Bambutwile, Vuijai Bisakibwa bya Bisaka Byenu

“Shi kadi muntu kamwenepo bintu bya bandi, . . . nankyo wavutakanya lwitabijo.”—1 TEMOTE 5:8.

1, 2. (a) Mwanda waka i kintu kikankamika pa kumona bisaka bitanwa ku kupwila? (b) Bisaka bikondanga na bikoleja’ka bimobimo pa kufika ku kupwila kumeso kwa kitatyi?

 POELA meso koku ne koku mu kipwilo kya bwine Kidishitu kumeso kwa kupwila kushilula, kukabulwepo kumona bana bavwele senene ne bya dyangi bashikete pamo na bambutwile babo. Mwene i kya nsangaji pa kumona buswe bumwekelele budi mu bino bisaka—buswe bobaswele Yehova ne abo bene na bene? Ino i bipēla kwilwa kuta mutyima ku bukomo bulonga kisaka pa kutanwa pa kitatyi ku kupwila.

² Divule dine, bambutwile baputumanga na mingilo dyuba dyonso, ne mu byolwa bidi’ko kupwila, mo mwine muvulanga mingilo mu kisaka. Bidibwa bya kuteka, twaji twa kukonkeja, ne madevwala a kupwija. Bambutwile badi na kitundu kilēma mpata kya kutadija shi bonso abaoye ne kuvwala bitōka, abadi, ne shi abeteakanya mwa kufikila kumeso kwa kitatyi. Na bubine, shi mudi na bana, kukokeja kwikala bintu bivule byampikwa kulaya bikokeja kwimutyelewija. Mutame ukokeja kusana mbwija mu makayo. Nkasa nandi wamwanga byaadi udya. Bana bakwabo kokwa nabo balwa. (Nkindi 22:15) Kya mfulo? Nansha bambutwile byobadi bateakenye byonso senene mwa kwendela, ino bintu bikokeja kukoma. Inoko, bisaka bitanwanga nyeke ku Njibo ya Bulopwe kumeso kwa kushilula kupwila. Bine, i kintu kikankamika pa kwibimona bīya yenga ne yenga, mwaka ne mwaka, enka ne bitama bana nabo kebengidila Yehova!

3. Tuyukile namani amba Yehova umwene bisaka na mvubu?

³ Nansha mingilo yobe ya bumbutwile byoikomanga kitatyi kimo, pakwabo ikupungija, ukokeja kukulupila amba Yehova utendelanga mpata bukomo bolonga. Yehova ye Mushiludi wa mpangiko ya kisaka. Kinenwa kyandi kinena amba kisaka ne kisaka ‘kyainikilwe’—ko kunena’mba i kishiluke kudi Yehova. (Efisesa 3:14, 15) Nanshi banwe bambutwile pomukimba kuvuija mingilo yenu mu kisaka mobifwaninwe, mupanga Mfumu Mubikadi wa diulu ne ntanda bulēme. (1 Kodinda 10:31) Mwene ano i madyese makatampe? Nanshi i kyendele’mo tubandaule mwingilo wimupele Yehova banwe bambutwile. Mu kino kishinte, tusa kulangulukila pa kishima kumona bintu bya ba mu kisaka. Tupitulukei mu myanda isatu mulomba Yehova bambutwile bamone bintu bya ba mu bipango byabo.

