Lelo Ukamwekeja Ntumbo ya Leza?
Lelo Ukamwekeja Ntumbo ya Leza?
‘Tumwekeje ntumbo ya Yehova bwa mu kitalo.’—2 KODINDA 3:18.
1. Le Mosesa wābandile bika, ne byāpityile namani kupwa penepa?
KYĀDI kimonwa kilenga nzuba ke kyabandilwe na muntu kashā. Mosesa wādi kasuku kandi peulu pene pangala pa Lūlu lwa Shinai, penepa wāpebwa kintu kya kutulumukwa kyaālombele. Wāpelwe mukenga wa kumona kintu ke kyamwenwe kashā na muntu—ntumbo ya Yehova. Bine, Mosesa kāmwenepo Yehova buntu-ntala nenki. Mwanda bukatakata bwa kumweka kwa Leza kebubwanyapo kumonwa na muntu ne kushala’ye mūmi. Inoko, Yehova wātūdile “kuboko” kwandi padi Mosesa bu kya kumupūta kitatyi kyasa kupita, eyo, mobimwekela kupityila kudi mwikeulu ntunguluji Wandi. Kupwa Yehova wāleka Mosesa amone ntumbo ya kilomboji Kyandi ilonda kunyuma. Yehova wēsambile kadi na Mosesa kupityila kudi mwikeulu. Bible ulombola mobyāpityile kupwa penepa amba: ‘Mosesa pa kutūka ku lūlu lwa Shinai kikoba kya mpala yandi kyadi ke kyeñenya mwanda wesambile na Yehova.’—Divilu 33:18–34:7, 29.
2. Le mutumibwa Polo wāsonekele bika pangala pa ntumbo imwekeja bene Kidishitu?
2 Langa bidi shi wādi pamo na Mosesa pa lūlu. Bine, wādi wa kusangala pa kubandila ntumbo ya kashā ya Mwinē Bukomo Bonso ne pa kuteja binenwa byandi! Mwene bine ano ādi a kwikala madyese pa kutūka ku Lūlu lwa Shinai pamo na Mosesa, nsenga wa kipwano kya Bijila! Lelo uyukile amba ne bene Kidishitu ba bine nabo mo monka bamwekejanga ntumbo ya Leza, pakwabo mu muswelo utabukile ne wa Mosesa mwine? Uno mulangwe ulanguluja utanwa mu mukanda wāsonekele mutumibwa Polo. Wāsonekele amba bene Kidishitu bashingwe māni ‘bamwekejanga ntumbo ya Yehova pamo bwa mu kitalo.’ (2 Kodinda 3:7, 8, 18) Ne bene Kidishitu badi na lukulupilo lwa pano panshi bamwekejanga ntumbo ya Leza mu buluji kampanda.
Muswelo Umwekeja Bene Kidishitu Ntumbo ya Leza
3. Tuyukile namani Yehova kutabuka mwādi mumuyukile Mosesa?
3 Le tubwanya namani kumwekeja ntumbo ya Leza? Eyo, ketwamwene nansha kwivwana Yehova na mokyāikadile kudi Mosesa. Inoko, twi bayuke Yehova mu muswelo kewādipo umuyukile Mosesa. Yesu wāyukene amba i Meshiasa papo kepadi kubwipi kwa myaka 1 500 tamba kasha Mosesa ufwa. Nanshi Mosesa kādipo mwa kuyukila muswelo wāfikidile Bijila padi Yesu, wāfwile ne kukūla bantu ku kasusu ka bubi ne lufu. (Loma 5:20, 21; Ngalatea 3:19) Ne kadi, Mosesa wāmwene bityetye’tu bitala pa bukatampe bwa mpango ya Yehova, imanine pa Bulopwe bwa Meshiasa, ne pa Paladisa yobukaleta. Ino batwe tumwene ntumbo ya Yehova, ke na mesopo a ngitu, ino i na meso a lwitabijo lwimanine pa bufundiji bwa bwine Kidishitu. Pakwabo kadi twivwananga diwi dya Yehova, ke kupityilapo ku bamwikeulu, ino i kupityila ku Bible, nakampata ku Maevanjile, etulombola senene bufundiji ne mwingilo wa Yesu.
4. (a) Le bene Kidishitu bashingwe māni bamwekejanga namani ntumbo ya Leza? (b) Le boba badi na lukulupilo lwa kwikala pano pa ntanda nabo bamwekejanga namani ntumbo ya Leza?
