Enda ku bidi'mo

Enda ku kifunka

“Mashinda a Yehova I Moloke”

“Mashinda a Yehova I Moloke”

“Mashinda a Yehova I Moloke”

“Mashinda a Yehova i moloke, kabidi boloke bakanangila monka.”—HOSEA 14:9.

1, 2. Yehova wāpele bene Isalela ñanjilo ya muswelo’ka, ino i bika byēbafikile?

 YEHOVA wāpele bene Isalela ñanjilo myoloke mu mafuku a mupolofeto Mosesa. Ino kufika ku ngalwilo ya myaka katwa ka mwanda K.K.K., ngikadilo yabo yābipa mpata, ne Leza wēbamona bu banonga-bibi ba mu meso fututu. Kino i kimweke patōka mu Hosea shapita wa 10 kutūla ku wa 14.

2 Mutyima wa Isalela wādi ke muyule buzazangi. Bantu ba mu bulopwe bwa bisaka dikumi bādi ‘badima bupupakane’ ne kwangula bukondame. (Hosea 10:1, 13) Yehova wānene amba: “Isalela pākidi mwanuke, penepo namusanshilwe, kadi naita mwana wami mwana-mulume mu Edipito.” (Hosea 11:1) I Leza wānyongolwele bene Isalela mu bupika bwa Edipito, ino abo bāmwalwija bubela ne bongojani. (Hosea 11:12) O mwanda mwine Yehova wēbadingile ano madingi amba: “Abe vundamukila kudi Leza obe; lama kanye ne mu ndudi.”—Hosea 12:6.

3. I bika byādi binenwe kutana Samadia mutomboke, ino bene Isalela bādi ba kufwilwa lusa namani?

3 Samadia mutomboke ne mulopwe wandi bēobolwedile mfulo ya malwa. (Hosea 13:11, 16) Ino shapita wa mfulo wa bupolofeto bwa Hosea ushilula na binenwa bya kuzenza’mba: “A Isalela, joka kudi Yehova Leza obe.” I bine, shi bene Isalela bākimbile kulekelwa, longa Leza wēbafwidile lusa. Bine, bādi bafwaninwe kuyuka amba “mashinda a Yehova i moloke,” ne kunangila’mo.—Hosea 14:1-6, 9.

4. I misoñanya’ka yotukabandaula mu bupolofeto bwa Hosea?

4 Mu kino kipindi kya bupolofeto bwa Hosea mudi misoñanya mivule itukwasha tunange na Leza. Tusa kubandaula’mo ino: (1) Yehova usaka butōtyi bwampikwa buzanzangi, (2) Leza ulombolanga bantu bandi buswe bwa dikōkeji, (3) tufwaninwe kukulupila nyeke mudi Yehova, (4) mashinda a Yehova i moloke nyeke, ne amba (5) banonga-bibi bakokeja kujokela kudi Yehova.

Yehova Usaka Butōtyi Bwampikwa Buzanzangi

5. Leza ukimba tumwingidile mwingilo wa muswelo’ka?

5 Yehova ukimba tumwingidile mwingilo ukola mu muswelo utōka, wampikwa buzazangi. Inoko, Isalela wādi pamo bwa ‘muñanza wenda oneka,’ wambulwa bipa. Bekadi ba Isalela ‘bāvudije madabahu’ a kwingidija mu butōtyi bwa bubela. Bano batupondo bālongele bankishi—kepabulwe i milawalawa ya kutōtela’po butōtyi bwa disubi. Yehova wānene kutūta ano madabahu ne konakanya bano bankishi.—Hosea 10:1, 2.

6. Shi tusaka kunanga na Leza, tufwaninwe kuleka kato’ka?

6 Buzazangi kebwitabijibwangapo nansha dimo mu bengidi ba Yehova. Ino le i bika byāfikile bene Isalela? Bine, “badi ne mityima ibidi”! Nansha byobāpwene kipwano na Yehova, ino Yehova wēbamwene amba i bapye mambo a buzazangi. Le i ñeni’ka yotuboila ku kino? Shi tubepāna kudi Leza, ketufwaninwepo kwikala banzazangi. Nkindi 3:32 witudyumuna’mba: “Mupupakane i wa munyanji kudi Yehova; ino kifibwa [“bulunda,” NW] kyandi kidi ne balulame.” Shi tusaka kunanga na Leza, tufwaninwe kwikala na buswe bwa “mutyima, tō, ne mutyima wa mundamunda mulumbuluke onka, ne kwitabija kwa binebine” buzazangi mpika.—1 Temote 1:5.