Kumona Bintu bya ku Ngitu

4. Mu kisaka, i mpangiko’ka yātūdile’mo Yehova mwanda wa kuvuija bisakibwa bya bana?

⁴ Mutumibwa Polo wāsonekele amba: “Shi kadi muntu kamwenepo bintu bya bandi, ne bya ba mu kipango kyandi nabo bo bēne, nankyo wavutakanya lwitabijo, watabukidilamo kubipa ne pa wampikwa kwitabija.” (1 Temote 5:8) Pādi panena Polo amba “muntu,” le i ani waādi nandi  ku mutyima? I mutwe wa kisaka, divule dine i shabana. Leza upele kadi mwana-mukaji mwingilo wa bulēme wa kwikala mukwashi wa wandi mulume. (Ngalwilo 2:18) Bana-bakaji ba mu myaka isekunwinwe mu Bible bādi divule bakwasha balume mu kusokola bisakibwa bya kisaka. (Nkindi 31:13, 14, 16) Dyalelo, bambutwile balela bana kasuku nabo abavula. * Bambutwile bene Kidishitu badi kasuku nabo beelelanga’ko mu kumona bintu bya ba mu bipango byabo. Ino bikalanga biyampe shi bisaka bidi na bambutwile bonso babidi, shabana papo utangidile bu mutwe!

5, 6. (a) I bikoleja’ka bimo bitana boba balonga buninge bwa kusokwela babo bintu bya ku ngitu? (b) I mumweno’ka muyampe umwene bene Kidishitu bashabana kaji wibakwasha bendelele na kwingila?

⁵ Le i kumona bintu’ka kwādi kwisambila’po Polo mu 1 Temote 5:8? Myanda idi kūlu ne kunshi ilombola amba wādi wisambila bidi pa bisakibwa bya ku ngitu bya ba mu kisaka. Mu ntanda ya dyalelo, kudi bikoleja bivule bitana mitwe ya bisaka pa kumona bino bisakibwa. Kujokoloka ntanda yonso, misokwe ibakoma, ke-pantu kutalulwa pa kaji, bulofwa, ne kukanda kwa lupoto byendelelanga’nka kumeso. Le i bika bikokeja kukwasha shabana usasaketa kisaka atakamane nansha byatana bino bikoleja?

⁶ Shabana ufwaninwe kuvuluka amba kino kiselwa kyavuija i Yehova umupele’kyo. Binenwa bya Polo bya ku bukomo bwa mushipiditu bilombola amba mwana-mulume ubwanya kulonda uno musoñanya ino upela kwiulonda ukekala pamo bwa “wavutakanya lwitabijo.” Mwine Kidishitu ufwaninwe kulonga buninge bwa kuleka kumonwa na Leza uno muswelo. Inoko i kya bulanda, mwanda bavule mu ino ntanda i “bampikwa lusa lwa bu-butule.” (2 Temote 3:1, 3) Mwanda kudi bashabana kebabadika banyemanga kiselwa kyabo, bashiya bisaka byabo pambulwa wa kwibikwatakanya. Balume bene Kidishitu kebafwaninwepo kūmija mityima uno muswelo na kulengwa kumona bintu bya babo. I beshile na bengidi nabo, mwanda abo bamwene kaji kabo, nansha ke koka kabulebule kene, bu ka mvubu ne ka bulēme, bu muswelo wa kusangaja Yehova Leza, mwanda kebakwashanga bamone bintu bya baswe babo.

7. Mwanda waka i kyendele’mo bambutwile bate mutyima ku kimfwa kya Yesu?

⁷ Mitwe ya bisaka ikamona bukwashi shi ita ne mutyima ku kimfwa kibwaninine kya Yesu. Vuluka, Bible wālaile mungya bupolofeto amba Yesu ukekala “Shandya myaka yonso nyeke.” (Isaya 9:6, 7) Byadi “Adama wēfulako” nanshi i mupingakene pa “Muntu umbajinji Adama” na kwikala shandya bonso badi na lwitabijo. (1 Kodinda 15:45) Ino Yesu i shabana muyampe, mwishile na Adama wāikele shabana wa mwino, wisakila. Bible unenena padi Yesu amba: “E po tuyūkila pano lusa, pētutūdila būmi bwandi.” (1 Yoano 3:16) I amo, Yesu wāelēle bakwabo būmi bwandi na mutyima tō. Ne kadi dyuba ne dyuba wādi utangidija bisakibwa bya bakwabo kumeso kwa byandi. Bine, banwe bambutwile mukokeja kumwiula uno mushipiditu wa kwipānina bakwabo.

