Kunanga mu Kashinda ka Mwinya Wenda Ukamba
Kunanga mu Kashinda ka Mwinya Wenda Ukamba
“Kashinda ka boloke kadi pamo’nka bwa mwinya weñenya to-o, wenda ukamba kweñenya, ne kweñenya, kufika enka ne mubukata mwa dyuba.”—NKINDI 4:18.
1, 2. Bantu ba Leza bemwenine bika bilupuka ku mwinya wa Yehova wa ku mushipiditu wenda ukamba?
LELO i ani ukokeja kushintulula biyampe bukomo bwikalanga na dyuba pa mfindi ya bufuku kutabuka Yehova Leza, mwinē Nsulo ya mwinya? (Mitōto 36:9) ‘Kitatyi kyasanga mikejima ya lubanga ku mfulo ya panshi,’ Leza unena’mba, ‘ntanda yalamukanga bwa dilongo pa kiyukeno; kadi bintu byonsololo bimwekanga bwa mutwelo.’ (Yoba 38:12-14) Mwinya wa dyuba powenda ukamba, bidi pa ntanda nabyo byenda bijingululwa ne kumweka’byo tō, na mumwekelanga kiyukeno kitūlwe pa dilongo.
2 Kadi Yehova ye Nsulo ya mwinya wa ku mushipiditu. (Mitōto 43:3) Pano palēle ntanda mu mfindi ya kafukafu, Leza wa bine aye wendelelanga na kumunikila bantu bandi mwinya. Penepa kulupukanga bika? Bible ulondolola’mba: “Kashinda ka boloke kadi pamo’nka bwa mwinya weñenya to-o, wenda ukamba kweñenya, ne kweñenya, kufika enka ne mubukata mwa dyuba.” (Nkindi 4:18) Mwinya wenda ukamba’u utamba kudi Yehova wendelelanga na kumunika mu kashinda ka bantu bandi. Wibalumbululanga mu myanda itala bulongolodi, nkulupilo, ne mwikadilo.
Kukamba kwa Mwinya Kubalumbulula Bulongolodi
3. I mulao’ka utanwa mu Isaya 60:17?
3 Yehova wanene kupityila kudi mupolofeto Isaya’mba: “Nkapingakanya nsahabu pa mukuba, ne ndalama pa lubwe, ne mukuba pa mutyi, ne lubwe pa mabwe.” (Isaya 60:17) Byokudi kupingakanya kingidilwa kya bukomo butyetye na kya bukomo bukatampe i kilomboji kya kulumbulula, mo monka ne Batumoni ba Yehova nabo i balumbulule mpangiko yabo ya bulongolodi mu bula bwa “kuvuika kwa ngikadilo ya bintu,” nansha’mba mu ano ‘mafuku a mfulo.’—Mateo 24:3 NW; 2 Temote 3:1.
4. I mpangiko’ka yātūdilwe’ko mu 1919, ne mwanda waka yādi ya kamweno?
4 Mu myaka mibajinji ya mafuku a mfulo, bipwilo bya Befundi ba Bible, Batumoni ba Yehova mobādi betyilwa, byādi bivota bakulumpe ne badyakele babyo mungya kidemokratike. Ino bakulumpe bamo kebādipo na mushipiditu muyampe wa busapudi. Bamo kebadipo’tu bekaka kutambila mu mwingilo wa busapudi kete, ino bādi bakankaja bakwabo kutambila’mo. O mwanda mu 1919 kwātūdilwe kyepelo kipya mu kipwilo ne kipwilo—kya mutangidiji wa mingilo. Uno mutangidiji wa mingilo wadi uvotwa na kipwilo, ino wādi utongwa mungya kiteokratike pa kifuko’ki na bilo bya musambo wa bantu ba Leza. Mu biselwa bya mutangidiji mutongwe mwādi ne kulongolola mwingilo wa busapudi, kwabanya myaba, ne kukankamika bantu batambile mu mwingilo wa budimi. Mu myaka yālondele’po, mwingilo wa kusapula Bulopwe wāendelela, ke kukaba i kufutuma.
