Tukananga mu Dijina dya Yehova Leza Wetu
Tukananga mu Dijina dya Yehova Leza Wetu
“Batwe netu tukananga mu dijina dya Yehova Leza wetu nyeke ne nyeke-ke.”—MIKA 4:5.
1. I ngikadilo’ka yādi’ko mu myaka ya Noa, ne Noa wādi mwishile namani na bakwabo?
MUNTU umbajinji utelelwe mu Bible bu wānangile na Leza i Enoke. Wa bubidi i Noa. Nsekununi itulombola’mba: “Noa wadi moloke swa, mubwanininye’tu umbukata mwa bakwabo mu myaka yandi, kabidi Noa wadi unanga ne Leza.” (Ngalwilo 6:9) Mu myaka ya Noa, bantu bādi kebasāsuke ku mutōtelo utōka. Ngikadilo yābipile’ko pāile bamwikeulu bampikwa kikōkeji kusonga bana-bakaji ne kubutula nabo bana, betwa bu Banefilimi, “bankanka” kadi “bantumbo” mu oa mafuku’a. O mwanda ntanda yāyudile bilongwa bya bukalabale. (Ngalwilo 6:2, 4, 11) Nansha nankyo, Noa wādi muntu wampikwa kato kadi “mwedi wa mbila ya boloke.” (2 Petelo 2:5) Leza pa kumusoñanya amba ūbaka safini mwa kupandijija būmi, Noa “walonga namino monso mwamusoñaninye Leza, e monka mwālongele.” (Ngalwilo 6:22) Bine, Noa wānangile na Leza.
2, 3. I kimfwa’ka kiyampe kitushidile Noa batwe ba dyalelo?
2 Polo i mutele Noa mu mulongo wa batumoni ba kikōkeji pa kusoneka’mba: “E ponka kadi pa kwitabija pādyumwinwe ne Noa nandi byobya bintu kebyamwekelepo, pa kukwatwa ne moyo wa kudi Leza, walongolwele safini ya kupandijamo ba munjibo mwandi; e ponka pāponeje panopantanda, wālamuka ke mpyana wa boloke bwa konka ku kwitabija konka.” (Bahebelu 11:7) Bine, kino i kimfwa kilumbuluke kashā! Noa wādi ukulupile bya binebine amba binenwa bya Yehova bisa kufikidila, o mwanda wāpēne kitatyi kivule, bukomo, ne misokwe yandi mwanda wa kuvuija misoñanya ya Leza. Dyalelo nadyo bavule bavundaminanga mikenga ya ino ntanda, bapāna kitatyi, bukomo, ne misokwe yabo mu kukōkela misoñanya ya Yehova. Lwitabijo lwabo i lwa kutendelwa mpata ne kukebapandijanga ne kupandija bakwabo.—Luka 16:9; 1 Temote 4:16.
3 Kwikala na lwitabijo kewādipo mwanda munekene kudi Noa ne kisaka kyandi monka mobyādi bikadile bikomo kudi Enoke, nkambulula wa Noa, wisambilwe’po mu kishinte kishele kunyuma. Pamo’nka bwa mu myaka ya Enoke, ne mu myaka ya Noa namo batōtyi ba bine bādi babalwa ku minwe—enka bantu mwanda kete bo bādi ba kikōkeji, bāpanda ne ku Dilobe. Noa wādi usapula boloke mu ntanda ya bukalabale ne busekese. Kadi aye ne kisaka kyandi bāubakile safini mikatampe ya mbao mwa kwiteakenya ku dilobe dya ntanda yonso, nansha byokwādi kekwaikele dilobe kashā. Kino kyādi kyeni ku boba bonso bādi bebabandila.
4. I kilubo’ka kyadi na bantu ba mu myaka ya Noa kyālombwele Yesu patōka?
4 Inoko Yesu pa kutela myaka ya Noa, kātelelepo bukalabale, mutōtelo wa bubela, ne busekese—nansha byobyādi byenda muongo pa ntanda. Kilubo kyālombwele Yesu patōka i kupela kwādi kupela bantu kuteja kidyumu. Wānene amba “badi badya bēdīila; batoma bētomena, basonga bēsongela, basongwa nabo bēsongwela; kutūla ne ku dyodya difuku dyātwelele Noa mu safini.” Kudya, kutoma, kusonga, ne kusongwa—le kudi kibipile’po? Mhm, bādi na būmi’tu “buyampe”! Inoko dilobe dyādi dīya, kadi Noa nandi wādi’nka usapula boloke. Binenwa byandi ne mwiendelejo wandi byādi bifwaninwe kwibadyumuna. Ino, yō, abo “ne kuyūkapo mpika, ino pa kufika dilobe dyatukija bonso.”—Mateo 24:38, 39.
