Enda ku bidi'mo

Enda ku kifunka

Myanda Miyampe ku Bantu ba Mizo Yonso

Myanda Miyampe ku Bantu ba Mizo Yonso

Myanda Miyampe ku Bantu ba Mizo Yonso

“Mukēkale basapudi bami bakusapula . . . ne kulampe kwine kumfulo kwa ntanda.”—BILONGWA 1:8.

1. Byotudi bafundiji ba Bible, tutanga mutyima ku bika ne mwanda waka?

 BAFUNDIJI ba bwino kebatangapo mutyima enka ku byobalombola befundi babo, ino i ne ku muswelo obebalombola’byo. Ne batwe netu tulongelanga monka mwanda twi bafundiji ba bubinebine bwa mu Bible. Tutanga mutyima ku musapu otusapula ne ku misapwilo yotwingidija. Musapu wetu, ko kunena’mba myanda miyampe ya Bulopwe bwa Leza, keushintangapo, ino tukwatañanyanga misapwilo yetu na ngikadilo. Mwanda waka? Mwanda wa kufikila bantu bavule kutabuka.

2. Potukwatañanya misapwilo yetu na ngikadilo, twiulanga bāni?

2 Potukwatañanya misapwilo yetu na ngikadilo, twiulanga bengidi ba Leza ba pa kala. Tala kimfwa kya mutumibwa Polo. Wānene amba: “Ku bene Yudea nēalamuna, ke ndi mwine Yudea, . . . Ku boba bampikwa mukanda-wabijila nami mo monka, ngikale wampikwa mukanda-wabijila . . . Kudi bakōkekōke nako monka, nēalamuna, ke ndi mukōkekōke, na’mba monemo bakōkekōke; kadi ku bantu bonsololo, nebālamukila bu-bintu byonso na’mba, kepabulwe, konsokonso mpandijeko bamo.” (1 Kodinda 9:19-23) Muswelo wādi usapula Polo na kushinta musapwilo wādi mufwaninwe. Netu tukokeja kusapula mobifwaninwe shi tusendulula biyampe misapwilo yetu mungya bantu botwisamba nabo.

Ne ku “Mafulo Onsololo a Panopanshi”

3. (a) I kijika’ka kyotulwa nakyo mu mwingilo wetu wa busapudi? (b) Lelo binenwa bya Isaya 45:22 i bifikidile namani dyalelo?

3 Kijika kikatampe kilwa na boba basapula myanda miyampe i bukata bwa mwaba—ke “panopantanda ponso” kadi. (Mateo 24:14) Mu myaka katwa kadi’mo, bengidi ba Yehova bavule baingile bininge pa kukusa myanda miyampe mu matanda makwabo. Le i bipa’ka byotumwene? I kutandabuka kwa kashā ntanda yonso. Ku ñanjilo ya myaka katwa ka 20, busapudi bwadi mu matanda abala-anga kete, ino pano ke mu matanda 235! Bine, pano myanda miyampe ya Bulopwe isapulwanga ne ku “mafulo onsololo a panopanshi.”—Isaya 45:22.

4, 5. (a) I bāni bengila mwingilo mukatampe wa kusambakanya myanda miyampe? (b) Mabilo amoamo a misambo i manene bika pa boba batambile kulampe baile kwingidila mu myaba ya misambo yabo?

4 I bika bilengeje kuno kwendelela? I bivule bine. Bamishonele bafundile ku Masomo a Ngileade a Bwifundi bwa Bible a Sosiete Watchtower, ne panopano banabetu 20 000 ne musubu bapwile Masomo a Bufundiji bwa Mingilo i batuntwile mpata ku uno mwingilo. Kudi kadi Batumoni bavulevule bavilukila abo bene mu matanda musakilwa basapudi ba Bulopwe bavule. Bano bene Kidishitu ba mushipiditu wa kwipāna—bana-balume ne bana-bakaji, banuke ne batame, bankunga ne basonge—bengilanga mwingilo mukatampe mu kusapula musapu wa Bulopwe ntanda yonso. (Mitōto 110:3; Loma 10:18) Batendelwanga bininge. Ivwana bidi bisonekele mabilo amoamo a misambo pangala pa boba batambile kulampe mwanda wa kwingidila mu myaba ya misambo musakilwa bengidi bavule.