5. I bika byālongolwelwe mu myaka ya tamba 1920?
5 Bipwilo byonso byākankamikilwe monka na musoñanya unena’mba: “Sapulai, sapulai, sapulai, Mulopwe ne bulopwe bwandi,” wāletelwe mu 1922 ku kitango kya Befundi ba Bible mu Cedar Point, Ohio, États-Unis. Mu 1927 mwingilo wa budimi wālongololwa, kadi Dya Yenga dyātongwa bu difuku difwaninwe dya kutambila mu mwingilo wa busapudi bwa ku njibo ne njibo. Mwanda waka? Mwanda Dya Yenga dyāmwenwe bu difuku kedyendangapo bavule ku twaji. Ne dyalelo nadyo mo monka Batumoni ba Yehova i balombole mushipiditu wa muswelo umo na kulonga bukomo bwa kwita bantu mu bitatyi bitanwa bavule ku mobo, kimfwa mu Dya Mposo ne Dya Yenga ne mu byolwa.
6. I lukwembo’ka lwātyipilwe mu 1931, ne lwādi na lupusa’ka pa mwingilo wa kusapula Bulopwe?
6 Kutandabuka kukatampe kwa mwingilo wa kusapula Bulopwe kwāmweka mu Dya Yenga kyolwa mu mafuku 26 Kweji 7, 1931, pāitabijibwe lukwembo lwātyipilwe dibajinji ku kitango kya Columbus, Ohio, États-Unis kupwa ne ntanda yonso. Kipindi kya luno lukwembo kinena’mba: “Batwe twi bengidi ba Yehova Leza batumwe kwingila mu dijina dyandi, kadi ne kupāna bukamoni padi Yesu Kidishitu, na kukōkela ku misoñanya yandi, ne kuyukija bantu amba Yehova i Leza wa bine kadi Mwinē Bukomo Bonso; o mwanda tubaitabija na nsangaji ne kusela dijina dino’di ditupelwe na kyakanwa kya Mfumwetu Leza mwine, kadi tusakanga betuyuke ne betwite ponka pa dijina’dyo, ke dya bu Batumoni ba Yehova kadi.” (Isaya 43:10) Dino dijina shadyo dyalombwedidile’tu patōka ne mwingilo mwine wādi wingila boba bādi bediselele! I amo, Yehova wādi ne mwingilo wādi ufwaninwe bengidi bandi kwingila. Mulondolwelo wa mu kikonge wādi muzanzamuke binebine!
7. I kushinta’ka kwāikele’ko mu 1932, ne mwanda waka?
7 Bakulumpe bavule bēpēne na kwityepeja mu mwingilo wa busapudi. Ino mu bifuko bimo bakulumpe bavotwe bālonga bukomo bwa kupela mulangwe wa’mba muntu yense udi mu kipwilo ufwaninwe kutambila mu busapudi. Nansha nankyo, bujadiki bukwabo bwaletwa. Mu 1932, bipwilo byātambula bufundiji kupityila ku Kiteba kya Mulami bwa kuleka kuvota bakulumpe ne badyakele. Ino, badi bafwaninwe kuvota komite wa mingilo mubundwe na bana-balume ba ku mushipiditu bādi batambila mu mwingilo wa busapudi wa bantu bonso. Butadi papo bwāpebwa’nka boba bādi batambila na bukankamane mu mwingilo, kadi mwingilo nao wāendelela kumeso.
Kukamba kwa Mwinya Kubalumbulula Bivule
8. I mwanda’ka wālumbulwilwe mu 1938?
8 Mwinya wādi wenda “ukamba kweñenya ne kweñenya.” Mu 1938 myanda ya kuvota yāfundwididilwa’ko yonso. Bengidi bonso mu bipwilo bādi kebafwaninwe kutongwa mungya kiteokratike munshi mwa butadi bwa “umpika wa binebine, udi na manwa.” (Mateo 24:45-47) Kubwipi bipwilo byonso bya Batumoni ba Yehova, byāitabije bukidibukidi bonka kuno kushinta, ne mwingilo wa kupāna bukamoni wāendelela kupa bipa.
9. I mpangiko’ka yātūdilwe’ko mu 1972, ne mwanda waka kuno kwādi kulumbulula bintu?
9 Tamba’tu mu difuku 1 Kweji 10, 1972, bujadiki bukwabo butala butadi pa kipwilo bwāshilula. Mpangiko ya butadi na kitango kya bakulumpe yātūlwa’ko mu bipwilo bya Batumoni ba Yehova kujokoloka ntanda yonso, yāpingakena pa butadi bwa mwingidi umo nansha bwa mutadi umo mu kipwilo. Ino mpangiko mipya yākankamikile bininge bana-balume bapye babwanye bisakibwa mwa kwendejeja kipwilo. (1 Temote 3:1-7) Pa kino, kibalwa kikatampe kya batutu bātambula bwino bwa mwa kuvuijija biselwa bya pa kipwilo. Bine, i bamweke bu ba mvubu’po kashā mu kukumba bapya bavule betabija bubinebine bwa Bible!