4 Eyo, bene Kidishitu kebamwekejangapo ntumbo ya Leza na mikejima yeñenya mu mpala mwabo, ino mapala abo akelemanga pobasapwila bakwabo ntumbo ya bumuntu bwa Yehova ne mpango yandi. Mupolofeto Isaya wālaile bitala pa ano mafuku amba bantu ba Leza “bakasapula ntumbo [ya Yehova] umbukata mwa mizo’ya.” (Isaya 66:19) Kadi tutanga mu 2 Kodinda 4:1, 2, amba: “Byo tudi ne buno bwingidi . . . tubatyipe lukwembo mu bintu bifībwe bya bumvu, ne kwendela umbudyumuku mpika, nansha kwiongojena pa mwanda wa Leza, ehe; ino pa kumwekeja byabinebine twitendelanga bātwe bene ku mutyima wa mundamunda wa bantu bonso mu meso a Mwine Leza.” Polo wādi wisambila pano nakampata pa bene Kidishitu bashingwe māni, “bengidi ba kipwanino kipya.” (2 Kodinda 3:6) Ino mwingilo wabo i mutenge bantu kebabadika batambwile lukulupilo lwa kwikala na būmi bwa nyeke pano pa ntanda. Mwingilo wa bino bibumbo byonso bibidi i wa kumwekeja ntumbo ya Yehova mu byobafundija ne mu bilongwa byabo. Nanshi i kiselwa kyetu ne i madyese kotudi a kumwekeja ntumbo ya Mwine Mukatakata Mwine pamo bwa mu kitalo!
5. Ntundubuko yetu ya ku mushipiditu i bukamoni bwa bika?
5 Dyalelo, myanda miyampe ya ntumbo ya Bulopwe bwa Leza isapulwanga ntanda yonso ikelwe na bantu, monka mwālaile’kyo Yesu. (Mateo 24:14) Bantu ba mizo yonso, bisaka, tubila ne ndimi betabanga na kyanga ku myanda miyampe ne kwalamuna būmi bwabo mwanda wa kulonga kiswa-mutyima kya Leza. (Loma 12:2; Kusokwelwa 7:9) Pamo bwa bene Kidishitu babajinji, bano bantu kebadipo mwa kutalela, banena bintu byobamwene ne byobemvwene. (Bilongwa 4:20) Bantu midiyo isamba ne kupita, bavule kutabuka mu mānga yonso ya bantu, bamwekejanga ntumbo ya Leza dyalelo. Le nobe ubadilwa’mo? Ntundubuko ya ku mushipiditu ya bantu ba Leza i bukamoni bumweke bwa madyese ne bulami bwa Yehova. Na bubine, mushipiditu wa Yehova i mumweke amba udi potudi mwanda bukomo buvule bwine bulwanga netu. Tutalei pano kyotunenena amba mushipiditu udi potudi.
Bantu ba Leza Kebakatalajibwapo
6. Mwanda waka lwitabijo ne kininga bilombwa pa kusaka kwiela ku mutamba wa Yehova?
6 Langa shi ubaitwe mu kidye kutuluja ntapani wa mu meso fututu. Uyukile’tu amba ntapani’wa udi na bulongolodi bukomo ne amba ukengidija miswelo yonso ikokejika mwanda wa ukomenwe kumusokwela patōka. Bine, kutemwina uno ntapani kukakulomba kininga ne kikulupiji mu balupusa ba kukulama kwadi. Netu tudi mu ngikadilo miifwane na ino. Potusapula bukamoni butala padi Yehova ne pa mpango yandi, tutulujanga Satana Dyabola na kumusokwela patōka amba i ntapani ne mbepai ongola ntanda yonso ikelwe na bantu. (Yoano 8:44; Kusokwelwa 12:9) Shi usaka kwiela ku mutamba wa Yehova ne kukomena Dyabola nabya ufwaninwe kwikala na lwitabijo ne kininga.