5 “Bano Batumoni baswedibwe batangidilanga mwingilo wa busapudi mu myaba mitolwele, bakwasha bipwilo bipya, ne kutuntwila ku kutama kwa ku mushipiditu kwa batutu ne bakaka ba muno mwetu.” (Ekwatere) “Shi tutwa twa beni baile kwingila muno bende, nankyo bipwilo bivule bikajina. Na bubine i dyese kwikala nabo.” (Repiblike ya Dominike) “Mu bipwilo byetu bivule, mudi kibalwa kikande kya bakaka, kyaba kimo i bakaka 70 pa katwa. (Mitōto 68:11) Bavule umbukata mwabo i bapya mu bubinebine, ino bakaka bapania bankungakaji batambile mu matanda makwabo bakwashanga bininge mu kwiija bano bapya mwingilo. Bano bakaka batambile ntanda kalubwanga i kyabuntu kya binebine kotudi!” (Ntanda ya Bulaya bwa Kutunduka) Lelo nobe kodi mulange kwenda kukengidila mu ntanda mikwabo? *Bilongwa 16:9, 10.

“Bantu Dikumi ba mu Ndimi Yonsololo”

6. Zekadia 8:23 ulombola namani kijika kya ndimi mu mwingilo wetu wa busapudi?

6 Kijika kikwabo kikatampe i kwishilashila kukatampe kwa ndimi inenwa pano pa ntanda. Kinenwa kya Leza kyālaile amba: “Kikafika enka nenki, mu oa mafuku’a bantu dikumi ba mu ndimi yonsololo ya mizo’ya, bakakwata, eyo, bakashipila ku kisandi kya yewa udi bumwine Yudea amba: Batwe tukenda nenu, mwanda tubaivwana’mba Leza udi nenu pamo.” (Zekadia 8:23) Mu kufikidila kwa dyalelo kwa buno bupolofeto, bantu dikumi belekeja kibumbo kikatampe, kitelelwe mu Kusokwelwa 7:9. Inoko ivwana munenena bupolofeto bwa Zekadia, amba “bantu dikumi” kebakatambepo enka mu mizo yonsololo, mhm, ino bakatamba ne “mu ndimi yonsololo ya mizo’ya.” Le kodi mumone kufikidila kwa kano kamwanda ka kamweno ka buno bupolofeto? Eyo, kodi mwikamone.

7. Bibalwa bilombola namani amba bantu “ba mu ndimi yonsololo” bafikilwanga na myanda miyampe?

7 Ivwana bidi bibalwa bimobimo. Myaka 50 kunyuma, mabuku etu adi alupulwa mu ndimi 90. Ino dyalelo alupulwanga mu ndimi 400 ne musubu. ‘Umpika wa binebine ne wa manwa’ i mulonge bukomo bwandi bonso mwanda kulupula mabuku mu ndimi īsambwa ne na bantu batyetye’tu. (Mateo 24:45) Kimfwa, mabuku esambila pa Bible pano alupulwanga mu ludimi lwa mu Belau (lwisambwa na bantu 15 000), lwa mu Groelande (lwisambwa na bantu 47 000), ne lwa mu Yape (lwisambwa na bantu munshi mwa 7 000).

“Kibelo Kikatampe” Kitwala ku Mikenga Impya

8, 9. I kikoleja’ka kilengeje “kibelo kikatampe” kishitulwe kotudi, ne Batumoni tununu ne tununu i balonge’po namani?

8 Ino mu ano mafuku, kekitulombepo padi kwenda kulampe pa kusapwila bantu ba ndimi yonso myanda miyampe. Mu myaka ya kunyuma, divilu dya midiyo ne midiyo ya baviluka ne bapando banyemena mu matanda a bweni i dibutule bitango bivule bya bantu besamba ndimi ya bweni ntanda yonso. Kimfwa mu Paris, mu Franse, mwisambwanga kintu kya ndimi 100 mishileshile. Mu Toronto, mu Kanada, kemudi ndimi 125; ne mu Londoni, mu Angeletele, munenwanga ndimi myeni 300 ne kupita! Bano bantu ba mu matanda makwabo badi mu myaba ya bipwilo i bashitule “kibelo kikatampe” kya mikenga impya ya kusapwila bantu ba mu mizo yonso myanda miyampe.—1 Kodinda 16:9.