5. I ngikadilo’ka yādi ifwaninwe kwikala na Noa ne kisaka kyandi?
5 Shi tutale yoya myaka, tukamona amba Noa wādi ulonga bya tunangu. Inoko kumeso kwa Dilobe kufika, kyādi kimulomba kininga pa kwikala mwishile na bakwabo. Noa ne kisaka kyandi bāsumininwe bya binebine pa kūbaka safini ne kutweja’mo misaka ya banyema bonso. Le umbukata mwa yoya myuya mityetye ya kikōkeji mwādi bamo baābile kyaba kimo kwikala na būmi “buyampe”? Eyo, nansha shi bādi dimodimo bālanga namino, ino kebāzozejepo bululame bwabo. Pa kupwa kwa myaka mivule—myaka ipityile yo-yonso yotubwanya kūminina mu ino ngikadilo ya bintu—lwitabijo lwa Noa ne kisaka kyandi lwēbapandije pa Dilobe. Kadi Yehova wāonakenye bonso boba bādi na būmi “buyampe,” bādi bapela kuyuka buluji bwa bitatyi byobādi’mo’bya.
Bukalabale Bubajoka Monka mu Bantu
6. Dilobe pa kupwa, ngikadilo yādi nyeke muswelo’ka?
6 Mema a Dilobe pa konga, muzo wa muntu wāshilula būmi bupya. Inoko, bantu bādi bakidi nyeke bampikwa kubwaninina, ne “mifwatakanyo ya mutyima wa muntu” yāendelele kwikala “mibi’tu ne ku bwanuke bwandi kwine.” (Ngalwilo 8:21) Ne kadi, bademona bādi bakikwete’ko na mingilo nansha byokebādipo babwanya kuvwala monka imbidi ya bu muntu. O mwanda ntanda yampikwa bwine Leza yēlombwele lubilo lonka amba ‘ilēle mudi yewa umbi,’ kadi pamo’nka mobikadile dyalelo, batōtyi ba bine bādi balwa na “byakyongo bya dyabola.”—1 Yoano 5:19; Efisesa 6:11, 12.
7. Bukalabale bwāyudile namani kinondanonda na Dilobe dya ntanda yonso?
7 Tamba’tu mu myaka ya Nimiloda, kinondanonda na Dilobe, ntanda yāyudile monka bilongwa bya bukalabale. Bantu pa kwivudija ne kwendelela mu bya busendwe, po pene bukalabale bwavudila’ko mu bula bwa myaka. Myaka ya kunyuma mpata, kwādi’nka kipete ne mukobe, buta bwa miketo ne dikalo. Ino ku ñanjilo ya myaka ya katwa ka 20, kekudi mata mendelele, a pupu, a midyo, mata apēla, ne mata a mvwanda ya lwasa bantu. Divita I dya Ntanda, dyāletele mata mapya azakaja, kimfwa tumbela, mantanki, masua a munshi mwa mema, ne mata a mfutumina ya sumu. Mu dine divita’di, mata a panopano āipaile midiyo ne midiyo ya bantu. Lelo kino kyādi kya kutulumuka? Nansha dimo.
8. Kusokwelwa 6:1-4 i mufikidile namani?
8 Mu 1914, Yesu wābikikilwe bu Mulopwe wa Bulopwe bwa Leza bwa mūlu, penepo “difuku dya Mfumwetu” dyāshilula. (Kusokwelwa 1:10) Mu kimonwa kidi mu mukanda wa Kusokwelwa, Yesu i mulombolwe bu Mulopwe mushindañani utentamine pa kabalwe katōka. Kudi kadi bakwabo batentamine pa tubalwe bamulonda, belekeja malwa a kufikila muzo wa muntu. Umo bidi i yewa utentamine pa kabalwe katyila pyā, upelwe lupusa lwa “kuyata ndoe panopantanda, amba bētape abo bene na bene, kadi wapelwe ne lupete lukatakata.” (Kusokwelwa 6:1-4) Kano kabalwe ne utentamine’po belekeja divita, ne lupete lukatampe lwadi nalo lwelekeja mukubo mukatampe wa bantu ku mavita manane a dyalelo alwibwa na bya bulwi bikomokomo. Mu bino byabulwi mudi ne mabombe a nyukilia abwanya kutūkija tununu makumi na makumi a bantu; pamo ne marokete akokeja kufikija ano mabombe ku tununu ne tununu twa makilometele, pamo ne mabombe a kipuinga ne a bishi abwanya kukuba bavule bene.