8, 9. (a) Le bambutwile bakokeja kuboila ñeni’ka ku byoni mu kusokwela babo bana bintu pampikwa kwisakila? (b) Le bambutwile bene Kidishitu bavule balombolanga namani mushipiditu wa kwipāna?

⁸ Bambutwile bakokeja kuboila ñeni mivule ku buswe bwampikwa kwisakila bumweka mu binenwa byānene Yesu ku bantu ba bulongelonge amba: “Yō! yō! dingi dine dyo nadi nsaka na’mba nkubungakenye pamo bāna bobe, bwa nzolo wa bāna wibabungakenya mu mapapa!” (Mateo 23:37) Yesu wāletele pano kyelekejo kitenga mityima kya nzolo wa bana welele twana twandi mu mapapa. Bine, bambutwile bakokeja kuboila ñeni mivule ku kitetyima kya nzolo ukiñanga bandi bana, witūla aye mwine mu kyaka kutyina bakasanshija twana twandi. Biloñanga toni tudi na bana dyuba ne dyuba nabyo i bya kutendelwa shi wibimona. Toni tujokolokanga koku na koku motukimba bya kudisha bana. Bine, nansha shi tubapungila, ino tudiñanga bidibwa mu milomo ya twana twasamine, pavule twana tuminanga’byo kupwa kadi ketudila mwanda wa betupe bikwabo. Bipangwa bivule bya Yehova “bitabukile byamwiko ñeni” mu kusokola bisakibwa bya bana babyo.—Nkindi 30:24.

⁹ Bambutwile bene Kidishitu nabo mo monka, kujokoloka ntanda yonso balombolanga  mushipiditu wa kwipāna utendelwa. Padi mwisashikanga banwe bene ku byaka momutyina benu bana bakafikilwa na kibi. Ne kadi mwisuminwanga bintu na mutyima tō difuku ne difuku mwanda wa kumona bya kukwasha bipango byenu. Bavule mu bukata bwenu babukanga lubanga ne kushilula twaji tupungija ne tutyumuna bidyoma. Mukambanga na mingilo mwanda’tu wa kusokola kadibwa kayampe ka kwela mu kisuku. Mwikonda na twaji pa kumona bisandi bitōka bya benu bana, mwa kulāla, ne twa kwibafutyila ku masomo senene. Kadi difuku ne difuku, mwaka ne mwaka, muloñanga enka namino. Bine ne bine ponka, kuno kwipāna kwenu ne kūminina kwenu kusangajanga Yehova! (Bahebelu 13:16) Ino kadi muvulukanga amba kudi miswelo mikwabo ya mvubu mpata ya kumwena ba mu bipango byenu bisakibwa.

Kumona Bintu kya ku Mushipiditu

10, 11. I bisakibwa’ka bya mvubu kutabuka bisakilwa bantu, ne bambutwile bene Kidishitu bafwaninwe kulonga bika dibajinji pa kuvuijija babo bana bino bisakibwa?

¹⁰ Bintu bya ku mushipiditu byo bine bipite ne bya ku ngitu bine. Yesu wānene amba: “Muntu nanshi kakamwenapo būmi mu mikate yonka, mhm, poso mu myanda yonso ītamba mu kyakanwa kya Mwine Leza.” (Mateo 4:4; 5:3) Banwe bambutwile, le mukalonga bika pa kumona bintu bya ku mushipiditu?

¹¹ Mu uno mwanda, i kutupu padi kisonekwa kipitulukwa’mo divule kutabuka kya Kupituluka 6:5-7. Pūtula Bible obe utange ano mavese. Yuka amba bambutwile bafwaninwe kutamija bidi būmi bwabo bwa ku mushipiditu, kūningisha buswe bobaswele Yehova ne kulama bino binenwa mu mutyima wabo. Bine, mufwaninwe kwikala befundi basumininwe ba Kinenwa kya Leza, kutanga Bible kitatyi ne kitatyi ne kulanguluka’po amba mwikale kwivwanija senene mashinda a Yehova, misoñanya yandi, ne bijila byandi kadi mwikale ne kuswa’byo. Ku mfulo, mutyima wenu ukayula bubinebine bulumbuluke bwa mu Bible bukemupa muswelo wa kwikala na nsangaji, kwakamwa, ne buswe bwa kuswa Yehova. Mukekala na bintu bivule bilumbuluke bya kupa benu bana.—Luka 6:45.