9 Tununu ne tununu twa Batumoni i balwe na kino kikoleja na kwifunda ludimi lwa bweni. Eyo ku bavule umbukata mwabo i bulwi; ino kwielela’ko kwabo i kupalwe mpalo pa kumona bavulukile ne bapando befunda bubinebine butanwa mu Kinenwa kya Leza. Mu myaka ya kunyuma, kintu kya bantu 40 pa katwa mu bonso babatyijibwe ku bitango bya distrike mu ntanda imo ya Bulaya bwa Kushika i bantu batambile mu ntanda mikwabo.

10. Le wingidijanga namani kabuku Une bonne nouvelle pour des gens de toutes nations? (Tala kapango “Myanda Palapala ya Kabuku Une bonne nouvelle pour des gens de toutes nations,” pa paje 32.)

10 Bine, bavule umbukata mwetu kebabwanyapo kufunda ludimi lwa bweni. Nansha nankyo, tukokeja kusapwila boba bavilukila kwetu na kwingidija senene kabuku kapya kalupwilwe, kanena amba Une bonne nouvelle pour des gens de toutes nations (Myanda Miyampe ku Bantu ba Mizo Yonso), * kadi na musapu usangaja wa mu Bible mu ndimi mivule palapala. (Yoano 4:37) Lelo wingidijanga kano kabuku mu busapudi?

Shi Bantu Kebetabapo

11. I kikoleja’ka kikwabo kitanwa mu myaba imoimo?

11 Lupusa lwa Satana pa kwenda luvula pa ntanda, tutananga divule kikoleja kikwabo, i kino: bantu bavule kebetabangapo biyampe mu myaba imoimo. Bine, uno mwanda kewitutulumunangapo, mwanda Yesu wālaile amba ye mobikekadila. Wēsambīle pa mafuku etu amba: “Pa mwanda wa bubi bwa kujilula bijila lusa lwa bangi bangi bene lwenda lutalala munda.” (Mateo 24:12) Bine, bavule kebakidipo na lwitabijo mudi Leza kadi kebakilēmekelepo Bible. (2 Petelo 3:3, 4) O mwanda, mu bipindi bimo bya ntanda, bantu batyetye kete bo bekala bana ba bwanga bapya ba Kidishitu. Inoko ke kunenapo amba mingilo ya kikōkeji ingila batutu ne bakaka baswe bene Kidishitu mu ino myaba ya bantu kebetabapo ku musapu i ya bitupu, mhm. (Bahebelu 6:10) Mwanda waka? Ivwana bino bilonda’ko.

12. I bitungo’ka bibidi bya mwingilo wetu wa busapudi?

12 Evanjile ya Mateo inena ikoma bitungo bibidi bikatampe bya mwingilo wetu wa busapudi. Kibajinji i kulonga “mizo yonso ya bantu nabo ke bāna-babwanga.” (Mateo 28:19) Kikwabo i kulonga musapu wa Bulopwe wikale “ke kiyūkeno” nansha bukamoni. (Mateo 24:14) Bino bitungo byonso bibidi bidi na kamweno, ino kya mfulo kidi na buluji bwa pa bula. Mwanda waka tunena namino?

13, 14. (a) Le i kintu’ka kikatampe mpata mu kiyukeno kya kwikala’po kwa Kidishitu? (b) I bika byotufwaninwe kuvuluka, nakampata potusapula mu myaba mudi bantu batyetye betaba ku musapu?

13 Mateo mulembi wa Bible wāsonekele amba batumibwa bāipangwile Yesu amba: “Witusapwile’po bidi, le i kyaba ka kikafika byabyo, ne kiyukeno kikayukanya kwiya kobe, ne mfulo ya panopantanda, nakyo i kika?” (Mateo 24:3MB) Yesu pa kulondolola, wānene amba kintu kikatampe mu kiyukeno’kya i mwingilo wa busapudi bukasapulwa konsokonso. Le wānenene pa kulonga bana ba bwanga? Mhm. Wānene amba: “Myanda Miyampe ino’i ya Bulopwe ikasapulwa panopantanda ponso, amba ikale bu kiyukeno ku mizo yonso, penepa mfulo keifika shayo.” (Mateo 24:14MB) Nanshi Yesu wālombwele amba mwingilo wa kusapula Bulopwe o ukekala kintu kikatampe mu kiyukeno.