Tutele Mutyima ku Bidyumu bya Yehova
9. Lelo ntanda ya dyalelo idingakene namani na yoya ya kumeso kwa Dilobe?
9 Mu myaka ya Noa, Yehova wāonakenye bantu’ba pa mwanda wa butapani bwa mwiko bwa bantu babi bādi basoñanibwa na Banefilimi. Lelo dyalelo nadyo? Le ntanda keiyudilepo butapani pamo’nka bwa mu mafuku’a? Bine i miyule’bo! O mwanda pamo’nka na mu myaka ya Noa, bantu dyalelo belongelanga bintu byobasaka, balonda būmi “buyampe,” ne kupela kuta mutyima ku kidyumu kibadyumunwa. (Luka 17:26, 27) Lelo kudi kya kwalakena amba Yehova kasapo konakanya monka bantu? I kutupu’kyo.
10. (a) I kidyumu’ka kiletelwe divulevule mu bupolofeto bwa Bible? (b) Le i kintu’ka kiyampe kulonga dyalelo?
10 Tutwa twa myaka kumeso kwa Dilobe, Enoke wālaile mu bupolofeto amba bonakani bukafika mu ino myaka yetu. (Yude 14, 15) Yesu nandi wēsambīle pa kwiya kwa “kyamalwa kibūke.” (Mateo 24:21) Bapolofeto bakwabo nabo bāleta kidyumu pangala pa kino kitatyi. (Ezekyele 38:18-23; Danyele 12:1; Yoela 2:31, 32) Kadi mu mukanda wa Kusokwelwa, tutanga’mo mukekadila bonakani bwa mfulo. (Kusokwelwa 19:11-21) Umo ne umo nanshi ufwaninwe kwiula Noa ne kwikala musapudi mukabe wa boloke. Tutanga mutyima ku kidyumu kya Yehova ne kukwasha bakwetu na buswe nabo bate’ko mutyima. Pa kino, tunañanga na Leza pamo bwa Noa. Bine, i kipite buya yense usaka kwikala mūmi anange na Leza. Le tukananga nandi namani byokudi mitabakano yotulwa nayo difuku ne difuku? Tufwaninwe kutamija lwitabijo lukomo mu kufikidila kwa mpango ya Leza.—Bahebelu 11:6.
Endelela Kunanga na Leza mu Bitatyi kya Kavutakanya
11. I muswelo’ka otwiula bene Kidishitu ba mu myaka katwa kabajinji?
11 Mu myaka katwa kabajinji, bene Kidishitu bashingwe māni bādi batelwa bu ba mu dyodya “dishinda.” (Bilongwa 9:2) Būmi bwabo bonso bwādi bwimanine pa lwitabijo lwabo mudi Yehova ne mudi Yesu Kidishitu. Bādi banangila mu kashinda kasebelwe na Mfumwabo. Mo monka ne bene Kidishitu ba kikōkeji ba dyalelo nabo.
12. Byāikele namani Yesu pa kupwa kudisha kibumbo mu kingelengele?
12 Kamweno ka kwikadila na lwitabijo i kamweke mu mwanda wālongekele mu mwingilo wa Yesu. Kyaba kimo Yesu wādishishe mu kingelengele kibumbo kya bana-balume kintu kya 5 000. Bantu bābezemuka ne kuloelelwa. Ino tala byālondele’po. Tutanga’mba: “Ino boba bāna-balume pa kumona nabya kino kiyūkeno kyālonga Yesu, ke banena’mba: Nanshi i binebine uno’u i yewa mupolofeto wakwiya panopantanda. Ebiya Yesu byēbayūkile’mba: Basaka kwiya kuningila bakambikike bulopwe; ne kuteluka watelukila pakwabo, monka mu lūlu’mo kwa bunka bwandi.” (Yoano 6:10-15) Bufuku bonka’bwa wāenda kungi. Kupela kwāpelele Yesu kubikikwa kekwābudilwepo kutyumuna bavule mityima. Ke-muntu wēlombwele amba udi na tunangu twa kwikala bu mulopwe kadi udi na bukomo bwa kuvuija bisakibwa bya ku ngitu bya bantu. Ino kekyādipo kitatyi kya Yehova kumubikika bu Mulopwe. Ne kadi Bulopwe bwa Yesu i bwa mūlu, ke bwa pano panshipo.