12. Bambutwile bakokeja kwiula namani kimfwa kya Yesu pobakomeneja bubinebine bwa mu Bible mu babo bana?

¹² Bambutwile bakomo ku mushipiditu bo babwanya kulonda madingi atanwa mu Kupituluka 6:7, a ‘kukomeneja’ binenwa bya Yehova mu lutundu lwabo kitatyi kyo-kyonso. ‘Kukomeneja’ i kufundija ne kukoma myanda na kupituluka’mo. Yehova uyukile biyampe amba batwe bonso—nakampata bana—tusakilwanga kupitulukilwa mu myanda mwa kuyukila’yo. O mwanda Yesu wādi upituluka mu myanda paādi ufundija. Kimfwa, Yesu pa kufundija bandi bana ba bwanga mwa kwikadila betyepeje pa kyaba kya kwitatula ne kwitāka, wākimbile miswelo mivule ya kupituluka mu musoñanya umo onka. Wāfundija na kulanguluka nabo, na kwibapa kyelekejo, ne na kya kumwena’ko.  (Mateo 18:1-4; 20:25-27; Yoano 13:12-15) Kintu kikwabo, Yesu kādipo nansha dimo muntu wampikwa kitūkijetyima. Ne bambutwile nabo mo monka, bakokeja kukimba miswelo ya kufundija babo bana na kitūkijetyima ne na kupituluka mu misoñanya ya Yehova kufika’nka ne byobemvwanija’yo ne kulonda’yo.

13, 14. I bitatyi’ka bikwabo bikokeja bambutwile kukomeneja bubinebine bwa mu Bible mu babo bana, ne i bingidilwa’ka bikwasha?

¹³ Kifundwa kya kisaka o mukenga muyampe wa kufundija buno bufundiji. Bine, kifundwa kya Bible mu kisaka, kifundwa kitatyi ne kitatyi, kyūbaka, ne kya nsangaji kyo kitako kine kya būmi bwa ku mushipiditu mu kisaka. Bisaka bya bene Kidishitu kujokoloka ntanda yonso biloelelwanga bino bifundwa na kwifunda kitabo kimo kya mu bitabo bilupwilwe na bulongolodi bwa Yehova ne na kukwatañanya kifundwa na bisakibwa bya bana. Dibuku Écoute le grand Enseignant i kyabuntu kikatampe mu uno mwanda, kadi kudi ne dibuku Les jeunes s’interrogent : Réponses pratiques. * Inoko, kifundwa kya kisaka ke enkapo kitatyi kya kufundija bana kete.

¹⁴ Monka mwikilombwela Kupituluka 6:7, kudi ne bitatyi bikwabo byomukokeja banwe bambutwile kwisamba na benu bana bintu bya ku mushipiditu. Mukokeja kusokola mikenga ya kupa benu bana bisakibwa bya ku mushipiditu pomwenda pamo mwishinda, pomwingila pamo, ne pomukōkolokwa nabo pamo. Shako, kemufwaninwe’nka “kwisambasamba” na benu bana bubinebine bwa mu Bible. Ino tompai kwisamba mīsambo yūbaka ne itamija ku mushipiditu. Kimfwa, dipepala Réveillez-vous ! didi na bishinte bya myanda īsambila pa bintu bishileshile. Bino bishinte bikokeja kwikala kyalwilo kya mīsambo yenu itala pa bupangi bwa Yehova bwa banyema, bifuko bya buya bwa dyangi bya pano pa ntanda, ne bibidiji palapala bya bantu ne mwikadila wa būmi bwabo. Mīsambo ya uno muswelo na bana ikebatonona nabo batange bitabo bilupulwa na kabumbo ka umpika wa binebine ne wa manwa.—Mateo 24:45-47.