10. Le mu 1976 namo i mpangiko’ka yātūdilwe’ko?
10 Batutu babundile Kitango Kyendeji baabanibwe mu makomite asamba, ponka’po tamba mu difuku 1 Kweji 1, 1976, mingilo yonso ya bulongolodi ne ya mu bipwilo kujokoloka ntanda yonso yashilula kutalwa na ano makomite. Bine, dino ke dyo dyese’po kadi pa kumona miswelo yonso ya mwingilo wa Bulopwe yendejibwa na “bakukala ñeni bangibangi”!—Nkindi 15:22; 24:6.
11. I mwanda’ka walongolwelwe mu 1992, ne mwanda waka?
11 Mu mwaka wa 1992, kwalongololwa mwanda mukwabo udingakene na wāfikīle Isalela ne bakwabo bājokele mu bumisungi ku Babiloni. Pobājokele, kekwādipo kibalwa kibwane kya Bene Levi ba kwingila mingilo ya tempelo. O mwanda Bene Netini bakubulwa kwikala Bene Isalela bāpelwe mingilo mivule ya kukwasha Bene Levi. Mo monka, pa kukwasha kabumbo ka umpika wa binebine ne wa manwa mu mingilo yenda ivudila’ko pano pa ntanda, “mikōko mikwabo” yapelwe biselwa bikwabo mu mwingilo mu 1992. Bamo batongwa bu bakwashi ba makomite a Kitango Kyendeji.—Yoano 10:16.
12. Yehova i mupāne namani ndoe ke baledi betu?
12 I bika byalupukile ku byonso bino? Yehova unena’mba: “Nkapa baledi bobe ndoe, ne batyibi bobe ke boloke.” (Isaya 60:17) Mu bengidi ba Yehova dyalelo mudi “ndoe,” kadi kusanswa “boloke” ye ke ‘mutyibi’—bukomo bwibatonona bengidile Leza. I balongololwe biyampe mwa kuvuijija mwingilo wa kusapula Bulopwe ne kulonga bana ba bwanga.—Mateo 24:14; 28:19, 20.
Yehova Wamunikila Kashinda ka Nkulupilo
13. Yehova wāmunikile muswelo’ka kashinda ka nkulupilo ka bantu bandi tamba mu myaka ya 1920?
13 Yehova wendanga kadi umunikila bityebitye kashinda ka nkulupilo ya bantu bandi. Kusokwelwa 12:1-9 i mulete kimfwa kimo. Nsekununi inenena pa byelekejo bisatu—“Mwana-mukaji” udi na dimi ebiya wabutula mwana, “mukishi” ne “mwana, mwana-mulume.” Lelo uyukile’mba kyelekejo ne kyelekejo kifunkilanga padi ani? Bāshintulwile patōka mu mutwe wa mwanda unena’mba “Kubutulwa kwa Muzo” wādi mu Kiteba kya Mulami kya Angele kya 1 Kweji 3, 1925. Mutwe wa mwanda’o wāletēle bantu ba Leza kwimvwanija kulumbuluke kwa bupolofeto butala pa kubutulwa kwa Bulopwe, bujinguludi bwalombwele patōkelela amba kudi malongolodi abidi meshile—bwa Yehova ne bwa Satana. Enka nenki, mu 1927-1928, bantu ba Leza bayuka’mba Noele ne kufeta mafuku a kubutulwa kebikwatañenepo na bisonekwa ne kuleka baleka kuvuluka’byo.
