Enda ku bidi'mo

Enda ku kifunka

Kulaijibwa Mashinda a Yehova

Kulaijibwa Mashinda a Yehova

Kulaijibwa Mashinda a Yehova

“Undaije . . . mashinda obe, nabya nkuyuke.”—DIVILU 33:13.

1, 2. (a) Mwanda waka Mosesa wālongele kyokya kilongwa pa kumona mwine Edipito ususula Muhebelu? (b) Pa kusaka Mosesa ekale mufwaninwe mwingilo wa Yehova, i bika byaādi ufwaninwe kufunda?

 MOSESA wālelelwe mu kipango kya Felo ne kufundijibwa tunangu twa peulu twa ba ñeni ba mu Edipito. Ino nansha namino, Mosesa wādi uyukile amba ke mwine Edipitopo. Bambutwile bandi bādi Bahebelu. Aye pa kubwanya myaka 40, wātamba kukamona mwikadile banababo, bana ba Isalela. Pa kumona mwine Edipito ususula Muhebelu umo, byāmusansa. Ponka’pa wāipaya mwine Edipito’wa. Mosesa wēkupa ku bantu ba Yehova ne kulanga amba Leza usa kumwingidija pa kunyongolola banababo. (Bilongwa 7:21-25; Bahebelu 11:24, 25) Uno mwanda pa kuyukana, kipango kya mulopwe wa Edipito kyāmona Mosesa bu ntomboki, o mwanda Mosesa wānyemene mwanda wa kupandija bwandi būmi. (Divilu 2:11-15) Pa kusaka Mosesa engidijibwe na Leza, wādi ufwaninwe bidi kuyukidija mashinda a Yehova. Le Mosesa wāitabije kufundijibwa?—Mitōto 25:9.

2 Mu myaka 40 yālondele’po, Mosesa wāikele bu mweni kadi mukumbi. Mosesa kāikelepo na bululu ku mutyima pangala pa banababo Bahebelu bāmwekele bu abapele bukwashi bwandi, ino wāitabije byobya byālekele Leza amba bilongeke. Kadi nansha byopāpityile myaka mivule kuyukibwa’ye mpika, aye wāitabije Yehova amubumbe mwasakila. Mwenda mafuku wāsoneka, pampikwa kwilangila, ino na bukwashi bwa mushipiditu sandu wa Leza, amba: “Mukelenge Mosesa wadi muntu mukōkele’tu, utabukile bantu bonsololo baikele panopanshi kikōkeji.” (Umbadilo 12:3) Yehova wāingidije Mosesa mu muswelo wa kutendelwa. Shi netu twikale bakōkele, Yehova uketwesela.—Zefenia 2:3.

Wapebwa Mwingilo

3, 4. (a) I mwingilo’ka wāpelwe Mosesa na Yehova? (b) Ne i bukwashi’ka bwāpelwe Mosesa?

3 Dyuba dimo mwikeulu wātuminwe na Yehova wēsamba na Mosesa kubwipi na Lūlu lwa Holeba pa Lusongo lwa Shinai. Wālombola Mosesa amba: “Binebine namone disusu dya bantu bami badi mu Edipito, kabidi naivwana madilo abo pa mwanda wa tulala twa mingilo ya kitungo kyabo, ino ngyukile misongo ya mityima yabo. Ino ami natūka kwibanyongolola ku kuboko kwa bene Edipito, ne kukebalupulamo mu yoya ntanda kukebaselela ku ntanda miyampe imbaye, ku ntanda ikukanga mabele ne būki.” (Divilu 3:2, 7, 8) Pa kunena namino, Leza wāpele Mosesa mwingilo, ino wādi ufwaninwe kulonga’o mungya mashinda a Yehova.