14 Pa kino, ponso potusapula myanda miyampe ya Bulopwe, tuvulukei amba nansha shi ketubwenyepo kulonga bana ba bwanga, ino twi babwanye kusapula “kiyukeno” nansha bukamoni. O mwanda bantu betabe nansha kebetabile, bayukile byotulonga, kadi tufikidijanga bupolofeto bwa Yesu. (Isaya 52:7; Kusokwelwa 14:6, 7) Jordy, Kamoni nsongwalume wa mu Bulaya bwa Kushika unena’mba: “Kuyuka’tu amba Yehova uñingidijanga mu kufikidija Mateo 24:14 kumpanga nsangaji.” (2 Kodinda 2:15-17) Bine, nobe mo mowiivwanina.

Pobalwa Musapu Wetu

15. (a) Yesu wādyumwine kala balondi bandi ku bika? (b) I bika bitukwasha tusapule nansha byotulondwalondwa?

15 Kulondwalondwa nako i kikoleja kikwabo ku busapudi bwa myanda miyampe ya Bulopwe. Yesu wādyumwine kala balondi bandi amba: “Mukashikibwa na mizo yonso pa mwanda wa dijina dyami.” (Mateo 24:9) Balondi ba Yesu ba dyalelo badi pamo bwa bene Kidishitu babajinji, i bashikibwe, balondwalondwa ne kupangwapangwa. (Bilongwa 5:17, 18, 40; 2 emote 3:12; Kusokwelwa 12:12, 17) Mu matanda amo, bakankajibwanga na Leta. Ino bene Kidishitu ba bine i bakōkele kudi Leza, o mwanda bendelelanga na kusapula myanda miyampe ya Bulopwe mu mene matanda’a. (Amose 3:8; Bilongwa 5:29; 1 Petelo 2:21) I bika bibakwasha, abo ne Batumoni ba mu matanda makwabo, bendelele na kusapula? Yehova wibapanga bukomo kupityila ku mushipiditu sandu wandi.—Zekadia 4:6; Efisesa 3:16; 2 Temote 4:17.

16. Yesu wākwatañenye namani busapudi na mushipiditu wa Leza?

16 Yesu wālombwele patōka mukwatañenine mushipiditu wa Leza na mwingilo wa kusapula paālombwele balondi bandi amba: “Mukapebwa bukomo bwa Mushipiditu Sandu ukemwīla ko mudi, mukēkale basapudi bami . . . ne kulampe kwine kumfulo kwa ntanda.” (Bilongwa 1:8; Kusokwelwa 22:17) Kwilonda kwa myanda kudi mu kino kisonekwa kudi na mvubu. Dibajinji bana ba bwanga bātambwile mushipiditu sandu, ebiya kebengila mwingilo wa busapudi pi na pi. Badi ba kumona bukomo bwa kūminina mu ‘kusapula mu mizo yonso’ enka shi mushipiditu wa Leza ubebakwasha. (Mateo 24:13, 14; Isaya 61:1, 2) Nanshi kyādi kyendele’mo Yesu atele mushipiditu sandu bu “Nsenga-mukwashi.” (Yoano 15:26) Wānene amba mushipiditu wa Leza ukafundija ne kuludika bana bandi ba bwanga.—Yoano 14:16, 26; 16:13.

17. Mushipiditu sandu witukwashanga muswelo’ka kitatyi kyotulondwalondwa bibibibi?

17 Le mushipiditu wa Leza witukwashanga namani dyalelo potulwa na kulondwalondwa kubi mu busapudi bwetu bwa myanda miyampe? Mushipiditu wa Leza witukomejanga, ne kulwa na boba betupangapanga. Pa kwivwanija kino, tala byālongekele mu būmi bwa Mulopwe Solo.

Wālwile na Mushipiditu wa Leza

18. (a) I muswelo’ka wāfikile Solo ku kubipa byamalwa? (b) Solo wāingidije manwa’ka pa kupangapanga Davida?