7. I lupusa’ka ludi na Satana, ne ukimbanga kulonga bika?
7 Bine, Yehova i mwine Mukatakata Mwine. Bukomo bwandi bupityile kulampe kwine bwa Satana. Kadi tukulupile amba Yehova ubwanya ne udi na mutyima wa kwitulama ponso potumwingidila na dikōkeji. (2 Bilongwa 16:9) Inoko, Satana i mulopwe wa bademona ne ntanda ya bantu babombokele kudi Leza. (Mateo 12:24, 26; Yoano 14:30) Byadi mwelwe kufulakufula kwa pano panshi ne byadi na “bukalabale bukatampe,” bine ulwanga na bululu bonso na bengidi ba Yehova ne kwingidija ntanda idi mu lupusa lwandi mwanda wa kukimba kushita byakanwa bya bonsololo basapula myanda miyampe. (Kusokwelwa 12:7-9, 12, 17) Le uloñanga’byo namani? Mu miswelo isatu bidi.
8, 9. Satana wingidijanga buswe bibi namani, ne mwanda waka tufwaninwe kutonga na katentekeji bantu botwenda nabo kisense?
8 Muswelo umo bidi ukimba ntanda ya Satana kwitulabika i bikalakalwa nabyo umbūmi. Bantu ba mu mafuku a mfulo i baswe lupeto, beswele abo bene, ne kuswa makayo. Kebaswelepo Leza. (2 Temote 3:1-4) Bavule bene batokene mu myanda ya būmi bwa bukile bukya, ‘ne kuta mutyima’ ku myanda miyampe ibaletelwa kwine mpika. Kebadipo ne na mutyima mwine wa kwifunda bubinebine bwa mu Bible. (Mateo 24:37-39) Uno mumweno wa bintu wambukilañananga, uyuka’tu wetupa katalela ka ku mushipiditu. Shi wivwane tutamije mutyima wa kuswa bintu bya ku ngitu ne byamazua, nabya buswe botuswele Leza bukatalala.—Mateo 24:12.
9 Pa kino, bene Kidishitu batoñanga na katentekeji bantu bobenda nabo kisense. Mwanda Solomone wāsonekele amba: “Nanga ne bantu bañeni, nobe ukekala wañeni: Ino umpwani wa bivila ukamona malwa.” (Nkindi 13:20) ‘Tunangei’ nanshi na boba bamwekeja ntumbo ya Leza. Bine, kunanga nabo buya’byopo! Potwitana na batutu ne bakaka ba ku mushipiditu ku kubungakana ne mu bitatyi bikwabo, tukankamikwanga na buswe bwabo, lwitabijo, nsangaji, ne tunangu twabo. Kino kyo kisense kiyampe kitukomeja tūminine na kusumininwa mu mwingilo wetu.
10. Satana wingidijanga mu miswelo’ka imo kibengo mwanda wa kulwa na boba bamwekeja ntumbo ya Leza?
10 Muswelo wa bubidi ukimba Satana kwimika bene Kidishitu bonsololo baleke kumwekeja ntumbo ya Leza i na kwibasepa na kibengo. Ano manwa keafwaninwepo kwitutulumuna. Yesu Kidishitu paādi wingidila pano panshi, wādi ufutululwa bya kibengo—usepwa, upunikwa, uzawilwa, utukwa, upelelwa’nka ne mata. (Mako 5:40; Luka 16:14; 18:32) Bene Kidishitu babajinji nabo bādi basepwa bya kibengo. (Bilongwa 2:13; 17:32) Bengidi ba Yehova ba dyalelo nabo bapunikwanga muswelo umo onka. Kukwatañana na mutumibwa Petelo, badi bine ba kwitwa ne bu bapolofeto ba bubela. Wālaile amba: “Mu mafuku a kumfulo bakibengo bakāyanga ne kibengo, banangila monka mupityila bilokoloko bya abo bene, ke banena’mba: Lelo mwanda-wamulao wa kukāya kwandi udi kwepi? ke-kuntu . . . bintu byonso byendangaendanga’tu pamo ponka, ne byadi kungalwilo kwa kipangwa.” (2 Petelo 3:3, 4) Bantu ba Leza basepwanga amba bine kebamwenepo bintu mobikadile. Misoñanya ya mu Bible itala mwikadilo imonwanga bu ya kala. Ku bavule, musapu otusapula i bulembakane. (1 Kodinda 1:18, 19) Batwe bene Kidishitu, tukokeja kupunikwa ku masomo, ku kaji, pakwabo ne mu bisaka. Ketwakitalalai, twendelelei na kumwekeja ntumbo ya Leza kupityila ku busapudi bwetu, mwanda tuyukile monka mwādi muyukile Yesu amba Mwanda wa Leza bo bubinebine.—Yoano 17:17.