4 Mwikeulu wa Yehova wābweja’ko amba: “Pano nanshi iya, nkakutume kudi Felo amba ukalupujemo bantu bami bāna ba Isalela mu Edipito.” Mosesa wēkaka bidi. Wāmona amba kabwanyapo, ne na bukomo bwandi aye mwine, kakokejapo. Inoko Yehova wākulupija Mosesa amba: “Nkekalanga nobe binebine’tu.” (Divilu 3:10-12) Bine Yehova wāpele Mosesa bukomo bwa kulonga bingelengele bikulupija bantu amba bine i mutumwe na Leza. Kadi Alone, tutu wa Mosesa, wādi wa kwikala musedi wandi wa myanda. Yehova wādi wa kwibalaija bya kunena ne bya kulonga. (Divilu 4:1-17) Le Mosesa wāvuije uno mwingilo na kikōkeji?

5. Mwanda waka mwikadilo wa Isalela wāletēle Mosesa makambakano?

5 Bakulumpe ba Isalela bākulupile dibajinji ba Mosesa ne Alone. (Divilu 4:29-31) Ino lubilo lonka, “baledi ba bāna ba Isalela” bātopeka Mosesa ne mwanabo amba mubetulengeja “kununka bibi” ku meso a Felo ne bengidi bandi. (Divilu 5:19-21; 6:9) Kadi bene Isalela pa kutamba mu Edipito, bākwetwe moyo pa kumona makalo a bene Edipito ebalonda kató nyuma. Ku meso abo kwādi Kalunga Katyila, kunyuma nako makalo a bene Edipito, ponka’pa bēmona amba abapi mu kidiba, kebatopeka Mosesa. Shi wādi abe, wādi wa kulonga’po namani? Bene Isalela kebādipo na mato, ino Mosesa, na kishima kya Yehova, wānena bantu batalule kitūlo. Ebiya Leza wātyindula mema a Kalunga Katyila, ne kushiya kyalo kyumu tē mwanda wa Isalela apite umbukata.—Divilu 14:1-22.

Mwanda Mukatampe Utabukile ne Bunyongolodi Bwine

6. Lelo Yehova wānene ukoma bika paātumine Mosesa?

6 Yehova pa kupa Mosesa mwingilo, wānene ukoma mvubu ya dijina dyandi. Kulēmeka dino dijina ne mwinē’dyo kyo kyādi kintu kya mvubu. Mosesa pa kwipangula Yehova dijina dyandi, wāmulondolwele amba: “Ami ngidi enka aye udi.” Kupwa wānena Mosesa akalombole bana ba Isalela’mba: “Yehova Leza wa bashenu, Leza wa Abalahama, Leza wa Isake, ne Leza wa Yakoba, wantume ko mudi.” Ebiya Yehova wābweja’ko amba: “Dine dino’di dyo dijina dyami dya nyeke ne nyeke-ke, kadi kino’kyo kivulukilo kyami kya ku nkongo yonsololo.” (Divilu 3:13-15) Ne pano Yehova dyo dikidi nyeke dijina dya Leza diyukene ku bengidi bandi kujokoloka ntanda yonso.—Isaya 12:4, 5; 43:10-12.

7. Leza wāsoñenye Mosesa alonge bika nansha Felo byaādi na kibengo?

7 Ba Mosesa ne Alone pa kufika ku meso a Felo, bāsapula musapu wabo mu dijina dya Yehova. Ino Felo wātentulula na kibengo amba: “Lelo Yehova i ani le? O ñivwana diwi dyandi amba ndekelele Isalela ende, a? Nkimuyukilepo Yehova, pakwabo napo nkikebalekelelapo bende, mhm.” (Divilu 5:1, 2) Felo wāmwekele bu muntu wa mutwe mūmu ne mbalwe, ino Yehova wāsoñanya Mosesa amusapwile musapu misunsa ne misunsa. (Divilu 7:14-16, 20-23; 8:1, 2, 20) Bine, Mosesa wēmwenine ne mwādi mulobela Felo. Le ulanga kumwendela’ko monka kwādi kwa kulupula kintu kiyampe? Bine, Isalela wādi utengele’nka kunyongololwa. Ino Felo nandi kasha ūmija mutyima wa kupela. Shi wādi abe, wādi wa kulonga’po bika?