Leza Ulombolanga Bantu Bandi Buswe bwa Dikōkeji

7, 8. (a) Le tukokeja kwangula namani buswe bwa dikōkeji bwa Leza? (b) Tufwaninwe kulonga bika shi tubalonga kilubo kikatampe?

7 Shi tutōta Yehova mu muswelo wampikwa buzazangi ne moloke, nabya uketulombola kanye ka buswe bwandi, nansha buswe bwandi bwa dikōkeji. Bene Isalela ba bya bulongelonge bālombwelwe amba: “Mwikuninei ko mudi banwe bene mu boloke, angulai mwendele kanye; tyimpulai nshi mipya yenu; mwanda kyaba i kifike kya kukimba Yehova, poso’nka aye anokeje boloke bwa mvula po mudi.”—Hosea 10:12.

8 Yō, shi bene Isalela bāalamukile pa mutyima ne kukimba Yehova! Longa nandi wāsangedile ‘kunokeja boloke bwa mvula pobadi.’ Shi netu tubalonga kilubo kikatampe, ketwakilwai kukimba Yehova, kumulomba etufwile lusa ne kukimba bukwashi bwa ku mushipiditu kudi bakulumpe bene Kidishitu. (Yakoba 5:13-16) Ne kadi tukimbei buludiki bwa mushipiditu sandu wa Leza, mwanda “yewa ukunine ku ngitu ya aye mwine, ukāngulanga bubole konka ku ngitu; ino yewa ukunine ku Mushipiditu, ukāngulanga būmi bwa nyeke na nyeke konka ku Mushipiditu.” (Ngalatea 6:7, 8) Wivwane ‘tukune ku mushipiditu,’ nabya tukangula nyeke buswe bwa dikōkeji bwa Leza.

9, 10. Hosea 11:1-4 wādi utala Isalela muswelo’ka?

9 Tukulupilei’tu amba Yehova ulongelanga nyeke bantu bandi bepāne bintu na buswe. Bukamoni bubingija kino butanwa mu Hosea 11:1-4, motutanga’mba: “Isalela pākidi mwanuke, penepo namusanshilwe, kadi naita mwana wami mwana-mulume mu Edipito. . . . Ke batapija bitapwa kudi ba-Bala, ne kusōkeja ensense ku bankishi basōngwe. Ino ami nalombola Efelaimi [bene Isalela] mwakwendela; nebayata pa maboko ami; ino nanshi kebayukilepo amba nebondapa, ehe. Nebakoka ne myonji ya muntu, ne bikulo bya lusa; kabidi nebekadila pamo’nka na boba bafundula lupungu pa bibanga byabo, ebiya natūla bidībwa kumeso abo.”

10 Pano abadingakanya Isalela na mwana mutyetye. Yehova wāfundije na buswe bonso Isalela kwenda, na kumukwata ku maboko. Wāmukoka na “bikulo bya lusa,” ko kunena’mba myonji ya buswe. Bine kino i kyelekejo kikunka ku mutyima! Langa’po shi wi mbutwile ukwasha mwana kutabula matabula andi mabajinji. Usa kōlola makasa obe. Pakwabo, ukokeja kukuta myonji ya kukwata’ko mwana kutyina amba wakapona. Mo monka ne buswe bukuswele Yehova, nabo i bwa kinyenye uno muswelo. Uloelelwe kukuludika na myonji nansha “bikulo bya lusa.”

11. Le Leza ‘wāfundwile lupungu’ mu muswelo’ka?

11 Mu kipwano kyandi na bene Isalela, Yehova wādi “pamo’nka na boba bafundula lupungu pa bibanga byabo, ebiya [watūla] bidībwa kumeso abo.” Leza wādi pamo bwa ufundula lupungu nansha kwilukutulula mwanda wa nyema adye senene. Ino bene Isalela pa kutyumuna lupungu lwabo lwa kukōkela Leza, bētwikile lupungu lwa kasusu lwa balwana nabo. (Kupituluka 28:45, 48; Yelemia 28:14) Bine, ketwakiponenai mu bidiba bya Satana walwana netu mukatakata, ne kumona malwa mu lupungu lwandi lwa kasusu. Ino tunangei nyeke na dikōkeji na Leza wetu wa buswe.

