Ñuma ya na Bishima—Mwanda Waka Isansa?

“Lelo paīlanga ñuma ne mbobolo umbukata mwenu i paka?”—YAKOBA 4:1.

YAKOBA mulembi wa Bible kādipo wipangula kino kipangujo ku bibumbo bya bashidika bene Loma, bādi balwa malwi a bushindañani mu mine myaka’ya; nansha kwisambila pa mutyima wa kulwa mavita wādi na Bayuda Basikaroi, ko kunena’mba Bantapani, ba mu myaka katwa kabajinji K.K. Yakoba wādi unenena pa lupotopoto lwipotomeja bantu babidi. Mwanda waka? Mwanda kulwa kwa bantu kukokeja kuleta musala pamo’nka bwa luma nansha divita. Ivwana ino nsekununi ya mu Bible.

Bana ba mukulutuba Yakoba bāshikilwe mwanabo Yosefa mpata, ku mfulo bāmupoteja mu bupika. (Ngalwilo 37:4-28) Mwenda myaka, Solo mulopwe wa Isalela wākimba kwipaya Davida. Mwanda waka? Mwanda’tu wākwatyīlwe Davida mukao. (1 Samwele 18:7-11; 23:14, 15) Mu myaka katwa kabajinji, bana-bakaji babidi bene Kidishitu, ba Eodia ne Shintake bāvutakanya ndoe ya kipwilo kituntulu pa mwanda wa lupotopoto lobepotomeje.—Fidipai 4:2.

Mu ino myaka namo, lupata lwa bana-balume lufulanga ku luma, uyuka lwadi luma ke bulwi bwa bipete ne mata. Divule dine, pa bepotomeja’ba pafwanga umo, pakwabo walemana bulema bwa lonso. Ino bavule dyalelo bulwi bwabo i enka bwa kunena bishima bisansa ne bitapa. Shako bino byabulwi kebisumijangapo mashi, ino bitapanga mu malango ne kuvūla muntu. Bantu bampikwa mwanda bo bene basusukanga mu ino “ñuma.”

Ivwana myanda yapityile myaka kampanda kunyuma kitatyi kyaikele pashitele umo wa Mishoni ya Baangele kutopeka mukwabo amba usupakanyanga lupeto lwa kipwilo. Lupotopoto lwabo lwayukene ku bantu bonso, ponka’pa kipwilo kyelala, aba koku aba koku. Bamo badi bapela ne kwenda ku kupwila shi pashitele obashikilwe ye usa kwimanina’ko. Mushikwa wabo wadi mukatampe, webafikija’nka ne ku kupela  kwineneja kitatyi kyobatōta pamo mu shikola. Ebiya pashitele waile kutopeka mukwabo paikele kulambikwa mambo a buenda, po pene lupotopoto lwakapuka.

Eveke wa Canterbury waimukije bano bapashitele babidi, waita ne luma lwabo bu “dyaya” ne bu “kya bumvu kifutulwija dijina dya Mfumwetu.” Mu 1997, pashitele umo pa abo waitabija kupebwa pasho ya pa mpindi. Mukwabo nandi washala pa kaji enka ne byaatalukile, mwanda myaka yandi ya pasho yabwene. Bine, wakonkeje mwingilo’nka ne mu Kweji 8, 2001, penepa wapebwa pasho mu difuku dyandi dya mwaka wa 70 wa kubutulwa kwandi. Dipepala (The Church of England Newspaper) dinena amba difuku dya pasho yandi dyadi difuku dya fetyi ya Victricius “Musanto.” Lelo Victricius “Musanto” ye ani? Wādi Eveke wa mu myaka katwa ka buná unenwa amba wākupilwe nsonde mwanda wa kupela kwaāpelele kulwa divita. Ino ivwana munenena dipepala pa kwishila kwa ino ngikadilo ibidi, amba: “Kupela kulwa luma lwa bapashitele kewadipo mwikadilo wa [pashitele upebwa pasho].”

Bano bapashitele kebadipo ba kwisanshija abo bene ne kusanshija bakwabo shi balondele madingi adi mu Loma 12:17, 18 anena’mba: “Kekulubwila muntu bubi na bubi, shi ani, shi ani. Tai mityima ku bintu bifwaninwe ku meso a bantu bonso. Shi kyendelemo, nankyo mwikale ne ndoe ne bantu bonso ku wenu mutamba.”

Le abe nobe? Shi muntu wakusanshija, le wivwananga kiji kikutonona wikupile luma lwa na bishima? Nansha upelanga kwishinika bishima bisansa ne kukimba ndoe? Shi ubasanshija mukwenu, le umwepukanga ne kutengela amba shi mafuku abapite’po aye usa kwilwa mwanda omulongele’ni? Nansha wendanga bukidi kukalomba lusa? Ekale i abe ulomba lusa, nansha ufwila’lo mukwenu, yuka’mba kukimba ndoe kukemuletela banwe bonso nsangaji. Madingi a mu Bible etukwasha tupwije’nka ne ñuma ya milādila, monka musa kwikilombwela kishinte kilonda’ko.