13, 14. I mumweno’ka wāikele na bavule, ne lwitabijo lwabo lwātūdilwe pa matompo namani?
13 Nansha nankyo, bibumbo abyo byālondele Yesu ne kumutana byāmutana “bobwa bukila bwa mema,” pamo na munenena Yoano. Lelo kyobāmulondele i kika, aye muntu wāpelele bamubikike bulopwe? Bavule bādi na mumweno wa bungitu, bātela pampikwa kafinda bidibwa byāpene Yehova mu ntanda mutuputupu mu mafuku a Mosesa. Abo kyobādi bakimba i Yesu endelele na kwibapa bidibwa. Yesu pa kuyuka milangwe yabo mifwe, wāshilula kwibafundija bubinebine bwa ku mushipiditu mwanda wa kulemununa mulangilo wabo. (Yoano 6:17, 24, 25, 30, 31, 35-40) Pa kino, bavule bāmwiuningila, nakampata pa mwanda wa kyelekejo kyaāletele amba: “I binebine byo nemunena’mba: Wivwane shi kemudilepo ku mubidi wa Mwanā muntu, ne kutoma mashi andi mpika, nankyo kemudipo ne būmi munda mwenu, ehe. Aye wakudya ku mubidi wami, watoma ne ku mashi ami, nabya udi ne muya wa nyeke, nami nkamusangulanga ku difuku dya mfulo.”—Yoano 6:53, 54.
14 Byelekejo bya Yesu divule byādi bitonona bantu balombole shi basaka binebine kunanga na Leza. Ne kino kyelekejo nakyo kyālongēle monka. Kyālangwile milangwe mikomo yādi ku mityima ya bantu. Tutanga’mba: “Ponkapo bamo bavule bene bāna-bandi-babwanga pa kwivwana nabya, ke banena’mba: Uno mwanda ubetukolela? Le i muntu ka wakuyūkidija’o.” Yesu wāshintulula amba bādi bafwaninwe kwivwanija buluji bwa ku mushipiditu bwa binenwa byandi. Amba: “Mushipiditu o mwine upana bumi, mubidi nanshi i wa bitupu bitupu, ino myanda yo nēsamba nenu amiwa yo ya mushipiditu ne būmi.” Ino bavule kebāivwenepo, mwanda nsekununi inena’mba: “Ponkapo kala bāna-bandi-babwanga bangi bangi bajokela munyuma, kwenda kadi nandi dikwabo mpika.”—Yoano 6:60, 63, 66.
15. I mumweno’ka muyampe wādi na balondi bamo ba Yesu?
15 Inoko, bana ba bwanga ba Yesu bamo bālongele muswelo mukwabo. Na bubine, bana ba bwanga ba dikōkeji kebāivwanijepo ne pa mfulo byobya byādi bisaka kunena Yesu. Inoko, bādi nyeke na kikulupiji kikomo mudi Yesu. Petelo, umo wa mu bana ba bwanga ba dikōkeji, wālombwele milangwe ya abo bonso pa kunena’mba: “Abe Mfumwami, le tukenda kudi ani? Abewa wi wa binenwa bya [būmi bwa] nyeke ne nyeke.” (Yoano 6:68) Bine, uno i mulangilo mulumbuluke ne kimfwa kiyampe kutabuka!
16. Tukokeja kutompibwa muswelo’ka, ne i mumweno’ka muyampe otufwaninwe kutamija?
16 Netu dyalelo tukokeja kutompibwa pamo na mwātompelwe bana ba bwanga babajinji. Tukokeja kutyumukwa mutyima amba milao ya Yehova ibaije kufikidila’yo bukidi mpika na motwadi tulangila. Tukokeja pakwabo kumona amba mushintulwilo ushintululwa Bisonekwa mu mabuku esambila pa Bible i mukomo kwivwanija. Mwiendelejo wa mwanetu mwine Kidishitu ukokeja kwitutyumuna mutyima. Lelo i biyampe kuleka’byo kunanga na Leza pa buno buluji nansha pa buluji bukwabo? Nansha dimo! Bana ba bwanga bālekele kulonda Yesu bālombwele amba bādi na mumweno wa ku ngitu. Batwe tufwaninwe kwepuka kulonga uno muswelo.