Kulupila Nyeke Mudi Yehova

12. Kukwatañana na Hosea 12:6, i bika bilombwa pa kusaka tunange na Leza?

12 Pa kunanga na Leza, tufwaninwe kukulupila nyeke mwadi. Bene Isalela bālombwelwe amba: “Abe vundamukila kudi Leza obe; lama kanye ne mu ndudi, kabidi kungila [“kulupila mudi,” NW] Leza obe nyeke.” Bine, bene Isalela bādi ba kulombola amba abesāsa shi bājokele kudi Yehova na kulama kanye, na kulonda ndudi, ne na ‘kukulupila nyeke mudi Leza.’ Nansha shi ketudi banange na Leza myaka inga, tufwaninwe kulombola nyeke kanye ka buswe, kulonga bintu na boloke, ne kukulupila nyeke mudi Leza.—Mitōto 27:14.

13, 14. Polo wāingidije Hosea 13:14 namani, ne kino kitupa bubinga’ka bwa kukulupidila mudi Yehova?

13 Bupolofeto bwa Hosea butala pa bene Isalela bwitupa bubinga bwa pa bula bwa kukulupidila mudi Leza. “Nkebakūla ku bukomo bwa Kalunganyembo,” ye Yehova unena. “Nkebakūla ku lufu; a lufu, binzengele byobe bidi kwepi le? a Kalunganyembo, kyonakanya kyobe kidi kwepi le, a?” (Hosea 13:14) Yehova kādipo usaka kupandija bene Isalela ku lufu lwa ku ngitu mu mine myaka’ya, ino mafuku āya kumeso ukamina lufu nyeke ne nyeke ne kufudija bushindañani bwalo.

14 Polo wāpitulukile mu bupolofeto bwa Hosea pa kusapwila banababo bashingwe māni amba: ‘Kino kibole pa kuvwala kyakubulwa kubola, ne kino kyalufu pa kuvwala kyakubulwa kufwa, po ponka pakafikidila ne kyokya kinenwa kisonekelwe’mba: Lufu lubaminwa kubyu monka umbushindañani. Abe lufu, bushindañani bobe budi kwepi le? Lelo abe lufu lunonga lobe lubi kwepi? Lunonga lwa lufu i bubi, ne bulobo bwa bubi i mukanda-wabijila. Nanshi afwijibweko Leza wakwitupa bushindañani bwa padi Mfumwetu Yesu Kidishitu.’ (1 Kodinda 15:54-57) Yehova wāsangwile Yesu ku bafwe, wāleta kyeya kitusenga pa mutyima kilombola amba boba badi mu luté lwa Leza bakasangulwa. (Yoano 5:28, 29) Bine, buno i bubinga buleta nsangaji bwa kukulupidila mudi Yehova! Inoko, kutentekela pa lukulupilo lwa lusangukilo, kudi kintu kikwabo kitupa mutyima wa kunanga na Leza.

Mashinda a Yehova I Moloke Nyeke

15, 16. I bika byālailwe pa mwanda utala Samadia, ne bupolofeto bwāfikidile muswelo’ka?

15 Kusumininwa kotusumininwe amba “mashinda a Yehova i moloke” kwitukwasha twendelele na kunanga na Leza. Bekadi ba mu Samadia kebānangīlepo mu mashinda moloke a Leza. O mwanda bādi banenwe kufuta mfutwa ya bunonga-bibi bwabo ne kwabo kubulwa lwitabijo mudi Yehova. Kyālailwe amba: “Samadia ukasela bukondame bwandi, mwanda watomboka padi Leza wandi; bakapona ku kipete, babo bāna batyetye bakasonsakanibwa bibesebibese, ne banabakaji babo ba memi bakasabibwa.” (Hosea 13:16) Mānga ilombola amba bene Ashidia, bene bāshindile Samadia, bādi babwanya kulonga bupolapola bwa mwiko uno muswelo.