11. Le Satana wingidijanga namani kupangwapangwa mwanda wa kubija bene Kidishitu?
11 Bunwa bwa busatu bwingidija Dyabola kwakimba kwitutalaja i kulondwalondwa nansha kupangwapangwa. Yesu wānene balondi bandi amba: “Bakemufikija ku kususulwa, ne kwipaya bakemwipaye, ino mukashikibwa na mizo yonso pa mwanda wa dijina dyami.” (Mateo 24:9) Bine, batwe Batumoni ba Yehova twikalanga tupangwapangwa bya malwa mu bifuko bivule bya ntanda. Ino tuyukile amba Yehova wālaile tamba kala amba mushikwa nansha lwana lukekala pa bukata bwa boba bengidila Leza ne boba bengidila Satana Dyabola. (Ngalwilo 3:15) Ne kadi tuyukile amba shi tulame bululame mu matompo nabya tubabingija bubikadi bwa ntanda yonso bwa Yehova. Kuyuka kino ko kwitukomeja nansha shi tudi mu ngikadilo mikomokomo. Bine, i kutupu kupangwapangwa kuketubija lonso shi tusumininwe kumwekeja ntumbo ya Leza.
12. Mwanda waka tufwaninwe kusepelela shi tubalama kikōkeji mu kulondwalondwa na Satana?
12 Le ukomenanga byongo bya ntanda ne kwikala wa kikōkeji mu kubengwa ne mu kulondwalondwa? Nabya udi na bubinga bwa kusepelela. Yesu wākulupije boba bonso bakamulonda amba: “Dyese dyenu bānwe nenu shi bantu bakemunene, ne kwimupangapanga, kadi ne kwimubepela bya bubela pa mwanda wa amiwa uno. Nankyo mukasepelele ne ku mutyima to-ō, mwanda mpalo yenu i mikatampe, mūlu, ke-bantu kadi badi bapangapanga ne bapolofeto enka nankyo, boba ba kalā bemubadikidile kumeso.” (Mateo 5:11, 12) Kūminina kobe i bukamoni bulombola amba mushipiditu sandu wa Yehova wa bukomo udi podi, ukukomeja wendelele na kumwekeja ntumbo yandi.—2 Kodinda 12:9.
Kūminina Kwiya Kudi Yehova
13. I bubinga’ka bwine bwitutonona tūminine mu mwingilo wetu wa bwine Kidishitu?
13 Bubinga bwine bwitulengeja tūminine mu mwingilo i buswe botuswele Yehova ne kuloelelwa kotuloelelwe kumwekeja ntumbo yandi. Bantu baswele kwiula boba bobaswele ne bobapele bulēme, eyo, i kutupu ufwaninwe kwiulwa upityile Yehova Leza. Mwanda pa buswe bwandi bukatampe, wātumine wandi Mwana pano panshi asapule bukamoni pa bubinebine ne kukūla bantu ba kikōkeji. (Yoano 3:16; 18:37) Netu pamo bwa Leza, tusaka bantu bonso bafike pa kwalamuka pa mutyima bapande; o mwanda mwine twibasapwila. (2 Petelo 3:9) Byotusaka kino, ne byotusumininwe kwiula Leza, o mwanda tūminine nyeke mu kumwekeja ntumbo yandi mu mwingilo wetu.
14. Lelo Yehova witukomejanga namani tūminine mu mwingilo wetu?
14 Kunena na bubine, bukomo bwetu bwa kūminina mu mwingilo wa bwine Kidishitu bwiyanga kudi Yehova. Witukwatakanyanga ne kwitukomeja na mushipiditu wandi, bulongolodi bwandi ne Bible, Kinenwa kyandi. Yehova ‘upānanga kūminina’ ku boba bonso basaka kumwekeja ntumbo yandi. Ulondololanga milombelo yetu ne kwitupa ñeni ya kulwa na matompo. (Loma 15:5; Yakoba 1:5) Kutabukidila, Yehova ketulekangapo tutanwe na matompo oketubwanyapo kukomena. Shi tukulupile mudi Yehova, uketusawila dishinda dya batwe kwendelela na kumwekeja ntumbo yandi.—1 Kodinda 10:13.