15. Le bambutwile bakokeja kukwasha babo bana namani bamone amba mwingilo wa bwine Kidishitu i muyampe kadi udi na mpalo?

¹⁵ Kwisamba mīsambo yūbaka na benu bana kukemukwasha muvuije kisakibwa kikwabo kya ku mushipiditu. Bana bene Kidishitu bafwaninwe kuyuka mwa kusapwidila bakwabo lwitabijo lwabo senene. Pomwisamba nabo mwanda usangaja udi mu Kiteba kya Mulami nansha mu Réveillez-vous ! mukokeja kukimba miswelo ya kukwatañanya’yo na mwingilo. Kimfwa, mukokeja kwibepangula’mba: “Mwene i kya kutendelwa shi bantu bakwabo nabo abayuka ino myanda itala padi Yehova? Ulanga tukokeja kulonga namani pa kusaka muntu asangele uno mwanda?” Mīsambo ya buno bwino ikakwasha bana batamije mutyima wa kusaka kusapwila bakwabo byobya byobefunda. Kupwa, pomwenda na bana pamo mu mwingilo, bakamona  kimfwa kyenu pomwingidija mīsambo’ya mu busapudi. Kadi bakayuka nabo amba busapudi i mwingilo usangaja ne muyampe, mwanda bakamwena’mo maloa ne nsangaji.—Bilongwa 20:35.

16. Bana bakefunda bika pa kuteja milombelo ya bambutwile babo?

¹⁶ Kadi bambutwile bakamona kupa babo bana bintu bya ku mushipiditu kitatyi kyobalombela. Yesu wāfundije bandi bana ba bwanga mwa kulombelela, kadi wādi ulombela nabo mu byaba bivule. (Luka 11:1-13) Langa’po mobefundile bivule pa kwilunga mu milombelo pamo na Mwanā Yehova mwine! Ne benu bana nabo mo monka, bakefunda bivule mu milombelo yenu. Kimfwa, bakayuka amba Yehova usaka twisambe nandi bintu bitamba ku mutyima, kumufwena na bikambija byo-byonso byotudi nabyo. Bine, milombelo yenu ikafundija benu bana buno bubinebine bwa kamweno ku mushipiditu, amba: Bakokeja nabo kupwana na Shabo wa mūlu.—1 Petelo 5:7.

Kumona Bintu bya mu Malango

17, 18. (a) Bible ulombola namani mvubu idi mu kuswa bana? (b) Bashabana bakokeja kwiula Yehova namani mu kulombola buswe kudi babo bana?

¹⁷ Bine, bana basakilwa kadi bintu bya kuvuija bisakibwa bya mu malango. Kinenwa kya Leza kilombola bambutwile muswelo wa kuvuija bino bisakibwa. Kimfwa, bansongwakaji banenwe “kusanswa . . . bāna babo.” (Tetusa 2:4) Kino kyo kifwaninwe kufundijibwa bainabana bakidi bansongwakaji. Bine, i kya ñeni kulombola mwana buswe. Kino kikamufundija nandi buswe ne kikamuletela byabuyabuya bya endaenda. Ku mutamba mukwabo, kuleka kufundija mwana buswe i kubulwa ñeni. Mwanda kuletanga masusu makatampe kadi i kutunya kwiula Yehova, mwine wituswele buswe bukatampe nansha byotudi bampikwa kubwaninina.—Mitōto 103:8-14.