8. I kamweno’ka kālupukile ku byalongele Yehova padi Felo, ne ino myanda itutala muswelo’ka?

8 Mosesa kākokelepo, ino wāsapula musapu mukwabo amba: “Mo mwanenena Yehova Leza wa ba-Hebelu, amba: Wibalekelele bantu bami bende bidi bañingidile.” Kadi Leza wānena’mba: “Shi naobekele kuboko kwami ne kukukupila ne bantu bobe bene, na kinzengele, nankyo longa wajimine kala panopanshi. Nanshi i binebine pa uno mwanda uno’u o nakwimikija kukulombola bukomo bwami, kadi amba dijina dyami disapulwe konso konso panopantanda.” (Divilu 9:13-16) Bine, byonso byādi bya kulonga Yehova padi Felo wa mutyima mūmu byādi bya kulombola bukomo bwandi amba boba bonso bamufutulula badyumukile’po. Ko kunena’mba i ne Satana Dyabola mwine, wātelelwe na Yesu Kidishitu mwenda mafuku amba i “mwine panopantanda.” (Yoano 14:30; Loma 9:17-24) Monka mokyālailwe, dijina dya Yehova dyāsapwilwe pano pa ntanda ponsololo. Kitūkijetyima kyandi kyālamine bene Isalela ne kupandija bibumbo bya bantu besobe bēlungile kobadi mwanda wa kumutōta. (Divilu 9:20, 21; 12:37, 38) Tamba penepa, kusapulwa kwa dijina dya Yehova ko kumwena’mo midiyo ne midiyo ya boba belunga ku mutōtelo wa bine.

Kwikonda na Bantu Bakomo

9. Le bantu ba Mosesa bene bābudilwe kulēmeka Yehova namani?

9 Bahebelu bāyukile dijina dya Leza. Mosesa wādi utela’dyo ponso paādi wisamba nabo, ino kebādipo bapa nyeke Mwinē dino dijina bulēme bumufwaninwe. Kinondanonda’tu na kupwa Yehova kunyongolola bene Isalela mu Edipito mu kingelengele, i bika byālongekele pobābudilwe kutana bukidi mema mayampe a kutoma? Bēuningile Mosesa. Kupwa kebātompola pangala pa bidibwa. Penepa Mosesa wēbadyumuna amba miuningo yabo keyādipo ya kwiuningila enka aye ne Alone, mhm, bādi beuningila Yehova. (Divilu 15:22-24; 16:2-12) Ku Lūlu lwa Shinai, Yehova wāpa bene Isalela Mukanda wa Bijila, koku ulonga biyukeno kebibwanya kulongwa na bantu. Ino bantu bābulwa kikōkeji, bāpunga kyana kya ñombe kebekitōta, bālanga’nka ne kulanga amba i “kidilo kya kudi Yehova.”—Divilu 32:1-9.

10. Mwanda waka byobya byālombele Mosesa bisonekelwe mu Divilu 33:13 bifwaninwe kutebwa’ko mutyima mpata na batadi bene Kidishitu dyalelo?

10 Le Mosesa wādi wa kwikala namani na bantu bātelelwe na Yehova mwine amba badi na nshingo myūmu? Mosesa wālombele Yehova amba: “Nakwisashilapo, shi namone biyampe mu meso obe undaije panopano mashinda obe, nabya nkuyuke amba namone biyampe mu meso obe.” (Divilu 33:13) Inoko bene Kidishitu batadi, balela Batumoni ba Yehova dyalelo, abo bakumbanga luombe lwityepeje. Inoko nabo balombelanga’mba: “Bandaīje mashinda obe, abe Yehova; ne kumfundija makoka obe.” (Mitōto 25:4) Kuyuka mashinda a Yehova ko kukakwasha batadi bapwije myanda mu muswelo ukwatañene na Kinenwa kya Leza ne na bumuntu bwandi.