14. I bubinebine’ka bwa nkulupilo bwātōkejibwe mu myaka ya tamba 1930?
14 Tamba mu 1930 kitōkeji kyāmweka monka pa bubinebine busatu bwa nkulupilo. Mu myaka imo Befundi ba Bible bādi bayukile’mba milwi ne milwi nansha’mba “kibumbo kikatampe” kitelelwe mu Kusokwelwa 7:9-17 i bantu beshile na ba 144 000 bākabikala na Kidishitu bu balopwe ne babitobo. (Kusokwelwa 7:9-17; 5:9, 10; 14:1-5) Inoko, ino milwi ne milwi keyādipo iyukene senene i bāni. Ino monka mukambilanga mwinya wa lubanga walengeja ne bidi mu mfindi kebidi patōka ne kujingululwa’byo biyampe, mo monka ne milwi ne milwi nayo yājingulwilwe mu 1935 amba i boba bakapanda ku “malwa makatakata” badi ne lukulupilo lwa kwikala na būmi bwa nyeke pano pa ntanda. Kupwa mu onka mwaka’o kwāletwa kitōkeji kyātengele bana ba Batumoni ba Yehova ba myaka yenda ku masomo mu matanda mavule. Pākidi myanda ya kufwila muzo ikinanine ntanda yonso, Batumoni ba Yehova bāyuka’mba kwimuna lwembela kushintulula bivule, ke kiselapo bitupu. Kadi mu myaka yālondele’po bubinebine bukwabo bwa nkulupilo bwāyukibwa’mba Kidishitu wāfwidile pa mutyi ke pa musalabapo, mhm.—Bilongwa 10:39.
15. Buujila bwa mashi bwātōkejibwe muswelo’ka ne kitatyi’ka?
15 Kinondanonda’tu na Divita II dya Ntanda, pātombokele bundapi bwa kutweja mashi mu mijilo ya basola batapwe bilonda, mwinya ulombola kujila kwa mashi wādi wenda ukamba. Kishinte kyādi mu Kiteba kya Mulami kya 1 Kweji 7, 1945 (Angele) kyākankamikile “batōtyi bonso ba Yehova bakimba būmi bwa nyeke mu ntanda yandi impya ya boloke balēmeke buujila bwa mashi ne kulongela monka mwendele bwendeji boloke bwa Leza butala pa uno mwanda mukatampe.”
16. Bible Les Saintes Écritures − Traduction du monde nouveau walupwilwe kitatyi’ka, ne i myanda’ka ibidi isangaja yotutana’mo?
16 Mu 1946, byāmweka amba kusakilwa bwalamuni bupya bwa Bible bulonda bwifundi bwa panopano ne bwampikwa mfumo imanine pa bisela bya Bipwilo bya Kine Kidishitu. Uno mwingilo wa bwalamuni ko kushilula wāshilula mu Kweji wa 12, 1947. Mu 1950, Bible Les Écritures grecques chrétiennes − Traduction du monde nouveau (Bwalamuni bwa Ntanda Impya bwa Bisonekwa bya Kingidiki bya Bwine Kidishitu) walupulwa mu Angele. Bisonekwa bya Kihebelu mu Angele nabyo byalupulwa bityebitye mu mabuku atano, tamba mu 1953. Dibuku dya mfulo dyalupulwa mu 1960, kintu kya myaka 12 kupita’po na pashilwile mpangiko ya bwalamuni. Bible Les Saintes Écritures − Traduction du monde nouveau (Bwalamuni bwa Ntanda Impya bwa Bisonekwa Bikola) mu dibuku dimo dituntulu walupwilwe mu 1961. Pano udi mu ndimi mivule, kadi i bwalamuni budi na myanda isangaja. I mujokeje dijina dya Leza, Yehova, podyadi. Kadi muswelo waalamwine bilembwa bibajinjibajinji i mulete kyalwilo kya kwendelela kekudi mpwilo mu kwivwanija bubinebine bwa Leza.
17. Mwinya ukamba wāmunikile bika mu 1962?
17 Nshintulwilo ya “bakatampe balupusa” batelelwe mu Loma 13:1 ne ludingo lwa mwa kwibakōkelela yāletelwe mu 1962. Bwifundi bwa mushike bwa shapita ya 13 ya Loma ne bilembwa bya Bisonekwa pamo bwa Tetusa 3:1, 2 ne 1 Petelo 2:13, 17 bwalombwele amba “bakatampe balupusa” ke Yehova Lezapo nansha Yesu Kidishitu, mhm, ino i maludiki a lupusa a bantu.
18. I bubinebine’ka bumobumo bwatōkejibwe mu myaka ya tamba 1980?
18 Mu mwaka wālondele’po, kashinda ka boloke kādi kenda keñenya. Mu 1985 mwinya watōkeja nshintulwilo ya kutelwa bu boloke pa bubinga “bwa būmi” ne moloke mwaikadila ke mulunda na Leza. (Loma 5:18; Yakoba 2:23) Ne Yubile wa Bene Kidishitu nandi wāshintulwila ne pa mfulo mu 1987.