¹⁸ Yehova ye wāshilwile kuswa bana bandi ba pano pa ntanda. 1 Yoano 4:19 unena’mba, “aye ye umbajinji kwituswa.” Banwe bashabana nenu iulai kimfwa kya Yehova na kubadikila kukaningisha kijimba kya buswe na benu bana. Bible usoñanya bashabana baleke kusomba babo bana kutyina amba “bakanyoñama pa mutyima.” (Kolose 3:21) Kekudipo bifityijanga bana mityima na kwimona amba mbutwile kebamuswelepo ne kumumona bu wa mvubu. Bashabana bekaka kulombola ano malango, bafwaninwe kuvuluka kimfwa kya Yehova. Yehova wēsambile aye mūlu amba uswele ne witembanga wandi Mwana. (Mateo 3:17; 17:5) Bine, kino kyākankamikile Yesu! Ne bana nabo bamonanga bukomo ne bukankamane shi bambutwile banena pa kubulwa budimbidimbi amba bebaswele ne betembanga’bo.

19. Mwanda waka kulemununa mwana kudi na kamweno, ne bambutwile bene Kidishitu bakenzankanya’ko muswelo’ka?

¹⁹ Bine, buswe bwa bambutwile ke bwa ku kanwapo’tu kete. Buswe bumwekanga dibajinji mu bilongwa. Kulela bana ku ngitu ne ku mushipiditu i kilomboji kya buswe bwa bambutwile, nakampata shi bambutwile balonga kino mu muswelo ulombola amba batononwanga na buswe. Kadi kulemununa nansha kudingila bana nako i kilomboji kya mvubu kya buswe bwa bambutwile. Bine, “yewa musanshibwe na Yehova umudingilanga ne madingi.” (Bahebelu 12:6) Ku mutamba mukwabo, kuleka kupa bana madingi kulombola amba mbutwile wibashikilwe! (Nkindi 13:24) Yehova wenzankanyanga nyeke madingi, na kupāna “mfuto pa mpelo.” (Yelemia 46:28, NW) Kuno kwenzankanya ke mwandapo upēla nyeke ku bambutwile bakubulwa kubwaninina. Inoko, i biyampe kulonga bukomo bwa kwikala na buno bujalale. Kulemununa mwana na buswe ne kusumininwa kukamukwasha atame ne kwikala na būmi bwa nsangaji, bupa bipa biyampe. (Nkindi 22:6) Mwene mbutwile  ne mbutwile mwine Kidishitu usakanga wandi mwana ekale na buno būmi?

20. Bambutwile bakokeja namani kupa babo bana mukenga mulumbuluke wa kutonga būmi?

²⁰ Banwe bambutwile, shi mwingile mwingilo wa kamweno wimupele Yehova—kumona bintu bya ku ngitu, ku mushipiditu, ne bya mu malango bya benu bana—mukapalwa mpalo mikatampe. Nabya mupanga benu bana mukenga mulumbuluke wa ‘kutonga būmi’ ne ‘kukekala bōmi.’ (Kupituluka 30:19) Boba bana batonga kwingidila Yehova ne kulamata mu kashinda ka būmi shi abatama, basangajanga mpata bambutwile babo. (Mitōto 127:3-5) Ino nsangaji ikekala ya nyeke! Le bana bakokeja kutendela Yehova namani dyalelo? Kishinte kilonda’ko kikesambila pa uno mwanda.

[Kunshi kwa dyani]

Le Usa Kulondolola Namani?

I bika bikokeja kulonga bambutwile pa kumona bisakibwa bya babo bana bya

• ku ngitu?

• ku mushipiditu?

• mu malango?

[Bipangujo bya Kifundwa]

[Kifwatulo pa paje 12]

Toni tuvule twingilanga kukōka mpika mwanda wa kudisha twato twana

[Kifwatulo pa paje 14]

Bambutwile bafwaninwe bidi kutamija būmi bwabo bwa ku mushipiditu

[Kifwatulo pa paje 15]

Bambutwile bakokeja kusokola byaba bivule bya kufundija bana myanda itala Umpangi

[Kifwatulo pa paje 16]

Bana bakomejibwanga ne kukankamikwa shi bambutwile betemba’bo