Bisaka Yehova ku Bantu Bandi

11. I mbila’ka yāpelwe Mosesa na Yehova, ne mwanda waka tufwaninwe kuta’ko mutyima?

11 Byobya byādi bisaka Yehova ku bantu bandi byānenwe patōkelela ku Lūlu lwa Shinai. Kupwa Mosesa wāpebwa bipapo bibidi bya mabwe bisonekelwe’po Mbila Dikumi. Aye pa kutūka ku lūlu, wāmona bene Isalela batōta kyana kya ñombe kisungululwe, penepa na bulobo wāela panshi bipapo’bya, nabyo byāladika. Ino Yehova wālemba monka Mbila Dikumi pa bipapo bya mabwe byāsongele Mosesa. (Divilu 32:19; 34:1) Mbila’ya keyāshintyilepo mwanda i enka yāletelwe dibajinji’ya. Mosesa wādi unenwe kulonga bintu mwendele mbila’ya. Kadi Leza wāmulombwele patōka bumuntu Bwandi, wāmuyukija mwiendelejo wafwaninwe kwikala nao aye ntunguluji wa Yehova. Shako bene Kidishitu kebālondangapo Bijila bya Mosesa, ino byobya byānene Yehova kudi Mosesa bidi na misoñanya keyāshintyile ne pano, ikidi na mvubu ku bonso batōta Yehova. (Loma 6:14; 13:8-10) Tubandaulei’mo bidi ibala-inga.

12. Bene Isalela bādi batalwa namani na mukao wa Yehova waādi ulomba kutōtwa bunka bwandi?

12 Kutōta enka Yehova bunka bwandi. Muzo wa Isalela wātenwe popa pādi panena Yehova amba udi na mukao mwanda usakanga kutōtwa enka bunka bwandi. (Divilu 20:2-5) Bene Isalela bēmwenine bukamoni buvulevule bulombola amba Yehova i Leza wa bine. (Kupituluka 4:33-35) Yehova aye wānene patōkelela amba nansha mizo mikwabo byoyādi ilonga byoisaka, ino kaketabijapo butōtyi bwa bilezaleza nansha majende o-onso mu bantu bandi. Kulamata kobādi bafwaninwe kumulamata kekwādipo kwa kuvuija mbila bitupu. Bonso bādi bafwaninwe kuswa Yehova na mutyima wabo onso, na muya wabo onso, ne na bukomo bwabo bonso. (Kupituluka 6:5, 6) Kino kyādi kya kumweka mu binenwa byabo, mu mwiendelejo wabo—bine, i mu būmi bwabo bonsololo. (Levi 20:27; 24:15, 16; 26:1) Ne Yesu Kidishitu nandi wālombwele patōkelela amba Yehova usakanga kutōtwa bunka bwandi.—Mako 12:28-30; Luka 4:8.

13. Mwanda waka bene Isalela bādi banenwe kukōkela Leza mu byonso, ne i kika kyādi kya kwibatonona bamukōkele? (Musapudi 12:13)

13 Kukōkela ku mbila yonso ya Yehova. Bantu ba Isalela bādi bafwaninwe kuvuluka amba pobāpwene kipwano na Yehova, bātyipile mutyipo wa kumukōkela mu byonso. Bādi shabo na bwanapabo buvule, ino mu myanda mwēbapele Yehova mbila, bādi banenwe kukōkela umbyonso. Kino kyo kyādi kya kulombola amba baswele Leza ne nabo bādi ba kumwena’mo pamo ne lutundu lwabo, mwanda bisakibwa byonsololo bya Yehova byādi bya kamweno kobadi.—Divilu 19:5-8; Kupituluka 5:27-33; 11:22, 23.