16 Samadia mwādi mwipata mwa bulopwe bwa Isalela bwa bisaka dikumi. Inoko pano, dijina Samadia dikokeja kufunkila pa mwaba onso wa buno bulopwe. (1 Balopwe 21:1) Shalemanese V Mulopwe mwine Ashidia wātekēle kibundi kya Samadia kasāla mu 742 K.K.K. Ino ku mfulo Samadia wāpona mu 740 K.K.K., ne bamfumu bavule ba kibundi batwalwa bu misungi ku Mesopotemya ne ku Media. Ketuyukilepo shi kukwatwa kwa Samadia kutelelwa Shalemanese V nansha mpyana wandi Salekona II. (2 Balopwe 17:1-6, 22, 23; 18:9-12) Inoko, nsekununi ya Salekona īsambila pa kuselwa kwa bene Isalela 27 290 mu bifuko bya Ufalete wa Kungala ne mu Media.

17. I bika byotufwaninwe kulonga kupita’ko kufutulula misoñanya ya Leza?

17 I bine, bekadi ba Samadia bāfutyile pangala pa kupela kobāpelele kulonda mashinda moloke a Yehova. Ne batwe bene Kidishitu bepāne netu mo monka, tukangula bipa bilula shi twikale ba kulonga bubi, bantu bafutulula misoñanya myoloke ya Leza. Ketukolwai kulonda dishinda dibi uno muswelo! Ino tulondei bino byānene mutumibwa Petelo amba: “Kekukīkala nansha umo wa mwenu wakumona malwa pamo na aye ntapani, ne ngivi, ne wakulonga bibibibi, ne wakwiela mu mambo a bakwabo. Poso malwa a bwine Kidishitu, nankyo kakikwatwa bumvu, mhm; ino atumbije Leza ntumbo pa uno mwanda uno’u.”—1 Petelo 4:15, 16.

18. I muswelo’ka otukokeja ‘kutumbija Leza ntumbo’?

18 ‘Tukatumbija Leza’ shi tunangila mu mashinda andi moloke pa kyaba kya kulonga bintu monso motusakila. Kena wāipayañene mwanda wālondele mashinda a aye mwine ne kupēla kuteja kidyumu kya Yehova kya amba bubi bwādi bumubenza. (Ngalwilo 4:1-8) Balame nandi wāitabije kufutwa na mulopwe wa Moabu mwanda wa kufinga Isalela, ino wātunya. (Umbadilo 24:10) Kadi Leza wāipaile Kola mwine Levi ne bakwabo mwanda bātombokēle lupusa lwa Mosesa ne Alone. (Umbadilo 16:1-3, 31-33) Na bubine, batwe ketusakangapo kwenda ‘mu dishinda dya butapani dya Kena,’ ne kuvulumukila lubilo “mu kutūpatūpa kwa Balame,” nansha koneka mu “bupondo bwa Kola.” (Yude 11) Ino shi tubaluba, nabya bupolofeto bwa Hosea buketusenga ku mutyima.

Banonga-Bibi Bakokeja Kujokela Kudi Yehova

19, 20. Bene Isalela ba mutyima wa kwisāsa bālambwile bitapwa’ka?

19 Nansha ke boba bakukala na kulonga bubi bukatampe bakokeja kujokela kudi Yehova. Tutana mu Hosea 14:1, 2 bino binenwa bya kuzenza’mba: “A Isalela, joka kudi Yehova Leza obe; mwanda ubapone pa bukondame bobe. Sela nobe binenwa, kadi mujokele kudi Yehova; mumunene’mba: Fundula bukondame bonsololo, kadi tambula kyokya kiyampe’kya; enka nenki tukapana kyakwela kya milomo yetu bwa ñombe-mulume.”

20 Bene Isalela ba mutyima wa kwisāsa bālambwile kudi Leza ‘kyakwela kya milomo yabo bwa ñombe-mulume.’ Bino i bitapwa bya mitendelo itamba ku mutyima. Polo wākumwine ku buno bupolofeto kitatyi kyaāsoñenye bene Kidishitu Bahebelu amba bele “kitapwa kya kutōtelapo Leza nyeke na nyeke, kushintulula ko kunena’mba, i bipa bya milomo ya kwitabija ku dijina dyandi.” (Bahebelu 13:15) Netu tudi na ano madyese makatampe a kwela bino bitapwa dyalelo!

21, 22. I kujokejibwa’ka kwēmwenine bene Isalela ba kwisāsa?

