa kulādila nyeke na nyeke.”—Yoano 17:3.

Shi tubapu kuyuka Yesu senene, ketukeipangulapo kadi muswelo aye mwine wasaka tumuvuluke. Le i na kudya, kutoma, ne kwipa byabuntu mu difuku dimo dyonka dyādi disobwa masobo a bajentaila pa kala? Na bubine ke amopo. Yesu, mu kyolwa kyābadikile lufu lwandi, wālombwele bandi bana ba bwanga byasaka. Amba: “Yewa wakwikala ne bijila byami ne kulama’byo, nankyo ye enka unsenswe, ino wakunsanswa ukaswidibwa kudi Tata, ami nami nkamusanswa.”—Yoano 14:21.

Batumoni ba Yehova i befunde mpata Bisonekwa Bikola, nabyo bibebakwasha kwivwanija bijila bine bya Leza ne bya Yesu i bijila’ka. Bine, bakasangela kukukwasha nobe ujingulule bino bijila bya kamweno mwa kuyukila nobe muswelo mufwaninwe wa kuvuluka Yesu.

[Kunshi kwa dyani]

[Kapango/Bifwatulo pa paje 6]

Le Bible Ujidikile Kudya Masobo ne Kupāna Byabuntu?

Kupāna Byabuntu

Bible witabije kupāna byabuntu, mwanda Yehova mwine ye Yehova utelwa bu Yewa upāna “byakupanwa bilumbuluke, ne byabuntu bibwane.” (Yakoba 1:17) Kadi Yesu ulombola amba bambutwile bayampe bapanga babo bana byabuntu. (Luka 11:11-13) Kadi balunda ne balongo ba Yoba bāmupele byabuntu pāmupwile misongo. (Yoba 42:11) Inoko bino byabuntu byonso kebyādipo bipānwa mu difuku ditungwe dya masobo. Byādi bitamba ku mutyima.—2 Kodinda 9:7.

Kudya Masobo na ba Kisaka

Kudya masobo pamo na ba mu kisaka kukokeja kulunga kisaka umbumo, nakampata shi kebakikalangapo mu njibo imo. Yesu ne bandi bana ba bwanga bātenwe ku masobo a butundaile mu Kena, mobimwekela ādi masobo makata a kisaka ne balunda pamo. (Yoano 2:1-10) Kadi mu kyelekejo kya Yesu kya mwana wa kisupa, shabana wātekele masobo makatampe pājokele wandi mwana, kadi bādi bomba’ko ne byombanwa ne kuja luja.—Luka 15:21-25.

Kudya Bidibwa Biyampe

Bible wisambila kyaba ne kyaba pa bengidi ba Leza bādi badya bidibwa pamo na ba mu kisaka, na balunda, ne na batōtyi nabo. Pāile bamwikeulu basatu kupempula Abalahama, wēbatekēle masobo a ñombe mwana, mabele, manteka, ne mikate mijokoloke. (Ngalwilo 18:6-8) Solomone nandi utela ‘kudya, kutoma, ne kusepelela’ bu kyabuntu kya Leza.—Musapudi 3:13; 8:15.

I kimweke patōka amba Leza usaka tuloelelwe bidibwa pamo na balunda ne kisaka, kadi witabije kwipa byabuntu. Bine, mikenga i mivule ya kulonga bino bintu mu bula bwa mwaka onso mutuntulu.