14. Le Leza wānene ukoma bene Isalela namani kamweno kadi mu kutangidija bintu bya ku mushipiditu?

14 Kutangidija bintu bya ku mushipiditu. Muzo wa Isalela kewādipo unenwe kwitumpa mu bisakibwa bya ku ngitu ne kulengwa ku mingilo ya ku mushipiditu. Būmi bwa bene Isalela kebwādipo bwa kwipāna enka mu bya kulondalonda bya bwine ntanda. O mwanda Yehova wātūdile’ko kitatyi kikola mu yenga ne yenga, kitatyi kya kwipāna enka mu mingilo ya kutōta Leza wa bine. (Divilu 35:1-3; Umbadilo 15:32-36) Mwaka ne mwaka, kwādi bitatyi bitūlwe pafula bya kwenda ku bitango bikola. (Levi 23:4-44) Ino yādi mikenga ya kusekununa bilongwa bya bukomo bya Yehova, ya kuvuluka mashinda andi, ne ya kumufwija’ko pangala pa buyampe bwandi bonsololo. Bantu pobādi bamwekeja lulamato lwabo kudi Yehova uno muswelo, kwakamwa Leza ne buswe bwabo byādi bitama kadi bādi bamona bukwashi bwa mwa kunangila mu mashinda andi. (Kupituluka 10:12, 13) Misoñanya ya kamweno idi mu buno bulombodi ikidi na kamweno ku bantu ba Yehova dyalelo.—Bahebelu 10:24, 25.

Kutendela Ngikadilo ya Yehova

15. (a) Mwanda waka kutendela ngikadilo ya Yehova kwādi na kamweno kudi Mosesa? (b) I bipangujo’ka biketukwasha tulanguluke na mushike pa ngikadilo imo ne imo ya Yehova?

15 Kutendela ngikadilo ya Yehova nako kwākweshe Mosesa ekale biyampe na bantu. Divilu 34:5-7 ulombola amba Leza wāpityile ku meso a Mosesa ne kunena’mba: “Yehova! Yehova Leza! muyule lusa ne buntu, wija pakufuna bulobo, kadi i wa kanye ka ntanda ne ntanda, ne binebinepo; ulamine kanye ka tununu ne tununu, ulekela bukondame ne kujilula, ne bupola-mambo bwine; kadi kakatombolapo bapone; ne kulubwila bukondame bwa ba-shabantu pa babo bāna, ne pa bankana bene kumo, pa lukongo lwa busatu ne lwa pa buná lwine kumo.” Languluka’po bidi pa bino binenwa. Wiipangule amba: ‘Ngikadilo imo ne imo ishintulula bika? Yehova wālombwele’yo namani? Batadi bene Kidishitu bakokeja kwiilombola namani? Le ngikadilo kampanda ifwaninwe kushinta umo ne umo umbukata mwetu namani?’ Ivwana’tu bidi bimfwa bibala-binga.

16. Tukokeja kubweja mushike namani ku kutendela kotutendela lusa lwa Leza, ne mwanda waka kino kidi na kamweno?

16 Yehova i “muyule lusa ne buntu.” Shi udi na dibuku Étude perspicace des Écritures, mwene ukokeja kutanga byodinena pa kishima “Miséricorde” ko kunena’mba lusa? Pakwabo ubwanya kulonga bukimbi pa kino kishima mu dibuku Index nansha pa mpangiko ya kompyuta ya Watchtower Library (CD-ROM). * Ukokeja ne kunyemena ku Concordance pa bisonekwa bīsambila pa lusa (miséricorde). Ukamona amba kutentekela pa kupēleja kupēlejanga’ko Yehova mfuto kyaba kimo, udi kadi ne na mutyima wa lusalusa. Lusa lo lutononanga Yehova anyongolole bantu bandi. Kino i kimweke mu muswelo wakwatakenye Leza bene Isalela ku ngitu ne ku mushipiditu mu lwendo lobādi benda ku Ntanda ya Mulao. (Kupituluka 1:30-33; 8:4) Pa lusa lwandi, Yehova wādi ulekela bantu bilubo byabo. Wādi ukwatyilwa bantu bandi ba pa kala lusa. Bine, bengidi bandi ba dyalelo nabo bafwaninwe’nka kwifwila lusa abo bene na bene!—Mateo 9:13; 18:21-35.