21 Bene Isalela bālekele mashinda abo makondame ino bājokela kudi Leza bāelele kwadi ‘kyakwela kya milomo yabo bwa ñombe-mulume.’ Ku mfulo, bēmwena kujokejibwa kwabo kwa ku mushipiditu, monka mwālaile’kyo Yehova. Hosea 14:4-7 unena’mba: “[Ami Yehova] nkondapanga mushetemuko wabo, nkebasanswanga biyampe’tu, mwanda bulobo bwami bubafunduka kwadi. Kabidi nkekala’nka bwa lumé ku Isalela; ukatōya buluba bwa divu, ne kwala miji yandi bwa Lebanona. Misambo yandi ikālanga, ne buya bwandi bukekalanga’nka bwa umpafu, ne luvumba lwandi bwa Lebanona. Boba bekalanga munshi mwa mwemba wandi baketola; bakasanguka bwa ñano’ya, ne kutōya buluba bwa mañanza; luvumba lwao lukekala’nka bwa vinyu ya Lebanona.”

22 Bene Isalela ba kwisāsa bādi ba kundapibwa ku mushipiditu ne kuswibwa monka na Leza. Yehova wādi wa kwikala bwa lumé lutalala mwanda wādi wa kwibesela madyese a ntanda ne miseke. Bantu bandi bajokejibwe bādi ba kwikala na ‘buya pamo’nka bwa umpafu,’ kadi bādi ba kunangila mu mashinda a Leza. Byotusumininwe kunanga na Yehova Leza, le i bika byasaka kotudi?

Endelela na Kunangila mu Mashinda Moloke a Yehova

23, 24. Mukanda wa Hosea ufula na bupolofeto’ka bukankamika, ne bwitutala namani?

23 Shi tusaka kunanga nyeke na Leza, tufwaninwe kwikala na “ñeni mitūke mūlu” ne kulonga nyeke bintu mungya mashinda andi moloke. (Yakoba 3:17, 18) Vese wa mfulo wa bupolofeto bwa Hosea utangwa’mba: “Lelo yewa wañeni i ani? aye ukevwanijanga bino bintu bino’bi, lelo yewa mudyumuke i ani? aye ukebiyukanga, mwanda mashinda a Yehova i moloke, kabidi boloke bakanangila monka; ino bakujilula bakaponenamo.”—Hosea 14:9.

24 Batwe tusumininwei kunangila mu mashinda moloke a Leza kupita’ko kuludikwa na ñeni ne misoñanya ya ino ntanda. (Kupituluka 32:4) Hosea wānangīle’mo myaka 59 pakwabo ne musubu. Wāsapwile na kikōkeji misapu ya Leza, pa kuyuka amba ba ñeni ne ba manwa bakevwanija bino binenwa. Le batwe netu? Ponso pasaka Yehova amba bukamoni bwendelele na kupānwa, netu tukendelela na kukimba boba ba ñeni amba betabije buntu bwandi. Kadi tuloelelwe kulonga namino pamo na “umpika wa binebine ne wa manwa.”—Mateo 24:45-47NW.

25. Bubandaudi bwa bupolofeto bwa Hosea bwitukwasha tulonge bika?

25 Bine ne bine ponka, bubandaudi botwabandaula bupolofeto bwa Hosea bubetukwasha tunange nyeke na Leza koku tutengele būmi bwa nyeke mu ntanda yandi impya yalaile. (2 Petelo 3:13; Yude 20, 21) Bine, luno i lukulupilo lwa kutendelwa kashā! Kadi luno lukulupilo lukafikidila potudi shi netu twendelele na kulombola mu binenwa ne mu bilongwa amba twivwanije bya binebine byobya byotunena’mba, “Mashinda a Yehova i moloke.”

Usa Kulondolola Namani?

• Shi tutōta Leza butōtyi butōka, uketulongela bika?

• Mwanda waka tufwaninwe kukulupila nyeke mudi Yehova?

• Mwanda waka usumininwe amba mashinda a Yehova i moloke?

• Tukendelela kunangila mu mashinda moloke a Yehova muswelo’ka?

[Bipangujo bya Kifundwa]

[Kifwatulo pa paje 18]

Itabija bukwashi bwa mu bisonekwa bwa bakulumpe bene Kidishitu

[Kifwatulo pa paje 21]

Endelela na kunanga na Yehova koku utengele būmi bwa nyeke