18 Solo wāshilwile biyampe bu mulopwe umbajinji wa Isalela, ino wāfula ku kutombokela Yehova. (1 Samwele 10:1, 24; 11:14, 15; 15:17-23) Pa kino, mushipiditu wa Leza kewādipo kadi ukikwasha uno mulopwe. Solo wākalabela Davida byamwiko, mushingwe māni wādi wa kulonda’po bu mulopwe ne wādi ukwashibwa na mushipiditu wa Leza. (1 Samwele 16:1, 13, 14) Davida wādi umweka bu kikwatwa kipēla. Ke-muntu wādi’nka na lunsense kete, ino Solo aye na mukobe. Dyuba dimo Davida wādi omba lunsense, “Solo waela mukobe’wa kanena’mba: Nkamulamankenye Davida ku lubumbu’kwa. Kadi Davida wamwepa misungu ibidi mu kifuko kyandi’mwa.” (1 Samwele 18:10, 11) Kupwa, Solo wāteja wandi mwana Yonafane, mulunda na Davida ne kutyipa’mba: “Ne Yehova mūmi, [Davida] kakafikijibwapo ku lufu, mhm.” Ino kupwa kadi “Solo kakimbe kutapila Davida ku lubumbu ne mukobe.” Ino Davida “waepa mu kifuko kya Solo, kadi mukobe watapa mu lubumbu.” Davida wānyema, ino Solo kāmupangapanga. Mu kine kitatyi kya byamalwa’kya, mushipiditu wa Leza wālwa na Solo. Namani?—1 Samwele 19:6, 10.

19. Le mushipiditu wa Leza wāpandije Davida namani?

19 Davida wānyemēne kudi mupolofeto Samwele, ino Solo wātuma bantu amba bakakwate Davida. Abo pa kufika kwādi kufyeme Davida, “mushipiditu wa Leza watentama pa mikendi ya Solo, kabidi abo nabo ke bafumika.” Mushipiditu wa Leza wēbatyibidile bāilwa ne kine kyobāidile. Misunsa ibidi mikwabo Solo wātumine bantu bakakwate Davida, ino yonso ibidi’ya bāfikilwa na kintu kimo kyonka. Ku mfulo Mulopwe Solo wētekuna aye mwine kaenda kudi Davida, ino ne aye mwine wātunya kukomena mushipiditu wa Leza. Bine, mushipiditu sandu wāimika Solo “dyuba ne bukata ne bufuku bonso”—enka ne byāikele Davida na kitatyi kya kunyema.—1 Samwele 19:20-24.

20. I ñeni’ka yotuboila ku mānga ya Solo wādi upangapanga Davida?

20 Ino mānga ya Solo ne Davida itupa ñeni mikatampe: Boba bapangapanga bengidi ba Leza kebabwanyapo shi mushipiditu wa Leza ubebalu. (Mitōto 46:11; 125:2) Yehova wāsakile kubikika Davida mu Isalela. I kutupu muntu wadi ubwanya kushinta’kyo. Ne mu ano mafuku mwine, Yehova i musumininwe amba “Myanda Miyampe ino’i ya Bulopwe ikasapulwa.” I kutupu muntu ubwanya kwiimika ileke kusapulwa.—Bilongwa 5:40, 42.

21. (a) Le bakinkwa bamobamo dyalelo badi pamo bwa Solo wa kala namani? (b) Le batwe tukulupile bika?

21 Bendeji bamobamo ba bipwilo ne bendeji ba mapolitike betubepelanga ne kwitususula mwanda’tu wa kwitukankaja. Inoko, Yehova ulamanga bantu bandi mu ano mafuku monka mwaālamine Davida ku mushipiditu. (Malaki 3:6) O mwanda tunena na kikulupiji pamo na mwānenene Davida amba: “Mudi Leza nakulupila nkikakwatwapo moyo, mhm. Lelo kikangubila muntu i kika?” (Mitōto 56:11; 121:1-8; Loma 8:31) Shi ke pano, byotukwashibwa na Yehova, twendelelei nanshi na kunekenya bijika byonso mwa kuvuila mwingilo waetupele wa kusapwila bantu ba mu mizo yonso myanda miyampe ya Bulopwe.

[Kunshi kwa dyani]

^ Tala kapango “Maloa Makatampe a Kulonga Biyampe,” pa paje 28.

^ Kalupwilwe na Batumoni ba Yehova.

Lelo Ukivulukile?