17. Kwivwanija senene buntu bwa Yehova kuketukwasha namani twendeleje mutōtelo wa bine?

17 Lusa lwa Yehova i lubwejibwe’ko ne buntu. Le ukokeja kushintulula namani kishima buntu? Pano dingakanya nshintulwilo yobe na bisonekwa binena amba Yehova i wa buntu. Bible ulombola amba buntu bwa Yehova i ne kulangila na buswe boba bafudilwe mu bantu bandi. (Divilu 22:26, 27) Mu ntanda yo-yonso, beni, pakwabo ne bakwabo bene bakokeja kwikala bafudilwe. O mwanda pādi pafundija Yehova bantu bandi amba baleke kwikala na mboloji ino bekale na kanye ku bafudilwe, wēbavulwije amba nabo bādi beni—mu Edipito. (Kupituluka 24:17-22) Le bantu ba Leza ba dyalelo nabo? Buntu bwetu bwitukwasha twilunge umbumo ne kukokela bakwetu ku mutōtelo wa Yehova.—Bilongwa 10:34, 35; Kusokwelwa 7:9, 10.

18. I ñeni’ka yotuboila ku mikalo yāfundijibwe Isalela na Yehova itala mashinda a bantu ba mizo mikwabo?

18 Ino mutyima wa kanye ku mizo mikwabo kewādipo ufwaninwe kuvulamija Isalela buswe bwa kuswa Yehova ne misoñanya yandi ya mu mwikadilo. O mwanda bene Isalela bāfundijibwe amba kebafwaninwepo kulonda mashinda a mizo ibajokolokele, nansha kwiula bibidiji byayo bya mitōtelo ne būmi bwayo bwa munyanji. (Divilu 34:11-16; Kupituluka 7:1-4) Ne kotudi batwe dyalelo i muswelo umo. Tunenwe kwikala bantu bajila monka mwikadile Leza wetu, Yehova, i ujila.—1 Petelo 1:15, 16.

19. Kwivwanija mumwena Yehova bubi kulamanga bantu bandi ku bika ne bika?

19 Pa kusaka amba Mosesa evwanije mashinda andi, Yehova wāmulombwele patōka amba ketabijangapo bubi, inoko wijanga pa kufuna bulobo. Ushilanga bantu bandi kyaba kya kwifunda bisakibwa byandi mwa kwibilondela. Kadi shi muntu wēsāsa, Yehova umulekelanga bubi, ino katunyangapo kupāna mfuto ifwaninwe boba baponena mu bubi bukatampe. Wādyumwine kala Mosesa amba nkongo īya kumeso nayo ibwanya kufikilwa na biyampe nansha bibi byādi bya kulonga bene Isalela’ba. Bine, kusangela mashinda a Yehova kulamanga bantu ba Leza baleke kutopeka Leza pangala pa ngikadilo yobeobolwedile abo bene nansha kufula ku kunena amba waije.

20. I bika biketukwasha twikale biyampe na banabetu betabije ne na boba botwitana nabo mu mwingilo wetu? (Mitōto 86:11)

20 Shi usaka kuyuka Yehova ne mashinda andi buyuki budi na mushike, nabya endelela na kulonga bukimbi ne kulanguluka pa byobya byotanga mu Bible. Bandaula na katentekeji bintu palapala bisangaja mu bumuntu bwa Yehova. Languluka mu milombelo muswelo okokeja kwiula Leza ne kukwatañanya ne pa mfulo būmi bobe na mpango yandi. Kino kikakukwasha wepuke makinga, wikale biyampe na banabenu betabije, ukwashe ne bakwabo nabo bayuke ne kuswa Leza wetu wa buya bwa dyangi.

[Kunshi kwa dyani]

^ Onso alupwilwe na Batumoni ba Yehova.

Le Ubefunde Bika?

• Mwanda waka kwityepeja kwādi na kamweno kudi Mosesa, ne mwanda waka i kwa kamweno kotudi?

• I biyampe’ka byādi mu kwenda misunsa mivule kudi Felo ne kumulombola byanena Yehova?

• I misoñanya’ka mikatampe imoimo yāfundijibwe Mosesa itutala ne batwe?

• I muswelo’ka otukevwanija na mushike ngikadilo ya Yehova?

[Bipangujo bya Kifundwa]

[Kifwatulo pa paje 9]

Mosesa wāfikije na kikōkeji mwanda wa Yehova kudi Felo

[Kifwatulo pa paje 10]

Yehova wāsokwedile Mosesa bisakibwa byandi patōka

[Kifwatulo pa paje 12]

Languluka pa ngikadilo ya Yehova