15. I bika bitukwasha tūminine?
15 Kūminina mu mwingilo wetu i bukamoni bulombola amba mushipiditu wa Leza udi netu. Tulete kimfwa: Langa shi muntu wakunena kwabanya bidibwa kampanda ku njibo ne njibo, ku bitupu. Kadi wakulombola kupāna’byo ku lupeto lobe ne mungya kitatyi kyobe. Kadi ne kwija mpika ubamone amba ke bavulepo basaka bino bidibwa; bamo bakulwa mwanda wa ukomenwe kwabwanya’byo. Le ulanga uno mwingilo ukendelela kweji ne kweji, mwaka ne mwaka? Padi bikakoma. Ino, abe padi kodi mwipāne mu kusapula myanda miyampe mu kitatyi kyosaka, na misokwe yobe pano kepadi myaka, pakwabo makumi a myaka. Mwanda waka? Mwene i mwanda uswele Yehova ne kupityila ku mushipiditu wandi nandi i mukwesele ne kukukwasha ūminine? Bine ne bine ponka!
Mwingilo Ukavulukwa
16. Kūminina mu mwingilo wetu kushintulula bika kotudi ne ku boba betwivwana?
16 Mwingilo wa kipwano kipya i kyabuntu kilēme mpata. (2 Kodinda 4:7) Ne mwingilo wa bwine Kidishitu wingilwa na mikōko mikwabo ntanda yonso nao mo monka i kya bulēme. Poendelela na kūminina mu mwingilo obe, ukokeja, na mwānenene Polo kudi Temote, ‘kwipandija abe mwine, ne bakukwivwana bēne kumo.’ (1 Temote 4:16) Langa’po mobishintulwila. Myanda miyampe yosapula ipanga bakwenu mukenga wa kukamona būmi bwa nyeke. Mukapwana kipwano kya nyeke na boba bokwasha ku mushipiditu. Langa nsangaji ikekala’ko pa kwikala na būmi bwa nyeke mu Paladisa na boba bowakweshe kuyuka Leza! Eyo, kebakelwapo nyeke bukomo bowalongele pa kwibakwasha. Bine, kuno ko kuloelelwa kwa bine!
17. Mwanda waka kitatyi kyotudi’mo i kya pa bula mu mānga ya muntu?
17 Udi mu kitatyi kya pa bula mu mānga ya muntu. I kutupu kadi myanda miyampe mikwabo ikasapulwa mu ntanda mibomboke kudi Leza. Noa wādi mu ntanda ya uno muswelo, wāmona ne moyāpityile. Bine kābudilwepo kusangala pa kuyuka amba wālongele kiswa-mutyima kya Leza na kikōkeji pa kūbaka safini, yāmupandije aye mwine ne kisaka kyandi! (Bahebelu 11:7) Nobe ukokeja kukekala na ino nsangaji. Langa bidi nobe mokeivwanina mu ntanda impya pa kutala mwingilo owaingile mu ano mafuku a mfulo, pa kuyuka amba waendeleje tumweno twa Bulopwe kumeso.
18. Yehova upanga bengidi bandi kikulupiji’ka ne wibakankamikanga namani?
18 Shi ke pano, twendelelei na kumwekeja ntumbo ya Leza. Kino kikekala kintu kikavulukwa nyeke ne nyeke. Yehova uvulukanga ne mingilo yetu mine. Bible witukankamika amba: “Leza kadipo wa bukondame wakuvulaminwa mīngilo yenu ne lusa lwenu lo mwalombwele pa dijina dyandi, lo mwingidila bapandulwemo mīngilo, ne pano pene mukīngila monka. Kadi twimusaka twa’mba, bānwe bonso mwikale kumwekeja kupyasakana kuno konka ku kuyūkidila kwa kukulupila ne kumfulo kwine; twa’mba, kemukīkala bamulelemulele, poso mwikale bakulonda mu boba bakupyana myanda-yamilao ponka pa kwitabija kwa kutūkija ne mutyima.”—Bahebelu 6:10-12.
Le Ukokeja Kunshilula?
• Bene Kidishitu bamwekejanga namani ntumbo ya Leza?
• I manwa’ka amoamo engidijanga Satana mwanda wa kukimba kubija bantu ba Leza?
• I bukamoni’ka bulombola amba mushipiditu wa Leza udi potudi?
[Bipangujo bya Kifundwa]
[Kifwatulo pa paje 9]
Mpala ya Mosesa yāmwekeje ntumbo
[Bifwatulo pa paje 10]
Tumwekejanga ntumbo ya Leza mu mwingilo wetu