• Mwanda waka tukwatañanyanga misapwilo yetu na ngikadilo?

• “Kibelo kikatampe” kishitwilwe kitwala ku mikenga’ka impya?

• Mwingilo wetu i mulonge bika ne bika nansha ke mu myaba mwitaba bantu batyetye?

• Mwanda waka i kutupu walwana ubwanya kwimika myanda miyampe ya Bulopwe?

[Bipangujo bya Kifundwa]

[Kapango pa paje 28]

Maloa Makatampe a Kulonga Biyampe

“Mwingilo wabo obengidila Yehova pamo uletanga nsangaji ne tusepo.” Bino binenwa bitala kisaka kimo kyatambile ku Eshipanye kyavilukila mu Bolivi. Mwana mwana-mulume umo wa mu kino kisaka waendele kukakwatakanya’mo kisumpi kitolwele. Nsangaji mikatampe yaadi nayo yatulumuja bambutwile, penepo kisaka kyonso—ne bana bana-balume baná ba myaka 14 kufika ku 25—bakengidila’ko. Bana basatu pano i bapania, ne mwine wasebele dishinda wakafundile panopano ku Masomo a Bufundiji bwa Mingilo.

“Bikoleja shabyo i bivule,” ye munenena Angelica, wa myaka 30, utambile mu Kanada, wingidila mu Bulaya bwa Kutunduka, “ino ndoelelwe kukwasha bantu mu mwingilo. Kadi nteñwanga ku mutyima pamfwijanga’ko divule Batumoni ba mu kibundi pangala pa kwiya kongile kwibakwasha’ko.”

“Kwadi bibidiji bivule bya kulonda,” ye munenena ba kaka wa muntu ne nkasa ba myaka 20 ne musubu batambile mu États-Unis, bengila mu Repiblike ya Dominike. “Inoko, twāūminine mu mwaba wetu, pano befundi ba Bible basamba-babidi batanwanga ku kupwila.” Bano bakaka babidi i tutyi tutelwa ku lūbako mu kulongolola kisumpi kya basapudi ba Bulopwe mu kibundi mwadi mutupu kipwilo.

Laura, kaka ulumba ku myaka 30, wingidilanga ntanda-bene pano ke myaka iná ne kupita. Unena’mba: “Mpēlejanga būmi monsakila. Kino i kikwashe basapudi bamone amba būmi bupēla i mwanda utala butongi ne ñeni mijalale, ke bulandapo. Kukwasha bakwetu, kutabukidila bansongwa, yo nsulo yami ya nsangaji italaja ne bikoleja bine bya kwingidila mu mwaba wa bweni. Nkibwanyapo kushinta mwingilo wami muno na kukimba būmi bwa muswelo mukwabo, bine, nkashikata’mo nyeke shi Yehova uswile.”

[Kapango pa paje 28]

Myanda Idi mu Kabuku Une bonne nouvelle pour des gens de toutes nations

Kabuku Une bonne nouvelle pour des gens de toutes nations kadi na musapu wa dyani dimo mu ndimi palapala ifika ne ku 92. Musapu i musonekwe pamo bwa muntu unena na mukwabo. O mwanda mwisambi nobe patanga uno musapu, bimweka pamo bwa abe wisamba nandi.

Munda mwa kibalu mudi kalata ka umbuo wa ntanda. Ingidija kano kalata mwa kutūdila kipwano pa bukata bobe ne mwisambi nobe. Padi ukokeja kumufunkila ntanda yenu yomushikete’mo, ne kumulombola amba usaka nobe uyuke kwabo kwatambile. Mu uno muswelo ubwanya kumuloba tudi mu kanwa ne kutūla’ko kipwano kya bulunda.

Binenwa bya ntwelelo bya kano kabuku bilombola matabula abala-anga otufwaninwe kutabula pa kwisamba senene na boba banena ludimi loketwivwanapo. Nanshi tanga ano matabula na katentekeji ne kwialonda na mutyima umo.

Kifunka nakyo kilombola ndimi ne biyukeno bine bya ndimi’ya. Kino kikukwasha ujingulule biyukeno bya ­ndimi bidi pa tukanda (matrakte) ne pa mabuku makwabo a ndimi mishileshile.

[Kifwatulo]

Le wingidijanga kano kabuku mu mwingilo?