“Ketudipo bwa Boba Bakwikangila ku Koneka”
17. I muswelo’ka otukokeja kupebwa bukwashi bwa kwendelela kunanga na Leza?
17 Mutumibwa Polo wālembele amba: “Kisonekwa kyonso i kya ku bukomo bwa mushipiditu wa Leza.” (2 Temote 3:16, NW) Yehova witunena patōkelela mu Bible amba: “Dine dino’di dyo dishinda, nangaimo.” (Isaya 30:21) Kukōkela Kinenwa kya Leza ko kwitukwasha ‘tutūkanye biyampe pa kunanga.’ (Efisesa 5:15) Kwifunda Bible ne kulanguluka pa byotwifunda ko kwitupa muswelo wa ‘kunangila mu bubinebine.’ (3 Yoano 3) Bine, monka mwānenene Yesu, ‘mushipiditu o mwine upāna būmi, mubidi nanshi i wa bitupu.’ Buludiki bumo kete bukulupilwa mu kuludika matabula etu i enka bwa ku mushipiditu kete, bwitupebwa kupityila ku Kinenwa kya Yehova, ku mushipiditu wandi, ne ku bulongolodi bwandi.
18. (a) Bamo baloñanga bika pampikwa ñeni? (b) I lwitabijo lwa muswelo’ka lotufwaninwe kutamija?
18 Dyalelo, boba badi na mankaleja pa mwanda wa mulangilo wabo wa bungitu, nansha pa kubulwa kufikidila kwa byobya byobatengele babotokelanga divule byobya biletwa na ntanda. Pa kujimija mutyima wabo wa kupēlakana, balekanga’byo ‘kwendelela na kutengela’ nansha kukesha, batonga kulondalonda bitungo bya kwisakila pa kyaba kya kutūla tumweno twa Bulopwe pa kifuko kibajinji. (Mateo 24:42) Kunangila mu dishinda dya uno muswelo ko kubulwa ñeni kwa binebine. Tala munenena mutumibwa Polo amba: “Bātwe bano ketudipo bwa boba bakwikangila ku koneka, mhm, poso bwa boba bakwitabija kwa kupandijamo ne [muya].” (Bahebelu 10:39) Pamo bwa ba Enoke ne Noa, netu tudi mu bitatyi bya tuvutakanya, inoko tudi na madyese a kunanga na Leza. O mwanda, tutengele na kusumininwa amba tusa kwimwena mpango ya Yehova ifikidila, ne babi bonakanibwa, ne ntanda impya myoloke nayo ifika. Bine, kino shakyo kyo kyepelo kya kutendelwa mpata!
19. Mika ulombola namani kusumininwa kwa batōtyi ba bine?
19 Mupolofeto Mika wānene ku bukomo bwa mushipiditu pangala pa bantu ba ino ntanda amba abo “bakananga, enselele mu dijina dya leza wandi.” Kupwa wēsambila padi aye mwine ne pa batōtyi bakwabo ba kikōkeji amba: “Batwe netu tukananga mu dijina dya Yehova Leza wetu nyeke ne nyeke-ke.” (Mika 4:5) Shi nobe usumininwe pamo bwa Mika, nabya fwena nyeke kudi Yehova nansha byotudi mu bitatyi bya tuvutakanya tukomo. (Yakoba 4:8) Bine, tusaka umo ne umo wa umbukata mwetu ekale na mutyima umo wa kunanga na Yehova Leza wetu dyalelo ne myaka yonso nyeke ne nyekeke!
Usa Kulondolola Namani?
• I kwiifwana’ka kwiifwene myaka ya Noa na ino yetu?
• Noa ne kisaka kyandi bāikele na būmi bwa muswelo’ka, ne tukeula lwitabijo lwabo namani?
• I mumweno’ka umbi wādi na balondi bamo ba Yesu?
• Bene Kidishitu ba bine i basumininwe kulonga bika?
[Bipangujo bya Kifundwa]
[Bifwatulo pa paje 30]
Pamo bwa mu myaka ya Noa, bantu dyalelo i bepāne mu mingilo yabo ya bukile bukya
[Kifwatulo pa paje 31]
Batwe basapudi ba Bulopwe ‘ketudipo bwa boba ba kwikanga’