19. Yehova i mulete namani mwinya wa ku mushipiditu ku bantu bandi mu ino myaka?
19 Mu 1995 kusansanya kwa “mikōko umbambuji” kwāimvwanikwa senene. Mu 1998, kimonwa kya Ezekyele kya tempelo, kyenda kifikidila’ki, nakyo kyashintululwa kamo ne kamo. Mu 1999, kitōkeji kyāmweka pa kitatyi ne muswelo wādi “kikobakane kya munyanji ke kimene po kijidikilwe kijila.” (Mateo 24:15, 16; 25:32) Mu 2002, kwaikala bujinguludi butala pa nshintulwilo ya kutōta Leza “mu mushipiditu ne binebinepo.”—Yoano 4:24.
20. I ku mutamba’ka mukwabo kwalumbulwilwe bantu ba Leza?
20 Kutentekela pa kulumbulula bulongolodi ne nkulupilo, kwādi kadi ne kulumbulula mwiendelejo wa Bwine Kidishitu. Kimfwa, mu 1973 kutoma mfwanka kwayukana’mba i “bubi bwa ngitu” ko kumona bāmona kino kilongwa bu bubi bukatampe. (2 Kodinda 7:1) Myaka dikumi pa kupita’po, mu mafuku 15 Kweji 7, 1983, kwālupuka Kiteba kya Mulami kyatōkeje mwimanino wetu mu myanda itala kwingidija mata a mudilo. Bino namino i bimfwa bibala-binga’tu bya mukambila mwinya mu kino kyetu kitatyi.
Endelelai na Kunangila mu Kashinda ka Mwinya Wenda Ukamba
21. I kwikala na mumweno’ka kukokeja kwitukwasha tunangile mu kashinda ka mwinya wenda ukamba?
21 “Kwitabija kushinta kuletwa ne kwibidila’ko kekupēlangapo,” mo mwānenene mukulumpe ke mulāle myaka mivule. I kika kyāmukweshe etabije kushinta kuletelwe mu bula bwa myaka 48 adi bu musapudi wa Bulopwe? Aye mwine ulondolola’mba: “Kwikala na mumweno moloke lo lufungulo. Kupela kuno kulumbululwa i kushala kunyuma kwa bulongolodi bwenda’nka kwenda kumeso. Shi namone amba i bikomo kwitabija bishintyilwe’bya, nkenanguluka pa binenwa bya Petelo kudi Yesu amba: ‘Mfumwami, le tukenda kudi ani? Abe’wa wi wa binenwa bya būmi bwa nyeke ne nyeke.’ Ponka’po nami neipangula amba ‘Le ñenda kwepi—enka panja’pa padi mfindi ya ino ntanda?’ Kino kinkwashanga kulamata mbū ku bulongolodi bwa Leza.”—Yoano 6:68.
22. I bika byotumwenanga mu kunangila mu mwinya?
22 Ntanda itujokolokele bine idi mu mfindi ya kafukafu. Byendelela Yehova na kumunikila bantu bandi mwinya, mukalo wibapalula na boba ba ntanda wendanga ubaila’ko. Lelo uno mwinya witulongelanga bika? I bine, monka kemutalwilangapo mikejima bīna mu dishinda mudi fukutu, mo monka ne mwinya wa Kinenwa kya Leza keutalulangapo makinga. Ino, mwinya wa Leza bine witukwashanga twepuke’o ne twendelele kunangila mu kashinda ka mwinya wenda ukamba. Shi ke pano nanshi, twendelelei na kuta mutyima ku Kinenwa kya Yehova kya bupolofeto; “pamo bwa kimuni kitema pa fukutu.”—2 Petelo 1:19.
Lelo Ukivulukile?
• I kulumbulula’ka kwāletele Yehova pa bantu bandi?
• Kukamba kwa mwinya kwālumbulwile bika mu myanda ya nkulupilo?
• Lelo i bujadiki’ka bowemwena abe mwine, ne i bika byakukwasha witabije’bo?
• Mwanda waka usakanga kwendelela na kunanga mu kashinda ka mwinya wenda ukamba?
[Bipangujo bya Kifundwa]
[Kifwatulo pa paje 19]
Kitango kya mu 1922 ku Cedar Point, Ohio, kyākankamikile Befundi ba Bible bengile mwingilo wa Leza
[Kifwatulo pa paje 21]
Bible “Les Écritures grecques chrétiennes − Traduction du monde nouveau” wālupwilwe mu 1950, na N. Knorr
[Kutambile Kifwatulo pa paje 18]
© 2003 BiblePlaces.com